Katalog

17HA2İR^VJ 200ZPAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA JrlAlJlİiJvLJliİA dishab(a cumhuriyet.com.tr 11 İngittere dev birnükleer bombafabrikası kuruyor, ABDflize kalkanı hazırlıklarını tamamltyor eni atom silahlan dönemiDış HatKTİer S«rvisi - îngıltere 'nin, yeni bir atcm silahılar. üretimi dönemine girişin işare- ti darak gösterilen dev bir nükleer bomba fab- rilosı kurrnaya rtazırlandığı bildirihyor. trail ve ABD'nın de nükleer çalışmalanru hı^landırdığı hat>erleri, bu yeni döneme ilış- kir kaygılan arttmnyor. lıgiltere 'de yayTmlanan The Observer gaze- tes. Berkshire bölgesinde açılacak yeni nük- l e c silah fabrikasında, yüksek teknolojiyle gebceğin nükleer bombalannın üretileceğini öne sürdü. Berkslıire'daki Aldermaston nük- lee- silah fabrikasının yakında hizmete gire- ce|ini belirten ga-zete, iddiasının bu gelişme- lerden sorumlu olan Nükleer Silah Kurumu (AWE) taraftndan da onaylandığını bildırdi. Silah urmanlan. yeni fabrikanın daha çok kü<;ük terör gruplan ve teröre destek veren ba- zı ükelere karşı kullanılmak üzere "mini nük- • Soğuk Savaş'ın oluşturduğu caydıncı güç dengeleri ve silahsızlanma döneminin sona erişinin ardından nükleer silahlanmayı dizginleyecek bir dünya dengesinin kurulması kısa vadede nıümkün görünmüyor. leer başlıklar" üreteceğini belirtti. Gazete, Avrupa'nm en modern nükleer silah tesisiyle ilgili aynntılı planlann 10 gün içinde onayla- narak kamuoyuna açıklanacağını öne sürdü. Parlamento onayına ihtiyaç duyulmadı Başbakan Tony Blair'ın bu yöndeki karannın, çevreci gruplar ve savaş karşıtlannın da arala- nnda bulunduğu kesimi rahatsız edeceğine işa- ret eden gazete, yüz milyonlarca sterlin harca- narak yapılacak fabrikanın, parlamentonun ona- yına sunulmadan hükümetin karanyla doğru- dan üretime geçeceğini bildirdi. Gazeteye göre AWE tarafından hazırlanan bir raporda. bu yenilikle ilgili hazırlıklardan bir satırda söz edilerek, konunun önemi kamu- oyunun dikkatinden kaçınlmaya çalışıldı. Observer, bu planlann, fngiltere'nin de im- zası bulunan nükleer silahlanmaya karşı bazı uluslararası anlaşmalann açık ihlali olacağı- nı yazdı. Gazete, fabrikada aynca 15 milyon sterlin değerinde bir süper bılgisayar buluna- cağını ve üretilen bombalann etkisinin, dev bir simulasyon mekanizması bulunan bu bilgisa- yarla önceden ölçülebileceğini de anlattı. tngilterede bu gelişmeler yaşanırken, tsraü'in 3 denizaltı satın aldığı ve bu denizaltılan, nük- leer savaş başlıklan taşıyabilen Cruise fuzele- riyle sılahlandırdığı öne sürüldü. Washington Post gazetesinin, ABD Sa\-unma ve Dışişleri Ba- kanlık yetkililerine dayanılarak verdiği haberin- de, Almanya'dan satın alınan denizaltılara ye- ni tasarımlı fuzeler yerleştirildiği bildirildi. tsrail Büyukelçiliği sözcüsü MarkRegev. de- nizaltılann satın alındığını doğrularken, nük- leer silahlar konusunda bilgi vermedi. Öte yandan ABD'lı yetkililerin, ulusal fuze savunma (NMD) sisteminde kullanılacak fıize rampalannın inşa çalışmalanna başladıklan bil- dirildi. Alaska'daki Fort Greely'de kurulacak rampaların. ABD'ye yönelik herhangi bir nük- leer saldınyı durdurmak amacıyla kurulan fu- ze savunma kalkanı çerçevesinde 6 uzun men- zilli fuze içın yerleştirildiği kaydedildi. Yarbay RickLenner, çalışmalann Eylül 2004'te bitiri- leceğini ve ardından da denemelere başlan- masuıın planlandığını açıkladı. Afgan haJkı meclisini beküyor. Loya Jipga'da bomba korfcusu • KÂBİL(AA) -Afganistan'da Loya Jirga toplantılannın yapıldığı çadınn yakınında bir bomba bulundu. Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü'nün (ISAF) basın sözcüsü Binbaşı Murat Pekgüleç, bombarıın Loya Jirga çadınnın 3O0 metre batısında bulunduğunu söyledi. Eskiden kalma bomba, ISAF bomba imha ekipleri tarafından etkisiz hale getirildi. Loya Jirga'da kurulacak meclisteki sandalye sayısuıda tartışmalar sürerken başkan tsmail Kasım Yar'ın toplanfıda konuşmalanru Dari dilinde yapması Peşrulan sinirlendirdi. Peştu delegeler, günlerdir tercüme yapılmasını istediklerini belirttiler. Keşmir'de şiddet yine can aldı • CAMMÜ (AA) -Cammu Keşmirde aynlıkçı militanlann bir köye düzenledikleri saldında 5 sivilir. öldüğü bildirildi. Polis sözcüsü, militanlann Cammu'nun 200 kilometre kuzeyirdeki Udhahampur köyünde evlere girerek ateş açtığım saldında 3 kişinin de ağır yaolandığını söyledi. MI5'iıi terör bütçesi aptıyop • LOM)RA (AA) -Ingiliz iç isnhbant servisi MI5'in, bütçesiıin yüzde 33'ünü terörle mücaddeye harcamaya karar verdiğibelirtiliyor. Gelecek bir yıl içinte harcamalann 250 milyonsterlin civanna kadar yükselceğini belirten Ingiüz basını, vD5'in, terörle mücedtleye daha fazla çahşan aktaraağını bildirdi. Sunday Telegroh gazetesi, bu polifika değişikiğini, tngiltere'nin El Kaide trörürte açık hedef olduğuıun en büyük kamtı olarak österdi. Yunaiistan'da 43 • ATkA (AA) - Yunanistan'ın başken Atina yakınlanndaki Sunyo ölgesinde, ülkeye yasadı: yollardan girdikleri belirlesD 43 ldşi yakalandı. Yunan)eniz Ticaret Bakanhğı, kaçaldnn Sunyo yakınlarında tespit dilen tekneyle bölgeden getirilcklerini açıİdadı. Depem yine salladı • CAARIA(AA)- Endorzya'da Richter ölçeğine göre 5. Avustralya'da da 4.6 Mxüyükıgünde birer deprem meydîâgeldi. Endonezya'da Sulava adasındaki depremde can kajıolmadı. Avustralya'da Tasrn^-a'da meydana gelen ;prem ise bölgede paniğ/ol açtı. Fransa'da, sağm iktidanyla özelleştirme politikalannın hızlanması bekleniyor Merkez sağ ittifakm zaferi• Aşın sağcı adaylardan hiçbirinin milletvekili seçilmek için gerekli oyu toplayamadığı seçimlerde Sosyalist Parti de ağır yenilgiye uğradı. DışHaberlerServisi- Fransa'da dün yapılan genel seçimlerin ikin- ci turu sonucunda, aşın sağcı Je- an- Marie Le Peu'in Ulusal Cep- he Partisi, hiçbir milletvekili çıka- ramadı. Genel seçimlerin ikinci turunda, yanşma hakkına sahip 3 7 aşın sağcı adaydan hiçbiri, mil- letvekilı seçilmek ıçin gerekli oyu toplayamadı. Fransada, son beş yı) boyunca iktidarda olan Sosyalist Parti, genel seçimlerin ikinci tu- runda tarihi bir yenilgiye uğradı. Fransa'da, 1997 yılında yapılan genel seçimlerde 248 milletveki- li çıkaran sosyalistlerin, resmi ol- mayan sonuçlara göre 165 mil- letvekili çıkarması bekleniyor. Fran- sız siyasi gözlemciler, cumhurbaşkan- lığı seçımlerini açık farkla kazanan ve genel seçimler öncesi kendıne yakın