Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 TEMMCTr 2ÖÖZ5ALI OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gorus@ cumhuriyet.com.tr EVET/HAYIR OKTAY AKBAL 'Nadir Bey Boşuna Yaşamadr... " ınsanlık korkunç bır fasıt daırenın karşısın- da yuz ellı yıldan berı bocalayıp durmaktadır Medenı humyetın yegâne kaynağı şuphesız hu- kukı eşıtlıkttr Fakat ekonomı alanına el uzatma- dığı muddetçe bu eşıtlıklafta kalmakta, tıpkı mut- lakıyet ıdarelennde gorulduğu gıbı, ancak ufak bırzumrenın çıkarını sağlamaktadır Ekonomık eşıtlık ıse ınsanlık duygularımıza bazen ne ka- dar uygun gelse de, hurnyetı yok eden, gıt gı- de bırzumre dıktatorluğune, oradan da şefsal- tanatına yol hazırlayan bır çıkmaz sokaktır " Nadır Nadı ımzasını taşıyan bu yazı, 17 Ağus- tos 1949 gunu "Cumhunyet"\e çıkmıştı Tam el- lı uç yıl once, tek partı egemenlığının surduğu gunlerde1 Şımdı bu yazıyı alıp olduğu gıbı yayımlasak, yanm yuzyıl once yazıldığını duşunur musunuz'? Aynı noktada çakılı kalmışız1 Daha da betenne gıtmışız1 Nadır Bey'ın dedığı, çekındığı durum gerçekleşmış "Zumre dıktatorluğü", yanı mut- lu bırazınlığın zengınlığı gunumuzun gerçeğı "Şefsaltanatı" ıse aynı oranda yaşadığımız bır durum1 Tek partıden çok partıye geçmışız ama, toplumda gerçek eşıtlıkbırturiukurulamarnış Bugun, Nadır Nadı'yı yrtırdığımız gun1 20Ağus- tos On ıkı yıl geçtı aradan Bırgunnedemış- tı "Boşuna yaşamış bu adam dıyecekler " Öy- le ya ellı yıl once yazılanlar bugun de ozlenen, ıstenen, ama bır turlu sağlanamayan şeyler ıse1 Hukukı eşıtlık belkı az çok var, ama ekonomık eşıtlık o gunlerdekını bıle aratır durumda1 Pa- ra, pul olmuş, açlık sının tum yurttaşlan sarmış, geçınme savaşı bır uçurum1 O kadar kı bır Amenka bankasının gorevlısı gelmış, halkın bır bolumunun kurtarıcısı, umudu1 Bızler hâlâ Na- dır Bey'ın o yazısının son satırlanndayazdığı gı- bı "Uç yıllık demokrası hayatımızda bu yolun aralığından bıle bakmamış olmamız acıdır Hur- nyet mısakı adına yemın edıyor, şef sıstemını yıkacağız dıye haykırıyor, Adam Smith mekte- bının çoktan tanhe gomulen prensıplenne has- ret çekıyoruz " Hepımız "boşuna yaşamış" olmanın acısı ıçınde değıl mıyız'? Uç yılda eşıtlık yolunun ara- lığından bakmamıştık, şımdı, ellı uç yıl sonra bı- le gerçek eşıtlık, ozgurluk bır masala donuşmuş 1 O kadar kı, Dunya Bankası'nın alacağını kurtar- mak amacıyla 27 yıl sonra ulkesıne donen bır ınsan (sozum ona) solu bırleştırmeye çalışıyor, çoğumuz da bunu yurekten desteklıyoruz Ata- turk devrımının temel ılkelennı, yanı gerçek sol- culuğu yaşama geçırmek ısteyen bırbırıyle ça- tışır, bırbırlerıne nerdeyse duşman oluşumlarla vakıt geçırırken Nadır Nadı son soluğuna kadar Ataturk ılke- lerının gerçek eşıtlık ve ozgurluğun gerçekleş- tınlmesı ıçın uğraş verdı "Cumhunyet" gaze- tesı, onu yıtırdığımız gunden bu yana aynı