Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15KASIM2002CUMA HABERLER CHP krizden ağır biçimde etkilenen kesimlere ulaşamayınca meydan AKP'ye kaldı Solvaroşlara'inemedi' yoksulluğa karşı tepki DİSK Başkanı Süleyman Çelebi: Toplumun koalisyon partileri ve ana muhalefet partisini adeta cezalandırarak bu iki partıli parlamento yapısını ortaya çıkarması işsizlik ve yoksulluk karşısında biriken tepldnin patlamasıdır. CHP oylanndaki artışa rağmen sol, seçimden başansız çıkh. Bunda en önemli etmen, solun geniş halk kesimleriyle, özellikle emekçilerle buluştnamasıdır. Bir başka faktör 12 Eylül'ün sol üzerindeki baskısının hâlâ kınlmamış olmasıdır. Solun bunu sorgulaması, özeleştiri ve vicdan muhasebesi yapması lazım. Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri SaBh Kıtaç: Halk, yoksullaşmayla beraber yolsuzluk ve gelir dağılımındaki bozulmanın yarattığı hoşnutsuzluktan dolayı yeni bir imaj olarak AKP'yi tercih etme noktasında oldu. CHP'nin hem politika eksiklikleri var hem de IMF politikalannı uygulayan kişilerin orada yer almalan sosyal demokrat kesimde rahatsızhk yarattı. KESK Başkanı SamiEvTen: 57. hüküraet politikalannın ağır faturalan nedeniyle yoksullaşan halkın tepkilerinin yanı sıra 28 Şubat süreci, AKP liderinin çizdiği profıl, Türkiye'nin sosyolojik yapısı gibi bir dizi faktör belirleyici oldu. Seçimlerle birlikte mevcut merkez tam anlamıyla çökerken Türkiye siyasetinin merkezi yeniden dizayn edıldı - Hak-tş Genel Başkanı Salim Usta: Toplum, eylemi ile sözleri bırbirini tutmayan siyasi partileri tasfıye etmeyi tercih erti. Siyaseti kirlenmişlikten anndırmayan siyasetçileri cezalandırdı. Ancak CHP ahnası gereken sol oylan alamadı, çünkü sosyal demokrat parti kitlelere sosyal içerikli toplumsal projeler kuramadı. Derviş'in uyguladığı IMF politikalanna toplumun tepkisi vardrr. döndüler ANKARA - Eski CHP Genel Sekreteri Ertuğrul Günay, 3 Kasım'da CHP'nin. 1970'li yıllardan bu yana yûrüdûğü halkçılık, demokratlık, toplumculuk yolunda ciddi bir duraksama, hatta geriye dönüş yaşadığını kaydederek kitlelerin AKP'ye terk edildığini söyledi. Günay, "Dar gefirtflerin, yoksul kentiflerm, emekçDerin, köylülerin ve gençlerin yeterince oy vermediği bir parti, sohı temsfl etmekte zorhıkçeker" dedi. Gûnay, geçen seçimin birinci partisi DSP ve ondan kopan YTP'nin toplam yûzde 3 oyla neredeyse sandıkta kaybolduğuna işaret etti. CHP'nin de seçmen çoğunluğunun oylan bir yana, sosyal demokrat tabanın yeterli desteğini bile alamadığını vurgulayan Günay, şöyle konuştu: "CHP'nin oy tabanında, doğal olarak sohı, sosyal demokrasryi destekiemesibeklenenkitteler yerine, büyük kentJerin varhkh kesimlerine doğru ilginç bir kayma yaşandı. Bu nokta CHP için bir tenfikeyi işaret etmektedhf Bu sonucun oluşmasında CHP'nin izlediği seçim stratejisi ve bu stratejiyi belirleyen Genel Başkan'ın birincil derecede sorumlu olduğunu söyleyen Günay, Baykal'uı