Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 MAYJS 2002 CUMARTEi 14 KULTUR kuJturfacumhuriyet.com.tr PatMetheny elektro-akustik gitann birinci sınıf ismi olduğunu bir kez daha kanıtladı ltı teldebircambaz Müzik dünyasından KISA KTSA... • Bu yıl kırk yedincisi düzenlenecek olan NT ovello Ödülleri'ne aday olan isimler arasmda Gorfllaz, Ash, Dido ve Travis yer alıyor. • JesusJones grubunun 13 Mayıs'ta çıkacak toplama albümünde, Prodigy ve Aphes Twin gibi isimlerin yaptığı remixler olacak. • Star Wars serisinin yeni filmi "Star W»rs Episode U: Attack of the Clones" 16Mayıs tarihinde gösterimde; beklenen soundtrack albüm de mayısın ilk günlerinde satışta. • Eminem ın Moby v e Dick Cheney gibi isimlere taşlama yaptığı yeni single'ı **Wîthout Me" çıktı. • TLC grubunun üyesi Iisa "Left Eye" Lopes, Honduras'ta geçirdiği trafik kazası sonucu hayata veda etti. • Heyecania beklenilen yeni Primal Scream albümü solist Bobby GilHspie'ye göre "Neu ve Beach Boys kanşımı" bir şey olacakmış. • Jennifer Lopez tngiliz radyosu Radio 1 ile yaptığı bir röportaj sırasında dördüncü albümünün kayıtlanna başlayacağını açıkladı. • VVeezer'ın basçısı Matt Sharp graptan aynldıktan dört yıl sonra son albümleri Pinkerton'da yayımlanan birkaç parçanın telif haklan için dava açtı. • Jamiroquai klavyecisi Toby Smitiı ailesi ile daha çok vakit geçirmek için gruptan aynldığını açıkladı. • Creed'in solisti Scott Stapp geçirdiği trafik kazasında yaralandı ve grubun konserleri ertelendi. MURATBEŞER Küçümsenmeyecek bir kariyerin sa- hibi, cazın ne\i şahsına münhasırgitar- cılanndan Pat Metheny, uzun süre ta- dı tuzu olmayan işler yaptıktan son- ra, çareyı eski çizgisine dönmekte bulduğunu gösteren yeni albümü "SpeakûigofNovv" ile elektro-akus- tik gitann binnci sınıf ismi olduğu- nu bir kez daha kanıtladı. Yer yer kla- sik vuruşlu, derin anlatımcı saf bir çizgisi olan, ama her şeyden önce daha çok pse- udo konseptli bir kokteyl, John McLaughün'in öz- gür ruhaniliğini anımsa- yacak olursanız bu kok- teylin çok yeni bir şey olmadığını söylemek mümkün. Tıpkı McLa- ughlin gibi Metheny de aydınlık lirizmi, mutlu- luk veren zengin de- ğişken ses anlayışını zekice ve ekonomik kullanıyor. virtüözlük ile süsleme sanatını bir- birinden kesın hatlarla ayınyor. 48 yaşındaki Kan- sas'Missouri doğumlu ve kökJerine bağlılığını sanatına taşımayı bilen Metheny, hem- şehrisi CharüeHaden ile duo ola- rak doğup büyüdükleri toprakları "Beyond the Missouri Sky" albümünde tarifsiz güzellikte işlemişlerdı. Müziğine ilişkin kendine has terimleri daha ilk çalışma- lanndan itibaren işlemeye başlayan Metheny'nin 1978 tarihli "Nevv Chatauqua" albümü, cazm sınırlannda dolaşan, meditatif New Age'e ka- pı açan ve genelde caz plaklannda görülmeye- cek kadar doğa ile banşık pastoral