Katalog

S6HAZİRAH2002ÇAB5AMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 11 IBaşkanın konuşması îsrail tarafından 'Sanki Şaron yazmış gibi' şeklinde yorumlandı Bush'a siyonizmmadalyasıîsrail, Bush'un lconuşmasıırı zafer olarak nitelendirdi. Filistin yönetiminden farklı yorumlar geldi. Dünya liderleri ise "Arafat'tn seçim yoluyla de\Tİlmesi" çağnsma üstü kapalı tepki verdi. Dış Haberler Servisi - ABD Başka- ru George Bush'un önceki gün açık- ladığı günlerdir beklenen Ortadoğu banş planı îsrail tarafından bir "zafer" olarak nitelendinlirken Filistin'den çe- lişkilı açıklamalar geldi. Bush'un ko- nuşması hem Filistinliler hem de Is- railhler tarafından "Sanki Başbakan Anel Şaron'un etinden çıknnş" şeklin- de değerlendirildi. Dünya liderlerin- den, Bush'un Yaser Arafat'sız bir Fi- listin devlerine destek vermesine ''üs- tü kapalT tepkiler geldi. Bush, adını kullanmadan "Filistinyö- netimi lideri" olarak söz etmiş Ara- fat'ın seçim yoluyla görevinden indi- rilmesini istemiş ve Arafat'ı teröre destek vermekle suçlamıştı. İsrall memnun îsrail, Bush'un konuşmasını mem- nuniyetle karşıladı. Başbakan Ariel Şaron, dün Bush'un, Ortadoğu konuş- masındakı sözlerini tekrarlayarak ye- ni bir Filistin devleti çağnsında bu- lundu. Şaron'un bürosundan yapılan açık- HA'ARETZ GAZETESi Filistin Arafat'tan vazgeçmez Dış Haberler Servisi - ABD Başkanı George Bush'un önceki gün yaprığı Ortadoğu konuşmasına îsrail basınından farklı tepkiler geliyor. Ha'aretz gazetesinde yer alan bır yorumda, Filistin yönetiminin asla Filistin lideri Yaser Arafat'tan vazgeçmeyeceği belirtilirken aynı gazetedeki farklı bir değerlendırmede "Şaron'un Zaferi" başlığı kullamldı. Danny Rubenstein imzalı yorumda, Filistin liderlerinin, Bush'un önerdiği "Arafat'ın gitmesi'' koşulunu kabul etmeyecekleri kaydediîdi. Filisrinli başgörüşmeci Saib Erakat'ın, "Arafat seçimk geuniştir" sözlerinin Filistin yetkililerinin de ortak görüşü olduğu kaydediîdi. "Arafat'ı devre dışı bırakma" düşüncesini dile getirmeye kimsenin cesaret edemeyeceğini ve Bush'un söylemlerinin "hiçbir gerçekçi uygulaması olmayacağT belirtildi. Bush'un açıklamalanyla, Israil'in gerçekleştirdiği operasyonlara tam destek verildiği belirtilen Aluf Benn imzalı diğer bir değerlendirmedeyse, "Ariel Şaron diplomarik bir zafer kazandT ifadesi kullamldı. Suudilerin ve Mısırlılann ABD Başkanı'nın konuşmasıyla büyük hayal kınklığı yaşadıklan kaydediîdi kaydeden yorumda, "ABD yönetimi bu konuşmayla, tsraİl güçlerinin, Filistin topraklannın tümünü yeniden işgalini kabul etmiş oluyor" denıldı. AMERÎKAN BASINI KONUŞMAYI EKSÎK VE YETERSÎZ BULDU Haritasız Ortadoğu planı Dış Haberler Servia-ABD Başkanı GeorgeBush'un konuşması Amerikan basınında manşetlere yerleşir- ken yapılan değerlendirmelerde genel olarak konuş- manın "yetersizüği" üzerinde duruldu. Bush'un îs- rail'e Filistin'e dönük olduğu kadar açıkmesajlar ilet- mediği, konuşmanın "tek