Katalog

-IKASM2002CUMA CUMHURİYET SAYFA J L Î J J V U I I f J İ V J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Itevtlıattarekorılüzey •^NK\RA(A\KA)-Bankalardaki t o a ı n ne\ duat. dün 131.5 katrilyon lıra dfe\ine çıkarak bugüne kadarki en >~İBek se\ iyesıne ulaştı. Sıstemin t o p m kredileri de 540 trüyon lira art-ak 39 7 katnlyon liraya yûkseldi. A J Ş yabancı para mevduatlardan Ica^aklanıyor. Öte yandan bankalann r e p işlemlerinın tutan da 1 -8 Kasım haJmsında 684 tnlyon lira artarak 3 lcatlyon 248.4 triîyon liraya çıktı. AJanyakrt fîyatJarı indi • JVKARA (AA) - AkaryaJat ürüJerirden benzin çeşitleri ile sanyide kullanılan fueloil fiyrlannda, yarından geçerli olmak ü z e e değişik oranlarda indirime gidıdi. Hazineden edinilen bilgiye görı, kurjunsuzbenzinde yüzde 3.23, süptr benzinde yüzde 3.10, normal beninde yüzde 3.24, sanayide kullınılan fueloil fîyatlannda ise yüzte 7.96 oranında indirim yapıldı. Yen düzenleme, uluslararası petrol piysalanndaki fıyatlarda ve dolar kunnda yaşanan gelişmelerden kayıaklandı.Öte yandan tüpgaz fıyaian dünden geçerli olmak üzere yüzce 1.38 ile 1.66 arasında arttınldı. Otogaza da yüzde 1.85 zam geldi. OECCden mevzııat uyansı • PARİS(AA)-Ekonomık İşbırlıği ve Kalknma Örgütü (OECD). Türkiye'nin ekorDmık kalkınma için acilen mevzuat refornu yapması gerektiğinı açıkladı. O E O c e hazırlanan Türkiye'dekı idari refornlarla ilgılı raporda, Türkiye'nin. AB'ye üyeliğirun de teşvikiyle bankacılık. mali sektör. kamu yönetimi mevzuatında reform başlattığı bildirildi. Enerjı ve telekomünikasyondaki refonnlara dikkat çekilen raporda, özelleştirme eleştirisi yapıldı. SSK ayHdarı yüksddi • AİVKARA (ANKA) - Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) emeklilerinin aylıklanna ekim ayı enflasyonu olan yüzde 3.3 oranında zam yapıldı. En düşük aylık 249 milyon 939 bin liraya yûkseldi. SSK'den yapılan açıklamada. tüketici fıyatlan endeksınde ekim ayındaki yüzde 3.3'lükartışın emeklı dul ve yetim aylıklanna yansıtıldığı bildinldi. Bu durumda en yüksek emeklı aylığı da 481 milyon 645 bin lira oldu. SSK emeklilerinin kasım ayı aylıklanna yapılan zammın toplam maliyeri ise 2 7 .7 trilyon lira olarak kaydediliyor. Sebze fiyatian geriledi • ANTALYA (AA) - Türkıyenin turfanda sebze üretim merkezlerinden Antalya'da, sivribiber ve domates fîyatlan. hafta başına göre düşüş gösterdı. Haftaya 1 milyon 100 bin liradan giren sıvribiberin fıyatı hafta ortasında 500 bin lira. domatesin fıyatı da 100 bin lira geriledi. Antalya Büyükşehir Beledıyesi Toptancı Hal Daıre Başkanı ArifKuş. arz-talep dengesi nedeniyle sivribiber ve domates ile bazı sebze fiyatlannda düşüşler yaşandığını söyledi. TÜPRAŞ'tan yeni tesis • İSTANBUL (AA) - TÜPRAŞ Türkıye Petrol Rafınenlen AŞ, kurşunsuz benzin üretim potansıyelıni arttıracak ve moiorindeki kükürt üst sınır değerini, AB ülkelerinde 2005'te yürürlüğe girecek olan yüzde 0.005 oranında sağlayacak Izmit Rafinerisi Yeni Reformer ve Dızel Kükürt Giderme Ünıtesı Projesi'ni hayata