ama- cıızlıyor Bınbırguçlukle, çeşıtlı duşmanlıklarla kıskançlıklarla çarpışa çarpışa 1 Ama halkımız- da bılınçlı bır sağduyunun ergeç uyanacağına Son başyazısını (7 Mayıs 1988), şu satırlarla bıtırmıştı "Cumhunyet gazetesı, taşıdığı adın gerçek an- lamını savunmak gorevıyle yayın hayatına atıl- dığı gunden buyana çaba harcamıştır 'Halkın, halk tarafından, halk ıçın' yonetımı ulkusune, 'Cumhurıyet'/n ılk gun olduğu gıbı bugun de, aynı kıskanç ozenle bağlıdır Kımızaman zıkzak- lar olsa da, adım adım bu ulkuye yaklaştığımı- zın ınancını yureğımızde taşıyoruz " Kıbns'ın AB Üyeliği. Doç. Dr. HÜııerTLNCER^///H B ılındığı gıbı, Guney Kıbns Rum Yonetımı, Avrupa Bırlığı'ne tam uyelık ıçın 3 Temmuz 1990'da başvuruda bulunmuş, AB Bakanlar Konseyı de bu başvuruyu PEylul 1990'dadeğerlendınnek uzere goz onune almıştı Turkıye nın, o za- manlar, AB'nın bu karan karşısında tepkı- sı oldukça ılımlı kalmıştı, çunku Cumhur- başkanı Turgut Ozai Kıbns sorunu nede- nıyle Turkıye'nın AB ıle olan ılışkılennm zarar gormesını ıstememış ve oduncü da\ - ranmıştı Kuzey Kıbns Turk Cumhunyetı, GKRY'nın başvurusuna, GKRY'nın Kıbns Turk toplumunu temsıl etmedığı ve bu ne- denle de her ıkı toplum adına boyle bır baş- vuruda bulunmaya yetkılı olmadığı gerek- çesıyle ıtıraz etmıştı Aynca 1960 tanhlı Garantı Antlaşması'nın 1 maddesı uyann- ca Kıbns'ın butununun ya da bır bolumu- nun, başka herhangı bır devletle sıyasal ya da ekonomık bır bırlığe gırmesı yasaklan- mıştı 21 Kasım 1995'te GKRY ıle AB Konse- yı arasında Malı \ e Teknık Işbırlığı Proto- kolu ımzalanmış, Mart 1998'de de AB. ulus- lararası alanda tanınmış olan "KıbnsCum- hurijeti" hukumetı ıle katılım goruşmele- nnı başlatmıştı 1999'dakı AB Helsınkı Doruğu'nda, Kıb- nslı Rumların Kıbnslı Turklerle olan uyuş- mazlıklannı çozume kavuşturmadan da Kıb- ns'ın AB'ye tam uye olabıleceğı yolunda bır açıklama yapılmıştı tşte AB'nınbu tu- tumu, Kıbns sorununun çozumunu olanak- sız kılmıştır Bu durumda, Kıbnslı Rumlar, AB uyelığıne, kendı çozum yollannı Kıb- ns Turk toplumuna sıyasal, ekonomık ve hat- Umversıtesı Oğretım Lhesı ta asken baskı kullanarak kabul ettırebıle- ceklen bu- araç gozuyle bakmaya başlamış- tır Kıbnslı Rumlar, "hükümet" statulennı surdurdukJen ve Kıbnslı Turklen ekonomık ambargo altında bunalttıklan surece, Kıb- ns sorununa bır çozum bulmaya yanaşma- yacaktır AB, GKRY'yı "Kıbns hfikümeti" olarak tanımakta \e Kıbnslı Turklenn, Kıbnslı Rumlann boyle bır statuye sahıp olmaya hıçbır hakkınuı olmadığı yolundakı goruş- lennı \ e savlannı tartışmayı bıle yadsımak- tadır AB. Kıbnslı Turklere "Kıbns hükume- ti" delegasyonuna katılmasını onermekte- dır Oysa Kıbnslı Turkler, hıçbu" yasallığı olmayan bır hukumetın yetkısı altına gırme- yı % e 1960 tanhlı Kıbns \nayasasf na ve Ga- rantı Antlaşması'na aykın olarak, katılım go- ruşmelennde