Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 TEMMUZ 2002 CUMA 14 KULTUR kultur@cumhurryet.com.tr 56 yaşındaki tiyatro ve dans buluşması Avignon Festivali bu akşam başlıyor YAZf ODASI eşif,şokvezıtlaşmazamanıIEFNEGURSOY PARİS - Festi- valin bu yılki açı- lıştnı bu akşam, alışılageldiği üze- re 13. yüzyıldan kalma muhteşem Papalar Sara- yı'nın şeref av- lusunda, Anton Çehov'un "Pla- tonov" adlı oyu- nuyapacak. Çe- hov un yirmi ild yaşında kaleme aldığı oyun, EricLacascadetarafından sah- neye konmuş. Lacascade'ın ilk Çehov uyar- lamasının da, yıllar önce, aynı oyunun ilkin- den beş yıl sonra yeniden yazılmış biçimi olan "tvanov" olması ilginç. 27 Temmuz'da- ki kapanış gecesinde ise, yine aynı avluda Sasha VValtz'ın koreografik eseri "noBody" salınelenecek. Festivalin sanat yönetmeni Bernard Fa- ivred'Araer, festivalin bu yılki seçkisini özet- lerken herhangi bir "tema"dan yola çıkma- dıklannı. zira Avignon kadar geniş bir fes- tivalde bunun çok yapmacık kaçabileceği- ni söylüyordu. Temadan ziyade "amaçlar" üzerinde duran festival yönetimi. farklı iz- leyici kitlelerini bir araya getirerek onlara günümüz tiyatro ve dansından örnekler su- nabilmeyi amaçlıyor. Yaratnn (creation) ka\Tamının tanımına henüz bir kesinlik getirilmemiş olsa da (ki- milenne göre hiç oynanmamış bir yapıtın ilk gösterimi olmalı, diğerlenne göreyse belli bir salonda hiç sahnelenmemiş bir ya- pım olmalı); festivalde. kısaca "yenibirya- pım" olarak özetleyebileceğimiz yaratım- larçoğunlukta. Yabancı oyunlarsa Fransa"da henüz hiç izlenmemiş olanlar arasından se- çiliyor. Bu yıl çok farkh iilkelerden yazarlann yapıtlannı görebileceğimiz festivalde, 2000 yılından beri süregelen ve Doğu Avrupa'ya adanmış Theoremprogramı uyannca. ağır- lık bir kez daha bu iilkelerin sanatçılanna verilmiş. Bunlann arasında yetenekli iki Polonyalı tiyatro yönetmeni yer alıyor: KrysztofWarlikowski ve Grzegorz Jarnna. îlki Sarah Kane'in "Purifies/ Annmış"ın- dan bir oyun çıkartırken, Jarzyna ise özel- likle Fransa'da çok beğenilen bir "dogma" fılmi, "Festen"in senaryosundan hareket Festivalde, klasik ve çağdaş yazarlaruı yapıtian sunuJuyor: 1) Bertolt Brecht, 2) Anton Çehov, 3) Maurice MaeterHnck, 4) Motiere 5) Vaclav HaveL, 6) VVlDiam Shakespeare. ediyor. Şenlikte Bulgar yönetmen Stefan Moskov'un yanı sıra, sıra dışı iki Rus tiyat- ro adamını, Anatoli Vassiliev ve Yevgeni Grichkoviets'i de izlemek mümkün olacak. Doğu Avrupah sanatçılar dışında, bu yılki uluslararası seçki içinde Kanadalı Denis Marleau. Arjantinli kumpanya El Periferi- co de Objetos, bir Italyan ve bir tspanyol ti- yatrosu da yer alıyor. Bu yılın keşiflerinden biri olarak tanıtılan Tunuslu Jalila Baccar' ın metinlerinden hareketle Fadhel Jaibi'nin uyarlayıp sahneye koyduğu Junun ise, Fran- sızca üst yazılarla Arapça sunulacak. 