bir havaya sahiptir. Muhtelifgitarlan üst üste kullanarak tek başına kaydettiği bu albüm, birçok eleştirmen taraftndan ilk New Age albümü olarak kabul edi- Iir. Onun pürüzsüz, temiz ve parlak tonlanmış gitan, sürekli elektro ile akustik arasmda doku- duğu mekiktir. Konsantre melodik cümleleri, op- timist okyanuslara yelken açar; sıcak renklerin hâkim olduğu güleryüzlü atmosferi, her ne ka- vulcu Antonio Sanchez'in de diğerlennden ka- lır tarafı yoktu, ama ne yazık ki, hiçbir şey Met- heny'nin saçma sapan New-Age işlerini telafi edemiyordu. Albüm. Metheny kariyerinin va- siyetnamesi gibi tam bir hayal kınklığıydı. Pat Metheny ve klavyecisi LyleMays'in ciddi mü- zisyenlerden oluşan kadrosu, yine Pat Metheny Group adı altında ve sanki kendilerini affettir- mek istercesine 2001 'in Mayıs başlannda tek- rarbirarayageldi. Grubun müziğinin albüm- den albüme olumsuzluklar göstermesinden rdar dünyanın her yerinden ilhamlar taşıyor ol- sa da sonuna değin Amerikalı konformizminin sınırlan içindedir. "Oflramp" ve "FirstCircIe" ile piyasanın seviyesiz beğenisini temsil eden Grammy'yi kazanması sanatının popülist karak- tenni ortaya çıkanr. Çok uzun yıllar sonra Pat Metheny Group adıyla çıkardığı "ImaginaryDay'', aynı zaman- da trompetçi Cuong Vu ve Kamerunlu basçı Rkhard Bona'yı bir araya getiren bir kadronun da ilk birlikteliği idi. Her ikisi de oldukça kıy- metli müzisyenlerdi ve albüme alışılmamış ton- lar katıyorlardı; kadroya yeni dahil edilen da- dolayı verdikleri rahat- sızlığı unutarak tekrar ulvi caz günlerine geri dönmeyi planladılar; işte "Speaking of Now" bu anlayış ve arzunun eseri olarak doğdu. Cç hafta içinde kendilığinden or- taya çıkan şarkılar. Metheny ve Lyle'ın kafasında yıllar boyunca billurlaşmış müzikal düşüncelerin ürünü. Yeni bir milenyumun başlan- gıcında "Speaking of Now", mesleki kariyerlerinin olgunluk devresini yaşa- r r ^ yancazcılan bir araya getirerek adeta caz ..v* müziğinin güvenli koridorlannda, gele- neğe ve geleceğe karşı taşıdığı içtenliği ve ile- ri görüşlülüğü birleştiriyor. Gruba üç yeni heyecan vericı kişiliği dahil eden Metheny ve uzun süreli ortağı Lyle Mays, grup- la yirminci yılını dolduran basçı ve prodüktör Steve Rodby'ı da yanlanna alarak modern bir caz grubunun nasıl olması gerektiği konusun- dayeni fikirleröne sürüyorlar. On birinci albüm- leri "Speaking of Now"la. Pat Metheny Group, keşif dolu yolculuklannda yeni bir seviyeye ula- şıyor; melodilerde birtazelik ve ağırbaşlılık var; araştıncı doğaçlamalar ve yaratıcı düzenleme- ler dinleyiciyi rahatça sarmalıyor. Ümit edelim ki, Pat Metheny Group, başansız ve ucuz bir- kaç albümden oluşan yakın geçmişine sünger çeker ve bu yolda çahşmaya devam eder. *« FerhatTunç'tan20yılınözeti Kûltür Servisi - Müzik dünyasında, eski