Katalog

CUMHURİYET 17 HAZİRAN 2002 PAZARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gorusg cumhuriyet.com.tr AÇI MUMTAZ SOYSAL v Börünen, Özlenen, Gereken SOL dener kesı mdekı partılenn sayısı şımdı- den ıkı elın pa-mak.lanna yaklaştı Irılı ufaklı, ama tepsı Meclısdışında Oysa, en ksa o/arak ''emeğıyle geçınenler- cen yana ırace ku/Janıp sosyal duzenı değıştır- nek" dıye ta'imlanabılen sol sıyaset, her şey- cen once şcAe ya da boyle, ıktıdar sahıbı ol- nayı gerektır Demokrasılerde bunun da yolu S9çım kazano pa rlamentoda ağırhk koyabıl- nektır Şımdı se, sol denen kesımdekı dağınık- lıc goruntusuDu olasılığı akla bıle getırmıyor Gelışmış, tjzu kuru ulkelerdekı solun zayıf çpruntu vermesı artık şaşırtıcı sayılmaz Orala- m sosyal duzsnı, ılerı teknolojılı sanayıden ras- yonel tanma kadar her kesımde herkesın hak- knı almasına .e az çok mutlu o/masına yetıyor Turkıye de syle mı? Bu ulke, hâlâ, yoksulluk çızgısını aşmayı, ış bulmayı, sosyal guven- İjÇe enşmeyı, dunya nımetlennden ınsanca ya- rarlanıp çocuMarını lyı yetıştırmeyı ozleyen ka- laDalıklarladoü Çok kışıye sorarsanız yurtıçın- de yer değıştımelenn Avrupa Bırlığı'ne uyelık beklentısının, dışa akan kol ve beyın goçunun gerısınde hep DU yatar Ama, ulkesıre olesıye bağlı, baş/nı dıktutmak ıçn dısıplınlı çalışmaya hazırolup "Bızden bırı- len yolgosterse de çalışsak" dıyen de çok Hat- tadaha çok YllardırlMF'nın ve AB'nın komut- lanyla ış gormek bu ulusa ağır gelıyor Ne var kı, sorun yalnız ulusal onur ve gurur sorunu değıldır Yalnız ış, eknek, başıbozuk kalkınma ve re- fah sorunu olrradığı gıbı Sol kı, tanırrv geregı, emeğıyle geçınenlerden yana ırade kullanarak sosyal duzenın değıştınl- mesını ıster ışte bu ıkı unsuru, yanı ulusalcılığın coşturucu potansıyelı ıle duzenlı, dengelı, plan- lı kalkınmanm kamusal, ozel butun guçlerı se- fertıereden akıfcılığınr yan yanagetınp halkın onu- ne koymak zorundadır Tepeden ınmecılık suçlamalannı da goze ala- rak vurgulamak gerekır, yığınların bunu kendı- lığınden yapması beklenemez Dış çevrelenn kendılerıne karşı ışleyebılecek boyle bır kımya- yı o/uşturup sunmasını beklemek de abes Te- peden ınmecılığın dık âlâsı ve en kotusu dıştan gelenı değıl mıdır^ Bu bır ulusal gorev, yerıne getırılmesı de so- la duşer Solun halka boyle bır radıkal program sunup oy ıstemesı hıç denendı mı kı, "başanlı olmaz" densın? Dolayısıyla, soldakı dağınık goruntunun du- zeltılıp başarının sağlanması, hangı amaçla ıs- tendığı bılınmez kışısel bırfeşme çabalarından once ortak bır ozgun program uzerınde du- şunce bırlığıne varmayı ve halkın onune bu prog- ramın bırleştıncıl/ğınden gelen toplu bırguçle çık- mayı gerektırıyor