siyasi gruplar arasında merkez sağ it- tifak kurduran Jacques Chirac 'ın "ra- kipsiz tek adam olacağını ve önümtiz- deki beş yd için Fransız siyasetine tam Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac oy kullanmaya eşiyle biıükte gitti. (REUTERS) anlamryia damgasmı vuracağuu" dü- şünüyorlar. Cumhurbaşkanhğı Çoğunluğu İçin Oluşturulan Sağcı Birlik (UMP), 577 sandalyeli Meclis'te en az 375 sandal- yeye sahip olarak mutlak çoğunluğu elinde tutacak. Fransa Başbakanı Je- an-Pierre Raffarin, genel seçim so- nuçlannın birlik ve güvenin zaferi ol- duğunu söyledi. Özeüeştirmeden 40 milyon Euro Fransız iktisatçılar. hem devlet baş- kanlığına hem başbakanlığa sahip ola- rak büyük bir siyasi güç kazanan sağ partilerin gelecek 5 yıl içinde özelleş- tirmeden 40 milyon Euro gelir elde etmeyi beklediklerini kayde- dıyor. Uzmanlara göre seçim öncesi vergilerin yüzde 5 oranında dü- şürülmesi ve güvenlik harcama- lannın arttınlması gibi orta sını- fa hoş gelen vaatlerde bulunan sağ partiler, kaynak ihtiyacmı özelleştirmeye yeniden hız vere- rek karşılamayı hesaplıyor. Fran- sa'da ulusal telefon ve havayolu şirketlerinin çoğunluk hisseleri- ni elinde bulunduran devlet, oto- motıv devi Renaulfnun da yüz- de 26 hissesine sahip. Bu değerlı parçalann yanı sıra elektnk kurumu, gaz ıdaresi, dev- let tele\izyonunun da yeni özel- leştirme atağının hedefi olacağı belirtiliyor. Sağ iktidann, Avru- pa uzay ortaldığı Aeoraspace'de Fransız devletine ait hisseleri de özelleştirme kapsamına almayı düşündüğu bildirihyor. Yaygın özelleştirme furyasının, ka- mu sektöründe yol açacağı kitlesel iş- ten çıkarmalann, benzeri tepkiler so- nucu ıktidan yitiren sağcı Alain Jup- pe hükümetınin akıbetini akıllanndan çıkarmayan sağcı politikacılan kor- kuttuğu ifade ediliyor. GOSTERtCÎLERE POLİS MÜDAHALESt- Kanada'da G7 ülkelerinin maliye bakanlannın katılacağı zJrveyi protesto eden küreselleşme karşıtlanna polis müdahak etti. Haüfas'ta toplanan 200 kişilik grubun barikatlan yıkması üzerine göz yaşartjcı bomba ve biber gazı kullanan polis 34 kişm gözaltma aldı. (Fotoğraflar: AP) Kuytu bir turistik köyde yapılacak toplantıya yanm milyar dolar harcanacak G7 toplanüsı palıahya mal oluyor ENGİNAŞKEV TORONTO - Batı Kanada'da Alberta vilayeti- nin Kananaskis adlı tunst köyünde, 26-27 Hazi- ran günleri toplanacak olan G-7 Zirvesi'ne. 300- 500 milyon dolar arasında bir harcama yapılaca- ğı varsayılıyor. Çok kapsamlı koruma önlemleri aünan Kananaskise gelecek liderleri bin 500 po- lisin yam sıra 5 bin Kanada askeri koruyacak. Zirvenin yapılacağı bölgede 6.5 kilometrelik bir güvenlik çemben oluşfuracak olan güvenlik güç- leri. Kananaskis üstündeki hava koridorunu da ya- sak bölge ilan etti. Yetkilıler, dağlık ve ormanlık bir yöre olan zirve çe\Tesınde yaşadığı bilinen ayı- lann, konuklara ve gelecek protesto gruplanna • Zirvenin yapılacağı bölgede yaşayan ayılann, konuklar ve protestocular için tehlike yaratmaması amacıyla, uydularla izleneceği bildiriliyor. tehlike yaratmaması için uydularla izleneceğini bildirdi. Küreselleşme karşıtı sivil toplum kuruluş- lannm ve protestoculann, önde gelen sanayi ülke- lerinin egemenlik