geçiriyor. Yatınm tutan 233 milyon 59 bin dolar olacak \e 2005'te tamamianacak tesisin. Türkiye'ye yılda 51 milyon dolar katma değer sağlayacağı tahmin ediliyor. Japon çeliğinde îttifak • TOKYO(AA>-Demirçelik sanayiinde tüm dünyada yaşanan krizin de etkisiyle ıhracatta ve iç piyasadakı satijlarda zorlanan Japonya'nın üç büyîk çelik şirketi Nippon Steel. Kobe Steel ve Sumitomo Metal Industries sernaye ıttıfakına gitti. Kurulan ittifakla bu grketlerin her biri diğerinde belirli orarda hissedar olabilecek. Aynca ürün payaşımı ve takasına da gidip bazı üretm birimlerini birleştirip bir kısmını tasfye edecek. fekere yüzde 15 zam • Ekonomi Servisi- Şekerin fabrika çıkii fiyatı, yanndan geçerli olmak üzee, yüzde 15 oranında arttınldı. Şekr Fabrikalan Genel Müiürlüğü'nden (TÜRKŞEKER) yapJan açıklamaya göre, KDV hariç 1 miron 94 bin 30Ö lira olan 50 kilozramlık torbada kristal şekerin kıloıram satış fıyatı, 1 milyon 258 bin 45Oİiraya yükseltildı. 50 kiloluk torbada 1 milyon 188 bin 500 lira olan küpşekerin kilo satış fıyatı 1 milyon 366oin 800 liraya çıkanldı. SfCONOMİ 30OO: Türkiye'nin ekonomik e sosyal reform programını Jesteklemek amacıyla AB ko- nisyonu MEDA programı çer- :evesinde 150 mttyon Euro utarında olan ve 2001 yılı pinde ödenmesi tamam înacak bir hibe yardımına :nay verdi. i Özel finans kurumlan faizsiz kazanç arayan yerli ve yabancı yatınmcılan çekmek için faizsiz bono öneriyor sermayeyolanyor• AKP'nin iktidara gelmesinin bir avantaj olabileceğini düşünen ÖFK yöneticileri, 11 Eylül'ün ardından kendilerine yer arayan Körfez ülkelerinin yatınmcılannı Türkiye'ye çekme peşinde. Ekonomi Servisi - ABD'ye yönelik 11 Eylül saldınlannın ardından kendilerine faizsiz kazanç arayan yahnmcılann Tür- kiye'ye ilgileri giderek artıyor. Bu ilgiyi değerlendirmek isteyen Türkiye'deki Özel Finans Kurumlan(ÖFK) da bu fon- lan çekebilmek için yeni faizsiz yatınm araçlan oluşturmak arayışında. Bu arayış çerçevesinde AKP'nin ikti- dara gelmesinin bir avantaj olabileceğini de düşünen ÖFK yöneticileri, bu şansı iyi değerlendirmek için Hazine ile görüş alışvenşinde bulunuyor. ÖFK Birliği Başkanı ve Al Baraka Türk Genel Mü- dürü Fehmi Akm'ın Anadolu Ajansına yaptığı açıklamada''faizsiz bono, varhğa davahmenkulkrvTnetvegeürortaklığıse- neiieri gibi araçlan kendi aramızda görii- şüyoruz, olgunlaşüğı zaman Hazine'ye sunacagız.'"dedı Reuters ajansının haberine göre ise 11 EylüTden sonra özellikle Körfez ülkele- rinden gelen fonlann Bah'da çok ciddi şekilde sorgulanmaya başlanmasıyla be- raber bu ülkelerdeki sennaye araçlan ge- tirilerinin oldukça düşük seyretmesi, bu fonlan yeni arayışlara itiyor. ÖFK'ler, "Faizsiz Bono" adı altında geliştirdikleri yatınm aracını önce Hazi- ne'ye kabul ettirip sonra da bu ürünü hem Türkiye'de hem de Körfez ülkelerinde pazarlamayı düşünüyor. Kuveyt Türk Genel Müdürü Ufiık Uyan, " kâmunun etinde olan aöl gayrimenkuller karşüığın- da değerii kağrt çıkanlarak. ÖFK lere ve onlar aracüığryla faizsiz kazancı tercih eden kişi ve