Katalog

31 TEMMUZ 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMt ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 üzaya DenizJi damgası • DENİZLİ(AA)-Denızli'nin sanayi devlennden Er-Bakır'ın çeşitli ülkelere yaptığı ihracatının yanında ABD'nın UzayMerkezı'nin (NASA) d a kablolanıu üretmeye başladığı bildınldı. 1985yılındauretımegeçen fabrikanın, Istanbul Sanayi Odası'nın " Türkiye nin 500 büyük firması" sıralamasında 84. sırada yer aldığını belirten Er-Bakır Genel Müdürü Müjdat Keçeci, pek çok Avrupa ülkesine ihracat yapmanın yanı sıra müşterilen arasında bulunan ABD Uzay Merkea 'nin kablo aksamlannı da ürettikJenni söyledj. Doğalgazda karar zamam • LONDRA (AA) - Suudı Arabistan'da, doğalgaz sektörünün yabancı yatınmcılara açılması karara bağlanacak. Yüksek Petrol Konseyi (SPC), geçen yıl ülkenin doğalgaz sektörüne yatınm yapmaya hak kazanan Exxon and Shell, BP, TotalfinaElf, Conoco, Phıllıps, Occidental and Marathon gibi yabancı şirketlere 125 milyar dolarlık doğaJgaz yatakJannın açılması konusundaki nihai karannı yakında açüdayacak. Nîssan'dan yeni model • TOKYO (AA) - Nıssan motor şırketi, beşinci jenerasyon olan yeni Z serisi spor otomobilını, düzenlenen törenJe kamuoyuna tanıttı. Japonya'da "Fairlady Z" ısmi verilen ve 1969'da çıkanlan Z serisinin beşinci jenerasyonu olan yeni otomobıl, 25 bin dolardan satışa sunuldu. Nissan, Z serisinin ilk satış yılında, yakJaşık 42 bın adet satmayı planlıyor. Möteafıhitlere teminat mektubu kolaylğı • ANKARA (AA) - Türk Eximbank'ın, "Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetlerine Yönelik Teminat Mektubu Programı" yürürlüğe girdi. Eximbank Genel Müdürü Ahmet Kılıçoğlu, Türk müteahhitlik firmalannın mevcut pazarlarda kalıcılığının ve yeni pazarlara açılmalannın sağlanması amacıyla, yurtdışında üstlenilen ya da üstlenilecek projelerinin teminat mektubu ile desteklenmesi ıçin "Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetlerine Yönelik Teminat Mektubu Programf'mn banka tarafından yürürlüğe konulduğu bildirdi. Habur'da sorun brtmiyor • ŞANLIURFA (AA) - Güneydoğu Sanayici ve tşadamlan Derneği (GÜNSİAD) Başkanı Bedrettın Karaboğa, Habur Sınır Kapısı'nuı ticarete kapanmasıyla 2.1 katrilyon lira değerindeki 52 bin naklıye aracının adeta kaderine terk edildığini söyledi. Bölge nürasunun yaklaşık yüzde 60'ının geçimini sırur ticareti ve buna bağlı yan sektörlerden sagladığına işaret eden Karaboğa,"' 11 aydır iş yapamaymca var olan ekonomik sıkıntı bölgede ikı katına çıktı. Sadece devletin Habur Sınır Kapısı'ndakı giriş ve çıkışlardan alınan fon ve vergilerden kaybı 190 trilyon liradır" dedi. Tüpgaz ve otogaza zam • Ekonomi Servisi - Tüpgaz ve otogaz fiyatlan, yüzde 2 oranında artûnldı. Yeni düzenlemeye göre, Istanbul'da 2 kilogramlık piknık tüpünün fiyatı 3 milyon 70 bın liradan 3 rnıKon 130 bin liraya, 12 kilcgramlık ev füpüniin fiyatı 17 mihon 180 bin liradan 17 milyon 550 bin liraya çıktı. 