IMF programlanyla uyumlu bir söylem geliştirerek, bu programı uygulamaya adayolduğu izlenimini yaygınlaştırdığını belirtti. Günay, "Bir ölçüde laiküği de korumanın dürtüsüyie varhkh çevrelerin desteğini kazamrken faiz ödeme progranunm acı sonuçianna kadanmak zonında kalan geniş Idüeleri AKP'nin insafina terk etti" diye konuştu. Halkçılık yolundan • 3 Kasım seçimlerinde CHP, yıllar boyunca 'solun kalesi' olarak bilinen kentlerde dahi AKP'nin arkasında kaldı. DSP'nin geçen seçimde birinci çıktığı illerde de sonuç değişmedi, sol oylar azaldı, CHP yine ikinciliğe oynadı. • Transfer ettiği 'yıldız' isimlerden de beklediğini bulamayan partinin önde gelenleri seçim sonuçlannı 'zafer' olarak niteleyemezken, muhalifler de parti meclisi toplantısında eleştirilerini sıralamaya hazırlanıyor. BAHAR TANRISEVER ANKARA - 3 Kasım seçimleri, solda yıllar ıçinde yaşanan erozyo- nu açık biçimde ortaya koydu. Seçim- de, sağ-sol oylann geleneksel yüzde 70-30 dengesi bozularak sol oylar yüzde 22'ye geriledi. Solun, "bu- harlaşan" oylan nedeniyle CHP'nin geçen seçimde aldığı oyu ikiye kat- layarak 19.3 oranına ulaşması da ik- tidar düşüne yetmedi. Genel Başkan DetıizBaykal'uı söy- lemiyle "sağcısı, sokusu ayırt etme- den" herkesten oy isteyen CHP, son dönemde transfer ettiği "yridE* isim- lerle de umduğunu bulamadı. CHP yalnızca kent merkezlerinde destek gördü, varoşlann oyu AKP'ye aktı. AKP, yıllar boyunca "sohin kale- si'' olarak nitelendirilen çoğu kentte dahi 1. parti çıktı. tstanbul, Ankara, Kocaeli ve Zonguldak gibi illerde geçen seçimde DSP'nin topladığı oylar beklentilerin tersine tamamıy- la CHPye gitmedi. Büyük çoğurüu- ğunu sosyal demokratlann oluştur- duğu 10 milyon seçmen de tepkisi- ni sandık başına gitmeyerek göster- di. Kayıp sol oylann da etkisiyle CHP 10 il hariç, çoğu yerde ikinciliğe ra- zı oldu. 3 Kasım seçimleri 50 yıl ara- dan sonra CHP'ye yeniden iki par- tili parlamento yapısında muhalefet görevi verdi. Daha iyi bir sonuç bekleyen CHP'de yüzde 19.3 "lük oy oranı "zafer" ola- rak nitelenemezken parti içindeki muhalifler hafta sonunda yapılacak parti Meclisi toplantısında eleştirile- rini sıralamaya hazırlanıyor 'Camflerde AKP empoze edildi* Sonuçlan değerlendiren eski Türk- Iş Başkanı ve CHP Ankara Millet- vekili Bayram MeraL, AKP'nin bu yükselişini seçmenin yeni bir siya- setçi aramasına bağhyor. Işçinin bü- yük bölümünün yine CHP'ye oy ver- diğini savunan Meral, 10 milyon seç- menin sandık başına gitmediğini anımsatarak "Bunlarm yüzde 80'i CHP'ye o>r verirdi. Tepki, küskün- lük, ne derseniz deyin, CHP'ye oy vermesi gereken insânlar sandık ba- şına grtmedi" diyor. Zaman darlığı nedeniyle Anka- ra'nın birçok yerine ulaşamadıklan- nı anlatan Meral, "AKP'ye çahşan- larçokoktu.Camikrde,bize gelen bfl- gilere göre AK Parti'ye oy verin' şeklinde birçok empoze yapüdı." diyerek Kemal Derviş'in partiye et- kisini değerlendirirken