Katalog

T ETLÜL 2O02 CUMA CUMHURİYET SAYFA J l i J V İ ^ f i l U1VJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Otomotiv sektörü Paris'te buluşuyop • PARtS <AA)- 28 Eylül-13 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek olan dünyanın önde gelen otomotiv fuarlarından Paris Motor Show, dün basına kapdannı açü. 5O'den fazla yeni otomobilin dünya prömiyerinin gerçekleştiği fiıar, yaklaşık 90 bin metrekarelik alanda kurulu bulunuyor. 23 ülkeden 543 kaühmcının yer aldığı fuara, en geniş temsili 321 kaulımcı ile ev sahibi Fransa gösteriyor. Fuarda aynca, yeni motor ve yakıt teknolojüeri de sergilenecek. PetroHş Sendikasr. "Dapptiane de satrtsın" • Ekonorni Servisi- Petrol-Iş Başkanı Mustafa öztaşkın, gelecek ay Petkim, yıl sonuna kadar da TÜPRAŞ'ın doğal gaz santrallannın ihaleye çıkanlacağını hatırlatarak, "Hantal devleti daha da hafifletmek için Darphane de satılsın" dedi. Milli Piyango îdaresi (MPl), Spor Toto ve Sayısal Loto gibi doğrudan kâr getiren kuruluşlarur özelleştirilmesini eleştiren Öztaşkın, "Özelleştinne olgusundaki temel gerçek, ne verimsizlik, ne aşın istihdam, ne de işletmelerin zarar etmesi sorunudur. Asıl amaç, sermayeye devletten kaynak aktarmaktır. Takke düşmüş, kel görünmüştür" dedi. BTC petmrtünü Tüpk boruları taşıyacak • Ekonomi Servisi - Bakû-Tiflis- Ceyhan (BTC)Ham Petrol Boru Hattı'nın Türkiye'den geçen 1070 kilometrelik bölümüne döşenecek borular, Türk fırmalannın ağırlıkta olduğu bir konsorsiyum tarafindan sağlanacak. Konsorsiyumda boru tedarikçisi olarak Türkiye'den Noksel Çelik Boru San. A.Ş., Mannesmann Boru End. T.A.Ş., Ümran Çelik Boru A.Ş. ile yabancı ortak Mitsiu yer alıyor. Boru Hattın'da kullanılacak toplam 385 bin ton borunun 270 bin tonunun Türk konsorsiyumu tarafindan sağlanacağı ifade edildi. AB esnatı Türkiye'de • ANKARA (AA) - Dünya Küçük ve örta Ölçekli tşletmeler Birliği'nin 2002 yüı Genel kurul toplantısı, bugün Istanbul'da başhyor. Çok sayıda Avrupah esnaf liderinin kaülacağı toplantıda. Türkiye için Avrupa Birliği (AB) konusunda lobi yapüması istenecek. TESK Genel Başkan Vekili Erol Korkut, yaptığı açıldamada, Avrupa'da esnaf örgütlenmesinin çok yaygın ve güçHi olduğunu belirtirken, Türkiye'de yapılacak toplantının bu anlamda büyük önem taşıdığını kaydetti. • R0MA (AA) - Fiat Oto'nun Yönetinı Kurulu Başkanı Giancarlo Boschetti, üretimlerini yüzde 20-30 arasuKİa azaltacaklannı açıkladı. Fiat Oto'tun Torino'daki merkezinden alınan bilgilerde de, üretimin azaltaasının Türkiye dahil tüm dünyıda gerçekleştirileceği, ancak otomobil satışlannda genel anlamda büyük düşüş yaşanmasmdan sürekli şirke: içinde yeni kararlar alındığı ifade edildi. Reklam harcaması arttı • EfaMomi Senisi - Yılın ilk yansnda yapdan reklam haranalannın toplamı 612 trilyonu aşt. Geçen yılın aynı dönemine oranayüzde 41 reel büyüme gerçikiîşen sektör, hala 6 yıl önceki rakanünn gerisinde bulunuyor. Grafiğn tekrar yukan dönmesinin seviıdıici olduğunu söyleyen Rekancılar Demeği Yönetim Kurulu Baştaü Nesteren Davutoğlu, bekbnlerinin gelişme trendinin yılın ikm yansında da süreceği yönünde okhâmu ifade etti. Sofralarda sushi devri • Ooaomi Servisi - Dünya çapında buyjktalep gören Japon mutfağının papjleryemeği sushi, artık Türk sofialaında da yerini alıyor. Dadaael