yanlı" olduğu da yapılan yorumlar arasında. Washington Post gazetesi konuşmayı "eksjk" ola- rak niteledi ve boşluklann doldurulrnaması duru- munda, şiddetin daha da artacağını ve konuşmanın ancak arşiv değeri olabileceğini vurguladı. Konuş- mayı "Haritasız bir plan" olarak değerlendiren The New York Times, bu konuşmasıyla Bush'un Ame- rikan diplomasısinın Ortadoğu başlığında yeni bir dö- nemi başlattığını vurguladı. Gazete en önemli sonı- nun, Îsrail Başbakanı Ariel Şaron'un sürgüne gön- derilmesini, ABD Başkanı Bush'un da görevinden aynlmasını istediği Arafat'ın bu yeni ABD politikasıyla işbir- liği için herhangi bir girişimde buîunup bulunmaya- cağı olduğunu belirtti. Ulkenin önde gelen ekonomi gazetelerinden olan The Wall Street Journal, konuşmayı ABD'nin Orta- doğu politikasında cüretli ve potansiyel olarak da iler- letici bir hamle olarak değerlendirdi. Konuşmanın en iyi yönünün Arafat'ın isminin geçmemesi olduğu- nu vurgulayan gazete, bu şekilde Bush'un Füistinli- iere istedikleri özgürlüğün eski yöntem ve eski yö- netimle elde edemeyecekleri mesajı verdiğini belirt- ti. Muhafazakâr Washington Times gazetesi, Bush'un Filistin yönetiminin reform ihtiyacmı doğru bir bi- çimde vurguladığını belirtirken Arafat'ın görevden alınmasının ve yerine yeni bir Filistin liderliğinin kurulmasının en zorlu aşama olacağmı kaydetti. lamada, "Fffistin yönetimi gerçek re- formlan hayata geçirdiği ve yeni bir yönetim başa geldiği zaman, diploma- tikyoDariafleriyedoğru gkmenin müm- kün olabüecegT belirtildi. lletişim Bakanı Reuven Rrvlin, "Bush'un konuşma metni Likud Par- tisi'nin sertlik yanlısı bir iiyesi tarafin- dan da yazılabilirdT diyerek memnu- niyetini belirtti. Devlet Bakanı Danni Naveh, konuşmanın "Arafat dönemi- nin bittiğini gösterdiğini ve İsrail için diplomatik zafer olduğunu" söyledi. Israil'in Yedioth Ahronot gazetesinde de Bush'a "Yeni Likud üyesi" denildi ve "AğızBush'undu, ancak açüdama- yı yazan eJ Şaron'undu. Son 2 yıl Oslo anlaşmalannı öldürdüyse Başkan Bush'un konuşması da onu tarihe göm- dü" yorumu yapıldı. Üst düzey bir Is- railli yetkili de "Bush siyonizm madal- yasını hak ediyor" dedi. Filistinli Arapça öğretmeni Süley- man Berberi de "Vallahi, bu konuşma Şaron tarafindan yazdmış ve voflan- mıştir'' diye tepkisini belirtti. Filistin yönetiminden de iki farklı açıklama geldi. Filistin yönetimi ve Arafat'ın, Bush'un "banş sürecinin >wıklenbaşlaûhnasınaciddikarkKİabu- lunabilecek füarierini" 1 olumlu karşı- ladıklan bildirildi. Bildiride. Arafat ve Filistin yöneti- mi, "Bu fikirterin uygulanmasuu sağ- lamak amacıyla a>Tuıülann incelen- mesi için Amerikan yönetimi ve Arap kardeşlerle ikili görüşmelerin başjaül- ması" çağnsında bulundu. Erakat: Kabul edllemez Açıklamada, Filistin'in Bush'un açıklamasındaki hangi fikirleri kas- tettiği belirtilmedi. Başgörüşmeci Sa- ib Erakat ise Bush'un "Yeni bir FfUs- tin yönetimi'' çağnsını "kabul