albümlerinde yer alan klasiklerini bir albümde toplama geleneğine Ferhat Tunç da uydu. Yirmi yıl önce Almanya'nın Bremen kentinde küçük bir stüdyoda ilk albüm heyecanını tadan Ferhat Tunç, bu süre içinde yayımlanan albümlerinde en beğenilen şarkı ve türkülerini 'Şarküarun Tanıkür' adını verdiği albümde toplamış. Sistem Plak'tan çıkan albümde 'Bugün DeğU Yannsın Sen' dışında bütün eserleri daha önceki albümlerden biliyoruz. Iki yıl aradan sonra çıkan bu albümde daha önce Ahmet Kaya'dan dinleyip sevdığimiz 'Hani Benim GençKğiın' adlı parçaya da yer vermış. Bu albüm sanatçının deyişiyle yirmi yılın tanıklığı, özeti bir anlamda. Yönetmenliğini yine Osman tşmen'in yaptığı albümde, 'Bir Kanardağ Türküsû' adlı esere klip çekildi. Sanatçının klip çekimi doğup büyüdüğü Tunceli'de Munzur Dağlan'nın eteklerinde gerçekleştirildi. Sosyal konulan hep gündeme taşıyan sanatçı Ferhat Tunç, daha önceki klibini de Hasankeyf'te çekmişti. Ferhat Tunç'un albümünde şu eserler yer alıyor: 'Aşkunızm Kıblesi', 'Özlemin Dili Olsaydı', 'Bir Kanardağ Türküsü', 'Hani Benim Gençhğim', 'Vayiar Beni\ 'Vurgunum Hasretine', 'Dili Yar', 'Bugün Değil Yannsın Sen', 'V'unıJdu', 'Kanmasınlar', 'Olmaz OIsun\ 'Merhaba', 'Düşlerimi Aldı Gece', 'Birindarun'. Sektörde kepenk kapatma noktasına gelindi Müzik korsan tezgâhında ALİ RIZA TÜRKER Müzik dünyası renkJi, pınltıh yönüyle görülür hep, oysa bu dünyanın da sorunla- n vardır. Bu yazımızda, şarkılı-türkülü, ki- mi zaman da aşın süslü bu dünyanın arka bahçelerinde dolaşacak, görülmeyenleri göstermeye çalışacağız. Müzik sektörüne kan kaybettiren temel so- runlara bakmadan önce çok somut ve ge- nel bir bilgi, müzikte yaşanan büyük krizin boyutlannı bir çırpıda gözler önüne seri- yor. Son beş yıldaki anormal daralma sonucu kaset ve CD'lerde kullanılan yılhk bandrol 225-250 milyonlar- dan. 2001 'de 45-50 milyona geriledi. Bu, 4/5 oranında bir çöküş demektir. 90'lı yıllarda aşın üretim- lebeslenen ve "yaşananpop fir- nnasıjia" gençlerin umut kapısı olan "kaset dünyası" nasıl oldu da kepenklerini kapatma noktasına geldi? Nedenleri şöyle sıralayabiliriz: 1) Korsan kaset ve CD'lerin amansız bir biçımde artması... Korsan tezgâhJannın ço- ğalması. 2) Bölgesel ve yerel radyolann çokluğu ve ızınsiz yayın yapmalan. (Şu günlerde yaklaşık 1.800 radyo yayın yapmakta.) 3) Hayat pahalılığı nedeniyle kaset ve CD fiyatlarının yüksek gözükmesi. (Band- rollu kasetler 5 milyona satılırken tezgâh- larda bir korsan CD'nia fiyah 1.5 milyon lira.) Ancak sorunlara aynntılanyla bakıldı- ğında başka etkenler de görülecektir. Yaşa- nan amansız kriz ortamında yapımcılann ya- ndan fazlası iflas etmiş, yaşayabilen fırma- lar dağıtım örgütlerini kapatmış, yerli üre- time önem veren yabancı müzik şirketlerin- den bazılan Türk yorumculanna yatınm