Grubu'na bağlı olarak Jıpmrtaklığı ile kurulan Sushida, aiteffitif lezzetler arayanlara hrnrnden farklı sushi seçenekleri sıınuyı amaçhyor. Sushida çeşitleri sipraarketlerden temin ediehleceği gibi internet ya da Bkcc kanalıyla da sipariş ediebJiyor. Yoksulluk sınırının 1 milyar 59 milyon lira olduğu Türkiye'de fakirlik son seçimden sonra 4 kat arttı Geçim derdine seçim gölgesi • Son seçimden sonra dört kişilik bir ailenin gıda harcaması 93 milyon liradan 348 milyon liraya yükselirken asgari ücret, açlık sınırının 164 milyon lira altında kaldı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Nisan 1999 genel seçimlerden bu yana dört kişilik bir ailenin yeterli beslenebilmesi için gereken gıda harcaması, 93 milyon liradan 348 milyona yükseldi. Yoksulluk sının 1 milyar liranın üzerine çıkarken, 3.5 yılda açlık ve yoksulluk sının 3.73 kat arttı. Asgari ücretteki artış ise 3.20 kat oranında kaldı. Türk-Iş'in yaptığı araştırmaya göre, Eylül 2002 itibariyle 4 kişilik bir ailenin açhk suıın 348 milyon 467 bin liraya yükseldi. Bu tutar geçtiğimiz genel seçimlerin yapıldığı Nisan 1999'da, 93 milyon 323 bin liraydı. Yoksulluk sının da 3.5 yıl önceye oranla, 3.73 kat arttı. Nisan 1999'da 283 milyon 657 bin lira olan yoksulluk sının, 1 milyar 59 milyon liraya çıktı. Aynı dönem içinde net asgari ücret ise 3.2 arttınldı. Nisan 1999 seçimleri öncesinde 57 milyon 620 bin lira olan asgari ücret, 184 milyon 251 bin liraya yükseltildi. Net asgari ücret, 348 milyon 467 bin lira olan açhk sınırının 164 milyon 216 bin lira altında kahrken, asgari ücret, yoksulluk sınırının yüzde 18'i kadar oldu. Araştırmada, 4 kişilik bir ailenin açlık sının, ağustos ayına göre yüzde 0.8 oranında arttığı da vurgulanırken, zorunlu gıda harcamalannın son 1 yıllık dönem içinde yüzde 45 arttığı belirtildi. Mutfakgideri cepleriyaktı SERDARESEN1İ DÖRT KİŞİLİK AİLEDE MUTFAK MASRAFININ 20 YILLIK ARTIŞI Ortalama Tutar Ortalama Tutar Artış Oranı ÜRÜNCİNSİ (TL) (binTL) % BeyazPeynir Zeytin Şeker * Çay 1 Ekmek 1 Et 4Sû * 1 Yoğurt 1 Yumurta 1 Makarna 1 Pirinç 1 Patates 1 Sebze 1 Margarin 1 AyçiçekYağı 1 Zeytinyağı İTüpgaz 1 TOPLAM 1 1 ABD Dolan I Cum. Attını 1.520 450 540 400 1.300 9.300 1.050 2.100 1.080 220 680 320 1.500 350 390 250 830 26.170 176.6 16.300 19.000 5.250 8.400 5.730 15.000 112.500 13.125 24.000 8.100 1.950 6.250 3.200 20.670 4.180 4.660 4.950 18.000 337.355 1.623.000 110.000.000 12500 11667 15555 14325 11538 12097 12500 11428 7500 8864 9206 10000 13780 11943 11949 19800 21687 12891 9190 6748 îstanbuFda yetişkin bireylerden oluşan dört kişilik bir ailenin ayhk mutfak masrafi 1 Eylül 1982'denbu yana geçen 20 yılda ortalama yüzde 12 bin 891 arttı. Tüpgaz ise yüzde 21.687 arnşla birinci sırada yer aldı. Perakende fiyatlarla 20 yıl önce beürlenen ortalamaayhk mutfak gi- deri 26.170 liradan 1 Eylül 2002 ta- rihinde 337.3 milyon liraya ulaşn. 12 kilogramlık mutfak tüpü, yüz- de 21.687 artışla 20 yıluı mutfak li- ginde zam şampiyonu oldu. Gıda maddelerinden meyveler yüzde 20.427, zeytinyağı yüzde 19.800, şeker yüzde 15.555, çay yüzde 14.325, sebze yüzde 13.780, beyaz peynir ve süt yüzde 12.500 arttı. Fiyatı en az artan yumurta yüzde 7.500'le en alt sırada yer ahrken yüzde 8.864 artışla makarna, fıyaü en az artanlar arasuıda yumurtayı izledi. Hayvansal gıdalardaki fiyat artışlan, bıtkisel olanlann altında kalırken toplam mutfak harcama- sında 1982 Eylül başında yüzde 35.5 pay alarak en büyük hisseye sahip olan et gideri, 2002 Eylül ba- şında toplam harcama içindeki en büyük payı korudu, ama 3.2 puan azalıp yûzde 33.2'ye geriledi. 