edik- mez" olarak nitelendirdi. Erakat, "Fi- listin Devlet Başkanı, Filistin halkuun u'deridir. Devlet Başkanı Arafat, Filis- tin haUa tarafindan seçildi ve çok ya- kında seçimler yapüacak" dedi. Bush'un ve dünyamn, Filistin halkı- nın seçimine saygı göstermesi gerek- tiğini ifade eden Erakat, "Filistin Bder- lerini Washington'm ya da başkasuun atayabUeceğinisanmıyorum'" dıye ko- nuştu. Erakat, Arafat'ın başkanlık se- çimleri ile genel seçimlerin ocak, ye- rel seçimlerin ise mart ayında yapıl- masuıı ilke olarak "onayladığmı" be- lirtti. Birleşmiş Milletler(BM) Genel Sek- reteri Kofi Annan, Bush'un, güvenli bir îsrail ile bir Filistin devletinin yan yana olması fıkrini teyit etmesini mem- nuniyetle karşıladı, ancak Arafat'ın seçilmiş lider olduğunu, Filistin lider- liğini belirleme yetkisinin, Filistin hal- kının elinde olduğunu vurguladı. An- nan, Bush'un, Filistin'de seçim yapıl- ması çağnsının geri tepebileceğini, bu- nun Filistin'de daha sertlik yanlısı bir yönetime yol açabileceği uyansında bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Co- lin Powell, Filistinlilerin, Ya- ser Arafat'ı yeniden seçme- yeceklerini umduklannı, an- cak seçerlerse ABD'nin hal- knı tercihine saygı duyacak- lannıbildirdi. Powell, "Se- çimlerde ne karar verecek- lerini göreceğiz. ABD seçim- lerde halkın karanna saygı duyacaktır" diye konuştu. Fransa Dışişleri Bakanı Do- minique de VUlepin, Bush'un konuşmasınm Fransa ve AB'nin amaçlanyla benzer olduğunu belirtti. Villepin, "Bush'un, terorizmle müca- dele, Yahudi yerleşim birimle- ri yapnmnm durdurulması ve işgalin sona ermcsi gibi konu- larda > aptığı konuşma, Fran- sa ile AB'nin çıkarlarryla ör- tüşmektedir. Ancak Filistin halkı kendi Hderini kendi seç- mebdir" dedi. Ingiltere Başbakanı Tony BJair, Bush'un girişimine des- tek vereceklerini, ancak yeni Filistin liderini seçecek olanın Filistin halkı olduğunu belirt- ti. tngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, yeniden seçil- mesi halinde Filistin lideri Ya- ser Arafat'ı muhatap alacak- lannı söyledi. Bakan Stravv, "Biz seçilmiş yöneticilerle görüşürüz. Karşunızda dik- tatörlük rejimleriyle yöne- rilen ülkeler bulunduğunda da seçilmemişlerle" diye ko- nuştu. Çin, Filistin lideri Arafat'ı desteklemeye devam etrikle- rini belirtti. Bush'un konuşması dengell bulundu Baü Şeria'dald neredeyse bütfln kender tsrafl işgali alünda. tsrail ordusu dün de Nabhıs'a girerek 4 polisi öldürdü. (AP) Ankara, Filistin'i kimin yöneteceğine Filistin halkının karar vermesinden yana Dayatmalar ters etki yaraürANKARA (Cumhuriyet Burosu)-ABD Başkanı George Bush'un Ortadoğu'da ola- sı bir çözüm için Filistin'de liderlik deği- şimi yaşanması gerektiğine ilişkin açıkla- malan Ankara'da da değerlendirüiyor. Tür- kiye, Fiüstin'i kimin yöneteceğine Filistin halkının karar vermesi gerektiği görüşün- de. Türkiye, dışandan yapüacak dayatma- lann Filistin'de ters etkı yaratması