Katalog

SAYFA + CUMHURİYET 6 KASIM 2002 ÇARŞAMBA HABERLER AKP liderinin, Kıbns için Belçika modeli önerisi Papandreu tarafından 'uygun' bulundu Erdoğan Atina'yımemnunettiAdada çözümü bulduk Rum Kesimi'nın AB ile müzakerelerini yürüten Yorgo Vasiliu, "Eğer Erdoğan, Belçika modelini bilerek önerdiyse ve samimi ise adada çözümü bulduğumuza inanıycrum" dedi. Değerlendireceğiz Belçika modelinin Denktaş'ın önerilerinden farklı olduğunu söyleyen Kostas Simitis, "Gelişmelere bakacağız ve değerlendireceğiz" dedi. Danışılmadan söylenmlş Öneriyi şaşkınlıkla karşılayan diplomatik çevreler, Erdoğan'ın sözlerini "Danışılmadan ve araştırmadan söylenmiş sözler" olarak değerlendirdiler. MURATİLEM ATtNA - AKP Genel Başkanı Re- cep Tayyip Erdoğan'ın "Kıbns'aBel- çika moden"* önerisi Atina ve Lefko- şa'da memnunluk yarattı. Erdoğan. seçımden önce de dile ge- tirdiği "Belçika modetT önerisini ön- celd gece Yunanistan'ın devlet televiz- BELÇİKA MODELİ NEDİR? _ Hafoer Merkezi - Belçika; Flamanca (beş mil- yon), Fransızca (üç buçuk milyon), Almanca (elli bin kişi) ve bu üç dilin ortak konuşuldu- ğu başkent Brüksel'den (bir milyon) oluşan bir devlet. Her bölgenin kendi parlamentosu ve bir de ortak milli parlamentolan bulunu- yor. Ancak sistemin inceliği ve akıllıhğı bu bölünmenin veya aynmın ırk veya etnik kö- kene değil "konuşulan dfle" göre olmasından kaynaklanıyor. Bu durumda Fransızca konu- şulan bir bölgenin Belçika vatandaşı gidip Flamanca konuşulan bölgeye yerleştiği tak- dirde, ailesi ve dostlanyla Fransızca konuşma dışında, bütün "anadil" haklannı yitiriyor. tş- yeri, hatta merkezi hükümetle yazışması da- hil her yerde Flamanca konuşmak ve yazmak zorunda kalıyor. Modelde Belçika vatandaş- lan istediklerinde "lisan mensubivetliklerini" değiştirebiliyorlar. Ancak serbest dolaşım dil değişikliğiyle mümkün olabiliyor. Baf Umasol KIBRIS'TA NASIL UYCULANABİLİR? Modelin esası bir toplumun içine girenlerin o toplumla birlikte uyum halinde yaşamayı kabul etmeleri ve öğren- meleri gerektiği ilkesine dayalı. Kuzey Kıbns Türkçe, Gü- ney Kıbns Rumca. başkent Lefkoşa Türkçe ve Rumca ko- nuşulan bölge olur. Başkent merkezinde ve merkezi hükü- mette çahşan herkes hem Türkçe hem de Rumca bilmek zorunda olur. Rumca konuşulan bölgeden Türkçe konuşu- lan bölgeye gelip yerleşen bir Rum ailesi artık merkezi hü- kümet dahil her yerde Türkçe konuşan ve yazan bir Kıbns vatandaşı olarak yaşantısını devam ettirir. yonu NET'te yeniden gündeme getir- di. Programda, Kıbns'ta tek bir dev- let olmadığını vurgulayan, adadaki iki toplumun görüşmeler yoluyla so- runa çözüm getirmeleri gerektiğini belirttikten sonra, çözüm konusunda kendilerinin Belçika modelini benim- sediklerinı dile getırdi. Rum Kesimi'nin Avnıpa Birliği ile müzakerelerini yürüten Yorgo Vasiliu ıse aynı programda Erdoğan'ın öne- risine ilışkin olarak, "Eğer Sayın Er- doğan, Belçika modelini bilerek öner- dh seve samimi ise adada çözümü bul- duğumuza inanryorum. Yani Türkiye, tek de\1et ve güçlü otonomi