H ukuk dfli denınce, kuşkusuz,onceya- salann <ÜUkastedı- lır Yurdumuzda, Cumhunyet done- mının ılk yıllannda, yenı yasalar yapılırken, bu konuda bellı olçu- de ozen gostenlmış olmasınakar- şın, Cumhunyet oncesı yasa dılı olan Osmanüca'nın etkısınden kurtulunmamı$n Bunudoğalsay- makgerekır 1926yılındayurur- luğe gıren v e "halkçı yasa" oldu- ğu savı ıle Isuçre Medenı Yasa- sı'ndan çevın yoluyla alınarak haztrlanan "Tûrk Kanun-ı Me- denisT. daha adındakı tamlama- dan başlayarak bırçok kuralında hâlâ "Osmanbca konuşmordu" Yasada şoyle sozler vardı "Bir hakkm sırf gayn ızrar eden suiis- timaimi kanun himaveeünez" (m 2II), "Hısımhğm derecesi nesille- rin adedifletaa>yun eder" (m. 17/1) "Çocuğun servetinde ve ke\fivrtHtemni»esindeehemmJ- yedi bir tebeddul husule geldigi takdirde" (m 279) \b Ayrıca, "Kkat", "beyyine", -istida", *muk- tazT, "mahkeme-i asfiye", "mü- teveffa", "iştirak", "suicuf, "sü- kût* gıbı sozcukler sık sık kulla- nılmıştır 1926'da Medenı Ya- sa'nın Meclıs'tekı goruşmelen sırasında ev h eşlerden "zevc-zev- cc" olarak soz eden bolume kar- şı çıkan bırmılletvelahnın "Halk- çı kanun yapıyorsak, buna halkka- n-koca der" ıtırazı uzenne yasa- ya bu sozcukJer konmuştur Medeni Yasa ıle yıne o yıllar- da hazırlanan "Köy Kanunu". "BefedjyeKaDunu" gıbıuygulan- ması genış halk kesımlennı ılgı- lendıren yasalarda, bu "dil dıı- yarlığr gozlemlenmektedır Bu- na karşılık yıne o yılların urunu olan Tıcaret Yasası, Yargılama Yasası gıbı yasalarda kullanılan dıl ağdahbırOsmanhca'dır (Omek- Hukuk Dili Üzerine Prof. Dr. Aydm AYBAY Maltepe Um HukukFak Dek ler Turk Tıcaret Kanunu m 2 "Merakib-i bahriyye bey ve şira- sı (deniz araçlan alım saönu)"; HUMK m 440 1 "ZaM hükme müessir itirazatın meskûturanh bıraJabnası (Hukmun ozunu etki- leyecek itirazlann \anıtsız bıra- küması)"... Benım kuşagımın hukuk fakul- tesı oğrencısı olduğu donemde (1949-1953) vasalanmızın dılı bo> le ıdı Doğal olarak kımı hu- kumlen anlamakta zorlanırdık Tıcaret Yasası ndakı "hifefiitilar' sozcuğünu hileli ibtilaf" sanjp, kullanıldığı yere gore buna bır anlam veremeyenler bıle vardı Hocalanmızın bırbolumu bu zor- lanmalanmızı hıç umursamadan, anlatır. yazar-çızerlerdı Bır hoca- nın, ıkı şe\ı karşılaştınrken, dur- madan "tevern" (ıkız=eş)dedı- ğını anımsıyorum Bırbaşkasıda yasadakı "mahfuz hisse" (saklı pay) tenmı yenne *bisse-i mah- fuza r derdumrdu *Ewela,saııi- yen, saüsen" dıye başlayıp bun- lann ardından "dorduncu olarak" dıyen de o hoca ıdı Daha bız öğrencı ıken hukuk dı- lınde Osmanlıca'yı bırakıp, Turk- çeleştırme akımı başlamıştı Bu- nun oncusu -bıldığım kadanyla- bu\oık hocamız Hıfn Veldet Veli- dedeoğluolmuştur .Ama,şunuda