de "Onu çok iyi kuflandılar. Çiftçiyi, işçiyi mağdur eden oymuş gibi. Bu öyle ohnadığı hakte" diye konuşuyor. CHP MYK üyesi ve Istanbul Mil- letvekili Kemal Kıhçdaroğlu, yok- sullaşma sürecinin insanlan daha ka- BIRBAKIMA r Sofüft bâzı tflerdeW karsılaştırmalı oy CHP ÎL ANKARA-1 ANKARA-2 ANTALYA ÇORUM İSTANBUL-1 tSTANBUL-2 tSTANBUL-3 tZMİR-1 İZMİR-2 KIRKLARELI KOCAELİ StNOP TEKÎRDAG ZONGULDAK 1999% 14.60 12.30 12.30 15.20 10.80 8.60 9.10 9.20 10.40 12.30 10.00 6.10 7.70 7.50 2002% 32.08 23.85 31.21 22.14 27.57 22.21 21.85 28.93 29.19 32.80 18.72 18.43 27.07 20.88 FARK% 17.48 11.55 18.91 6.94 16.77 13.61 12.75 19.73 18.79 20.50 8.72 12.33 19.37 13.38 DSP 1999% 25.70 20.50 20.10 9.40 29.10 30.10 29.80 40.40 40.20 38.40 22.90 25.70 41.20 39.30 2002% 1.24 0.81 0.85 0.64 1.10 1.18 1.16 1.49 1.78 3.13 1.05 2.18 2.52 2.93 FARK% -24.46 -19.69 -19.85 -8.76 -28.00 -28.92 -28.64 -38.91 -38.42 -35.27 -21.85 -23.52 -38.68 -36.37 derci yaptığını vurguluyor. 'Solcular pikniğe gitti' Eğitim sürecinin de muhafazakâr yapılanmayı getirdiğini anlatan Kı- lıçdaroğlu, şunlan söylüyor: "Bütün sağ oylar Mok olarak AKP'ye kaydı. Sandığa gftmeme eğiliminde olan ve- ya ogün piknikyapmayı seventer da- ha çok sol kesim. Sandığa gitmeyen oylann önemli bir kısnunın CHP'ye girmesi gereldyordu.'' Seçimde va- roşlann etkıli olduğunu anlatan Kı- lıçdaroğlu. "Çünkü karnı aç insan bu- gününü düşünür, toplumun geleceği- ni düşünmez. Siz o kişinin evine 5 ki- loluk ayçiçeği yağı götürmüşseniz, oyunu 5 yılnğma alabiürsiniz. İstan- bul'da bu yaygın biçimde yapüdı. Va- roşlann oyu böyle ahndı" diyor. CHP Genel Sekreter Yardımcısı ve Istanbul Milletvekili AlganHaca- loğlu da kent merkezlerinde aydın, de- mokrasiye ve cumhuriyet değerleri- ne duyarlı kesimlerden daha yüksek oranda oy aldıklanna işaret ederken "Bölgemizde 1. parti olarak çıkmayı bektiyorduk. Ancak varoşlardan ge- rekii desteği görmedik. DSP oyiannm bir bölümü AKP'ye,bir böiümü Genç Parti'ye gitti" saptamasını yapıyor. Katılun oranının düşüklüğünün de CHP'nin oyunu olumsuz etkilediği- ne dikkat çeken Hacaloğlu, Derviş'in partiye katılımının olumsuz etki yap- madığını, aksine toparlanma yarat- tığını savunuyor. 'Sağ-sol aynmı nahoş kokuyor' CHP Jstanbul Millervekili Yaşar NuriOztürk, sol-sağ ölçütleriyle ar- tık Türkiye"de bir şey üretileceği dü- şüncesini taşımadığinı söylüyor. Ûz- türk. sözlerini şöyle sürdürüyor: "Bu belki benim partimin genel tabnieri- ne biraz aykm düşüyor ama ben böy- le düşünüyorum. Söylemi sağ ve sol diye götürmeyi uzun vadede ha\ırge- tirici görmüyorum. Bu dünyada da artık işe yaramjyor. SağvesoL-Bu o kadar eskidi ki artik bu avnmdan çoknahoş kokular geiiyor. Onun için benimpartimindebu solparti,sol söy- lem, o soL bu sol değiL sosyal demok- rashi işlemesi lazun." Seçimde hal- kın "acayip" bir tercih yaptığını sa- vunan Öztürk, CHP ve AKP'nin eşit şartlarda mücadele etmediğini, AKP'nin