56. buluşmanın festival gediklileri için sürprizi, Papalar Sarayı'nın Şeref Avlusu'na getirilen değişiklikler olacak kuşkusuz. Kol- tuk sayısında azalmaya neden olan bu de- ğişiklikler. hem artık ömrünü doldurmuş yirmi yıllık bir sahneyi yenilemek, hem de izleyicilerin sahneye daha yakın olabılme- si amacıyla gerçekleştirilmiş. Çok sayıda çağdaş yazın uyarlamasının bulundugu festivalde sunulan yapıtlann dün- yamızın ciddi, katı veya kara mizah içeren yönünü gösterdiğini belirten bazı eleştir- menler, birçok yaratımın biraz fazla "ağır" olacağmdan endişe ediyorlar. Faivre d'Ar- cier'nin sözleriyle, "Avignon keşif, şok, zrt- laşma, hatta gergüılikzamanıdır. Festivalde ovunun kurah budur." 1LK HAFTA SAHNELENECEK YAPITLAR • Platonov - Anton Çehov, sahneye koyan: Eric Lacascade - Yaratun • Macbeth, VVîlliani Shakespeare, sahneye koyan: Centaure Tharrosundan CamiUe et Manolo - Yaraüm • Mauser'in Tutariı Karan - BertoH Brecht, sahneye koyan: Jean-Claude Fafl - Yaratım • Pancomedia'da Bu Akşam Deti ve Kansı - Botho Strauss, sahneye koyan: Jean- Pierre Vincent - Yaratım • EI Suicidio (fntihar) - Daniei Veronese, Ana Arvarado oyuncularının kahhmıyla, sahneye koyan: Ana Alvarado, Daniei Veronese, EmiDio Garcia YVebhi (Arjantin) - Yaratım • Açıhş - Vaclav Havel, sahneye koyan: Jan Burian (Çek Cumhuriyeri) • Fflozoflar - Bnıno Schulz, koreograf: Josef Nadj (Dans) • Prometeo - Rodrigo Garcia, sahneye koyan: François Berreur - Yaratım • Commedia del Servitore - sahneye koyan: Stefan Moskov (Bulgaristan) - Yaratım Theorem • n SOenck) (Sessizfik) - Pippo Delbono, sahneye koyan: Pippo Delbono (Italya) - Fransa prörniyeri • Medee - Materiau - Hebıer MüBer, sahneye koyan: Anatoli Vassfliev(Rusya) Theorem • Körier - teknotojik görüntö oyunu - Maurice Maeteıünck, sahneye koyan: Denis Marieau (Kanada), Fransa prömiyeri • Yazlık Üçlemesi - Cario Goldoni, sahneye koyan: Jean-Louis Benoit - Yaratım • Mimann Yüröyüşü - Daniei Keene, bestecı. Michael Smetanin, sahneye koyan: Renaud Cojo - Yaratım • Orman Adamı - Anton Çehov, sahneye koyan: Claire Lasne - Yaratım • Adamın Adı HYC - Christophe Huysman, sahneye koyan: Christophe Huysman - Yaratım • Iskenderiye Dörthısû - Lawrence Durrefl'ın romanuıdan uyarlama, sahneye koyan: Stuart Seide, dünya prömiyeri • Don Juan - Motiere, sahneye koyan: Claire Lasne Anı Yayıncılık'tan yeni kitaplar Külriir Servisi - Veysel Sönmezın 'Sevgi Eğiti- mi ? , 'Gerçekteki Olası Eğitinı Sistemleri', .A. Fer- han Oğuzkan ın 'Çocuk Edebiyaü'. Prof. Dr. Nfl- gün Çelebi'nin 'Sosyoloji ve Metodoloji Yazılan', Sezgin KralçeKk ın 'Frankfiırt Okulu', 'Küresel- leşme ve Sosyal Bilimler', Prof. Dr. Mahmut Tez- canın 'Atatürkve Eğitinı BiKmleri" \ e Doç. Dr. Ka- sını Karakürük ün 'Demokratik Laik Eğitim'ı .Anı Yaymcıhk'ın son dönemde okurlara sunduğu kitap- lar arasında. Veysel Sönmez, 'Sevgi Eğilimi'nde 'Sevgi, eğMm ortamında