eklemem gerekır Bırkaç tutucu dışında, Istanbul Hukuk Fakulte- sı'nın çoğunluğu oluşturan oğre- nm uyelen konunun onemını ka\ - ramışlardı Bu konuda oğretıde ızlenen "yenyeşme" akırru, bır sure sonra yasama \ e yurutme or- ganlarırudaetkıledı Yukarda\er- dığım orneklerdekı sozler \ e soz- cukler artık yururluktekı yasalar- da ya da otekı duzenlemelerde yer almıyor Bunu, çok olumlu v e guzel bır gelışme olaraL Turk- çemızın utkusu (zafen) olarak karşılamamız gerekır Ne var kı. her şeye olduğu gı- bı, dıl olgusuna da sankı bu, ken- dı yaşamlan ıle başlamış bır su- reçmış gıbı bakanlar var Bunlar Tanzımaftan başlayıp Cumhun- yet donemınde olgimlaşan değı- şım ve yenıleşme ıle ılgıh olu- şumdan butunuyle habersız gıbı- ler Ozellıkle Batı'dan yenı bır söz ya da sozcuk geünce, buna hemen yapışıvenyorlar Çarpıcı ornek olarak "ekran" (Fransızca koken- lı), i *tivi" (Ingılızce kokenlı) gıbı sozcuklen anımsayabılınz Vak- tıyle "fortrag" olarak kullandı- ğımız tenmı (Alman kokenlı), bugun "brifing''e (Amenkan ko- kenlı) çevınp kullananlar da ay- nı takımdır Daha da kotusu, ye- nı bır yabancı soze ya da sözcü- ğe Turkçe karşılık ararken, çok- tan terk edılmış Arapça- Farsça sozlen kullanmaya kalkışanlar- dır Geçenlerde bılımsel bır top- lantıda bunun bır orneğuıe rast- ladım Yırmılı yaşlarda olduğu- nu tahmın ettığjrn genç bırınsan, bıldınsını okurken, durmadan "A>TupaBirfiğiMûktesebaü'' dı- yordu Merakedıp"mûktesebat" sozcuğu ıle neyı anlattığını sor- dum Meger bu epey yaygın ola- rak kullanılmakta ımış ve bırta- kım kışılerce Fransızca bır sozcu- ğun karşüığı olarak "icatveimal" edılmış Yıllar sûren bır çabadan sonra, "iktisabı", "kazanma ya da edüune" ıle, "müktesep hak- kı", •'edinilmiş hak" ıle Turkçe- leştıren hukuk dılıne, Arapça "ksb" kokunden geldığı duşu- nulen bu ganp sozcuğu kımın sokmaya çalıştığını bırrnıyorum Arap'a soylesemz (buyuk bır ola- sıükla) anlamını çıkaramayaca- ğı "terimi''. kokımu, ("sülâsi'si- ni") bılmesı bır yana doğru durust soylemesı (telâflruz etmesı) bıle olanaksız olan genç ınsanlara "dfl züppeüği"' yapsınlar dıye bellet- menın yanlışhğını açıklamaya ge- rekyoksanınm Buzuppehğınbır orneğı de bır sure once u asgari müşterelder" dıye ortaya atılan sozdur Boyle bır soz Osmanlıca- da olmadjğı gıbı, 1970'lere kadar Turkçe'de de yoktur Kımbıhr lam, sozcuk uydurma "şehveti" ıle bunu ortaya atmış ve bırçok kı- şı de Osmanlıca'dan gelıyor sana- rak, bunu sorumsuzca kullanma- ya başlamıştır 1970"lerde tstan- bul Hukuk Fakultesrnın Profesor- ler Kurulu'nda bu sozcuğu kul- lanan ve ıtıraz uzenne de bunun "galat-ı meşhur" (unlenmış yan- lış) olduğunu savunan bır uyeye karşı, Osmanlıca