yapmaktan vazgeçmiştir. Sorun yüklü bu or- tamda ses-kayıt stüdyolannda da sessizlik egemendir... Dolayısıyla yüzlerce müzik çahşanı da işsiz kalmıştır. Bu koşulJarda üretimi sür- düren yapım firmalan, dü- zenli satan popüler yorum- culara albüm yaparken ye- nilere yaönmı tamamen dur- durmuşlardır. Bazı yapım- cılarise sanatçılarla aralann- da imzaladıklan sözleşmele- re, menajerlik hizmetini de ka- tıp kaset satışlanndan kaybedileni, konser ve sahne kazançlanndan elde et- menin peşıne düşmüşlerdir. Bu da. ne ka- dar işe yarar bilinmez. Sonuç olarak, durumun düzelmesi için müzikteki meslek birliklerine bü^k görev düşmektedir. Eser sahipleri, yorumcular ve de yapımcılar. Arhk kısır çekişmeleri bir ya- na bırakıp bir üst kurul oluşturmalı ve rad- yo, televizyon, otel, işletme. GSM opera- törleri gibi kullanıcılarla ülke gerçekleri çerçevesinde uzlaşmahdır. tşte o zaman korsan tezgâhında yatan hasta adam, belki belini doğrultabilir. SabahatAkkiraz ikiyıl aradan sonra iddiah bir dönüşyaptı Mekânsızlığa doğm... Kültür Servisi-Halk müziğini geniş kitlele- re sevdiren ve söyledi- ği deyişlerle dünyayı bir uçtan bir uca kat eden SabahatAkkiraz, iki yıl aradan sonra yi- ne ismine yakışır iddi- ah bir albümle döndü. Sabahat Akkiraz'ın 'Lamekân' adını taşı- yan albümü, halk mü- ziğinde son dönemler- de çıkan en iyi albüm- lerden biri olarak he- men göze çarpıyor. Ta- sa\"vııfta "öfümsüzlük ve mekânsıznk" anla- mına gelen bu sözden esinJenmiş gibi sanatçı öyle bir albüm hazırlamış ki, sanki adını ve bu albümü halk müziğinin ölümsüzleri arasına yerleştirmek istemiş. Albüme adını veren 'Lame- kân', gerek sözleri, gerek ezgi- si gerekse düzenlemesiyle Ale- vi nefesJerinin kJasikleri ara- sında yerini alacağa benzer. Özellikle 'Yücesinde Dertli Derttl Ötüşen\ 'Lamekân' ve Âşık Mahsuni'ye ait 'Gflzel Dost' adlı parçalarda Akki- raz'ın performansı doruğa çı- kıyor. Sanatçının 12 parça seslen- dirdiği albümünde halk müzi- ğinin her türiinü sevenler düşü- nülmüş. Akkiraz, albümünün A. yüzüne .4şık Mahsuni 'den 'Gü- zel Dost' ile başlıyor. Bu türkü- yü, AUKızdtuğ'a ait 'Değirme- nim Terse Döndü Bu Sene' ad- lı ezgi izliyor. Ardından 'Lame- kân' geliyor. Ve onu Müslüm SümbüJ'den alınan 'Yücesinde DertiiDerfli Ötüşen' adlı uzun hava izliyor. Bu uzun havada sa- natçının sesi ve yorumu insa- nın tüylerini diken diken edi- yor. 'Ezgincan' adlı ez- giden sonra albümün A yüzü Âşık Mahsuni 'nın ilk kez duyduğumuz ha- lay tarzındaki 'Davul- cu' adlı parçasıyla nok- talanıyor. 