45 kilogramlık sanayi tüpünün 64 milyon 750 bin lıra olan iyah 66 milyon 100 bin liraya yükselirken Istanbul'da otogazın litre fiyatı da 812 bin liradan 829 bin hraya ulaştı. TÜPRAŞ'tan petrol anlaşması • Ekonomi Servisi - Türkiye Petrol Rafnenleri AŞ (TÜPRAŞ),'Iran Millı Petrol Şırketi (NIOC) ile 4.5 mihon tonluk hampetrol alım satım anlaşması imzaladı. TÜPRAŞ'tan fMKB'ye yapılan açıklamada. anlajraa konusu hampetrol mıktannm aymdonem için gereğinde 6.3 milyon tonakadararttınlabileceği, aynca iki tarafbeyetleri arasındakı görûşmelerde tran'ın kurşunsuz bennr. ıhtıyacının TÜPRAŞ taraaıdan karşılanması konusunda ön nuühıkat sağlandığı kaydedıldi. Bir önceki yılı, kâr elde edemeden kapatan şirketler, bu sene ise belirsizlik kurbanı Reel sektör yatınmıunuttu• Mali yapılanndaki bozulma ve özkaynak kaybı süren sanayi şirketlerinin yanya yakını, 12 aylık süre içinde yatınm planlamazken tesis harcamalannı kısmayı öngörüyor. Ekonomi Servisi - Cumhuriyet tarihi- nin en ağır krizi olarak tarumlanan eko- nomik durgunluğa, siyasi ve ekonomik istikrarsızlığa endeksli talep belirsizliği- nin de ekJenmesi, sanayicileri yeni yatı- nm yapmak bir yana harcamalannı kıs- maya itiyor. Merkez Bankası'nın (MB) reel sektö- re ilişkin "sanayi vönetim anketi"ne gö- re, gelecek 12 ayda geçmiş 12 aya göre daha fazla yatınm harcaması planlayan işyerlerinin oranı yüzde 18.5'de kaJdı. Şirketler büyük oranda yeni yatınm planlamazken, var olan yatınmlan kısa- cağını bıldirenlerin şirketlerin oranı da yüzde 44.9 olarak belirlendi. Bankanın haziranda yaptığı anket, ya- tınmlan kısma eğiliminin önceki aya gö- re belirgin biçimde arttığını gösterdi. Mayısta yapılan ankette işyerlerinin yüzde 24'ünün gelecek 12 ayda daha fazla, yüzde 35'lik bir kesimin ise daha az yatınm yapma eğiliminde olduğu be- lirienmişti. İşyerlerinin yüzde 44.7'lik bir bölü- münün gelecek 12 ayda hiç büıa, tesis, araç-gereç harcaması yapmayacağını bildirdi. işyerlerinin yüzde 21.l'lik bir bölümü verimliliği arttırmak amacıyla bu tür harcamalara gideceğini bildirir- ken yenileme, kapasite artırma ve tevsi gibi amaçlarla harcama yapacaklann oranlan yüzde lO'larda kaldı. Ancak büıa, tesis, araç gereç harca- masına gideceğini bildirenlerin büyük bölümünün de bunun talep belirsizliğin- den etkilenebileceğini vurguladığı dik- kati çekti. Bu harcamalann gerçekleş- mesini kısıtlayabilecek faktörlerin ba- şında talep belirsizliğini sayanlann ora- nı yüzde 51.5'e ulaştı. Yüzde 24.4'lük bir bölüm söz konusu harcamalann artan fınansman maliyet- lennden olumsuz etkilenebileceğine işaret ederken yüzde 11 4'lük bir kesim öz kaynak darlığı, yüzde 10'luk kesim yetersiz net geriri nedeniyle harcamala- nn gerçekleşmeyebileceğini vurguladı. Vergide ÖTV dönemî yarın başlıyor taşıtlar, kolalı gazoz, alkollü içkiler, sigara ve diğer fütün mamulleri ile daha önce yüzde 26 ve 40'lık KDV listesine giren üriinler ayn ayn ele alınacak. t/ İhracat ve diplomatik istisnanın yanı sıra, petrol arama faaJiyetleri, Türk Hava Kurumu alımlan, malul ve sakatlara mahsus taşıt araçlan ve askeri amaçlı istisnalar ile de bazı alım ve uygulamalar ÖTV kapsamı dışında kalacak. Gazete Kitap KDV'DE YÜZDE 26 VE 40'LIK UYGULAMA SONA ERİYOR ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Özel Tüketim Vergisi, yanndan itibaren resmen uygulamaya giriyor. ÖTV'nin yürürlüğe girmesıne ilişkin Bakanlar Kurulu kararlan ve tebliğler, Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı. Buna göre, KDV'deki yüzde 26 ve 40'lık oranlar son bulurken, akaryakıt fiyat istikrar payı da, ÖTV'ye