yer almayı kesınlıkle reddet- mektedır Ote yandan. Avrupa Adalet Dıvanı da KKTC'den meyve ve sebze ıthalatını onle- yen bır karar alarak, Kıbnslı Rumlara bu- yuk olçude yardun etmıştır Eğer AB ve uluslararası topluluk Kıbns sorununa bır çozum bulunmasını ıstıyorsa. Ada'dakı ıkı halkı eşıt olarak tanıyacak ve ancak her ıkı halkın bırlıkte onaylaması du- rumunda Kıbns'ın AB uyelığının soz ko- nusu olabıleceğını kabul edecektır Kıbns, hem Kıbnslı Turklenn hem de Kıbnslı Rum- lann vatanıdır v e bınnın onayı alınmadan, oburunun Kıbns' ı AB 'ye uye yapmaya hıç- bır hakkı yoktur Kıbnslı Turklenn gonışune gore once Kıbns sorununa bır çozum bulunmalı ve ancak ondan sonra, Ada'nın AB uyehğuıe katılun surecı gerçekleştınlmehdır Kıbnslı Rumlar AB uyelığıne kabul edı- lırse, GKRY'nın, Turkıye'nın AB uyelığı- nı veto etmesı buyuk bır olasılıktır GKRY'nın uyelığı, Turkıye'nın AB 'ye baş- vurusunun sonu olmuş olacak ve bu da Av- rupa'nın, Turkıye gıbı çok buyuk stratejık ve tıcan oneme sahıp bır ulkeyle olan ılış- kılenne zarar vereceknr Turkıye'nın AB uye- lığı uğruna, Kıbnslı Turklen "arkasından vurabileceği'' olasılığı ıse hıç akıllara getı- nlmemelıdır Kıbns'ın AB'ye bolunmuş bır devlet ola- rak katılmasmın gerçekleşmesı ıse hem Ada'da bır buhran durumunun ortaya çık- masına yol açacak hem de Turkıye ıle Yu- nanıstan arasındakı olumlu ılışkılere bır dar- be mdırerek, Doğu Akdenız'm guvenlığı- nın zarara uğramasına neden olabılecektır Aynca bu durumda, Turkıye-AB ılışkılen de yara alacaktır Bugune değın AB hukumetlennın çoğu, Kıbns sononuna gereklı ılgıyı gostermemış ve sorunun çozumunu Bırleşmış Mılletler'e bırakmıştır AB'nın, Danımarka'nındonem başkanlığı altında, sorunun çozume kavuş- turulmasında çok daha etkın bır rol oyna- masını beklemekteyız1 Turkıye'nın ışbırlığı olmaksızın. Kıbns so- rununa bır çozum bulunması soz konusu olamaz Turkıye'nın, Kıbns'ın ABuyelığı- nın gerçekleşebılmesı surecındekı "vazge- çflmez"len ıse Kıbns Turk halkının uzun va- delı guvenlığını sağlayacak guv enceler ıle Kıbns Turk toplumuna azınlık statusunun venlmeyeceğı bır çozumun benımsenmesı- dır Kıbns'ta, Turk ve Rum toplumlannın ba- nş, guvenlık, eşıtlık ve ışbırlığı ıçınde ya- şayabıleceklen bır ortamın yarahlması, ulus- lararası topluluğa duşen onemlı bır gorev- dır Örnek Insan Orhan Burian... Turkıye Gazetecıler Cemıyetı'nıp yayınladığı gunluk Bizim Cazete Ulke sorunlarına ılışkın raporlanyla araştırmalanyla koşe yazılanyla tarafsız haberlenyle sıvıl toplumlann gazetesı Duzenlı okumak ıçın abone olun. Tel: 0.212.511 08 75 Mehmet BAŞARAN K ışılığı, erdemlenyle omekbırınsandı Ay- dınlanma savaşımı- mıza ıvme kazandı- ran,bırbılımveyazınadamı Al- nında "Gerçek yol gösterici bi- Kmdir" yazılı fakultede çahşı- yordu O sozu soyleyen Ata- turk'u, en ı>ı anlayanlardandı "Doğu'nun