1 Eylül 1982'de toplam mutfak harcamasında hayvansal gıdalann payı yüzde 58.9 düzeyinde gerçek- leşirken et dışı hayvansal gıdalann payı yüzde 23.4 düzeyindeydi. Bit- kisel gıdalann toplam payı yüzde 37.9, meyve-sebzenınki ise yüzde 14.3 oldu. Toplam mutfak harcama- sında 1 Eylül 2002'de hayvansal gı- dalann payı yüzde 53.3 düzeyine genlerken et dışı hayvansal gıdala- nn payı yüzde 20 oldu. Bitkisel gı- dalann toplam payı yüzde 41.4'e yükseürken bu gruptaki arhşın bü- yük ölçüde meyve-sebzenin yüzde 19.7 düzeyine ulaşan harcama pa- yından kaynaklandığı behrlendi. 1 Eylül 1982 yılında 1 ABD Do- lan 176.6 Türk Lirası, Cumhuriyet Altını 16.300 liraydı, 148.2 dolar düzeyinde olan mutfak gideri 1.6 Cumhuriyet Altını'na karşılık ge- liyordu. İki ülkenin el ele çalışacağını söyleyen Papandreu'ya göre Avrasya'da güç birliği şart Yıınanistan'dan destek sözü Ekonomi Servisi- Yunanıstan Dışışle- ri BakanıYorgo Papandreu Türkiye'yi Avrupa Birliği (AB) üyesi olarak görmek istediklerini belirterek *Yunanistan-Tür- kiye iüşkfleri Avrasya ve Avrupa BirBği açısuıdan önemüdir. Kıbns sorunu he- nüz çözümlenmedi ama işbirtiği yaptığj- mız birçok alan var. Türkiye ve Yunanis- tan AB konusunda biriıkte el ele çahşa- cakür.Türki\e'ninAB'>eüyeKksürecin- de, Türkiye'ye destek olacağız" dedi. AB"nin bir değerlertopluluğu olduğu- nu, Yunanıstan'ın, Türkîye'nin AB için gerçek aday konumunda ohnasuu arzu- ladığını söyleyen Yorgo Papandreu, Marmara Grubu Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı tarafindan lstan- bul'da düzenlenen 5. Avrasya Ekonomi Zirvesi'nde yaptığı konuşmada, Yuna- nistan'ın Avrasya ülkelerinin hepsine çok yakın olmadığını, ancak bu ülkeler- le çok önemlı tarihi bağlan bulunduğu- nu belirterek AB-Avrasya üişkilerine her alanda çok önem verdiklerini ifade etti. Papandreu, 11 Eylül'den sonra Avras- ya'nın her alandaki uluslararası ilişkiler- de gündemin merkezine yerleştığiru ve bölgede ABD'nin siyasi mevcudiyeti ol- duğunu vurgulayan Papandreu. "Türki- ye ve Yunanistan Afganistan'daki banş gücünde görev yapıyoriar. Bölge yeni bir güçler dengesi odağı haline geldi. ABD. Çin, Rusya ve AB yeni bir denge oluştu- ruyoriar. Çin yavaş yavaş pazannı dışa açıyor. Bölgedeekonomikalandabetirgm Papandreu, 5. Avrasya Ekononü Zinesi'nin ilk otunımundaki konuşmasında Türkiye ile ortak vannmlara girmeyi umduğunu \urguladL sorunlar var fakat bölgenin enerji kay- naklan çok önemH Işbhüğine ihtiyao- mız var" dedi. Papandreu, Yunanistan'uı AB dönem başkanlığı sırasında AB ve Avrasya ara- smdaki ilişkilere, Avrasya bölgesine sağ- lanan teknik yardımın niteliğine önem vereceklenni ve yardunı arttıracaklannı söyledi. Türkiye-Yunanıstan ıhşkilerinin Av- rupa ve Avrasya arasındaki ihşkiler açı- sından çok önemli olduğunu iki ülke ara- suıda enerji, ulaşım, telekomünikasyon ve turizm alanlarında Önemli işbirliği alanlan bulunduğunu vurgulayan Pa- pandreu, "Türkiyefleortak teşebbüslere ginneyi umut