halkın manevi duygulan- nı kullandıgım belirtiyor. Öztürk, şu görüşleri dile getiriyor: "Vaat ettiği bir şey yok, programı \ok, başı beü değil,başbakanı kim ob- cakbeffideğiLbir\Tğındefosu\'araına o bütün defolan örten başka bir şey var, din kuDanıbmşür. AKP'nin kur- maylan, resmi mensuplan kullan- madı belki ama onu besleyea, propa- gandasını yapan basuı araçlan kul- iandL CHP için Türkçe ezan istiyor' dedL Dini yalan söyieyerek, başkala- nna iftira atarak kullanmakûr bu." 'Bölünmûşlüğe tepki' CHP Kocaeli MiUetvekili Sefe Sir- men de, istedikleri sonucu elde ede- mediklenni söylüyor."Muüakaikti- dar otabileceğirniz düşüncesi içindev- dik" dıyen Sırmen, RecepTayyipEr- doğanın durumunu iyi değerlendir- diğıni ve merkez partisi sloganlan- nı kullanarak seçmenlerin güvenini kazandığına işaret ediyor. Sirmen. "Sanki yüzde 9-10 ovnmuz buhar- laşü gibi bir şey. Onun nedeni toplu- mun, solun bölünmüşlüğüne tepkisi de olabüû-" diyor. Krizin ezdiğı kesimlere yönelik birebir çahşıldığırun söylenemeyece- ğini anlatan Sirmen, "Genel başka- nın meydanlarda verdiği mesajlann dışmdâ, bölge adaylan da kendi böl- gelerinde, çalışanlar ve emekçilerle Ugili mesajlar verdi Ama demek ki yeterli ounanuş" değerlendirmesim yapıyor. ALEVİLERÎN OYLARINI 'SIKIŞMIŞLIK' VE 'TERCÎHSÎZLÎK' BELİRLEDl Kenarda AKP, merkezde 'hiçbirT Seçimden önce üzerinde çok konuşulan Alevi kesiminin, 3 Kasım'da oyunu hangi adrese yönelttiği de merak konusu oldu. AJevi Bektaşi Kuruluşlan Birliği Federasyonu Genel Sekreteri ve Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Genel Başkanı Kazun Genç, seçim sonucunu şöyle değerlendirdi: "Sol söylem, ne yazık ki, sol politikalar üreten ve getiştiren sol partilerin ounaması nedeniyle AKP tarafindan yoğun olarak işlenmiş ve klasik sol tabanı ohışturan varoşlar, oylannı AKP'ye yöneltmişlerdir. ÖDP, TKP ve benzeri sol partilerin barajı aşma olanağuun olmaması nedeniyle sosyal demokratiann solundaki seçmenin bir kısmının 'Baykal'a rağmen' diyerek ovıınu CHP'ye verdiği açıkbr. Bu oranuı CHP'nin aldığı yüzde 193 oranmdaki ovıuı viizde 8-9'unu ohışturduğunu düşünmekteyiz. Sol seçmenin bir kısmının da CHP ve AKP arasmda sdoşmış olmasuun vermiş olduğu terdhsizUk nedeniyle sandığa ghmeme>i ve bir anlamda seçim usulunü ve solun bir araya gehnemiş olmasını protesto etmeyi seçmiş olduğunu düşünüyoruz. Aynca ülkedeki eğitimin yozhığu, tophunu heyecana sürükleyecek sol politikalann üretilerek halka sunulmamış obnaa nedeniyle sol seçmen sayısı giderek azaldL" CHP Istanbul Milletvekili AJb" Rıza Gülçiçek de şöyle konuştu: "Alevi oylan geneffllde CHP'ye yöneür. Sandık başma gitmeyenler »çinde Alevi oylan da olabttir. Alevüer bukezDEHAP'aoyvermediler. Birtakun yönlendirmeler oldu, bunlar son derece üzücü. Ama Alevi tophunu, hiçbir zaman böylesi çağnlara, yönlendirmelere itibar etmez. Çağn yapdan partinin sonucu ortada. Alevüer hep laik, demokratik