modelini kabul ediyorsa çözüme şinıdiden ulaş- nk demektir" dedi. Erdoğan'ın Türk-Yunan ilişkileri ve Kıbns konusuna yaklaşımı Ati- na'da en üst düzeyde değerlendirme- ye konu oldu. Atina Haber Ajansı (ANA), dün iç ve dış gelişmeleri ele almak için bir araya gelen Yunanistan Cumhurbaşkanı Kostis Stefanopulos ile Başbakan Kostas Simitis' ın. toplan- h öncesi gazetecilerin önünde yaptık- lan, Erdoğan'ın görüşlerine ilişkin di- yaloglannı yayımladı. ANA'ya göre, Simios'in önceki gün Erdoğan ile yaptığı telefon görüşme- si hakkında Stefanopulos'a bilgi ver- mesi ve Atina'ya geleceğini söyleme- sinin ardından diyalog şöyle gelişti: Stefanopulos: Başbakan olarak gel- miyor tabii kı. Simitis: Hayır, bu bir sorun, ama ülkenin belirleyici ismi. Stefanopulos: Türk-Yunan ilişkile- ri konusundaki görüşleri olumlu gö- rünüyor. Simitis: Çok, Belçika modeli konu- sundaki görüşleri Denktaş'ınkilerden uzak, ama nasıl gelişeceğıne bakaca- ğız. Stefanopulos: Eğer ordu kabul eder- se. Simitis: Türkiye'deki son gelişme- lere bakılırsa kabul etmemesi zor. Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgp Papandreu da "Belçika modelTnın Türkiye'de ilk kez bu kadar üst düzey- de dile getirildiğini belirtti. Papand- reu "Belçika modeiuıuT kendileri için uygun olduğunu söyledi. Erdoğan'ın açıklamalannı şaşkın- lıkla karşılayan Atina'daki diploma- tik çevreler. "Damşıtmadan ve araş- brmadan söyienmiş sözler" değerlen- dirmesini yaptılar. ERDOĞAN'IN ÎLK GAFI Ankara tepkili: Cehalet örneği • Baştarafı 1. Sayfada Erdoğan, Yunanistan medyasınayapnğı bir açık- lamada Kıbns sorununun çözümünde "Belçika mo- defini" desteklediğini be- lirtmiş ve toplumlararası görüşmelerin sürmesini is- temişti. Bugün öğleden sonra Erdoğan'ın olası Ati- na ziyaretini görüşmek üzere ild Yunan diplomat Ankara'ya gelecek. Bu zi- yaretin Dışişleri Bakanlı- ğı'nın bilgisi dışında ger- çekleşeceği öğrenildi. Dışişleri Bakanı Gürel, Erdoğan'ın bu açıklama- lanna sert tepki gösterdi. Cumhuriyetin sorulannı yanıtlayan Gürel, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaşın önerilerinin Belçika modeli olarak ad- landınlamayacağını, an- cak Belçika modelinden bazı unsurlann yer aldığı- nı kaydetti. Türk tarafi için önemli olanın 2 devletin varhğına bağlı 2 egemen- liğin kurulması olduğunu kaydeden Gürel, "Yıllar- dır söylediğnniz2 devletin olası bir çözüm öncesinde kabul edümesi ve hatta ta- nınmasıdır. Taraflar ara- sında böyle bir anlaşma saglanmasıdır. Bununöte- smdeyaprian açıldamatam bir cehalet göstergesidir. Biztoplumlararası görüş- meler değil 2 devlet ara- sında görüşme diyoruz" dedi. Gürel, Erdoğan'ın AB başkentlerine tura çıkma planını da eleştirirken "Hangi sıfatla Türldye'yi temsil edecekler? Hükü- tneti kursunlaröyle gjtsin- ler" dedi. Ahtapot gibi sardılar Dışişleri kaynaklan da, AKP liderinin dünyada ka- bul görebilmek amacıyla bu tür açıklamalar yaptı- ğını belirtirken "Yunanis- tan ve AB, Türkiye'yi bir ahtapot gibi sardılar.Türk siyasi sistemindeki