tehlike- sinin bulunduğunu da düşünüyor. ABD'nin Ortadoğu'da banş sağlanma- sı ve Filistin Devleti'nin kuruhııası için koşullannı da srraladığı açıklaması Türki- ye'de de dikkatle izlendi. Filistin Devleti'ni resmen tanıyan ve Filistin lideri Yaser Ara- fat'ı resmi devlet başkanı olarak gören An- kara, Bush'un "BderiikdeğişimHie'' ilişkin sözlerini temkinli karşıhyor. Diplomatik kaynaklar, Türkiye'nin dış politikasının temelini oluşturan ükeler ara- sında "bir ülkenin o ülke halkmca seçilen kişilerce yönetilmesine saygı duyulması- nm" bulunduğunu. bunun Filistin ıçın de geçerli olduğunu belirtiyorlar. Kaynaklar, şu aşamada kapsamlı bir değerlendirme yapmanın güç olduğunu, Bush'un açıkla- malan ve Israil-Filistin taraflannm tepki- lerinin de gelişmesinin beklenmesi gerek- tiğini bildiriyor. Ancak kaynaklar, tsrail Başbakanı Ari- el Şaron'un 29 Mart'tan itibaren başlattı- ğı saldın sürecinde Filistin halkuıın Ara- fat'a desteğini arttırdığına dikkat çekiyor. Şiddetin arthğı ve güvenlik kaygılannın bü- yüdüğü bir süreçte yapılacak seçimlerin sağ- lıklı olup ohnayacağının tartışıldığı Filis- tin'de seçimlerin 2003 başında yapılacağı kaydediliyor. ASAM Terör ve Çahşmalar Araşjuma- lar Masası Başkanı Dr. AH Nihat Ozcan. "ABD'nin hem havuç hem sopa poMtika- sıyla Filistin meselesini çözmesi çok müm- küngörünmüyor" dedi. özcan, Arafat ye- rine alternatıf bir lider çıkarma girişiminin bölgedeki politik kültürle çok olanaklı ol- madığını belirtirken "Arafat'm yerine kim geürse gelsin 1-2 a> dan fazla ömrü olamaz" diye konuştu. İsrail anlaşmayı iptal edebilir Manavgat suyu tehlikede Dış Haberler Servisi - tsrail Maliye Bakanlığı, yüksek maliyet gerekçesiyle Türkiye'den su ahm projesinin iptal edihnesini istedi. Ha'aretz gazetesinde yer alan habere göre, Bakanlık, Türkiye'nin tsrail'e Manavgat suyunun sahmı için bugüne kadar yapmış olduğu yahnmın karşılanmasını da önerdL Yatınm tutannın 150 mih/on dolar civannda olduğu bildiriliyor. Başbakanlık'ta dün yapılan toplanrıda konuşan bir Hazüıe yetkilisi, Türkiye'den alınacak suyun metreküpünün 1.25 dolara mal olacağını ve bu tutann, aynı miktardaki deniz suyunun antıhTia maliyetinin iki katı olduğunu söyledi. Türkiye'den su ithalinin îsrail'e maliyetinin 20 yıl için 6.38 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Türkiye'nin yılda 50 mih/on metreküp su ihraç etmesi öngörülüyordu. En az 10 yıl yürürlükte kahnası hedeflenen bu anlaşma sonucu, tsrail'in yıllık su tüketiminin yüzde 2.5'inin karşılanması amaçlamyordu. Gazete, Türkiye'nin projenin iptaline tepki gösterebileceğini belirtti. Avrupa Birliği (AB) Ortak Savunma ve Dış Politika Tem- silcisi Javier Solana. Bush'un Ortadoğu politıkasını açıkla- masının, Washington yöneti- minin bu konuyla yeniden il- gilendiğinin bir işareti olduğu- nu ve bundan memnuniyet duyduğunu söyledi. Solana, liderini belirlemenin ise Filis- tin halkına ait olduğunu kay- detti. Ancak