cumhuriyetten yana tercihlerini vapmışlardır." kesimin blok olarak oylaruu AKP'den yana kullandıgım, solculann önemti bir kesiminin ise sandığa gitmediğini anlatan CHP kurmaylan, sonuçtan duvduklan hayal krnkuğmı gizlenıiyorlar. Katüım oranuun düşüklüğüne de dikkat çeken Bay ram Meral, Yaşar Nuri Öztürk, Algan Hacaloğlu ve Sefa Sirmen'in ortak kaıusL, varoşlann oyiaruu yitirdikkri yönünde. SERVER TANİLLİ Fethiye'den Nazilli'ye 5 ve 12 Kasım tarihleri arasında, Fethiye'den başlayan ve Nazilli'de noktalanan bir geziye çık- tım. Güzergâhın üstünde ara durak noktalan, Or- taca, Muğla, Milas, Aydın, Kuşadası ve Söke ol- du. Bu il ve ilçelerin Atatürkçü Düşünce Dernek- lerininçağnlısı idim. Her gittiğim yerde de, "Aydın- lanmanın Neresindeyiz?" adlı bir konuyu işleyip durdum. Doğaldır ki, sözü 3 Kasım seçimlerine de getirdim ve taşıdığı anlamı belırtmeye çalıştım. Medyanın büyük bir bölümünün iktidara yalakalık etmeye soyunduğu bir ortamda, yurttaşlara bu konuda da bir şeyler söylemek gerekiyordu. • Atatürkçü Düşünce Dernekleri. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneklenyle beraber, laik ve demok- ratik Cumhuriyet'in gelecegi üstüne en çok duyar- lık gösteren kuruluşlar. Yönetimin başında ve mut- fağında yer almış olanlar da, dürüst, bilinçli ve yurtsever insânlar; topluma seslendiklerinde yüz- lerce yurttaşı salonlarda toplayabiliyoriar. Fethiye'den Güngör Berk, Ortaca'dan Mithat Sottekin, Muğla'dan Birdal Ertuğrul, Milastan Ce- lal Durgun, Aydın'dan Osman Saçıkara, Kuşa- dası'ndan Akan Evren. Söke'den Ali Güvenen- ler, Nazilli'den Şevki Altıntaş, Aydınlanma hare- ketinin seçkin gönüllüleri. Çevrelerine de yardım- cı diye kadın-erkek pırıl pırıl insanlan toplamışlar. Aydın'dan bir Deniz Uysal'ı, bir Nükhet Akgönül'ü nasıl unutabılirim? Ege'nin bu yörelerinin halkının yüksek düzeyini de belirtmelı: Her konferansın arkasından yönel- tilen sorularda, bu düzey kendıni belli ediyordu. Ama bütün bu insanlara, Türkiye'nin şu 3 Kasım seçim- leriyle gelıp vardığı yerden duyulan bir kaygı ege- men. Ancak, kımin suçuydu bu? Bugünkü iktidan oluşturan insânlar, ta 50'li yıl- lardan başlayarak döşenmiş yollardan çıkıp gel- diler buraya. Demokrat Parti'den kalkarak bütün sağ partilerin bunda payı var. O partiler, Türkıye'yi bugünkü perişan durumuna getirirken, 1923 laik ve demokratik Cumhuriyet Devrimi'ne bu oyunu da oynadılar. Neyi temsil ediyor bu iktidar? Ne "Merkez Sağ "dır, ne "Müslüman Demokrafl Islamcı bir partidır o! Dogmaları vardır onun; geçmişle bağlantıları vardır; gelecegi kurtaracak bir ideolojisı de yoktur. Halkın yöneldiği partilerden bın olsa da, hıçbır za- man "halkın partisi" olamayacaktır. Yalaka takımı ne derse desin, işin ıçyuzü bu. Aynca, milli irade- yı tek başına temsil ettiği iddiası da tutarsızdır: Kayıtlı seçmenlerin sadece yüzde 25'inin oylannı almıştır; yüzde 75 ise onlara karşıdır. Türkiye'nin dev