boşiu- ğû, bilgisizlik ve deneyim- szfiği gördüler. Üzerinegit- meyi sürdürecelder" de- ğerlendirmesini yaptılar. Erdoğan, seçimlerden 5nce yabancı basuı kuru- iuşlanna yaptığı bazı açık- îaTialarda da Kıbns konu- suıda daha esnek olacak- lannı, 2 toplum arasında eştliğe dayanan bir çözü- nrûkabul edeceklerirü söy- lemişti. Türkiye ve KKTC'nin devlet politi- tası ise iki taraf arasında siyasi eşitlik ve egemen- İİ haklanna dayalı bir çö- zöm öngöriiyor. Denkt.'vş, Türk tarafinın çözüm öne- ri!erini29Nisanve 11 Ey- lül'de sunduğu belgelerle somutlaşûrmıştı. Türkiye, kurulacak yeni ortaklığın 2 devletin eşit egemenliği- ne bağlayacak bir sisteme dayanmasını istiyor. Er- doğan'ın bahsettiği Bel- çika modelinin, yeni kuru- lacak devlette ÂB ile iliş- kilerde uygulanmasını ön- gören Türk çözüm planı, iç dengelerdeyse bugün Isviçre'de uygulanan fe- deral modeli öngöriiyor. Dışişleri kaynaklan, 3 Kasım seçimlerinin he- men ardından yaşanan boşluğun özellikle Ati- na ve Brüksel'de görül- düğü ve bundan yarar- lanmak için bazı girişim- lerin başlatıldığını kayde- diyorlar. Dışişleri İcay- naklan, Yunanistan Baş- bakanı Kostas Simitis in Erdoğan'ı arayarak teb- rik edip, Atina'ya davet etmesiyle bu sürecin baş- ladığuıı belirtti. Dışişlerinden brifing CHP lideri Deniz Bay- kal'la görüşen ve Kopen- hag Zirvesi'nin yapılma- sma kalan 36 günü etkin kullanmak amacında olan Erdoğan'ın dış politik ko- nularda bilgilendirilmesi için Dışişleri Bakanlığı devreye girdi. AB Genel Sekreteri Büyükelçi Vol- kan Vuralve Dışişleri Ba- kanlığı Müsteşan Büyü- kelçi Uğur Ziyal başkan- lığındaki bir heyet bugün Erdoğan ve AKP yöneti- cilerine dışpolitik gelişme- ler konusunda brifıng ve- recekler. Brifing sırasında Erdoğan'a dış politikaya ilişkin açıklamalar yapar- ken kullanması için bir de "sözKuV sunulacak. Söz- lükte, Türk dış politikası- nın önemli konu başlıkla- nna ilişkin maddelerhalin- de bilgiler sunuluyor. Biıieşmiş Milletkr Genel Sekreteri Kofı Annan tarafından hazırlanan ve Kıbns sorununun çözümünü amaçlayan kapsamh bir planın gelecek hafta içinde taraflara sunulacağı bildirildi. Güney Kıbns'ta yaynnlanan Fiİeleftheros gazetesi, Annan planının 100'den fazla sa>fadan oluşacağmı ve uygulama> a hazır tam bir anayasa olarak kabul edildiğini yazdı. BM Genel Sekreteri, planını sunmak için Türkiye'deki seçimleri bekledi Ada için anayasa hazır REŞAT AK\R LEFKOŞA - Bırleşmış Millet- ler (BM) Genel Sekreten Kofi An- nan tarafından hazırlanan ve Kıb- ns sorununun çözümünü amaçla- yan kapsamh bir planın gelecek hafta içinde taraflara sunulacağı bildirildi. Rum gazetelerinin "tek ağız- dan" yayımladıklan haberlere gö- re, 11 Kasım günü Brüksel'de top- lanacak olan AB üyesi 15 ülkenin dışişleri bakanlan, Annan'ın çö- züm planına destek beyan eden bir açıklamada bulunacaklar. Açık- • Rum basınına göre, Güvenlik Konseyi'rün ve AB'nin destek verdiği Kıbns planının haftaya sunulması ve taraflarca kabul görmesi beİdeniyor. lamanın ardından toplanacak olan BM Gmenlik Konseyi