Katalog

17 ARALIK 2002 SALI CUMHURİYET SAYFA JV U Lt M. U Jtl. kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 Yazar Özen Yula kendi yöneteceği ilk oyunu'Yakındoğu'da Emanet'le Japonya yolcusu Maskelerin arkasını yazıyorÖZLEM ALTUNOK Birçok oyun yazdı ve pek çok oyu- nu sahnelendı, sahneleniyor Özen Yula'nın. Ay Tedirginliği, Gayn Resmi Hiirrem. Dünyanın Orta- sında Bir Yer, Hayat Devam Ediyor başhcalan. Ama o edebıyat dünya- sında var ediyor kendini önce öykü, roman ve denemelenyle. Şu sıralar 'Kırnuzı Yorgunlan' adlı oyunu Is- tanbul Devlet Tiyatrolan'nda Payi- dar Tüfekçioğlu nun rejısıyle sah- neleniyor. Aynı oyun baharda da Em- re Koyuncuoğlu tarafından îzmıt Şe- hir Thatrolan'nda sahnelenecek. Ve en önemlısı Yula, son yazdığı oyunlardan bın olan Yakındoğu üç- lemesınden 'Yakındoğu'da Ema- net'i bağımsız bir yapım olarak sah- neye koymayahazırlanıyor. Oyuncu- lar şimdiden belırlenmış: Serra Yü- maz (ki oyunda iki farklı karakteri birden canlandıracak), Yetkin Dildn- ciler, Devrim N'as ve bir dansçı. Sah- ne tasanmı ve kostümlen ise avan- gart işler yapan modacı Ümit Ünal üstlenecek. Prömiyer Japonya'da Uluslararası bir ortak yapım ola- cak oyun için sponsor arayışlan sü- rerken, prömiyerinin 2003 Ni- san'ında Japonya'da yapılacağı ise kesin. Japon bir ekıbin suzukı yön- temiyle çahştıklan bir japon efsa- nesirıi eklemleyecekleri oyun, ön- de bir insanın yaşamı ekseninde gelişen bir kurguyu sunarken, ar- kada Adem ile Havva, Habil ile Kabil gibi efsanevı sahnelerin kurul- duğu başka bir yapıyer alacak. Oyun, Avrupa'da sahnelendıkten sonra 2004'te Uluslararası Istanbul Festiva- li'nde de oynanacak. - Bir oyun yazarı olarak parantez içlerini pek kullanmıyorsunuz, bu aslında riskli bir tavır değil mi? ÖZEN YULA - Tiyatroyu yönet- menin, yazann, oyunculann, teknik ekibin birlikte çalışacağı bir bütün ola- rak düşûnüyorum. Bunun içın de en sağlıklısı ekibin bir araya gelerek met- nı sahne üzerine getirmeye çalışması. Bir de yönetmene özgürlük tanımak, alan açmak gerekıyor. parantez içleri yönetmeni ve oyunculan kısıtlayan ve yazann kafasındaki rejiyi sahneyege- ç O M sıralar Özen Yula 'nın 'Kırmızı Yorgunlan' adlı \oyunu Istanbul Devlet Tvyatroları 'nda Payidar ı Tüfekçioğlu 'nun rejisiyle sahneleniyor. Aynı oyun ' baharda da Emre Koyuncuoğlu tarafindan Izmit Şehir Tıyatroları 'nda sahnelenecek Ve en önemlisi Yula, son yazdığı oyunlardan biri olan Yahndoğu üçlemesinden 'Yahndoğu'daEmanet'i bağımsız biryapım olarak sahneye koymaya hazırlanıyor. tirmesine yol açan bir unsur. Kendı adıma, özellikle son oyunlanmda bu yaklaşımdan tamamıyla vazgeçtim, hem yönetmen hem oyuncular açısın- dan. Yönetmenın, oyunculann ve oyun yazannın bu anlamda kendini sı- naması gerekiyor. - Bu kolektif çalışma durumunu, hem kurgu hem de birtiktelik anla- mında farklı disiplinleri biraraya getirerek de pekiştirmeye çalışıyor- sunuz... YULA - Sahnede artık agırlıklı ola- rak