gösterisi olarak kmadığı zır\e gündemi, şirketsel çıkarlara endeksli bir oluşum olarak görülüyor. Toronto'dan Kananaskis'e gifmek için hazırlık- lar yapan "Küresel Adalet tçin Hareket" örgü- tünden Erin George, güvenlik önlemlerinin " mu- halefet hakkını engellemeyi amaçlayan yasadı- şı bir iki yüzlfllüğü sergilediğini" belirtti. Kanada'nın her bölgesinden zirveye gidecek olan çok sa>ıda protestocunun yam sıra işçi sen- dikalannı temsıl eden Kanada Emek Kongresi'nin de yüzlerce üyesiyle Kananaskis'e gitmeye hazır olduğu bildirildi. Uçak, kamyon, otobüs, motosik- let ve dolmuş gibi araçlarla ulaşımlannı gerçek- leştirecek olan protestoculann, zirve yakınlannda- ki bir Kızılderili bölgesinde kurulan "dayanışma köyü''nde üsleneceği açıklandı. Zirvenin yapılacağı Kananaskis'e yaklaştınl- mayan protestoculann, medyanın ve yüzlerce zir- ve delegesinin kalacağı Calgary kenti caddelerini eylem merkezi olarak kullanacaklan belirtildi. BICAKSIRTI EROL MANİSALI Kıbns Sorunu mu? - Kıbns sorunu 1960'ta Türkiye, Yunanistan ve Ingiltere arasında "dengeli" bir Cumhuriyet anlaş- ması ile çözüldü. Türkiye ve Yunanistan arasında, adadaki Türk ve Rum halkları arasında denge var- dı. iki halkın siyasi ve ıktisadi hakları ve bağımsız- lıkları dengelenmişti. Bu Cumhuriyet tamamen bağımsız değildi. Üç ülkenin "aynayngarantörlüklerialtında" idi. Ayn- ca, garantörlerın askerleri de fiilen adada bulunu- yorlardı. Bu kendıne özgü Cumhuriyet, "Türkiye ve Yunanistan'ın birlikte içinde bulunmadıklan bir birliğe giremezlerdi"; anayasa ve uluslararası an- laşmalar bunu öngorüyordu. - Rumlar ve Atına bu dengeden rahatsız oldu- lar. Atina'ya askeri cunta gelmeden 4 yıl önce, 1963'te Türklere saldırdılar, anayasayı ortadan kal- dırdılar. "Rum egemenlığı"istıyorlardı. Fiilen yapa- madılar, siyasi olarak başardılar. Güvenlik Konse- yi, 1964'te ışgalci ortağı meşru yönetim gibi algı- ladı. Batı, uluslararası anlaşmaları çiğniyordu. 1963- 1974 arasında Avrupa ve ABD, adadaki hukuk dı- şılığı görmek istemedi. -1974'te Atina Cuntası ve katil Nikos Samson, Türkleri ortadan kaldırarak işi kısa yoldan çözmek istediler. Türkiye bu defa ızin vermedi; "hakkını kullanan uygar bir ülke gibi" hareket etti. Adada katliamı engelledı, Türkleri güvencesi altına aldı. - Dr. Andrevv Mango'nun son Atatürk kitabın- da da belirttiği gibi, "Ingiltere, sömürgesi olan Kıb- ns adasından çekilmiş, tarihsel olarak Türklerin ve Rumlann sahibt olduklan adada iki devlet kurul- muştur". Ada üzerinde Türkiye ve Yunanistan ara- sında, iki halk arasında denge sağlanmıştır. Bu ne- denle de 1974'ten beri adada banş vardır; Kara- bag'da, Bosna'da, Kosova'da, Filistin'deyaşanan vahşet, 1974'ten itibaren adada görülmemiştir. Soğuk savaş bitince Avrupa... - Soğuk savaş bitince Avrupa, Maastncht'te "Av- rupa Bırleşik Devletleri"ri\, parlamentosu, parası, ortak dış politikası ve de ordusu (AGSP) ile kurma- ya 1990'da karar vermıştır. Işte bu nedenle Kıbns işine bulaşmaya başladı. Daha önce Rum başvu- rusunu gonmemezlikten gelen AB, 1992'de, "Rum- ları Kıbns Cumhuriyeti olarak almayı düşündüğü- nü" belirtmeye başlamıştır. Genel Sekreter Perez de Cuellar