dahil oldu. Vergi sisteminin basitleştirilmesini öngören Özel Tüketim Vergisi düzenlemesi, 210 üründen imalat ve ithalat aşamasında vergi alınmasını kapsıyor. Kapsamına girecek ürünlere bir kez uygulanacak olan ÖTV'nin yaşama geçirilmesini öngören düzenlemelerin getirdiği yenilikler özetle şoyle: • KDV'de yüzde 26 ve 40'Iık oranlar, 1 Ağustos itibanyla uygulamadan kalkacak. Mal ve hizmetler yüzde 1, yüzde 8 ve 18'lik KDV'ye tabi olacak. %/ Akaryakıt ürünJerine uygulanacak ÖTV miktarlannı da yeniden belirleyen kararnameler uyannca otogaza litre başına 562 bin 812 lira, kurşunsuz benzine 793 bin 440 lira, motorine de 534 bin 109 lira ÖTV uygulanacak Akaryakıt fiyat istikrar payı da, ÖTV'ye dahil olacak. */ Doğalgaza uygulanacak ÖTV'de ise farklılaştırmaya gidilecek. Buna göre, motorlu taşıtlarda yakıt olarak kullanılacak olan doğalgazın metreküpünden 389 bin 550 lira, diğerlerinden ise 5 bin 171 lira ÖTV alınacak. • ÖTV'ye tabi tutulacak mallar, 4 ayn listede düzenlenecek. Listeler, petrol ürünleri ve doğalgaz rürevlen, YURTTAŞALİ BEY'İN VERGİ GÜNLÜĞÜ Ekonomi Servisi- Özel Tüketim Vergisi 'nin (ÖTV) yaşama geçmesiyle farklı kanunlarla toplanan vergiler sadeleştirilerek tek çatı altına alınacak. Artık yurttaş kimi ürünlere sadece ÖTV ya da KDV öderken diğer yandan lüks tüketim mallannda hem ÖTV hem de yüzde 18 oranında Katma Değer Vergisi (KDV) ödeyecek. Örneğin yurttaş Ali Bey bugün ortalama 1.5 milyar liralık bir buzdolabı almaya karar verdiğinde yüzde 6.7 Vatandaşın cebinden çıkanın ne kadarı vergiye gidiyor. Vergi Oranı Fiyat Ödenecek Vergi Tutan KDV 500.000 %8 KDV 10.000.000 800.000 Sinema %8 KDV 6.000.000 480.000 Dergi %6.7ÖTV + %18KDV 5.000.000 1.200.000 Parfiim %6.7 OTV + %18 KDV 25.000.000 6.000.000 CD Traş Losyonu %6.7OTV+%18KDV 15.000.000 3.600.000 Sigara (1 Paket) %49.5 ÖTV 1.500.000 735.000 oranında ÖTV, yüzde 18 oranında ise KDV ödeyecek. Böylece buzdolabı alan Ali Bey'in verdiği paranın 270 milyon lirasını devlet vergi olarak tahsil edecek. Evinden sokoğa çıkışıyla birlikte akaryakıt istasyonuna uğrayan Ali Bey arabasına 10 litre kurşunsuz süper benzin doldurmak için yaklaşık ödeyeceği 15 milyon lira karşıhğında 7 milyon 671 bin lira vergi Ödeyecek. Büfeden 1 paket sigara ve 1 gazete alma isteyen Ali Bey 2 milyon lira harcayacak. Bu 2 ürün için yaptığı harcamanın yüzde 40'ı vergiye gidecek. Market alışverişine çıkan Ali Bey aldığı ürünlerde çeşitli oranlarda vergiye katlanacak. Marketten 1 adet parfum, 1 adet tıraş losyonu, 3 paket makarna, 1 kg yoğurt, 2 file meyve ve sebze, 5 adet bira satın alan Ali Bey kasaya 60 milyon lira ödeyecek. Ali Bey verdiği 60 milyon liranın toplam 13 milyon 200 bin lirasını devlet tahsil edecek. 5.000 Bira (5 Adet) %4a7ÖTV 5.000.000 2.400.000 %6.7 ÖTV + %18 KDV 15.000.000 2.700.000 Makarna (3 Paket) %8KDV 3.000.000 240.000 Vbğurt(1Kg.) %8 KDV 2.000.000 fflO.OOO Meyve ve Sebze %8 KDV 10.000.000 800.000 Tost (2 Adet) %8KDV 1.000.000 80.000 Buzdolabı %6.7ÖTV+%18KDV 1.500.000.000 270.000.000 Kurşunsuz S Benzin (10 It.) 767.100 TLTIt 15.000.000 7.671.000 Toplam 16.140.000.000 296.871.000 Kttaba 800 bin Hra vergi Ali Bey eşi ve çoçuklanyla süıemaya gitmeye karar verdiğinde ise 4 bilet için vereceği 24 milyon lira için yaklaşık 2 milyon