kurumlara satüacak. Böylece birnakitvaratmayöntenıioluşturulacak'' diye konuştu. Geçen yıl satışa çıkanlan ancak başanlı sonuç alınamayan kamu arazi ve arsalannın yeni kurulacak bir şir- kete satılabileceğini ve şirketin de arsa- lan kiraya vererek gelir yaratabileceğini belirten Uyan, "bu geHr karşıbğmda bo- nolar çıkanlarak, saolacak: üzerinde bir faiz taahhüdü içermeyen bu bonoian sa- ûn alanlar da. kiradan elde edüecek geör- leri paylaşarak kazanç sağlayacak" dedı. Merkez Bankas Başkanı Serdengeçti ve Hazine Müsteşan Oztrak taranndan verilen ve 2 saat süren brifıngde AKP'lfler ekonomik veriler hakkında sık sık sorular sordu. Hazine ve Merkez Bankası, programm sürmesi konusunda AKP'lileri uyardı Ekonomik programa sahip çıkmANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AKP Genel Başkanı RecepTayyipEr- doğan başkanlığındaki AKP millet- vekilleri, mevcut ekonomik tabloya ilişkin olarak dün ekonomi bürokrat- lanndan bilgi aldı. Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti ve Ha- zine Müsteşan Faik Oztrak başkanlı- ğındaki ekonomi bürokratlannın ka- tıldığı brifıng yaklaşık 2.5 saat sürdü. Brifing sonrasında bir açıklama ya- pan AKP Genel Başkan Yardımcısı Abduflah Gül, birinci öncelüderinin kararlı olmak, yapısal reformlara de- vam etmek ve gerçekçi politika takip etme"k olduğunu söyledi. Tek parti ik- tidannın Türkiye için bir şans olduğu- nu söyleyen Gül, "Yapılması gereken şeylerüı, cesur bir şekilde yapılacağı- na inanryorum. Kısa vadeti değil, uzun vadeli çıkarlarm peşindeyiz. Kamu re- formlannı, yeniden yapılandırmayı, şeffaflaşmayı, harcamareformunuele almakta kararnyız" dedi. Sorulan da yanıtlayan Gül IMF'ye ilişkin bir soru üzerine. "Biz kendi evi- mizi kendimizdüzelteceğiz'' dedi. Se- çim nedeniyle tamamlanamayan 4. gözden geçirmenin, ocak ayı içinde tamamlanacağı düşüncesinde olduk- lannı belirten Gül, bürokrat seçimin- de objektif olacaklannı kaydetti. Gül, "Kamuda objektif olacağız. tşini bi- len, bizimle beraber ayıu he> ecanı du- dedi. Edinilen bilgiye göre brifing sı- rasında Hazine yönetimi başta borç yönetimi olmak üzere, uygulanan program ve ekonominin genel gidişa- tı hakkında bilgi verdi. Özellikle dış borç ödemelerinin gelecek yıl içinde daha da artacağına dikkat çeken bü- rokratlar, programın sürdürülmesi ge- rektiğıni belirtti. Merkez Bankası ta- • Ekonomi bürokratlannın verdiği brifingi değerlendiren bir AKP'li milletvekili, "BDDK'nin yapmış olduğu çalışmalar anlatılarak bize bir ölçüde mesaj verilmiş oldu" dedi. yan arkadaşlarla çalışmaya devam edeceğiz. Herhangi bir sübjektif yak- laşun söz konusu değil" diye konuştu. Piyasalarda güvenin oluşmasına bağ- lı olarak faizlerin düştüğünü belirten Gül. u Bizim kararhhğımız görüJdük- çe faizdeld iniş daha da hızh olacakür" rafından yapılan sunuşta da iyiye gi- dişin sürmesi için yapısal düzenleme- lerdeki gecikmelerin ve kamu maliye- sindeki bozulmanın giderilmesi ge- rektiğine dikkat çekildi. AKP Parti Meclisi üyelerinin de yer aldığı sunuş