nasü işe koşula- bilir?', 'Sevgi ve özgürlük öğrencilere nasü kazandı- rüabüır?', 'Öğretmen sı- nrfta ne yapmab ki, sevgi ve özgürlüğü sağlayabilsin" sorulannın yanıtları ele alıyor. Sönmez. gelecek- teki olası eğitim sistemi- ni; geleceğin yaşamını bü- yük oranda etkileyecek değişkenler, bilim ve tek- nikteki gelişmeler, bilgiye ulaşma, kullanma de- ğerlendirip geliştirme, insannı çözmek zorunda olduğu sorunlar ve gereksinmeleri; kendini gerçek- leştirme olarak dört boyufta ele alıyor. A. Ferhan Oğuzkan'ın öğretmen adaylan ve ço- cuk eğitimiyle ilgili uzmanlık alanlannda yetişen- ler ıçin hazırladığı 'Çocuk Edebiyaö'; çocuk ede- biyatının tannnı, niteliği ve özelliği, çocuklann okuduklan eserler. dramatızasyon çalışmalan, ço- cuklara güncel olay ve bilgilen aktaran çocuk ga- zete ve dergileri ve çocuk kitaplannda aranan ni- telikler olarak beş bölüm- den oluşuyor. Nilgün Çelebi, 'Sosyo- loji ve Metodoloji Yaala- n'nda. sosyolojinin her alanına yönelik konulan titizlikle irdeliyor. Sezgin Kızılçelik, 'Frankfurt Okulu'nda sosyal bilimlerde, özel- likle de sosyolojide önemli yeri olan Frank- furt Okulu'nu (Eleştirel Teori) her yönüyle ele alı- yor. 'Küreselleşme ve Sosjal BUhnler'de ise, ka- pitalizm ve küreselleşme çerçevesinde sosyal bi- limler ile küreselleşmenin sosyolojiye etkisi ko- nulanru inceliyor. Mahmut Tezcan, 'Atatürk ve Eğitim BiHmle- ri'nde Atatürk'ün eğitim bilimleriyle ilgili görüş- lenni sosyo-kültürel bir yaklaşımla yorumluyor. Kasım Karakürük, 'Demokratik ve Laik Eği- tinı'de demokrasi ve laikliğin Türkiye'deki duru- munu. aralanndaki sıkı ilişkiye rağmen suiistima- le uğrayışını inceliyor. RıfatIlgaz'ın anısına...Kültür Servisi - 7. Cide Rıfat Ilgaz Sanyazma Kültür ve Sanat Festivali bugün saat 14.00'te Atatürkçü Düşünce Derneği lokalindeki toplantıyla başlıyor. Yıllardır gelenekselleştirilmeye çalışılan festivalde çeşitli söyleşiler, konserler, gösteriler ve yanşmalar yer alacak. Başta Atatürkçü Düşünce Derneği olmak üzere Cide Belediyesi, Cide Kaymakamlığı ile işadamlan ve derneklerin katkılanyla düzenlenen festival yann ve 7 Temmuz'da da devam edecek. 1911 yıhnda Cide'de Atatürk Caddesi "*..61 No'lu ahşapıevde dpğanye 83 yıllık bir yaşama 'Hababam Smıfiu Yıldız Karayel İİMAUHİ Otctkı iftAHr SiU I Tazmah, Hafime Kaptan, Şaduman, Bacaksc, luğtepe, ,man' gibi değişik ve değerli yapıtiar sığdıran Rıfat Ilgaz'ı, 7 SELİM İLERİ Nerden Nereye... Edebiyat adamı nice yıllar yalnızdı. Çetin hayat ko- şullarında yaşıyordu. Eserinden gelecek gelirle ayak- ta kalmasına olanak yoktu. Uzunca bir döneme baktığınızda, edebiyat adamı- nın kazanç peşinde koştuğunu görürsünüz. Başka bir 'iş'\e geçimini sağlamaya çalışmaktadır. Şairdir ama avukatlık yapmaktadır. Eleştırmendirama muhasebe bürosunda defter tutmaktadır. Ünlü bir romancıdır ama, eşi yıllarca dikiş dikerek evi kurtarmaya