de plana tam destek verecek ve ilgıli taraf- lann bunu kabul etmelerini iste- yecek Rum gazetelerinde yer alan bu haberler, Rum radyosu tara- fından da doğrulandı. Rum radyo- su dünkü haber bültenlerinde An- nan'ın. Türkiye'deki seçim sonuç- lannı beklediğini ve çözüm pla- nını gelecek hafta içinde tarafla- ra sunacağını iddia etti. Güney Kıbns'ta yayımlanan Fi- İeleftheros gazetesi de dünkü man- şet haberinde, Annan tarafından hazırlanan Kıbns'la ilgili çözüm planının, KKTC'nin kuruluş yıl- dönümü olan 15 Kasım'dan önce taraflara sunulacağını yazdı. Gazete. "AB dışişleri bakanlanve Güvenlik KonseyTnin destek be- lirteceği bir çözüm planını taraf- laruı reddetmesi kola> otanayacak. Çünkü ohımsuz davranan karşı- RAUF DENKTAŞ'IN YERİNE ULUSAL KONSEY LEFKOŞA(Cumhuriyet)- Kıbns'ta çözüm ça- balanrun hız kazandığı bir dönemde, KKTC Cum- hurbaşkanı RaufDenktaşın kalp ameliyatı geçir- mesi ve yaklaşık 8 hafta süreyle isrirahate zorlan- ması, KKTC parlamentosundaki partileri yeni ara- yışlarayöneltti. Anamuhalefettekı ToplumcuKur- tuluş Partisi Genel Başkanı Hüse\in Angolemu, "Denktaş'ın rahatsızlığı nedenhie Kıbns nıüza- kere sürecinüı aksadığuiL, Kıbns Türkü'nün dev- re dışı kaknğını ve New-York zirvesinde karara bağlanan komitekrin oluşturulamadıgını n belir- terek Meclis'ın sorumluluk yüklenmesini istedi. Angolemli, bu görüşe destek sağlamak amacıyla Meclis'te temsil edilen UBP, DP ve CTP genel baş- kanlanna bir Ulusal Konsey kurulmasını önerdi. Angolemli, Mecüs Başkanı'nın başkanlığında, si- yasi parti başkanlanndan oluşan ortak bir komite oluşumuna genelde sıcak bakıldığını bildirdi. smda Güvenlik Konseyi ile AB'yi bulacak" yorumunuyapü. Annan planının 100'den fazla sayfadan oluşacağmı ve uygulamaya hazır tam bir anayasa olarak kabul edil- diğini yazan gazete, Genelkur- may Başkanı Orgeneral HhniÖz- kök'ün Washington"daki temas- lannın ağırlık noktasını Kıbns ve Irak'ın oluşturduğunu sa\ r undu. Güney Kıbns Rum Yönetimi Sözcüsü Mihalis Papapetru da Annan'ın önceden ilgili taraflann nzasını almaya gerek du>Tnadan planı sunacağını, ABD ve îngil- tere'nin hesaplamalanna göre An- kara'nın da bu plana sert tepki göstermeyeceğini iddia etti. Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis yaptığı açıklamada. "BM'nin bir plan sunacağı anla- şıhyor. Kıbns (Rum kesinıi) hiikü- meti ile bu konuda görüş ahşveri- şindebulunacağız. Güvenlik Kon- seyi kararlanna saygı ve devletin düzgün işleyişini sağlama gibi un- surtan garanti altma almayan hiç- bir çözümü kabul ermeyeceğimizi de vurgulamak isterim" dedi. GÜI: çözüm oiabiBr &&? Erdoğan'ın ziyareti sırasında Türkiye'nin yeni başbakanıyla da tanışmak istiyor Genel Başkan Yardım- cısı AbduBah Gül ise Kıb- ns sorununa bir çözüm olarak gündeme getirdik- leri bu önerinin program- lannda da yer aldığına dik- kat çekti. Gül. "Bu gend bir yaklaşnndır. Tek bir devletama iki aynhüküm- ranbğın olduğu tek dev- let- Sayın Denktaş'ın öne- rileri arasında da yer alan bir formüldür. Bunun de- tayian