Katalog

Cumhuriyef İmtrvaz Sahibi: CXVIHURİYET Y\KFI aduıa tLHAN SELÇUK Genel Yayın Yönetmeni: tbrahim Yıldız ' • Yazıişleri Müdürleri: Sahm Alpaslan - Necmi Çetik 9 Sorumlu Müdür: Mehmet SucuO Haber Merkezi Müdürii: Hakan Kara Istıhbarat Cengiz Yddınm 0 Ekonomı Öz- lem Yüzak 0 Kültür Egemen Berköz • Spor Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sami Ka- raören • Duzeltme Abdullah Yazıcı • Bıl- gi-Belge Edibe Buğra • Yurt Haberlen Meh- met Faraç 0 Avrupa Temsılcısı Gürav Öz Yayın Kurulu. İlhan Selçuk ("Baş- kan), Emre Kongar (Danışman), Orhan Erinç, Hikmet Çetin- kaya. Şükran Soner, İbrahün Yıİdız, Orhan Bursalı. Musta- fa Balbay. Hakan Kara. AnkaraTemsılcısı Mustafa Balba\ \taturkBuKan No 125, Kat4. Bakaniıklar-Ankara Tel 4195020 C hat). Faks 4195O270tzmırTemsilcı»ı SerdarKıak, H ZıvaBK 1352 S 2 3 Tel 4411220, Faks 4418745 0 Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoğlu, Inonu Cd 119 S No 1 Kat l.Tel 363 12 11, Faks 363 12 15 Müessese Muduru Erol REKLAM: P.M. Ltd. Şti. • Genel Erkut 0 Koordınator MudurGülbüı Erduran#Koordınaıor Ahmet Korulsan 0 Mu- Reha Işıtman • Genel MüdurYrd.. hasebe Bülenttener0 Sc\da Çoban • Fınan-,man Mûdürû ldare Hüsc\in Gürer Çetin Erdaran Tel 0212 514 0^53- 0 Satış Fazilet Kuza 513 8460-61. Faks 0212513 8463 > •yımtay»»: "l enı Gün Haber \ıansı Basın ve Yavıncıhk A Ş Bukı: Sabah \a>ıncılık Türkocağı Cad 39 41 Cağaloglu 34134 istanbul PK 246 - Sırkecı 344^5 Istanbul Tel Faks (0212)51185 95 27 AĞUSTOS 2002 tmsak: 4 43 Güneş6 18 Ögle: 13.13 Ikındı 16 54 Akşanr 19.55 Yatsr2122 Macaristan'da yaz festivali • Çeviri Servisi- Hafta sonu Macaristan'ın başkenti Budapeşte'nın merkezının her yanı sabun köpüğü içindeydi. Ancak, sabunlann köpürtülmesının nedeni belediyenin kent merkezinin sokaklannı temizleme isteği değıl, Budapeşte'nin geleneksel yaz sonu yürüyüşüydü. Yüksek sesle çalınan müzik eşliğüıde sokaklannda yürüyen 500 bine yakın kışi kent merkezindeki büyük parka geldiklerinde köpükler içinde kaldılar. Ve saatlerce köpükler ıçınde dans ettiler. (Fotograf: AP) Rus kozmonotlar yüröyüşte • MOSKOVA (AA) - Uluslararası Uzay Istasyonu'nda (UUt) görev yapan iki Rus kozmonot, bılimsel deneylere hazırlık amacıyla uzay yürüyüşüne çıktı. Valeri Korzun ve Sergey Treşçiyov'un 6 saat sürmesı beklenen uzay yürüyüşü sırasında Amerikalı astronot Peggy Whıtson, istasyonda kalarak kozmonotların çalışmalannı izleyecek. Televizyon göderi bozuyor • KONYA(AA)- Fazla televizyon izlemek ve uzun süre bilgisayar ekranına bakmak • gözde ciddi sorunlara yol açıyor. Konya Numune Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıklan Uzmanı Opt. Dr. Aydın Beyatlı, televizyon ve bilgisayann göz sağlığı için büyük risk oluşturduğunu belirterek "Fazla televizyon izlemek ve bilgisayar ekranına uzun süreli bakmak ınsan vücudunun en hassas organı olan gözün doğal çalışma düzenini bozuyor" dedı. Çiniaerden Japonlara