ıle yetışmış bır yaşlı uyenın, "Hayır efendim; böyle bir galat soz de yoktur; ıry- durmayin" dedığını ve ılle Os- manlıca soyleyeceklerse, bunun ancak (fasl-ı muşterek'e benzer yapıda) "asgar-ımüsterek" olabı- leceğım söyledığım anımsıyo- rum Sonuç olarak şunu belırt- mekıstıyorum Turkçenın yenı- leşmesı v e ozleşmesı Turk aydın- lanma devnmının aynlmaz bır parçasıdır Atarürk'un, kendı mal- varlığını ozguleyerek TDK'yı oluşturması bu konuya verdığı onemınenaçıkgostergesıdır Ken- dını bılen Turk aydını bu gerçe- ğı unutmamah ve ozellıkle yenı kavramlan karşılayacak tenmle- n ortaya atarken, Turk dılının ya- ratıcı olanaklar sağlayan sonsuz kaynaklarını kullanmaya ozen gosterrnelıdır Ölçüyü Kaçırmayalım.. Sacit SOMEL Em E[ÇI A B 'ye gırme ısteğı ra kadar bıze "AB bir Hı- bazı polıtıkacıla- nmızda ve med- Turkjye Gazetecıler Cemıyetı nın yaytnladtgı gunluk Bizim Cazete Ulke sorunlarına ılışkın raportanyla araştırmalanyla, koşe yazılanyla tarafee haberlenyle sıvıl toplumlann gazetesı Duzenlı okumak ıçın abone olun. Tel - 0^12.51108 75 yanın bır kısmında sap- lantı halıne gelmış "Geç kalnoruz" "Bu son fir- sat", - Vman trenıkaçırma- yalım", "AB'yegirefimde adam olahm, yoksa adam olacağunjzyok''(') sozle- ruıı sık sık duyuyoruz Bu saplantıda olanlar, Ban ul- kelennın yakın zamanla- ristiyan kuhıbûdıir. Ladn- Yunan kulturune davan- maktadır. Sizin aramızda verinizolanıaz" dedıklen- nı, aynca da 2010 yılına kadar bırlıge aluıması ka- rarlaştınlan aday ulkeler arasında Turkıye "ye yer v enlmedığını unutuyorlar Son zamanlarda Batılılar. AB tutkumuzdan ve safı- yetımızden yararlanarak yalancı vaatlerle Sevr'de elde edemedıklennı elde etmenın daha yararlı ola- cağını keşfettıler Şımdı Kıbns, Ege, azınlık soru- nu gıbı, bır kısrrunın AB uyehğıyle ılgısı olmama- sı gereken ıç sorunumuzu koşul olarak karşımıza çı- kanyorlar Bız de AB'ye gırme umudu ıle hepsrru tartışma konusu yapıyo- ruz U 5ir Mozaıt «Şahcfcri, Ikilıi mekanck bir bz cbk ûolüsoprano Eva Lind ile sahneleni/or..." Istanbui Büyiikşehir Belediyesi CRR Opera Orkestrası ve Korosu Genel Sanat Yönetmeni: Arda Aydoğan Cemal Reşit Rey Müzik Dosttan Derneği / Cemal Reşıt Rey Fnends of Musıc Assocıatıon 22 Haziran 2002 Saat: 21.30 Yer: Yıldız Sarayı/Palace W. A. Mozart Saraydan Kız Kaçırma "Die Entführung aus dem Serail" Opera 3 Perde CRR Opera Orkestrası ve Korosu / CRR Opera Orchestra and Chorus GtaA Saıul YCnttBHU ı GeueralArOstu Dmctar Ardj A.YVOĞAH KVI BUYTJKŞEHIR Sef Rengim Gökmen (pevlet Sanatçısı) Re/ısör Aytaç Manlzade Kostum Sevda Aksakoğtu Koro Sefi Çıçek Kurra Kanter Müfit Özbek Korrepetıtor ve Sef Yrd Mabir Cetlz Korrepetıtor Gülden Gfikşen