çaba- lamıştır... Cumhuriyetin ilk yıllannda durum bir ölçek farklı. Ede- biyat adamı devletçe desteklenmiş, kendısıne resmî görevler verilmiştir. Yahya Kemal, Yakup Kadri dip- lomat; Reşat Nuri oğrencı müfettişi. Kimileri millet- vekili, kimileri musteşar. idare meclisi üyesi, danışman... Diplomatlığı sırasında, Yakup Kadri, uzun yıllar ro- man yayımlamaz. Hemalde yazamamıştır. Daha ilk büyük romanı Handan'\a okuryazar çev- relerde ünlenen Halide Edib, Sinekli Bakkal gibi bas- kı üstüne baskı yapmış bir roman da yazmasına kar- şın yaşamı boyunca çalışır; öğretim üyesıdir. Yazariık uğraşı çalışmaktan sayılmaz. Sonrakı yıllar busbütün kaygı verici: Edebiyat ada- mı suçludur. Yazdıklan dolayısryla mahkemeden mah- kemeye sürüklenir. Cezaevıne girer. Adı Orhan Ke- mal'dir: 'özgüıiük' günlerinde, belki de hiç isteme- diği halde. bırtakım film senaryolan yazmak zorunda- dır. Adı Çetin Attan'dır: Olağanustü güzelliktekı oyun- lan, romanlar, polisiye oykuler, bunların tadını çıkara- maz da, her güne gazete yazısı yetiştirir. Adı Behçet Necatjgil'dir öğretmenlik hayatının dar çembennde Türk şiirine onur veren eserierini gece- lerde, yalnızlıklarda, geç saatlerin sessizliğinde yaz- maya dıdinır. Edebiyat adamı mutsuzdur. Üç beş kuruş uğruna eserinden çalınmış zaman, özvariığını sürekli tehdrt eder. Eseri için hepözgür, başıboşzamanlargereksinmek- tedir. Cinnetı çağnştınr bir huzursuzluğun insanı olup çıkmıştır. Yalnız edebiyat adamı mı? Burası sanat yiyen ülkedir. Tiyatro sanatçısı dub- lajdan dublaja koşmakta, televizyon dizisınden rol ummaktadır. Sinema yıldızlan yıllarca -olmayan ses- leriyle- şarkı söylemişlerdir. Şairşarkı sözü yazar. Bes- tecı reklam müzikleri bestelemektedir... Batı ve Doğu, on dokuzuncu yüzyıl, sanat adamı- nın şu trajik konumuna tanıkl/k etmiştir. Para sıkıntısı çeken Balzac'la Dostoyevski anımsanabılir. Beet- hoven para kazanmaktan ığrendiğinı söylemiştir. Balzac sürekli yazmak zorundadır, Dostoyevski de. Eserler bıtmeden yenılerine başlanır. Yayıncılardan avans alınmış; bu, hiç de önemsenmeyecek, gülünç, sanat eserinin asla karşılığı olamayacak avanslarso- nunda borçlu çıkarmıştır yazan, romancıyı. Van Gogh'un, Soufne ın geçim, paratrajedileri bi- yografide, romanda, tiyatro oyununda kaleme geti- rilmiştir... Bizde böylesi trajediler pek yazılmadı. Kol kırılıryen içinde kalır... Kimse söytemedı çektiği sıkıntıyı. Sonra bir gün geldi, sanat yiyen ülke sanatı büs- bütün yok etmeye karar verdi. Sistem kesenin ağzı- nı açtı. Önce televizyon furyası parayı akıttı. Ardından yerli burjuvazi sanattan anlargeçinmeye koyuldu. Bu arada edebiyat ortamı bile kannca karannca nasip- lendi. Artık herkes 'para' konuşuyordu. Para da Türk pa- rası değil, dolardı. Dolara endeksli transferlerfalan... Hangi tehlikeye?.. Ama Gülten Akın da bu ülkede yaşıyor: "Onu gördüm I Oynuyordu sihirbazdı I Paralar koyduğu çantasından I Silahlar çıkardı"... Takvimde tz Bırakan: "Onu sevmiştı. 