Solana da açık- lamasında, Arafat'ın adım te- laflFuz etmedi. Arap Birliği Ge- nel Sekreteri Amr Musa, Bush'un konuşmasında bazı olumlu noktalar bulunduğu- nu söyledi. Musa, Arap ülke- leri arasındaki danışma görüş- melerinin, Filistin devleti ko- nusunda nesnel bir tutum ta- kımbnası sonucunu doğura- cağını umduğunu beürtti. Urdün, Bush'un konuşma- sını memnuniyetle karşıladı, ancak Filistin'deki yeniden ya- pılanmanın Filistin toplumun- dan kaynaklanması gereğini vıırguladı. Mısır Devlet Baş- kanı Hüsnü Mübarek, Bush'un konuşmasım "den- geli" bulduğunu ancak bazı noktalann aydınlatılması ge- rektiğini söyledi. SAYDAM YALÇIN DOĞAN Clinton Gellyor, AB'ye Destek İçin Beş ay önce başvuruyor TABA. Yani, Türk Ame- rikan lşadamları Konseyi. Eski ABD Başkanı Clin- ton 9 Temmuz'da bir konferans vermek üzere Is- tanbul'a geliyor. Bu işi organize etmek pek kolay olmuyor. Çün- kü, ABD'nin eski başkanlarına dünyamn dört bir yanından ilgi eksilmiyor. Her ne kadar, bu gibi kon- feranslarda eski başkanlara hatın sayılır bir para ödeniyorsa da tıpkı şimdi olduğu gibi, yine de, programları yüklü oluyor. Bununla birlikte, Türk ve Amerikalı işadamlan- nın beş aylık ortak çabasıyta Clinton, Türkiye'ye gel- mek için ikna ediliyor. Bu gayrette TABA'nın baş- kanı Zeynel Abidin Erdem'in katkısını vurgulamak gerek. Türkiye-AB ilişkilerinde ABD Ünlü romancımız Kemal Tahir'in pek sevdiği deyimle, at izi rt izine karışıyor. Hangi konuda?.. AB konusunda!.. Politikacılann bir bölümü zikzaklar çizmekle meş- gul. Bir dedikleri, bir dediklerini tutmuyor. Ya bu ko- nuda yazıyazanlar?.. Bir bölümü, kulaktan dolma, laf ola beri gele, hiçbir şey bilmeden saçmalıyor, bir bölümü de lehte ya da aleyhte ciddi analizler yapıyor. AB'nin de zaten kendine göre rezervleri var. De- mokratik kriterler, ekonomik kriterler ve Türkiye'nin yetersizlikleri. Işte, burada Amerika devreye yeni- den giriyor. Tıpkı, 1999'da Helsinki Zirvesi sıra- sındaAB ülkeleriylekonuştuğugibi. Osırada Baş- kan Clinton. Clinton'ın 9 Temmuz'da vereceği konferansın konusu, başkanlığı döneminde bu yöndeki çaba- larına denk düşüyor: "Türkiye-AB ilişkilerinde Amerika'nın Yeri." Konferans, bu ilişkileri destek- leyici nitelikte. Senatörler ve bir general Bir de Pentagon'dan bir general!.. Istanbul ve Ankara'yı ziyaret eden Amerikalı senatörierin ya- nında!.. Seçim sonrasında, Bush yönetimi Türkiye'ye es- ki desteği sürdürmekte tereddüt gösterse de baş- langıçtaki bu tavır son haftalarda yumuşamış gö- rünüyor. 