dava • TOKYO (AA) - Bir grup Çinli, tkinci Dünya Savaşı sırasında kömür madenlerinde köle işçi olarak çalıştınldıkJan gerekçesıyle Japon hükümeri ve maden şirketlerine karşı tazminat davası açtı. 1943 ve 1944 yıllannda Japonya'nın Hokkaido adasındaki kömür madenlerinde, kendilerine doğru dürüst yemek bıle verilmeyerek ve dövülerek uzun saatler çahştınldıkJannı iddia eden 10 Çinlı, kişi başına 169 bin dolar tazminat talebiyle Sapporo Bölge Mahkemesi'ne başvurdu Destinys Child'a soul ödülü • Çeviri Servisi - Destiny's Child grubunun solisti Kelly Rowland kadın soul sanatçılanna verilen "Soul Train Lady of Soul Ödülü"nü aldı. Pasadena, Kaliforniya'da düzenlenen ödül töreninde kürsüye gelen Rowland en iyi grup ödülünü aldı. "Emotion" adlı albümleri de ödüle layık göriilen grubu adına tüm sevenlerine teşekkür eden Rovvland, "Bu ödülü emeği geçen herkes adına ahyorum" dedi. Bu yıl sekizincisi düzenlenen ödül töreninde şarkıcı Ashanti de en iyi çıkış yapan soul veya rap şarkıcısı dalında ödüle layık görüldü. (Fotoğraf:REUTERS) V I.1BERAI- MUHAEAZAKÂR, Yurttaşlar suya para vermemek için îstanbul tarihinde önemli yer tutan çeşmelere akın ediyor Çeşmenin 'suyu' kesilmediMÜRÜVVET YALÇIN Tarihte oynadığı rol gözönüne alındığında, pek çok özelliğiyle dikkat çeken îstanbul'un tarihi bir yanıdır çeşmeler. Geçmişten bugüne kadar gelen bu çeşmeler, halkın su ihriyacını, eskıden olduğu gibi karşılamak içm kullanılıyor. îstanbul'un Anadolu yakasındaki Kayışdağı semtinden akan su, Kayışdağı Membaı- Kadıköy arasında bulunan 24 adet çeşme ile halka temiz ıçme suyu sağlıyor. Kayışdağı Suyu, Anadolu yakasında bulunan memba sulannın en büyüğü. Kış aylannda akan suyun bolluğunu, sıcak hava ve buharlaşma nedenıyle yaz aylannda bulmak zor Içme suyunun şirketler taraftndan satılmaya başlanmasıyla çeşme suyuna talep büyüdü. Öte yandan, Îstanbul nüfusunun geçmış yıllara oranla artması sonucu Kayışdağı Suyu artık talebı karşılayamıyor. Kayışdağı Suyu'nun bulunduğu arazi, eskı yazışmalarda belirtildiği üzere, Yavuz Sultan Selim Vakfı'na aıt. Cumhunyet'in kuruluşundan birkaç yıl sonra, Kadıköy bölgesınde kanalizasyon altyapısı bulunmadıgı için, kuyu ve sarnıçlann kırlenmesı sonucu tıfo salgını ortaya çıkmış. Temız ıçme suyu sağlamak için gönüllü damşmanlık yapan Süreyya Paşa (îstanbul Eskı Milletvekili Süreyya tlmen), Kayışdağı'ndan su getirilmesi önerismde bulunmuş, ve 1926yılında îstanbul Şehremıni Operatör Emin Erkul tarafmdan G.Ropel Şirketı'ne su hattı ve çeşmeler yaptınlmış. Göztepe Çeşmesi, Osmanlı mimarisinde kullanılan 'dökme demir'in ilk örneklerinden. Üzerinde ü. Abdülhamitin tuğrası bulunan çeşmenin yalakla birleştiği kısımda bulunan 'Paris' yazılı kabartma, çeşmenin Fransa'da yapılmış olduğunu gösteriyor. Kayışdağı Çeşmesi- Yeditepe Üniversitesi giriş kapısı yanı Küçükbakkalköy Okul Önü Çeşmesi-Kemal Berkant Ilkokulu önü Küçükbakkalköy Aşevi