görsel medya araçlan kullanılıyor, bunun dışında müziğı,ritmı,sahne üs- tü plastiği, dansı, sözcüklerin ritmini de unutmamak lazım. Bunlan yapar- ken de bence geleneksel olandan yo- la çıkmak en doğrusu. Amerikayı tek- rar keşfetmenın gereğı yok, günümüz- de var olan yapılardan yola çıkıp on- lara farklı yorumlar getirmeye çalış- mak yapmamız gereken. - Şu sıralar Devlet Tiyatrola- n'nda sahnelenen 'Kırmızı Yor- gunlan' diğer oyunlannızdan da- ha sade bir yapıya sahip... YULA - tki oyunumu; 'Gözükara Alaturka' ve 'Kırmızı Yorgunlan'nı bu anlamda farklı bir yere koyuyo- rum. Bu oyunlarda diyaloglann bas- kınolmasıve bu dönemin insanlan- nın gözünden anlatılarak, Çehovyen bir atmosfer kurulması. oyunlan ya- pı olarak çok da farklı sahnelemele- re açık kıhruyor. - Neden Red Kit, Betty, Fatoş, Ten Ten ve Safinaz gibi, ne tam kahraman olabilmiş, ne de sıra- dan olan karakterleri seçtiniz? YULA - Evet, onlar bırer antı - kahraman aynı zamanda. Başka kah- ramanlar da olabihrdı ama Red K- it'in yahıız kovboy olması, Fatoş'un gündelik hayatı idame etmek için ya- şadığı sinirbozucu yaşam tarzı, Bet- ty'nin çizdığı hem cınsel obje, hem dekorunmayamuhtaççocuksu kadın fıgürii, Safınaz'ın iki erkeğın arasını açan fettan kadın olması ya da Ten- ten'in çevresindeki hiçbir şeyden memnun olmayıp yine de arayışım sürdürmeye çalışması onlan farklı kı- lan özelliklerdi. - Karanlık bir kişilik sergileyen Betty ve Red Kit'e karşılık dahâ sı- radan bir profıl çizen Fatoş ve Sa- finaz'ın daha tehlikeli karakterlere döniiştüklerini görüyoruz oyunun sonunda. Belki bugünün kaotik dünyasıyla ilgili bu, artık herkes her şeyi yapabilecek potansiyeli ta- şıyor... YULA - Doğru, ben herkesin ıçin- de, her türlü duygunun var olduğuna inamyorum. bunu sunmak, çıkanp çı- karmayacağınıza bağlı. Her ınsan cı- nayet ışleyebilir, ben en mantıklı in- sanda bile bu uç sınırlara gıtme potan- sıyelınin olduğuna inamyorum. Kimı- si şartlar gereği ortaya çıkıyor, kimisı de başka başka maskelerle geçiştirili- yor, başka yönlere gönderiliyor. Ben kendı adıma, ortaya çıktığı durumla- n yazıyorum. Seylrcinin beklediği... - Afife Jale Ödülü'nü abrken 'yerleşik düzene kabul edildiğimin bir göstergesi bu ödül" demiştiniz. Bu cümle daha çok bir özeleştiri içe- riyor gibi... YULA - Insan kendine yapılanın ve yaptınlanın farkında olmalı. Yerleşik düzene, tiyatro düzenine kabul edil- mek üzenne bir sözken, aym zaman- da sadece seyircinin bekleyeceği şey- leri yapmayacagım üzerine de söylen- miş bir sözdü. Bunu da zaten göster- dığımi dûşünüyorum. - 'Yakındoğu'da Emanet'i Japon- ya'da sahneleyecek olmanız akla he- men oyunun teknolojinin kullanıl- dığı, görsel anlamda zengin bir ya- pısı olacağını getiriyor... YULA - Görsel anlamda zengin olacağı doğru ama bunu teknolojiyle sağlamayacağız. Türk Sanat Müziği enstrümanlannın ağırlıkta olduğu bir müzığe sahip, hareket koreografisi ağırlıklı, kumaşlarla içli dışlı, farklı görüntülerin yaratıldığı bir yapı oluş- turulacak. Geleneksel yöntemlerden de faydalanacağız. Kafamdakini sah- ne üzerine aktarabılirsem başanlı bir oyun çıkacağını dûşünüyorum. Bir anlamda kendimi sınamış olacağım. PEN'DEN BASINA DUYURU Kitaplara ölüm cezası Ülkemizde, idam cezasının kaldınlmasını da içeren uyum yasalanyla, demokratikleşme yolunda önemli adımlar atılırken bir yandan da çağdışı uygulamalar sürüyor. 