Prodüksıyon Sorumlusu Feride Akpınar Constame Eva Lind Belmonte Levent GOndOz Osmtn AttlU Manfzade (Oevlet Sonatfisı) Blondcben Asb Ayan Pedrılto Ari Edirne Selım Pasa Herbert Hanko Davetiye temini için Cemal Reşit Rey Konser Salonu Gişesi 0212 232 9830 FİSVİa»HASTANESİ i Cumhuriyet r RAVEL SERVICES G L O B A L UUlOUIIH II Ü'ON JAMAVİ Vf DCAMf 1(0 V THERlTZCARrrON" KULTUR A Ş YAPI^^KREDı StGORTA j KAYAOGLU BAKIRCILIK SAN. VE TİC. A.Ş. Guneydoğu konusunun AB ıle ne ılgısı var 9 Ma- canstan ıle Slovakya ara- sındakı baraj sorunu ne- denıyle ıkı tarafa da "Bu konuyu çözümleyin öyle gefin" dıyen Batıhlarnıçın Yunanıstan'a da aynı ko- şulu koşmuyorlar 9 Bızı, "Bir an önceKıbns mese- lesini çözûn" dıye sıkıştı- nyorlar Pekı çozumu ıs- tenjlen şey nedır 0 Guney Kıbrıs'm denıze çıkışı (mahrecı) yok da onun sı- kıntısını mı çekmekteler 9 Ulkelen abluka altında da ablukanın kaldınlmasını mı ıstemekteler 9 Ihraç mallan boykot edılmekte- dır de boykotun kaldınl- masınj nu ıstemekteler 9 Yoksa, kuzeyden saldınla- ra uğramakta da saldınla- nn merunı mı dılemekte- ler 9 Hayır, ıstedıklen ken- dılennın de onayı ıle ba- nşı sağlama amacıyla ada- da konuşlandınlmış olan Turk askerlennın gen çe- hlmesıdır Çunku askerle- nmızın bulunuşunu Yu- nanlılann ruhaı amaçlan- nın onunde bır engel ola- rak gormekteler Goruluyortabızım dost bılerek aralanna katılmak ıstedığırruz Banlüann bız- den ıstedıklen şeyler, ken- dı çıkarlanna ve Yunanlı- lann uzun v adeh hedefle- nne hızmet etmemızdır Şımdı ılen sürulen Kıbns v e Ege'nın arkasında Pat- nkhane, Heybelıada Ruh- ban Okulu, Pbntus gıbı so- runların da olduğunda kuş- ku yoktur Dahası var Bu- gun Yunanhlar Kıbns'ı olduğu gıbı Anadoiu'yu da Turk ışgalı altında gor- mekteler Dolayısıyla ar- kadan da sıra Anadolu'ya mı gelecek 9 Halen "Ne pahasma olursa olsun, AB'yegtrebilmek için Kıb- ns, Ege, her şeyi verefim'' dıyenlere soruyoruz Bu verme nereye kadar gıde- cek 9 AB'ye odunler verme- den once hukumehmız de mukabıl ısteklenmızı ıle- n surmelıdır Orneğm pamuklu do- kumada antı-dampıng v er- gısı koyarak bıze uçuncu dev let muamelesı yapma- yı durdurmalıdırlar Ka- buklu su urulenmızın dış- satımını engellemeden vazgeçmehdırler PKK'ye para ve sılah yardımı yap- maya, keza akıl hocahğı yapmaya son vermelıdır- ler Bızı ınsan haklannı çığ- nemekle suçlamadan on- ce yıllardan ben Yunan hapıshanelennde çurutulen Iskeçe Mufhısu'nun hesa- bını sormahdırlar Osmanlı donemınde de bıze "Reform isteriz" dı- ye baskıvaprmşlardı Son- ra ıstenılen şeyın ıçışlen- mıze mudahale olduğunu anladık Bugun de Batı'nın reform bahanesıyle ıste- dıklen şeylen aİdımızın suzgecınden geçırmeh, çı- karlanmızla