Çeşmesı-Fınn Caddesi Içerenköy Çeşmesi - Karsh Ahmet Caddesi Kışla Önü Çeşmesi - Alanaldı Caddesi Hamam Önü Çeşmesi - Içerenköy Cami Önü Çeşmesi - Içerenköy Camiı Mezarlık Önü Çeşmesi - Içerenköy PTT Hastanesi Çeşmesi - Içerenköy Kozyatağı Meydan Çeşmesi - Şakacı Sokak Kozyatağı Işyeri Çeşmesi Taşçı Kadir Çeşmesi - Kozyatağı Bayar Caddesi 19 Mayıs Park Çeşmesi - Kozyatağı Bayar Caddesi Böcekli Camii Çeşmesi - Kozyatağı Bayar Caddesi Ruh ve Sinir Hastalıklan Hastanesi Çeşmesi - Kozyatağı Sahra-i Cedit Çeşmesi - Sahra-ı Cedit Camii önü Göztepe Çeşmesi - Tütüncü Mehmet Efendi Caddesi Kuyubaşı Çeşmesi - Fahrettın Kenm Gökay Caddesi Hasanpaşa Çeşmesi- tETT Garajı önü Hasanpaşa Çeşmesi - Hasanpaşa Camiı yanı tkbaliye Çeşmesi - Acıbadem Yeldeğirmeni Çeşmesi - Halil Ağa Caddesi Altıyol Çeşmesi - Altıyol Meydam. Ispanya'da dansın sınınyok İspanyol dansçı Lucia Lacarna (sağda) ve Fransız dansçı Cyrill Pierre, izleyenleri hayran bırakan bir figürle danslannı noktahyorlar. Lacama'yı görenler, "Vücutian sanki lastikten" demekten kendilerini alanuvortar. Lacarna ve Pierre, İspanya'nın Cantabria Uhıslararası Dans Festivali'nde gösteri yapan dansçılardan sadece ikisi. 30 Ağustos'a kadar de\am edecek geleneksel festhalde her yıl binlerce sanatsever, İspanyol ve vabancı dansçılan izieme firsan bulûyor. (REUTERS) ÇEŞMELERDE KONTROL Temizlik değil, para önemli Kayışdağı Suyu'nun temizliğıni sağlamak amacıyla. İSKİ Gene! Müdürlüğü'ne bağlı Vakıf Sular Müdürlüğü tarafmdan her ay 24 çeşmeden örnekler alınarak, tSKl'ye aıt laboratuvarda konrrol ediliyor. Kayışdağı çeşmelerinden su alıp kullananlann bir kısmı. suyun temiz olup olmadığından habersiz. Sıra bekleyenler, "Evimizde akan sudan daha temiz, o yüzden bu suyu kullanıyoruz." diyorlar. Kayışdağı ve Kadıköy arasındaki bu 24 çeşme, daha çok alım gücü az olan yurttaşlarca kullanılıyor. Fikirtepe, Göztepe'nin E-5 karayoluna yakın yerleşım bınmleri ve Maltepe gıbı uzak semtlerden su almaya gelenleri memur ve işçı kesimı oluşturuyor. Masraflanna bir de su parası eklemek istemeyen yurttaşlar, çeşmelerin ne zaman yapıldığı, suyun temizliğinin konrrol edilip edilmediği gibi 'aynntılar'ı göz önünde bulundurmaktansa, 'parasız su" bulma düşüncesiyle evlenne bu çeşmelerden su taşıyorlar. 'Para verecek durumumuz yok' Göztepe, Tütüncü Mehmet Efendi Caddesi'nde bulunan 'Göztepe Döküm Çeşmesi', Kayışdağı çeşmelerinden sadece bir tanesi. Ozellikle suyun az olduğu dönemlerde, çeşme önünde su bekleyenlenn oluşturduğu kuyruk, sabaha karşı dağılmaya başhyor. Su abnak için bekleyen bir taksı şöförü, geç saatlere kadar beklenmesinin sebebini şöyle açıklıyor: "Yazuı su daha az akıyor, o yüzden insanlar geç vakte kahyor. Suya para verecek durumumuz da yok. Mecburen beknyoruz." Bilimadamlan, 2100 yılmda su seviyesi bir metre artacak Denizler tehdit edecekİSTANBUL (ANKA) - Iklim deği- şimi sonucu ortaya çıkan deniz suyu seviyelerindeki