2002 yılının ilk 8 ayında 10 kitap toplatıldı. Bir anlamda insanlar için yürürlükten kaldırılan ölüm cezası kitaplar için devam ediyor. tnsan Haklan Evrensel Beyannamesı'nın 19. maddesine göre; "Her ferdin fikir ve ifade özgürlüklerine hakkı vardır. Bu hak, fikirlerinden ötürü rahatsız edilmek, iilke sımrları konu edilmeksizin, bilgi ve fikirleri ber vasıta ile aramak, elde etmek veya yaymak hakkını gerektirir". Dünyamızda ve ülkemizde hâlâ süregelen insan haklan ihlallerinin son bulması, kuşkusuz ki kapsamlı bir eğitime ve sağlam bir kültürel yapının oluşturulmasına bağlıdır. Demokrasıler, yurttaşlara haklar ve özgürlükler sağlanması idealı üzenne kurulmuştur.Yıne tnsan Haklan Evrensel Beyannamesi'nin 27. maddesine göre; "Herkesin toplumun kültürel faaliyetlerine serbestçe katılma veya sanat eserlerinden doğan manevi ve maddi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır" . PEN Yazarlar Derneği ve Edebiyatçılar Derneği olarak, . Başta her türlü basılmış eserin idamını öngören Türk Ceza Kanunu'nun 427. maddesi olmak üzere, kitap yasağı getiren tüm ilgili maddelerin ve günümüzde çağdışı bir zihniyetin göstergesi olmanın ötesinde anlam taşımaması gereken muzır kurulunun kaldırılarak devlet eliyle hayata geçirilen sansür zihniyetinin yok edilmesini, . Basın yayın eserleriyle ilgili her türlü sorunun çözümünde karar yetkisinin, yazar örgüt ve derneklerinin temsilcilerinin yanı sıra alanlarında yetkin sanatçı ve bilim adamlarmdan kurulacak bağımsız bir kurula devredilmesini, . Bandrol uygulaması ve diğer konulardaki her türlü yetkinin bu kurula aktarılmasını ve Kültür Bakanhğı'ndan kaynak aktarımına yönelik uygulamaların hayata geçiriltnesi için gereğinin yerine getirilmesini talep ediyoruz. (PEN Yazarlar Derneği Başkam Üstün Akmen; Edebiyatçılar Derneği Başkam Özcan Karabulut) SelçukDemirel ruh halleriyle GaleriNev'de Selçuk Detnirel'in sergisi 4 Ocak'a kadar sürüyor. Kültür Servisi - Galen Nev, sergı sezonuna Istanbul'da 'Ruh Halleri Üzerine' temasıyla dü- zenledığı sergılerin üçüncüsü olan Selçuk Demirel sergisi ile devam ediyor. Sekiz sergiden oluşan sezonda, ruh hallen üzenne çalışan ya da yapıtlan bu başlık altında izlen- mesı olanaklı olan sanatçılann eserleri izlenıyor. 