rönesansıvdı Ata- tûrk" ona gore Dogmalardan kurtularak. ortaçağ karanlığın- dan sılkınış, yepyenı bır guçle ye- nıden doğuş Derslığı, fakulte duvarlanyla sınırlı değıldı, tum Turkıye'ydıBunan'ın Dersıde, "humanizma voluvla Turk dü- şuncesine, Turk sanaüna, Turk edebhatına, Türk tarihine bas- makabp v öntemler dışında, öz- gür duşunce açısından yaklaş- ma"ydı Bır ekın, eğıtım lonz- masıyla kendımızı bulma, ken- dımızı yenıden yaratmaydı On beş yıl Yucel dergısınde, sonra da yakın dostu Vedat Günvolla çıkardıklan Ufuklar dergısınde bu anlayışla duşundu. araştırdı, yazdı Okurlanyla, oğrencıle- nyle bır oğrencıydı kendısı de aldanma korkaklığı yenne, oz- gurce duşunmeyı yaygınlaştın- yordu Yorulmaz bır araştırma- cı. usta bır denemecı, tıtız bır çev ırmendı Yazınımızın gelış- mesıne. akıl gozuyle kendımı- zı, dunyamızı tanımamıza eme- ğınıkattı EvTiboğlulann, Ataç- lann yazdığı donemde o da, ye- nı değerlenn gelışıp boy atacak- lan toprağı. dennden ışleyen- lerdendı Onu yıtırdığımızde Ad- nan Adıvar: "Orhan Burian'ın ölümüyle genç ilbn ve genç erdenı buyük birkavbauğranuşür" dıye yaz- dı Gerçekten de o, Curnhun- yet'ın genç bılımı, genç erde- mıydı 1946 sonrası çozuluşun- de, o gune değuı şoyle ya da boy le bılınen kışıler, tanınmaya- cak denlı değışmıştı Ilkedeney- mış, sağtore de ne' Bır zaman- lar ovup savunduklannı, kolay- ca yerden yere çalabıhyorlardı Dıl Tanh Coğrafya Fakultesı'ne saldırı duzenlenmesı, Rektor Şe>ket Aziz Kansu'nun gozler onunde hırpalanması, kursule- n kaldınlarak Pertev Boratav 'ın. Nivazi Berkes'ın, Behice Bo- ran'ın unıversıteden atılması, "Temeide bir rönesansdeMİmi" sayılan Koy Enstıtulenne yone- len saldınlar karşısında, kıllan kıpırdamayanlar çoktu "Kar- derci, tembeL kıskanç ve mer- hametsizdik" Dumanlı ortaçağ kafası hortluyordu O ortamda bılım ışçısı Orhan Burian'ın Cumhurbaşkanı tnönö'ye yaz- dığı mektup, onurlu bır tepkıy- dı Yuksek Koy Enstıtusu ka- patılmış, enstıtu çıkışlılar uze- nnde dev Iet teroru estınlmeye başlanmıştı Orhan Bunan, Tur- kıye'yı kucaklayan dershğının oğretmenlığı, dostluğu, aydın sıcaklığıyla yanıbaşımızdaydı Evet, unıversıteler vardı, ba- sın vardı, aydınlar vardı ama, çağdaş değerİen yetennceozum- seyıp davranışa donuştureme- mıştık Bılımımız, devnmcılı- ğımız, Ataturkçulugumuz ya- paydı Ustumuze ortaçağın gol- gesı duşerken susmak, "Bana dokunmayan vılan bin >aşasın" demek, nenın nesıydı unıversı- teymış, profesorlukmuş onem- lı olan ınsanhktı, kışılıktı "Profesörlûkde benimiçin ^'- nı derecedeonemsizveanlamsız- dır. Hatta cakacıbk sayılmasa reddederdim. Çünkü profesör- lûk bana gerçekten bir değer karmaz. Ben profesör olduğum için Orhan Burian değJBnı kü. Yaıü ashnda ne isem, bu takmn olmaksızın vine oyıım. Bizde bu ahnherin biraz olsun ver etme- si gerektiğine inandığun için sö- zu boyle