Brüksel'in bu politika değişikliğine bü- yük tepki göstermişti; "Uyuşmazlık artık daha da zorlaştı" biçimındeki açıklaması basında yer al- mıştır. - AB'nin Kıbrıs'ı sahıplenmeye başlamasının se- bebi başka; Avrupa'da geleceğin Avrupa Birleşik Devletlerı kuruluyor, Akdeniz AB'nin iç denizi ola- cak. Ada Doğu Akdeniz'de en stratejik bölgede. Kıta Avrupası'nın (Almanya ve Fransa'nın) ordusu yerleşmeli: Adadaki Ingiliz (ve-ABD) üslerinin kar- şısında AB'nin stratejik çıkarlarını korumalı. - Peki, Kıbns'taki Türk varlığı, Türk askeri ne ola- cak? Türkiye ileride de AB'nin içine alınmayaca- ğına göre Türkiye'nın ve Türklerin "ada ile ilişkile- ri kesilmeli". Gümrük Birliği içine tek yanlı bağlan- mış, bekleme odasında hapis tutulan Türkiye'den Kıbrıs'ı koparıp almak gerekıyor. Kasım 1995'te AB Komisyonu, Avrupa Parla- mentosu'na sunduğu Türkiye raporunda şöyle di- yor; "Gümrük Birliği belgesini onaylamanız gere- kiyor. Aksi halde Kıbns meselesini halletmemiz çokzorlaşacaktır". Halletmek olarak tanımladıkla- rı şey bugün yapmaya çalıştıklan şeydir; "yann da içine almayacaklan Türkiye'nin elinden Kıbns'ı ko- panp almak". - Eğer AB ileride Türkiye'yi içine alacak olsa idi, Kıbrıs meselesi Türkiye-AB ilişkilerinde bir mese- le değil, "meseleyi çözmek için bir vasıta olurdu", mesele bu kadar basıt ve açıktır. Işte bu nedenle Karen Fogg, Kıbns Türk halkı- na, "Türkiye'yekarşı başkaldınn"diyebilecek ka- dar ileri gidebiliyor. Kıbns meselesi olarak ortaya konan mesele kesinlikle Kıbrıs meselesi değildır. Bütün sorun, AB'nin yann da Türkiye'yi, kurulmak- ta olan Avrupa Birleşik Devletleri'ne almayacak ol- masıdır. Kıbrıs, salamın ilk dilimidir. Bütün bunlan, "Türkiye- Avrupa İlişkilerinde Ses- siz Darbe" kitabımda ayrıntılı olarak yazdım, bir- kaç gün içinde çıkmış olur. Askeri harekât hazırlığı iddiası Irak için gizli operasyon yetkisi Dış Haberier Servisi - ABD Başkanı G«or- ge Bush'un, Merkezi Haberalma Teşkilatı'na (CIA), bu yılın başın- da Irak lideri Saddam Hüseyin'i devirmek için her tür aracın kul- lamhnasına olanak ta- nıyan gizli operasyon- laryapmata- limatı verdi- ği bildirildi. Washing- ton Post ga- zetesinin ha- berine göre CIA Başkanı GeorgeTenet Bush ve ka- binesine, as- keri harekât ya da diplo- marik ve eko- nomik bas- kıyla desteklenmedik- çe bu programın başa- nh olma şansının yüz- de 10-20 olduğunu söy- lerken adı açıklanma- yan bir yetkili, CIA'nin gizli programının, bir asken saldınya hazır- lık olarak görülmesi ge- Bush. Irak operasyonundan \azgececek gibi görünmüyor. rektiğini belirtti. Gazeteye göre Bush'un imzaladığı başkanlık talimatname- sinde, Saddam Hüse- yin'in de\Tİhnesi için, CIA'nin mümkün olan tüm yollara baş\Tirabi- leceği belirtiliyor. Buna göre CIA, Irak- lı muhalif gruplara daha fazla para, si- lah, araç-ge- reç, eğitim ve istihbarat yar- dımı yapabile- cekvehakhü- kümeti, ordu- su, güvenlik servisi ve hal- kı arasında is- tihbarat topla- ma faaliyetle- rini arrnracak. Bush'un talimatmda, ABD Özel Kuvvetler ekiplerinin ve CIA'nin bu amaçla kullanılabi- leceği belirtiliyor ve ekiplere, meşru savun- ma halleri dahilinde Saddam'ı öldürme yet- kisi de veriliyor.