değeriendirilebilir, ama bu Kıbns konusu çö- zülmelidir. Deta\1an flerde konuşulacaktu-" açıkla- masını yaptı. AKP liderine formül aranıyorSERKAN DEMtRTAŞ ANKARA - AB, başbakan olması olanak- lı olmayan Recep Tayyip Erdoğan'ın bazı Av- rupa başkentlerine yapmayı planladığı gezi- ler sırasında Türkiye'nin yeni başbakanıyla da tanışmayı istiyor Erdoğan'ın tek başına git- mesinin Avrupalı liderleraçısuıdan yarataca- ğı sorunun aşılması için de formül aranıyor Türkiye-AB ılişkilerinin geleceği açısm- dan büyük önem taşıyan Kopenhag Zirvesı öncesinde iktidara gehnesi kesinleşen AKP'nin henüz başbakan fdayını belırlememesi, zir- veye kalan 36 günlük sürenin çok etkin kul- lanılmasrnı da engelliyor. Başbakan olama- yacağı için Avrupa başkentlerinde kabul so- runu yaşaması beklenen Erdoğan. ilk aşama- da Yunanistan ve Italya'ya, sonra da Alman- ya'ya gıtmek istiyor. AB ise AKP Genel Baş- kanı'nın ziyareti için formül geliştirmeye ça- lışıyor. Erdoğan, olası bir Avrupa ziyaretini "genel başkan" sıfatıyla gerçekleştirecek. AB'lı diplomatik kaynaklar ıse Erdoğan'ın heyetinde Türkıye'nin yeni başbakanının da bulunması gerektiğini belirtiyorlar. AKP'nin seçimden birinci çıkması üzerine AB "nin dönem başkanı Danimarka Büyükel- çisi Christian Hoppe, Erdoğan'ı diğer Avru- palı büyükelçilerle yemekte bir araya getire- cek. Bü>r ükelçinin rezıdansında yapılacak ye- mek Ramazan'ın ilk gününe raslaması açısın- dan da dikkat çekiyor. Yemeğin bugün akşam 19.30'da başlaması öngörülüyor. Erdoğan'uı gitmek istediği ülkelerden biri de Ahnanya. Alman diplomatik kaynaklar, şu görüşü ılettıler. "Yaptığı ilk açıklamalann olumlu sinyaller taşıdığım görüyonız. Dolayı- sıyia Erdoğan için kapüar kapah olmayacak. Bu konuda bir formül bulunacaktnf Baykal: Türkiye'de gerginlik yaratmayın, toplum çok duyarlı, hemen damgayı yersiniz. Baykal'dan Erdoğan'a ziyaret Liderlerden ABiçin söz birliğiANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Seçimin ga- lipleri AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan ve CHP Genel Başkanı Deniz Baykal bir araya ge- lerek "iyi niyet ve dostluk" mesajlan verdiler. Baykal'uı görüşmede Erdoğana "Türkrye'de gerginlik yaratmayın. taban kaygısryia hareket etmeyin, toplum çok duyarn, bemen damgayı yersniz" uyansı yaptığı öğrenildi. Görüşme- nin gündemine AB ile ilişkiler otururken iki li- der bu konuda ortak adım atmayı kararlaştırdl. Baykal, AB'ye üyeliğin hükümet ya da parti- nin değil, Türkiye'nin konusu olduğunu belir- terek "Bu dönem Türkiye demokrasisi için şans olarak sorumluluk içinde kullanümah" dedi. Baykal dün Erdoğan'a kutlama ziyaretin- de bulundu. Yaklaşık 35 dakika süren görüş- meye taraflann kurmay kadrosu da katıl- dı.Baykal'ın görüşmede Erdoğan'a, "Türld- ye'de gerginlik yaraülmanıasr uyansuıda bu- lunarak aksi durumda büyük sıkıntı yaşanaca- ğını söylediği öğrenildi. ĞHP lideri, Erdoğan'a şu görüşleri iletti: "Hükümet çok uygun koşul- larda göreve başhyor. Karar abnakta sıkmü çekmeyecek. .Ama. tophımda