'Davulcu' ad- lı türkü bu sene diller- de dolaşmaya aday gö- rünüyor. Albümün B yüzünde CelalGüzebesin ölüm- süz eserlerinden 'Bahçe- de Güfler Açmış' adlı türkü karşıhyor dinle- \icileri. ErkanOğur'un perdesiz gitanyla renk- lendirdiği bu türkünün düzenlemesi enfes ol- muş. Bu türküden sonra Sabahat Akkiraz'ın her albümünde bir eserini seslendirmeyi gelenek haline getırdiği Muhlis Akar- su"nun 'Aşkm DKanesi' adlı de- yiş başlıyor. Albümün en güzel deyişlerinden bıri olan bu tür- küden sonra yine bir başka de- yiş 'Yüce Daiğ Başında", daha sonra da oldukça dik bir sesle okunan 'Külleti Derunum' ge- liyor. 'Garip Anam' adlı uzun havanın ardından birbırinden güzel 'hala> potpurisi' ile fina- le geliniyor. SANATA BAKIŞ SELMİANDAK Bale'de İlişkfler Türkiye'de bale sanatının uluslararası deâerde biı seviyeye ulaşmış olduğu artık bir gerçek... îstanbu Devlet Opera ve Balesi'nin Müdür ve Sanat Yönet- meni Prof. Mesut Iktu'nun deneyimli çalışmalanyla 2001-2002 sezonu repertuvanndaki başanlı eserler arasmda, "llişkiler" adlı bale gösterisi dünya çapın- da üstün nıtelikte bir etkinliktir. Bu bale gösterisinin birözelliği de sadece sahnede performans gösteren sanatçılann başanlanyla sınırlı kalmayıp "llişkiler" ba- lesinin koreografı Mehmet Balkan'ın, metin ve dra- maturgiyi hazırlayan Junko Hikasa'nın, dekor ve kostümleri uygulayan Olaf Zombeck'in, sahneye koyan Lale Balkan'ın ve ışık düzenleyen Bülent Dar- can'ın birlikte çalışmalanndan doğan "kolektifbirça- ba ve anlayış"m bir sentez oluşturmasıdır. Bu daya- nışma, aynı zamanda "llişkiler" balesinin, ünlü Rus bestecileri Sergey Rahmaninov'un (1873-1943) ve Peter llyiç Çaykovski'nın (1840-1893) bazı eserle- rinden bölümlerin seslendirilmesinde gerek Orkest- ra Şefi Elşad Bagirov'un, gerek orkestra müzisyen- lerinin uyumlanyla güçlendi ve renklendi. Piyano so- loda Aydın Karfıbel'in, soprano Otilya Maria Aydın (vokal solo) ve viyolonıst Olexander Samoylen- ko/Seda Subaşı'nın katkıları etkilıydi. "llişkiler"Ğe rol alan bale sanatçılanna gelince, her zaman övgüy- le değerlendirdiğimiz Hütya Aksular Tunalı ve Ok- tay Keresteci'nin yanı sıra llke Kodal, Arkın Zirek, Gamze Önal, Banş Adikti, Funda Beytekin, Ege- men Kement, Şencan Semerci, Nilay Özaydın, Barlas Kobaner, Tatiana Egeli, Onur Tunay ve çıft- lerde Pınar Müldür/Bahadır Ovacıklı, Emel Kal- kan/Can Tunalı, Elif Korugan/Cem Ü. Indere "top- lu ve kolekîıf anlam taşıyan eserin" niteliğine uygun başarı sağladılar... Mehmet Balkan'ın önsözünde "Aşk, ihtıras, sevgi, mutluluk! Tüm yaşananlar aynı, onlarbizlerdenbiri. Duygular bizim duygularımız gi- bi. Onlarbiz, biz de onlar gibiyız. Sadece zamanlar, mekânlar ve yaşayanlar farklı" deyişi, "llişkiler" ba- lesinin öyküsünü belirtiyor... Mehmet Balkan'ın yazı başlığ/ndaki "Bale o kadar anlaşıltr olmalı ki, insan- lar konuyu okumak zonında olmasınlar!" sözleri de ifginç... îld orkestra "Borusan Istanbul Filarmoni Orkestrası" ile "Phi- larmonia of the Nations" birlikte, tanırtmış orkestra şefi ve piyanist Justus Frantz yönetiminde iki kon- ser vererek