lira vergi ödeyecek. Ali Bey bir kitapçıya uğrayarak 1 adet kitap ve 1 adet müzik CD'si alması halinde ise ödeyeceği 25 milyon lira karşıhğında 3 milyon 500 bin lira vergiye aynlmış olacak. BM Sanayi Kalkınma Örgütü raporunda gelişmekte olan 58 ülkenin üretim ve ihracatperformansları değerlendirildi Türkiye dinamik 16 ülke arasında yer aldı • Birleşmiş Milletler'in raporunda dinamik 16 ülke dışmda kalan 42 gelişmekte olan ülkenin, göreli olarak durağan bir teknolojik yapı sergiledikleri görüldüğü ifade ediliyor. Ekonomi Servisi - Türkiye'nin dinamik bir yapıya sahip az sayıda gelişmekte olan ülkelerden biri olduğu bildirildi. Birleşmiş Milletler Sanayi Kalkınma Örgütü 'nün (UNİDO) son raporu, Türkiye'nin dinamik bir üretim ve ihracat performansı gösteren 16 ülkeden biri olduğunu gösterdi. UNIDO'nun, "Sınai Kalkınma Raporu 2002/2003: Yenfleşme ve Öğrenme Yohıyla Rekabet" başlıklı raporunda, Türkiye dahil olmak üzere, 87 ülkenin sanayi gelişme performanslan ve rekabet güçlerine ilişkin verilerine göre oluşturuimuş sınai kalkınma göstergeleri yer ahyor. Raporda yer verilen "Sınai Kalkınma Göstergeleri" sanayi faaliyet ve yeteneklerin az sayıda ülkede yoğunlaştığını ortaya koyarken seçilmiş 58 ülkeden yalnızca 16'sının dinamik bir üretim ve ihracat performansını gösterdiği, geri kalan 42 ülkenin ise, göreli olarak durağan bir teknolojik yapı sergilediideri görüldüğü ifade ediliyor. Yardım fcısıtlı Bu arada, dinamik yapıya sahip ülkeler arasında Türkiye'nin yanı sıra, Brezilya. Kosta Rika, Malezya, Meksika, Filipinler, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Tayvan ve Tayland da bulunuyor. Gelişmekte olan ülkelerin ticaretini geliştirebilmeleri için genellikle teknik yardım sağlandığına ancak bu teknik yardımın gümrük konulan gibi prosedürel konularla sınula kaldığuıa dikkat çekilen raporda, bu ülkelerin asıl ihtiyaçlanrun, gelişmiş ülkelerin pazarlanna girmelerini mümkün kılacak sağlam üretim kapasiteleri ve uluslararası standartlara uygun altyapılar olduğu ifade ediliyor. Eylül sonunda bitecek Maliye ödenmeyen vergiııin peşinde ANKARA (AA) - Maliye. Türkiye çapında başlattığı "tahsilatı hızJandırma" çalışmasıyla, ödenmeyen vergilerin peşine düştü. Gelirler Genel Müdürlüğü'nden edinilen bilgiye göre. çalışmanın ilk ayağında büyük illerin defterdarlan merkeze çağmldı. Gelirler Genel Müdürlüğü üst düzey yetkilileri, defterdarlara ekonomik açıdan zor durumda olup vergi borcunu taksitlendirenlerin dışında kalan vergi borçlulan için harekete geçilmesi yönünde talimat verirken söz konusu kampanyada 430 dolayındaki vergi dairesine kayıtlı vergi borçlulan tek tek belirlenecek. Borçlann taksitlendirilmesinden yararlanmayan ve vergi borcunu da ödemeyenler için yasal yola başvurulacak. Söz konusu çalışma, eylül sonuna kadar tamamlanacak. Bu arada tahsilatı hızlandırma çalışması öncesinde yapılan değerlendirmelerde, büyük iller itibanyla 2001 yılı genel bütçe vergi gelirleri ve bir önceki yıla göre tahsilat artışı rakamlan masaya yatınldı. Bu değerlendirme su-asında tahsilat artışı bakımından Türkiye ortalamasmın altuıda kalan illerin durumu, detaylı şekilde irdelendi. Aralannda Ankara, Istanbul ve Izmir'in de bulunduğu bu illerde ekonomik krizin yarattığı ödeme güçlüğünün