her an 'eyvah' demeye hazır bir tedirgin bekleyiş var. Türki- ye"de size oy vermeyen büyük bir kesim var. Bu kesim bazı konularda çok duyarfa. Taban kaygı- sryia hareket etmeyin, samimi olun. .Anayasa ve rejim taröşmalan gündeme gelmeme- IL Siyasi gergüüiğe firsat vermeyin. Bü- yü bozulur, ortalık allak bullak olur." tki lider görüşme- den sonra ortak açıklama yaptılar. AB konusunun hü- kümet, parti değil, Türkiye'nin konusu olduğunu belirten Baykal. "Sorunla- rm çözülmesi ikti- dar-muhaiefet iBş- kilerinin ortak yak- laşnmvla başarila- biHr"dedi. AB üyelik sürecinde Türkiye'nin arması gereken adımlann müzakere tarihi ve- rihnesinin önkoşu- lu olarak görülme- mesi gerektiğini anlatan Baykal, "Türkiye'ye müza- kere tarihi verümesi gerekir. Biz, üzeri- mize düşeni yapa- fcj ——-»» • - • - '' nz. AB konusunda ortak bir anlayış içerisinde- yiz" diye konuştu. Baykal görüşmede, siyasi yasaklann kalduıhnası konusunu ele almadık- lannı belirtti. Baykal, Kıbns konusunun gün- deme gelip gelmediği ve bu konuda "ver kur- tul" anlayışına nasıl yaklaştıklannuı sonüması üzerine, "Böyle bir şey söz konusu değil. Anla- y^şınuz paraler dedi. Heyette CHP'B bulunmuyor Baykal'a ziyareti için teşekkür eden Erdoğan da, "Dayamşma içinde sıçrama yapan bir Türkiye hazırlamaınız lazım'' diye konuştu. Erdoğan, 12 Aralık'ta yapılacak Kopenhag Zirvesi'ne çıkmadan önce CHP ile müşterek adunlann atüacağmı bildirdi. AB'ye üye ülke- leri bu konularla ilgıli olarak ziyaret edeceğini ammsatan Erdoğan, Kopenhag'da Türkiye'nin üyelik müzakerelerinin başlaması için tarih al- mak amacıyla çahşılacağını bildirdi. Erdoğan, AB üyesi ülkelere yapacağı ziyaretlerde CHP'den de bir temsücinin heyete dahil olup ohnayacağınrn soruhnası üzerine, "Buna ihti- yaç yok. Ohırsa tabii ki, ahnz" yanıtını verdi. Cox: Önemliolan siyasiyönelimler BRÜKSEL (AA) - Avrupa Parlamentosu Başkanı Irlandalı Pat Cox, Türkiye'deki de- mokratik seçimlerin sonuçlannı saygıyla karşıladıklannı söyledi. Cox, Türkiye'nin Brüksel'deki AB Daimi Temsilcisi Büyü- kelçi Oğuz Demiralp ile görüştü. Seçim so- nuçlannm Türkiye'de demokrasrnin gös- tergesi olduğunu, •Müslüman boyurJu bir partinin seçilmesinin sorun teşkD etmediği- ni' belirten Cox, "Önenüı olan, yeni hükü- metin siyasi yöneBmleridir" dedi. Washington Institute: AB için referandum değil WASHINGTON (AA) - Merkezi ABD'de bulunan Washington Institute adlı düşünce kuruluşu, Türkiye'deki seçimlerle ilgili de- ğerlendirme toplanhsı düzenledi. Seçimle- rin AB için bir referandum olmadığını söy- leyen ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi MarkParris, bunun en somut göstergesi- nin, AB'ye üyeliği destekleyen partilerin dışarda kalması olduğunu söyledi. Stratejik ve Uluslararası Etütler Merkezi Türkiye Projesi Direktörü Bülent Alinza, AKP'nin ABD ile yakınlaşma isteğinin bir taktik' olduğunu belirterek partinin değiştiği söz- lerini inandıncı buknadığını kaydetti. Erdoğan: Dayanışma içinde sıçrama yapan bir Türkiye hazırlamamız lazım.