ilginç bir sanat olayı gerçekleştirdiler. Konserlerin ilki istanbul'da Lütfi Kırdar Salonu'nda, ikıncisi Efes Antik Tiyatro'da verildi... Böylece, dün- yaca tanınan Justus Frantz yonetımınde 1995 yılın- da kurulan, yaklaşık 40 ülkenin seçilmiş genç sanat- çılarından oluşan ve çeşitli ülkelerde konserier veren "Philarmonia ofthe Nations" ile "Borusan Istanbul Filarmoni Orkestrası"nm birlikte verdikleri konserier, yaklaşık 100 sanatçıdan oluşan bir orkestra niteliği taşıyor. Istanbul'daki konserde Justus Frantz solist olarak, Beethoven'in "1 No'lu Piyano Konçertosu"nu yo- rumladı ve orkestrayı yönetti. Konserin ikinci bölümü Justus Frantz'ın yonettiği, Gustav Mahler'ın "5. Sen- fonisi"ri\ içeriyordu... Efes Antik Tiyatro'daki ikinci konserde ise viyolonıst Joseph Lendval solist ola- rak Beethoven'in "Keman Konçertosu"nu yorumla- dı ve orkestra Justus Frantz yönetiminde Beethoven'in "5. Senfonisi"ni seslendirdi. Piyanist ve orkestra şefi Justus Frantz'ın asıl ama- cı "müziği geniş bir tabana yaymak yolunda, farklı müzikleri, kültürel düşünceleri buluşturmak". Bu doğrultuda, klasik müziği geniş dinleyici kitlesine ulaştınrken yetenekli genç müzisyenleri de geliştirmek ve desteklemek Justus Frantz'ın başlıca isteği... Kopuz Orkestrası konseri • Kültür Servisi - Caddebostan Kültür Merkezfnde bugün saat 20.001de şef Şekip Ensari'nın yöneteceği. Pelin Altınöz ve Mine Yiğit'in solist olarak katılacağı Kopuz Orkestrası "nın konseri yer alacak. Konserde, G.F. Haendel, J. S.Bach. Yüksel Koptagel ve J. Haydn'ın eserleri seslendirilecek. Çeşitli mesleklerde ve yaştaki amatör ruhlu müzisyenlerden oluşan Kopuz Oda Orkestrası, Türkiye'de çoksesli müziği yaygınlaştırmayı ve her yaştaki solistlere orkestrayla çalma olanağı sunmayı amaçlıyor. (0 216 385 42 60) enı - Iron Maiden - Rock In Rio (EMI) - David Arkenstone - Visionary/The Ultimate NaradaCol. (EMI) - Diggin Deeper 6 - The Roots of Acid Jazz (Sony) -B-Tribe - Spintual, Spiritual! (EMI) - Erasure - Pop! The First 20 Hits (EMI) - Essev Bar - Darbashia (Adama-Yeni Dünya) - Essev Bar - Song Through Meadovv (Adama-Yeni Dünya) - Django Reinhardt - Ny Festival (Warner Bros-Balet) - Bert Wrede - Actronic Hamlet (Act-Equinox Müzik) - Terri Lyne Carrington - Jazz is A Spirit (Act-Equinox Müzik) - Simon Nabatov Troi - Three Stories, One End (Act-Equinox Müzik) - MiJd N'doye Orchestra - Joko (Act-Equinox Müzik) - Yehuda Gilad - Windmarks (Adama-Yeni Dünya) - Adraba - Place in Our Heart (Adama-Yeni Dünya) - Paris Lounge - Vol. 2 (Wagram-Yeni Dünya) - Carlos Vîves - Dejame Entrar (EMT) - Freedy Fender La Musica de BaJdemar Huerta(EMI) - Greg Eflis/Kala Rupa - Explorations in Rhythm (EMI) - Jai Uttal & The Pagan Love Orchestra - MondoRama(EMI) - Bobby McFerrin - Beyond VVords (BlueNote-EMI)