'Birzamanlar...'diye içinı çekti." Pe- ride Celal, DeliAşk, Can Yayınlan, 2002. BESAM'da yönetim değişmedi • KüJtür Senisi - Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Bırlığrnin (BESAM) 29 Haziran günü toplanan genel kurulu, önceki yönetim lcurulunu görevde bıraktı. Genel kuruldan sonra kendi arasında görev bölümü yapan yönetim kurulu. başkanlığa yine Aİpay Kabacalı'yı getirdi. Önceki dönemde olduğu gibi, genel sekreterliği Sabri Kuşkonmaz, saymanlığı Türkel Minibaş yürütecek. Ikinci başkanlığa da Arife Kalender getirildi. Nihal Yeğinobalı, Esen Arslandoğan ve Gürsel Üstün ise yönetim kurulu üyesi olarak görev yapacaklar. (0 212 251 95 25) Festivalin ilk gününde dört ayn mekânda dört farklı topluluk izlenecek IstanJnıl cazh günlere hızh başhyor K Ü L T Ü R » Ç İ Z İ K K Â M İ L M A S A R A C I Kültür Servisi - 9. Ulusla- rarası îstanbul Caz Festiva- li'nin ilk gün programı dört ay- rı mekânda gerçekleşecek. Festival, CooÖbone New Orle- ans Marching Band ın saat 17.00'de yapacağı Istiklal Caddesi ruru ile başlayacak. Topluluk, Terreü VV'arren. (trombon), Jeremy Cok (co- ronet). Vincent Broussard (saksofon), Ronell Johnson (tuba), PhillipArmand(tram- pet), RandaO Anderson'dan (bas davul) oluşuyor. Festi- val müziğini yaşamlannın bir parçası olarak benimseyen Coolbone üyele- ri, New Orleans cazı geleneklerini sürdürü- yorlar. Saat 23.00"te Babylon'da Maharaja toplu- luğunun konseri ızlenebilir. Maharaja grubu, Hindistan sanatının ve kültürünün çok çeşit- li geleneklerine kaynaklık eden, 'krallann Morcheeba grubunun konseri bugün saat 22.00'de Maslak Venue'de. toprağı' Rajastanh müzisyenlerden oluşuyor. Sk>e Ednards (vokal), Paul Godfrej' (pi- kaplar DJ decks) Ross Godfrey (gitar), Mar- tin Carting (davul) Dan Goldman (tuşlu çal- gılar), Kim Khahn'dan (bas) oluşan Morc- heeba saat 22.00'de Maslak Venue'de kon- ser verecek. Son yıllann en parlak asit caz vegroove etkileşimli elekt- ronik müzik grubu Morc- heeba bu yıl çıkardıklan 'Charango' adlı albümle- rinin tanıtım turnesi kap- sammda İstanbul'da ola- cak. Cuma gününün son et- kinliği Roxy'de yapılacak. Ah' Perret's A - Trippin, saat 23.00'te sevenlerinin karşısına çıkacak. 1995 yıhnda AliPerret tarafın- dan kurulan acid - trippin, acid-jazz, new funk çalan bir grup olarak ismini du- yurdu. 1998 yıhnda BMG'den albümleri çıkan grup 2000 yıhnda müzi- ğinde ve kadrosıuıda fark- lı ve yenılikçı bir çizgiyi benimsedi. Modern dans ritımlennden, new funk ve caz etkileri taşıyan topluluk. elektronik caz veya kendı deyimleri ile 'trip-jaız'yapıyor- lar. Karmaşık ve aksak bir poliritmik yapı- ya sahip müziklerinı ve modern caz melo- dilerini, günümüz dans ritimleri ve yeni funk akımlanyla destekleyip ortaya dinamik bir yapı çıkarmakta.