uzatûm. Şekü düskün- lüğünden kendimizi snırmava, adsız bir tevazu iie çabşmava muhtacız(_) gend düzevin bu ka- dar dfişukokluğu ulkemizde 'te- ferrut' seçilme bize utanç ver- meli. Elbirüğivle genel düzevi nıakule eriştireKnı bele. Ondan sonra adlara takdacak bütün ön- lıiklermubah oisun" (1950, Ba- şaran'a mektup) Ege L nıversıtesı Edebıyat Fa- kultesı, bu* guzel karar almış Olumunün 50 yıldonumunde Orhan Bunan'ı heryonuyle de- ğerlendırmek, eserlennı guncel- leştırmek, genç kuşaklara tanıt- mak Bukonudakulturvesanat kuruJuşlannın da desteğı bekle- nıyor Bu- etkınlık de, 5-7 Ma- yıs 2003 gunlennde Orhan Bu- rianSempozyumu duzenlemek Ege Umversıtesı Edebıyat Fa- kultesı'nı yurekten kutluyoruz Genç bılımın, erdemuı onuru Orhan Bunan'a saygılar Haberleşme adresi: Prof Dr Zekı Ankan - Ege Umversıtesı Ed Fak Tanh Bolumü Tel (0232)388 49 00/1346 18. Yıhna Giren İstek Okulları Yeni Öğretim Yıhna Hazır! İstek Vakfı Okulları İstanbul'daki deprem riskini dikkate alarak bütün okul binalarını depreme karşı güçlendirdi. Anaokulundan üniv&rsiteyo bir eğitim zinciri oluşturan İSTEK Vakfı, çağdaş eğitim ve öğretim- deki öncülüğünü; 8 yıllık temel eğitimin başlangıcı olan ilköğretim okullarımızda, öğrencile- rimizin özgür düşünebifen, sanata ve bilime önem veren, araştırmacı ve yaratıcı bireyler olarak yetişmesi için geliş- tirdiği eğitim programlanyla sürdürmektedir. Sağlam temel, sağlam okul, sağlam gelecek, İSTEK İlköğretim Okulları'nda! GENEL MIDIRUK lbraimnaga MaJı Koftuncu Sk Acıbadem İSTA.NBU Tel (0216) 326 34 15 C Hat) Faks (0216) 326 3ı 31 Web ww* istek org tr • E maıl ıstek@ıstek org tr ACIBADEM İLKÖĞRETİM OKULU Ibrahımağa Mah Bağ Sk 81010 Acıbadem Tel (0 216)325 30 75 325 30 96 ATANUR OĞUZ İLKÖĞRETİM OKULU Mecıdıye Mah Şakır Kesebır Sk No 28 80690 Balmumcu Tel (0 212)21134 60 21134 61 BARIŞ İLKÖĞRETİM OKULU BağdatCad No 246 Çıftehavuzlar81030 Goztepe Tel (0 216)356 90 92 360 12 18 BELDE İLKÖĞRETİM OKULU Burhanıye Cad Rasımaga Sk 81200 Baglarbaşı Tel (0 216)495 96 23 495 96 24 BILGE KAĞAN İLKÖĞRETİM OKULU Rorya Asfaltı No 2 34810 Florya Tel (0 216)663 29 71 663 29 73 KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Eskı Edırne Asfaltı Sultançıftlıgı 34110 Gazıosmanpaşa Tel (0 212)594 26 11 594 26 12 KEMAL ATATÜRK İLKÖĞRETİM OKULU Tarabya Cad 80800 Tarabya ( Tel (0 212) 262 42 57 - 262 75 75 ULUĞBEY İLKÖĞRETİM OKULU AtalarCad Yukarı Rahmanlar 81410 Kartal Tel (0 216)488 13 08 PENCERE Pencerede Yağmur Damlacıkları... Her sene ağustos ayının yırmısıne doğru bır yağ- mur yağar Hava kapanır, gokte kurşunı bulutlar bırıkır, bır şımşek çakar, pencerenın camında bırkaç yağmur damlası gorunur, once çıselemeye başlar ardından gok gurultusuyle bırlıkte boşanır Yağmurdan oncekı sıcak boğucudur. Yağmurla ferahlarsın Havada bellı belırsız bır değışım sezılır, toprağın