11 Eylül ile Irak'a muhtemel müdahaleyi burada unutmak yanlış. Işte, Amerikalı senatörler arka arkaya Türkiye'ye geliyor ve en üst düzeyde görüşmelerde bulunuyor. Geçenlerde gelenler, Türkıye'den Brüksel'e ge- çiyor. Şu anda gözle pek görülmüyor, ama Türki- ye'nin AB adaylığına Amerika'nın geçmişte ver- diği desteğin sürdüğü kulislere çok net yansıyor. O kadar ki Türkiye'ye gelen son senatör grubun- da, bir de general var. O da AB konusunda asker- lerin nabzını tutuyor. Birkaç gün önce, Istanbul'da dar bıryemekte, önemli bir Amerikalı yetkili "Bush yönetimi, tıpkı Clinton gibi, Türkiye'nin AB aday- lığını desteklemeye devam edecek" diyor. Clinton'ın Istanbul konferansı tam bu sürece rastlıyor. Beş yüz davetli Clinton'dan önce, Mesut Yılmaz da yine AB konusunda bir konuşma yapacak. Konferansa po- litikacı, iş dünyası ve medyadan beş yüz kişi da- vetli. Sevilla zirvesi sonrasında, yıl sonundaki Kopen- hag zirvesi, ondan önce ekimdeki llerleme Rapo- ru'na doğru, Amerika'nın AB ülkelerini yine tek tek, Türkiye'nin adaylığının sürdürülmesi yönünde dev- reye girmesi bekleniyor. Bizde hükümetin ve Meclis'teki partilerin yapa- madığını, Amerika üstleniyor. E-mail: ydogan@currthuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 Bebekken nefreti öğreniyoriar • LONDRA (AA) - Kuzey Irlanda'da, 33 yıldır mezhep çahşmalan sürerken, çocuklann 3 yaşmdayken neredeyse konuşmayla birlikte nefret etmeyi de öğrendikleri belirtiliyor.Bir araştırmaya göre, ister Protestan, ister Katolik olsun birbirinden hoşlanmadıklannı ortaya koyan Kuzey Irlandalı çocuklar, henüz 3 yaşmdayken polise karşı da nefret duygulannı dıle getiriyor. Araşurmacılar, 6 yaşına vardıklannda çocuklann 3'te 1 'inin artık toplumu oluşturan iki ana grubu tanımladıklan ve 6'da 1 'inin de "bölücü ve aynmcı konuşmalar yaptıklanna" dikkat çekiyor. Bove, AİHOTye başvırdu • PARİS(AA)-Dünyadaküreşelleşmealeyhtan gösterilerin başını çeken ve geçen hafta üç aylık hapis cezasını çekmek için cezaevine giren Fransa Çiftçi Federasyonu lideri Jose Bove, Fransa'da adil yargılanmadığı iddiasıyla A\Tupa tnsan Haklan Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu. Bove, bir grup Çiftçiyle birUkte küreselleşme>i protesto etmek için 1999 yılında Fransa'nın güneyinde Millau kasabasındaki McDonald's restoranına saldırmıştı. Fransız çiftçi liderinin, cezaevine traktörle gelmesi, medyatik bir kampanyaya dönüşmüştü. Yeni komutan, parlamento • BELGRAD (AA) - Yugoslavya Devlet Başkanı Vöyislav Kostuniça tarafindan görevinden alınan Genelkurmay Başkanı Neboysa Pavkoviç, parlamentonun ordunun komutasını acilen, ancak geçici olarak üstlenmesini önerdi. Belgrad'da yayımlanan Veceraye Novosti, dün verdiği haberde, Pavkoviç'in, Meclis Başkanı Dragolyub Micunoviç ve diğer yetkililere gönderdiği mektupta, Kostuniça ve yardımcılannı sert bir dille eleşrirdiğini yazdı. İKÖ toplantısı baştadı • HAKTUM (AA) - Islam Konferansı Örgütü (ÎKÖ) Dışişleri Bakanlan Toplantısı, Sudan'ın başkenti Hartum'da dün başladı. Türkiye'yi Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler'in temsil ettiği toplantının açılışını, Sudan Devlet Başkanı ömer El Beşir yapü. El Beşir, 57 ülkenin dışişleri bakanlannın katıldığı toplanhda, Müslüman dünyasınuı, kalkınmış üîkelerle arasındaki boşluğu kapatmak için çalışmaması halinde güçlenemeyeceğini söyledi.