soaınlan, başta da iktısadi ve sos- yal sorunlarının yanı sıra eğitim sorunu, onlan ger- çekten çözecek olanları bekliyor. Ama bir mitosun da yıkılması gerekiyor: AKP iktidannın neyi ne ka- dar yapabildiğini de bekleyip görmeliyiz. Ve halk, asıl o görmelıdir! Hepimize, gelişmeleri dikkatle izlemek düşüyor. Doğaldır ki, 1923 Devrimi' nin, akıldan ve bilrmden yana, laik temeller üzerine dayalı "uygariık tasarı- s/"nı hayata geçirmeyi de unutmadan! • Bu yolculuğum boyunca, güzelim insanlarımı- zın yanı sıra, doğa zenginlığinin de eşsiz örnekle- rini gördüm: özellikle Fethiye denizini, Gökova'yı ve Kuşadası'nı... Ne var ki, rant ekonomisi ile ara- zi yağmasının iğrenç örnekleri karşısında da tik- sindim. Ovalar yapılaşmaya açılıyor, tepeleryok edi- liyor; beton her şeyi esir almış durumda. Ama bütün bu hengâmede, Kuşadası'nda De- ğırmen'de akıncı bir kadını, Gürsel Tombul'u din- lerken, daha ınsanca girişimlerin öyküsünü de öğ- rendim ve teselli buldum. Her şeyı meta haline ge- tiren liberalizmin barbar yürüyüşüne karşı, insanı, doğayı, tarihi korumaya ahdetmiş insânlar da var. Yarınlan, onların çoğunluğu kurtaracak!.. SHP Parti Meclisi toplandı Karayalçın: Sol dibe vurdu ANKARA(AA)-SHP Genel Başkanı Murat Karayalçın. "Bu seçim- lerde eski yapı öldü, ye- ni yapı da doğmadı, ama arada marazi yapüan- malar ortaya çıkü" dedi. SHP Parti Meclisi, Ka- rayalçın başkanlığında Park Otel'de toplandı. Karayalçın. konuşmasın- da, 3 Kasım Milletveki- li Genel Seçimi sonuçla- nnı değerlen- dirdi. Seçim sonuçlannın mutlaka sos- yologlar, si- yaset bilim- cileri ve ana- yasa hukuk- çulantarafın- dan araştınl- ması gerekri- ğini kayde- den Karayal- çın, seçimin bazı çevTeler ve medya ta- rafmdan iki partili olarak kamuoyuna sunulduğu- nu ve başbakan seçimi olarak yansıdığını söyle- di. Seçimlerde solun di- be \oirdugunu öne süren Karayalçın, şöyle konuş- tu: "Bu seçimlerde eski yapı öldü, yeni yapı da doğmadı, ama arada ma- raziyapdanmalarortaya çıktı. Sol artık doğum •Sol partilere birlikte çalışma çağnsı yapan SHP lideri, "Her seçimde yeni birpartiyi seçmek, bir Türkiye klasiği" dedi. vapmah, yeni vapıvi sol doğurmakdır. Bu da bit- mektükenmekbümeyen solda bhieşme görüşme- leriyie,transferlerle, tak- tiklerle, otel lobilerinde pazariıklaria olmaz. Sol partilerin tümüne sesle- niyonım, gelin birlikte çahşahm. Bunu ilk kez yapıyor olacağız. Bugü- ne kadar hiç birükte ça- lışmadık." "2 partili seçimde tek başına ikti- dara gelen AK Partiyö- netidkrinîve seçimi kay- bederek tek başına mu- halefete ge- len Baykal'ı kudadığmı" belirten Ka- rayalçın, seç- menin her seçimde "ye- ni bir parti" uygulama- sı yaptığını ifade etti. Murat Karayalçın, "Bu uygulama 1987'den beri sürüyor. Her seçimdebir partiyi görevegetinnebir Türkiye klas@" dedi. Karayalçın, 2 partili meclislerin bugüne kadar başanlı olamadıklannı kaydederek "Umanm başanh oluıiar" diye ko- nuştu.