buğusunda yaklaşan guzun kokusu duyumsanır Ağustosun yansı yaz Yarısı kış Yağmuru bu yıl da beklıyordum Yağdı Pencerenın camındakı su damlacıklanna baka- rak duşundum • A. Kadir'ın "Bugunun Dılıyle Hayyam" adlı kı- tabının yenı baskısı "Say Yayınlan"ndan çıktı, do- kuz yuzyıl once yaşamış bılge dıyor kı "Bır tek soluğun bıle boşa gıtmesın, her solukta alabıldığıne yaşa, bu dunya bahçesının anasıdır yaşamak Ama durmaz, uçar gıder yel gıbı " Insan sıyasetın pıslığınden kaçıp doğaya sığın- mak ıstıyor, polıtıkayla çamurlanmış pıyasada ham ervahın medyatıkgulu gulusu katlanılır gıbı değıl1 Ya hepımız aklımızı peynır ekmekle yedık ya da tam anlamında tırlattık' Pekı ne yapalım1 ? Yine Hayyam'a başvuralım "Kuşlargıbı tuzağa duşmuşuz Feleğın durmadan yumruğunu yemışız Al kanlar ıçınde baştan çıkmışız Kapısız damsız şu yuvarlakta bır suru ınsanız, başıboş, kımsesız Bu dunyaya ıstedığımız gıbı gelmedık, bu dunyadan ıstedığımız gıbı gıdemeyız " Yaklaşık bın yıl once yazılmış soylenmış dızeler bunlar • Zavallı halk' Tum partılen IMF'yeşartlanmış, butunuyle dışar- dan dayatılmış bır programa bağlanmış noktası- na vırgulune dek onceden hazırlanmış koşulları uygulamak uzere ıktıdara gelecek polıtıkacılar ara- sında sozde seçım yapacak Ne bıçım seçım b u 9 Ekonomık programı tek, kendılerı boluk porçuk sıyasal partılerın sağı solu mu olur 7 Hepsı IMF'ye hızmet arz edıyorlar Hayyam dıyor kı "lyı bır duzen olsaydı dunyada, doğru tartılsaydı ınsan onuru, dunya sevılen dunya olurdu Erdemlı ınsanlar kalmazdı bır koşede " • Pencerenın camındakı yağmur damlacıklanna bakarak duşununce senaryo saydamlaşıyor, IMF programını 'sol DSP'ye uygulattılar, şımdı de 'sol CHP' ıle mı surdurecekler? Hayyam guzel ınsan "Guneşı balçıkla gel de sıva Gızlı turkülen gel de soyle Bır guzel ıncı çıkardı akıl, duşuncemın denızınden, sıkıysa gel de del" Hacı Bektaş-ı Velı Şenlıklen donuşu trafîk kazasında kaybettığımız PSAKD Adana Şube Baskanınuz MİTHAT KIZILOK \e dığer canlara rahmet, başta >akınlan olmak uzere tum Alevı-Bektaşı camıasına başsağhğı dılerun MURTAZA DEMİR Pır Sultan Abdal Kültur \akfı Başkanı BAŞSAĞLIĞI Hacı Bektaş-ı Velı anma torenlennden donuşte, yaşamlannı yıtıren tum Alevı Can'lann aılelenne \e tum Turkıye Halkına başsağhğı dılenz İSRAİLLİ D O S T L A R ÖLÜM ÖLÜR BİZ ÖLMEYİZ Hacı Bektaş Velı'yi anma torenlennden donen Pırsultan Abdal Kultur Derneğı ve Hacı Bektaş Velı Kultur ve Tanıtma Derneğı Adana Şubelen uyelennın ve aralannda Adana şube başkanımız Mıthat Kızılok'un da bulunduğu otuz dort canımızı fecı bır kaza sonucu kaybettık Aılelen, yakınlan ve Örgutlenmızın başı sağ olsun Pirsultan Abdal Kültür Derneği İstanbul Şubeleri GERİKALMÎŞLÎĞIN PANZEHtRl KULTUR KULTÜRUN ZEHİRİKORSAN KİTAPTIR' Bilim ve Edebıyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (BESAJVI)