bağdaşma- yanları reddetmehyız AB'ye gınş, onurumuza ve çıkarlanmızı saygı gos- terdıklen takdırde olma- hdır Ille AB'ye gınnek şart değıldır îsvıçre ıle Nor- veç AB'ye gırmeyı red- detmıştır Avusturya'da da AB'den çıkmaİc ıçın referandum yapılmıştır Olçuyu kaçırmayalım l< öğretmenAYUK MtsuK DIKGISI d ü t ı y a s ı fWi| ^H^^k _ _ ^^H 1 • U*5İer4y;!af!kıyîjr • TÖS-DER'in mal varîıjjı«« oWu? • Öze! dershgnekre g«rek wr mı? • Cİ'etmeiltrder, gOiUncioğlu'ra is«{«k Sav^ı ITOOOOO hlUAboneı 15 JOOCK • Vfre SdanıkCad X>K Işhanı \ 8kA !uı S V> fll 064* Yoiijfhır V>K.yi.\ Jekhs. 0 3U4^3 1İ82* PosüÇekı 524W Satış ^crl*n Salan. Dası Imgc lihan Bıan Topljm BıtoıSi'U Tortısn hd&üf Sotur M tzM C«», Mepiısıo Bcyojlu M"irıi(o K.^p Catf İlmir-Konat 8ı]«ı Btn lürjıyak» Psr l竱 «a.-tı «ahn U y u t a k ı r Didcn Sahaf ZonguUak. Zdu Çonını Bııdırciı Ordu F«M Gvc eıer 8a}t»«ı KaMaaKMU. Ozkaı Deaizli ûükçe Adapaan Satart? Kıup Kulubu KocaeB Kocadı Kıtap Kulubu IŞTE AB TRENI VE YOLCULARI TÜSİAD-PKK-ŞERIATÇI iniFAKI Apo Mesut Yılmaz, Tuncay Ozılhan ve Tayyıp Erdoğan'ın kendı sozlerıyle AB ıttıfokı Gökçe Fırat AB c ler e befte vatarse»'er olomaz Erkın Yurdalajl TUSIAD PKK şenotç ıtt folcı Vural Savaş TUSIAD dış guçler ne derse onu kabul ettırmenın aroc Osman Ozbek Her /ol Roıro /a çuar ama her yokjzluk da Arko c ya ç kar Oner Yağcı AB dayolıi rten yazarlor edebıyatçılor nerdes n z? Sunay Akın Bıze ınanar m yonlorca nsan onlor da b z rr çoculcla tnız deg I mı2 Nur Arslan Boh ka şıtl gından H nstyon Kulubu uyelığ re Gönej Ayos Gumrjlc B rl gı nden Tu'-kıye mı lcörlı çıkt AB -n 2 Şınos! Koya 5 16 Hoz ron da lcoder m z elfer m ze old k Kuzey Fırot Turk e tecavuz serbesl ktanbul 0212)293 72 92 245 6130 292 73 00 Ankara 0312) 232 46 22 Izmır 0232 465 10 37 Denızlc (0258) 242 26 59 e posta urksoluıghotmaıl com wwwiurksolu.org 6.sayı boyilerde 750.000 TL Hikmet ÇETİNKAYA kacfınlaryağmurvekuşlar & um Tel: 0212-512 42 19 Faks: 512 11 71 KİRALIK DEVREMÜLK BODRLM Torba-StMPA'da, 17-31 Temmuz. Tel (0216) 492 13 98 (0216)414 84 10 6.Uluslararası Çevre Filmleri Festivali'nin "Geleneksel Ana Sponsoru" GARANTİ BANKASI'na katkıları îçin teşekkür ederiz. T U K K I Y E S I N E M * V I A U D I O V I S U l l K 6 l T Û I I V A K F I Gençler, Bu Yazın, Geleceginize lyi Bir Yatırım Yapın Güzel Sanatlar Fakültelerine LISELERI'nin Çizim Yetenek RESİM Sınavlanna Hazırlık Yogunlo>(inlmış Kurslarımız B«şia<iı T C M E B OZEL IART" w w e r c ı r t n e t moıl ınfo@orart net 0.216 346 97 75 Pbx- KAOIKOY 212 5«3 S8 54 Pbx • BAKIRKÖY 212 259 54 12 Pbı. BEŞJKTAŞ 232 446 29 98 Pbx • IZMIR 222 230 02 99 Pbx - ESKIŞCHIR 24SoatDıreJttBılgı 0542 292 39 63-69