edjyonız" dedi. Yorgo Papandreu, iki ülke arasındaki bu süreci destekledikleri için Devlet Ba- kanı ve Başbakan Yarduncısı Mesut Yü- maz'a ve eski Dışışlen Bakanı tsmaü Cem'e teşekkür etti. 5. AvTasya Ekonomi Zirvesi'nde bir konuşma yapan Başbakan Yarduncısı ve Devlet Bakanı Mesut Yılmaz ise Avras- yada Türkiye'nin hertüriü işbirliğini ge- liştirmek istediğini söyledi. Vergi seçim kurbanı oldu ANKARA (ANKA) - Başta DYP ve AKP olmak üzere siyasi partilerin birçoğunun, oy alabihnek uğruna vergi affı çıkanlacağına ilişkin vaatleri, özellikle gelir ve kurumlar vergisi tahsilat orarunı, kriz yılı olan 2001 yılının bile altına düşürdü. Maliye Bakanlığı'ndan edüıilen verilere göre, ekonomideki büyüme eğiliminin vergi tahsilatım arttırması gereken bu dönemde, özellikle gelir ve kurumlar gibi önemli iki vergi geliri kalemindeki tahsilat oranı azaldı. Finansal sorunlann vergi mükelleflerini en fazla zorladığı 2001 yılmın ilk sekiz ayında bile yüzde 80.1 olan tahsilat oranı, bu yılın aynı döneminde yüzde 76.9'a kadar geriledi. Başkabir ifadeyle vergi mükellefieri beyan ettikleri ve , ödemeleri gereken her 100 liralık gelir vergisinin sadece 76.9 lirasuıı ödedi. îlk sekiz ayda 11 katrilyon liralık gelir vergisi tahakkuk ettiriknesine rağmen tahsil edilen miktar 8.5 katrilyon lirada kaldı. Gelir vergisi tahsilatında yaşanan bu azalma özellikle stopaj yoluyla kaynağında tahsil edilen vergilerden kaynaklandı. ükelleflerin önemli bir bölümü ücret, faiz, işyeri kira geliri gibi gelirlerden kaynağında kestikleri vergileri ödemediler. Kurumlar vergisinde geçen yıl yüzde 75.1 olan tahsilat oranı ise yüzde 73'e kadar geriledi. Bu dönemde kurumlar vergisi mükellefieri ödemeleri gereken her 100 liralık verginin 27 lirasını ödemediler. Ocak-ağustos döneminde 4.8 katrilyon liralık kurumlar vergisi tahakkuk ettirilmesine rağmen tahsil edilen miktar 3.5 katrilyon lirada kaldı. Tahsilat oranı kurumlar vergisi kapsamında yer alan geçici vergide yüzde 87.2'den yüzde 82'ye kadar geriledi. YURTDIŞI CİROSU 312 MİLYON EURO Migros Rusya'da büyüyor Ekonomi Servisi - Yıl sonunda yurtdışı cirosunu 312 milyon Euro'ya (505.4 trilyon lira) ulaştırmayı planlayan Migros, Ramstore'lann hizmet alanını genişletiyor. Ramstore'un 4. alışveriş merkezi ve 14. Ramstore hipermarketi önceki gün Rusya'nın başkenti Moskova'da hizmete girdi. Migros bu ülkedeki en büyük Ramstore alışveriş merkezi Leningradski'yi Moskova'nın kuzeyinde açmayı planlıyor. Yıl sonuna kadar açılacak Ramstore'lar ile birlikte Rusya'daki mağaza sayısı 18'e çıkacak Migros'un, Rusya'da ENKA ortaklığı ile yaptığı yatınm tutannın 250 milyon dolan bulması bekleniyor. Yıl sonu itibanyla yurtdışı cirosunun yaklaşık 312 milyon Euro olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Halen Rusya, Kazakistan, Azerbaycan ve Bulgaristan'da perakende hizmet veren Migros. Ortadoğu ve Doğu Avnıpa'da yeni ülkeler üzerinde ^alışmalannı sürdürüyor. FAALİYETLER BEŞ KOLA AYRILIYOR Doğalgaza piyasa tarifesi ANKARA(ANKA) - Doğalgazda Botaş'ın tekelini kaldıran ve faaliyetleri ithalat, üretim, iletim, depolama, toptan satış, şehir içi dağıtım şeklüıde ayırarak özel sektöre açan Doğalgaz Piyasası Yasası kapsamında tarifelere ihşkin yönetmelik de yayunlandı. Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlanan Doğalgaz Piyasası Tarifeler Yönetmelıği, 1 Ekim'den itibaren yürürlüğe girecek. Yönetmelikle, doğalgazda bağlantı, iletim ve sevkiyat kontrol, depolama, toptan ve perakende satış tarifelerine ilişkin usul ve esaslar düzenlendi. Söz konusu tarifeler Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) onayına tabi olacak. Toptan satış fiyatlan, doğalgaz alım satunı yapan taraflar arasında Kurul tarafindan onaylanmış tarifelere uygun ohnak kaydıyla serbestçe belirlenecek. Dağıtım şirketlen Kurul tarafindan onaylanan perakende satış fiyatuun dışında tüketicilerden herhangi bır ad altında ücret talep edemeyecek. Taşıma ve depolamada uygulanacak fıyatlar da Kurul tarafindan onaylanan tarifelere uygun olacak. Botaş'uı yıllık ithalat miktan, yülık ulusal tüketünin yüzde 20'sine düşünceye kadar, doğalgaz piyasası içinde rekabetin hiç veya yeterince olmadığı durumlarda, toptan satış fiyatlan EPDK tarafindan tespit edilecek. \ UMUT BAŞKA BAHARA Para Fonu karamsar tablo çizdiEkonomi Servisi - Uluslararası Para Fonu (IMF) dünya ekonomısındeki toparlanmanın beklenen düzeyde olmadığını belirterek, işlerin gelecek yıl da fazla parlak ohnayacağını bildirdi. Fon, dünya ekonomisini önemli riskler ve belirsizlıklerin bekledığini yazdı. Küresel ekonomıde geçen yıl dillendirilen durgunluk sınyalleri 11 Eylül'ün ardından yerini toparlanma beklentisine bırakmıştı. Ancak IMF dünya ekonomik görünüm raporu, toparlanmanın öngörülen düzeyde ohnadığını ortaya koydu. Raporda, 2003 yılına ilişkin büyüme tahmini de yüzde 4'ten yüzde 3.7'ye çekildi. ABD'ye ilişkin büyüme tahminlerini yüzde 2.3 ten 2.2'ye çeken Fon, Euro bölgesinde büyüme tahminini ise yüzde 14'ten yüzde 0.9'a indirildi. IMF raporunda dünya ekonomisi için bir başka nsk faktörünün de Ortadoğu'daki gergınlıklere bağlı olarak petrol fıyatlannın uzun süreli olarak yükselme ihtunali olduğu belirtildi. Raporda Türkiye'ye ilişkin tahminler Fon'un olumlu beklentilerini yanısıttı. IMF, Türkiye'nin bu yıl yüzde 3.9, gelecek yıl da yüzde 5 oranında büyüyeceği öngörüsünde bulundu. Raporda, bu yıl için enflasyon oranı yüzde 47.1, gelecek yıl için yüzde 28.6 olarak belirtildi. IMF raporunda, seçimlerden sonraki siyasi istikraruı önemli rol oynayacağı vurgulandı. IMF BAŞKANI KOEHLER: Sermaye kontrolüne karşı değiliz Ekonomi Servisi - Gelişmekte olan ülke ekonomilerinde yaşanan sıcak para sorunu, sistemin mimarlanndan IMF tarafindan da ele alındı. Bugüne kadar gelişmekte olan ülkelerin serbest piyasa ekonomisi ve nakit akışıyla dış pazarlara açıldığını ifade eden Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) Başkanı Horst Koehler, bu ülkelerde sermaye akışuıın kontrol altına aluımasına karşı ohnadıklaruu söyledi. Sermaye akışının serbestleştirilmesinin uzun vadede gerekli olduğunu belirten Koehler, "ktsa vadede söz konusu ülkenin finansal yapısuun göz önüne ahnarak hareket edÛmesi gerektiğinin" altım çizdi. Koehler, aynca üst üste gelen krizlerin IMF'nin güçsüzlüğüne dikkat çektiğini belirtirken, artık yeni bir anlayış benimsediklerini, çözümleri buna göre oluşturacaklannı ifade etti. IMF'nin de "kusursuz" olmadığını söyleyen Koehler, özellikle Asya'da yaşanan krizin sebebi olarak yanlış izlenen ekonomik programı işaret etti. t