2002-2003 se- zonu sergılerinin her biri ıçın Cem Mumcu'nun yazdığı metinler ya- pıtlarla birlikte izleyıcilere sunu- İuyor. Sergi sezonunda Selçuk De- mirel'den sonra Galen Nev'de sı- rasıyla. Nazif Topçuoğlu, Esat Tekand. Selda Asal, Tiraje Dik- men, Mehmet Ulusel sergileri açılacak. Çahşmalannı uzun yıl- lardan beri Paris'te sürdüren Sel- çuk Demirel'in 1979 yılından be- ri düzenli olarak Le Monde Dip- lomatique, Le Monde, Le Nouvl Obsen'ateur dergilerinde desenle- ri yayımlanıyor. Desenleri Fransa dışında birçok A\Tupa ülkesinde ve ABD'de de (The Washington Post, The Chicago Tribune, The Boston Globe. Newsweek, Fortu- ne, Forbes) yer alan sanatçı, kitap- tan dergı kapağına, desen albü- münden çocuk kıtabına, kartpos- taldan afişe dek çeşitlilik gösteren bir üretım sergilıyor. John Ber- ger sanatçı için yazdığı bır metın- de şöyle diyor: "Selçuk bir şey gözlemlediği zaman, defterini çıkanp onu çizer; tıpkı bir filo- zofun düşüncelerini ya da bir şa- irin metaforlan not ettikleri gi- bi. Ama burada gözlemlemek ne anlama geliyor? Bu, pek ender bir şeyin önünde durup ona bakmak demektir. Bu bir dü- şünce de değildir. Onun gözlem- lediği şey iki ya da çok görüntü- nün imgeleminde buluşmasıdır. Bu buluşmalar da Empedok- les'in 'garip canavar' dediği şey- leri yarafır. Tarihin tuzaklannı yıkmanın bir yolu da insanların sonu gelmeyen sorularını sor- maktır. tşte Seiçuk'un karala- malan da sözcük kullanmadan bunu yapıyor. Biz neyin parça- larıyız? Beden nerede sona er- er? Parçacıklar neden beyinsiz- dir? Dolaşımla dans arasmdaki aynm nedir?" (Selçuk Demirel sergisi 4 Ocak'a kadar Galeri Nev'de. 0212231 6763) KOOP yeni alb Babylon'da Kültür Servisi - Aranjör, yapımcı ve besteci Magnus Zinmark ve Oscar Simonsson'dan oluşan ve işbırliği anlamına gelen KOOP, 20 ve 21 Aralık'ta saat 23.00'te Babylon'da konser verecek. Başta 1960'lann caz vokali sihrini 90'lara taşıyan tsveçli ikon Monica Zetterlund olmak üzere, bılinmeyen, ünlü. hatta efsanevi vokalıst ve müzisyenlerini yanına alarak ikınci albümleri 'Waltz for KOOP'u tanıtacak olan grup, bu albümde de ilkinde olduğu gibi zenginlik ve tutarlılık yakalıyor. Isveç cazına yeni bir soluk getiren grup, cazın elektronikayla harmanlandığı, latın beat vokallerle zenginleşen müzikleri ile iyı bır performansa sahip. (0 212 292 73 68) Avusturya ve Istanbul Korosu • Kültür Servisi - Avusturya Kültür Of isi ve Avusturya Liseliler Vakfı tarafindan 2001 'de kurulan European Voices tstanbul Korosu ile Viyana Üniversitesi Korosu 20 Aralık 2002 Cuma saat 19.30'da Aya Irini'de Istanbullu müzikseverlerle buluşacak-lstanbul Quartet Yayh Çalgılar Dörtlüsü ile Vijay Upadhyaya yöneti- minde vereceği yeni yıl konserinın geliri Avusturya Liseliler Vakfı'nın verdiği burslara aktanlacak. Aynca ayakta izlemek ısteyenler için ındirimli bıletler A\Tisturya Liseliler VakfVndan temın edılebilir. Bileüx (0 216 454 15 55) Oscar'da'Canlandırma' bölümii • LONDRA (BBC) - 'Ice Age', 'Lilo & Stitch' ve 'Stuart Little 2"nin, Oscar Odülleri Canlandırma Fiim Bölümü'nde yanşmaya aday 17 yapım arasında yer aldığı açıklandı. Disney yapımı 'Treasure Planet', Ispanyol yapımı 'El Bosque Animado' (The Living