yükselme, Akdeniz ülkeleri başta olmak üzere denıze kı- yısı bulunan ülkeleri tehdit ediyor. Bilimadamlan, 2100 yılında denız su seviyesinin 1 metre yükselebıleceği- ne dikkat çekiyor. Meteoroloji mühen- disı Doç. Dr. Mikdat Kaduğlu'nun^GriBir ProUem: Küresel lk- HmDeğişikliği'başlık- lı araştırmasına göre, iklim değişikliğinin so- zeyde atmosfere salınması devam ederse 2100 yılında denız seviyeleri 1 m. yükselmiş olacak. Bu yükselme, örneğın, Japonya kıyılannı büyük öl- çüde tehdit edecek. Japonya, endüst- risinin yüzde 50'sini ve plajlannın yüzde 80"ini kaybetme tehlikesiyle • Kirletici emisyonlann bugünkü düzeyde atmosfere salınması devam ederse 2100 yılında deniz seviyeleri 1 metre yükselmiş olacak. Suyun yükselmesiyle Almanya, Hollanda ve Ukrayna kıyılan ile birlikte Türkiye'de etkilenecek. nuçlanndan biri, deniz su seviyelerin- deki yükselme ile kendini göstere- cek. Bu durum ozellikle Bangladeş, Mısır, Hollanda ve bazı ada ülkeleri başta olmak üzere dünyamn birçokye- rini tehdit edecek. Kirletici emisyonlann bugünkü dü- karşı karşıya kalacak. Almanya, Hollanda ve Ukraynakı- yılan ile birlikte Türkiye'dekı Sey- han, Ceyhan, Göksu, Patara, Eşença- yı, Fethiye, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay ve Gediz gibi bazı Akdeniz deltalan, Avrupa'da en nsklı yerler arasında yer alabilır. Kuzey Afrika'da Nil deltasının önemli bir kısmı da sel ve erozyon ne- denıyle kaybedilebılir. Marşal Adala- n, toplam kara alamnın yüzde 80'ini kaybedebilir. Deniz su seviyelerinde- ki yükselme, tatlı su sıkıntısı ile be- raber Türkiye'nin tu- rizm ve tanm sektörün- de de büyük kayıplara neden olabılir. Kıyı şe- ridindeki yerleşim alan- lan yükselen deniz su- yu ile kaplanırsa veya bunu önlemek için eko- nomik boyutu çok büyük olabilecek setler inşa edilmesi gerekebilir. Ben- zer şekilde tunsük plajlar ve yat liman- lan yükselen denız suyu ile kullanı- lamaz hale gelebilir. Tuzlu deniz su- yu, nehirler ve yeraltı sulan gibi, tat- lı su kaynaklannı da yok edebilir. îngilizlerde NottingHül coşkusu Londra'nın merkezindeki Notting Hill semti hafta sonu dünyaca ünlü karnavalma bir kez daha tanık oldu. Çok sayıda antikacırun bulunduğu ve cumartesileri sokak pazan da kurulan semtte düzenlenen karnaval bu yıl da her yıl olduğu gibi renkli geçti. Notting Hill Karnavah, sokakta dans eden çocuklan, yetişkm dansçılan, pantomim sanatçüan, yerel kıyafetkrini sergileyen etnik gruplan ve akhnızm alabikceği her tür renkli göriinrüyie objektiflere yansıdL Ve dünya basuunda kendisine yakışır yeri aldı. (Fotograf: AP AL GÖZÜ>I SEYREYLE / IŞILÖZGENTÜRK Bir Sıcak Avluda Benim "Can Şenüği''ne bu ilk geli- şım. Datça'da serin bir esıntı karşıladı be- nı, sonra Can babanın sesı, sonra Güler, sonra Hasan, sonra Güzel, sonra Su. Su kırkına gelmiş. çocukluğunu bilirım ya mümkünü yok inanmadım. Güler'se ya- şı ohnayan bütün kadınlar gibi hâlâ on