yanı sıra yıllardır süregelen vergi borcunu zamanında ödememe alışkanlığının da bu olumsuz tabloda etkili olduğu sonucuna vanldı. Ardından da, vergi borçlulannın üzerine kararlılıkla gidilmesi kararlaştınldı. BiLGtTOPLUMUNA DOGRU/ÖZLEMYÜZAK Savaş, seçim ve kriz üçgeni- nin ortasından toz dumanın içinden cılız bir ışık yükseliyor. Türkiye'yi, tüm engellemelere karşın inadına bilgi toplumuna taşıyacak ışığın huzmeleri bunlar. Ya giderek güçlenecek ya da zayıflayacak. Aralannda bilişim uz manla- rının, akademisyenlerin, sivil toplum kuruluşlannın yer aldı- ğı bir bilgi toplumu ordusu işin önemini sürek/i vurgulayarak ülke genelinde anlaşılmasını sağlamaya çalışıyor. Medyanın o kendine özgü gündeminde seslerini ne kadar duyurabilir- lerse.... Fuarda görücüye çıkacak 3-8 Eylül tarihlerinde yapıla- cak Bilişim Zirvesi 2002 ve Ce- BIT Bilişim Eurasia Fuarı bu ses duyurma çabalarının ne- ferlerinden. Sektörü bütünle- yen parçaları bir araya aetir- mesi açısından önemli. Önce- ki yıllardan farklı olarak bu se- ne fuar ve zirve aynı mekânda Istanbul Beylikdüzü Tüyap'ta. Fuarın önceki yıllardan önem- li iki farkı var. Bunlardan biri e- devletin de görücüye çıkacak olması. Önemli kamu kuruluş- Gel Vatandaş, E-devletJ gör! larının başlıca e-devlet uygula- malan bin 500 metrekarelik dev bir standda sergilenecek. Fuara paralel olarak gerçek- leştirilecek zin/e de e-dev- let konulu birçok top- lantıya ve panele ev şahipliği yapacak. Öğretmen atamala- rından pasaport iş- lemlerine, Bağ-Kur uygulamalarına ka- dar bugün birçok alanda e-devlet gün- lük yaşamın içinde. Yeterli mi? Şüphesiz de- ğil, ama, varolanı bile ha/k tam olarak bilmiyor ki. Bu yüzden Merkez Banka- sı'ndan Tarım Bakanlığı'na, SSK'den Emniyet Genel Mü- dürlüğü'ne kadar birçok kamu kurulu- şunun 25'î aşkın e-devlet uygula- ması sergilenecek. Devlet bir anlamda "Ey vatandaş, gel uy- gulamamızı gör" diyecek. Halk, sergilenen projeleri ince- leyerek bu uygulamalarla ya- şamın nasıl kolaylaştığını gör- mek istiyorsa bunun bedeli olan 5 milyon lirayı ödeyecek. Etkinliklerle ilgili hem fuarı dü- zenleyen HİF AŞ'nin (Hanno- ver Uluslararası Fuarcılık) Ge- nel Müdürü Erdem özel ile hem de Bilişim Zirvesi'ni dü- zenleyen Interpro'nun Genel Müdürü Zafer Kurdakul ile sohbet ediyoruz. Istanbul dı- şındaki illerden katılımcı çek- mek için nasıl bir yol izledikle- rini soruyoruz. Erdem Özel, Sl- AD'larla temasa geçtiklerini, aktif şekilde çalışan SlAD'lann konuya sıcak yaklaştıklarını ve diğer kentlerden katılmak iste- yenlerin ulaşım ve konaklama masraflarını karşıladıklarını söyledi. Bilişim ve bi/gi toplu- munun yalnız sözcük olarak kalmayıp etkin olarak yaşamın bir parçası haline gelmesi da- ha özel çabalar gerektiriyor. 20 ülkeden 900 şirket ve 150 bini aşkın katılımcı ile gerçek- leşecek etkinliklerin bir diğer yeni özelliği üniversite-sanayi işbirliğinin fuarda tanıtılacak olması. TÜBİTAK, _ODTÜ, İTÜ, Bilkent ve Boğaziçi Üniversite- lerinin sanayi ile birlikte geliş- tirdikleri projeler sergilenecek. Sonuçta 3-8 Eylül tarih leri, Türkiye'nin akıllan karıştıran al- lak bullak gündemi içinde, geçmişe değil geleceğe bak- mak isteyenler için farklı birso- luk, farklı bir dünya. Geleceğin kapısını aralamak isteyenlere duyurulur...