Forest) da adı geçen yapımlar arasında yer alıyorlar. Japon can- landırma sanatçısı Hayao Mıyazaki'nin "Spirited Away" adlı filmi de güçlü adaylardan. Oscar adaylan 11 Şubat'ta açıklanacak ve ödüller sahiplerini 23 Mart'ta bulacak. BUGÜN • CEMAL REŞİT REY'de 19.30'da 'Istanbul Otantik Türk Müziği Topluluğu'ndan 'Şeb-i Arus' gösterisi. Sanat Yönetmeni Gürsel Koçak. (0 212 232 98 30) • YUNUS EMRE KÜLTÜR MERKEZİ'nde 'Basad'dan Kapılar' adlı oyun. (0 212 661 38 95) • TARIK ZAFER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZİ'nde 18.00'de Şebnem Areş'ten 'Doğu Kadını' adlı dia gösterisi ve söyîeşi. (0 212 293 12 70) • İŞ SANAT'ta 19.30'da 'Kantemir Topluluğu' konseri. (0 212 316 10 83) • AKM'de 20.00'de İDOB'dan 'Kiss Me Kate' adh müzikal. (0 212 251 56 00) • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 18.30'da Emre Argun'un '33 Kere Döndüler ve Gittiler 1 adlı dia gösterisi. (0 212 252 35 00) • BABYLON'da 21.30da 'Naapcaz' konseri. (0 212 292 73 68) • BÎLGt ÜNtVERSÎTESt KUŞTEPE KAMPUSU'nda 19.30'da 'Aşk Zamanı' adlı filmin gösterimi. (0 212 293 50 10) KİTAP FUARI'NDA BUGÜN • YEŞÎLKÖY CNR EXPO FUAR MERKEZİ A SALONU'nda 12.00'de 'Çocuklarla Düşten Düşünceye'(Pan) adlı Nuran Direk'in katılacağı söyleşi, 13.15'te 'Helen Yayıncüar Birliği Prezentasyonu', 15.00'te 'Tanrılann Öyküsü'(Say) adlı Derman Bayladı'nın katılacağı söyleşi, 17.00'de Abdurrahman Dilipak ve Şanar Yurdatapan ın katılacağı 'Yeşil ile Kırmızının Banşı'(Özgür ve Bilge Dergisi). • B SALONU'nda 12.00'de 'Anayurdumuz Türkçe ve Dilin İşlevleri'(Papatya) adlı Yuşuf Çötüksöken ve Dr. Veysel Kıhç'ın katılacağı panel, 13.15'te 'Çevirmenlik (Ulysses) ve Yazarhk (Apartman Aşkları) - Oyİtüler' (Söz) adlı Nevzat Erkmen'in söyleşisi, 15.00'te 'Şürsel Coğrafya'(Belge) adh panel, katılımcılar Ragıp Zarakolu, Bedrettin Aykın, Ohannes Şaşkal, Zahrad, 16.45'te 'Bilimsel Teknik Yayincılıkta Editörün İşlevi'(Lıteratür) adlı panel, yöneten: Orhan Bursalı, katılımcılar: Saadet Özkal, Kenan Kocatürk, Raşit Gürdilek, Alp Baray. (0 212 663 09 45) ÎNSAN HAKLARI 2002 • BEŞİKTAŞ BARBAROS HAYRETTÎN PAŞA ME\T)ANI'nda 18.00de 'tnsan Haklan Haftası Kapanış Etkinliği - Savaşa Karşı Mumlu Oturma Eylemi' UZAKDOĞU FİLM FESTtVALÎ • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 14 00te 'Nanguo Zaıjan, Nanguo' adlı filmin gösterimi. (0 212 252 35 00) SÎNEMA-TARİH BULUŞMASI • BEYOĞLU SİNEMASInda 'Honarpisheh', 'Vingar av Glas', 'Smradi', 4 Amen', 'll'09'01, September 11'. (0 212 251 32 40) • SİNEMA TÜRSAK LEVENT'te 'Les Chemins de L'Oued', 'Palavra e Utopia', 'Prjmas, Trzy Lata z Tysciaca', 'The Magdalene Sisters', 'Qua Vadis'. (0 212 251 67 70) • ALMAN KÜLTÜR MERKEZİ'nde 'Afghanistan Year', 'Balseros', 'In The Light of Florance'. (0 212 249 20 09) M FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ nde 'To Live With Terror', 'The Day I VVill Never Forget'. 'Strange Fruit', 'Femmes d'İslam'. (0 212 252 02 62)