beşınde. Beni çekip Datça'daki evın ıç a\ lusuna götürdü. Iç avlu bütün avlular gibi sıcak ve doğurgandı. Güler"le geç- miş günleri konuştuk. dedıkodu yaptık ve vallahi billahı Can Yücel oradaydı. kıs kıs gülüyordu. Güler. Can babanın gülüşünü duyun- ca göğsünde sakladığı kendi şiir kıtabı- nı bıraz mahcup ortaya çıkardı. Kıtap tam o gün. az önce eli- ne gelmiştı. Can kıta- bı görünce "Bakıyo- ramrnirasıdevralmış- sın hanımefendi'", de- dı. Bu sözler üstüne Güler bir kahkaha at- tı ve "estağfurullah'' diye söze başladı, ar- dından bana uzattığı kitabını "Şair değü mahir Güler Yücel!" diye ımzaladı. Bu arada Can baba ve ben en öğretmen gözlüklerimizi çıka- np şürleri tek tek göz- den geçirmeye başla- dık. "Hey ben bunu çoksevdün Can baba!" "Eh oku bakalun." "Şürin adı HİÇ: Kırk yıldır/ İpin ucu- nu kaçırmamak için/ Öyle çok dönüp do- landım ki^Bakıyorum da arkama/ Ne ipin ucu kalmış/ Ne de kendim." Baktım şiır bıtmiş. Can baba bir dur- gun. Ansızın "Ya\'" diye Güler'e döndü. "\anahi kalbbn kmldı kancığim. Binler- ce söy ledim, gene söylerim, sende hep kendimi buldum ben. İpin ucu da cüm- le âlem biKr ki. hep sendeydL Çözdüğün düğümleritektek sayanm. saçmdaki ak- landa." Bu sözler üstüne Güler utangaç bir kahkaha patlarh. Ardından Can baba o heybetli sesiyle Güler'in Papatya şiınnı okumaya başladı. "Kökün o kadar sağlam kL Papatva/ Taht kurmuşsun en sarp kayanın başma_/ Neden öyle tirtir titreyip duruyorsun/ en tml esintiy le.J papatya sahna sahna eği- Gp kulağıma/ Sen bakma benim böyle sahndığıma/ Bu benim en bakar gürile- rimdir/ O dem geh'p geçtiğinde/ Köküm öyle sağlam ki, derin kayalarda™'' Şıır bıtmıştı, Can baba soluklanıp "Ha- nım bu iyi olmuş". dedi. "Ama daha çok çahşmahsm, kırk yılnk kanm olduğun için sana torpil \ apacağımı sanma." Gü- ler kıs kıs gülerken Can baba birden eği- lıp onu yanağından öpüyor. Bu arada ben kitaptaki en sevdığim şiiri okuma- ya başlıyorum. Onlar kulak kabarhyor- lar: "KANDtL LfcVIO- Nl/Betinetakrruştep- siyi FatmanınV Lok- ma getirdi bana.7 Ar- dından Melahatanım susamh çörek dağrtü bütün köye/ Berata- nımsa kandil simitleri sıcacık.J Donup kal- dım boşhıkta_yNeve- rebilirdim ki onlara?/ Bahçedeki yedheren Hmona takıldı gözüm/ Kandil kandil yere sar- kan/ Tamam dedimV Senin için dağıtüm B- monu bütün Dat- ça'ya." Can her limon için Güler'ı bir kere daha öpüyor. Avlu iyice sıcaklaşıyor ve biz çocuklar gibi şen şakrak "ŞÜR1NÜ- tR adlı Güler Yücel kitabından KÖR DU\TVL\Z şiirini yüksek sesle, bağıra bağıra okumaya bashyoruz: "Ne vurdumduymaz/ Ne rahat kadın- sm diyorlar bana hep./ Doğru da bu_iÖy- leyim de.J Kös dinh'yorum onlaru/ Ken- dimi duyuyorum ben." — Sonra avluya garip, sessiz bir ışık dü- şüyor. Her şey ışığa kesiyor. O zaman Gü- ler'le gözyaşlarımızın eşlik ettiği gemş, büyük kahkahalar atarak şarap doîu ka- dehlenmizı Can baba \e Güler'm şıir kitabı için kaldınyoruz. seyTeyieisiKg yahoo.com