sırasında. milletv ekilleri sık sık ekonomik verilere ilişkin soru- lar sordular. AKP'Iüer: BDDK konusunda mesaj verildi Ekonomi bürokratlan da öncelüdi olarak 2003 yılı bütçesinin ele alın- ması gerektiğine dikkat çekti. "Prog- rama sahip çıkm. Programm şu aşama- da önceiikh' düzenlemderi arasında yer alan Mafi Kontrol Yasası'na da yeni hükümerin sahip çıkmasmı beklivo- ruz" mesajını ileten bürokratlar, kay- nak yaratmak için özerk kurullann el- lerinde biriken paranın yıl sonunda bütçeye aktanlması önerisinde de bu- lundu. AKP'lilerin de programm sos- yal yönünün bulunmadığı yönündeki eleştiriler getirdiği brifing sırasında, ekonomi bürokratlan BDDK'nin yap- tığı çalışmalara ilişkin de bilgiler ver- diler. Ekonomi bürokratlannın verdi- ği brifingi değerlendiren bir AKP'li milletvekili. "BDDK'nin yapmışokiu- ğu çahşmalar anlatılarak bize bir öl- çüde mesaj verilmiş oldu" dedi. AB İLE ADAYLAR Türkiye sondan birinci ANKARA (AA) - Devlet tstatistik Enstitüsü'nün (DtE) Satınalma Gücü Pariteleri ve Ilgili Ekonomik Göster- geleri 2000 Yılı Geçici Sonuçlan'na göre, kişi başına GSYİH hacim en- deksinde AB ortalaması 100 kabul edildiğinde, Lüksemburg 194 ile bi- rinci, Norveç 143 ile ikinci, Isviçre 121 ile üçüncü oldu. Türkiye ise AB ortalamasının yüzde 25 'i olan kişi ba- şına GSYİH ile Romanya'nın önün- de sondan ikinci oldu. SGP ile kişi başına GSYİH, Avrupa Komisyonu için hem AB yapısal fonlanndan ya- rarlanacak bölgeleri hem de her bir bölgeye aktanlacak fonun miktannın belirlenmesi açısından önemli. llkeler Kişi Başına GSYİH Düzevi 1- Lüksemburg 2- Norveç 3-Isviçre 4- Danimarka 5- Irlanda 6- Izlanda 7- Hollanda 8- Avusturya 9- Belçika 10- Almanya 11-ltalya 12- Finlandiya 13-Fransa 14- Isveç 15- Ingiltere İ6-lspanya 17-KıbnsRumK. 18-Portekiz 19- Slovenya 20- Yunanistan 21 -Çek Cumhuriyeti 22- Macaristan 23- Slovakva 24- Estonya 25- Polonya 26- Litvanva 27- Letonva 28- Bulgaristan 29- Türkiye 30- Romanya Euro 12 AB15 194 143 121 119 116 115 113 113 107 105 105 104 101 101 99 82 78 73 68 67 56 51 46 40 40 36 31 27 25 24 96 100 Fiyat 106 122 133 121 104 127 99 99 100 104 86 108 103 123 116 83 81 69 64 76 43 44 38 44 49 43 47 28 57 33 96 100 DÜNYADAN EKONOMİ... DÜNYADAN EKONOMİ... DÜNYADAN EKONOMİ... DÜNYADAN EKONOMİ... DÜNYADAN EKONOMİ... AVRUPA BİRLİĞİ EKONOMÎSÎNDE KARANLIK TABLO Almanya durgunluğun layısında Çin 'e deflasyon uyansı Ekonomi Servisi - Çok güçlü bir ekonomik büyüme yaşanan Çin'de aynı zamanda fiyatlarda düşüş yaşanması, deflasyonun diğer Asya ülkelerine sıçrama ihtimalini de beraberinde getirdi. Çin'deki ekonomik verilerin deflasyon endişesi yaratırken Asyalı yetkililer. bu durumun sürmesi halinde Çin'deki deflasyonun diğer komşu ülkelere ihraç edilebileceğini belirttiler. Japonya Uluslararası llişkilerden Sorumlu Maliye Bakan Yardımcısı Haruhiko Kuroda ise "Çin'de endişe duyduğum husus deflasjon, toplam uretimi yılda yiizde 7-8 artan bir ülkede tüketicifiyarJannındüşmesi anormal" dedi. Çin'in giderek büyüyen ekonomisini bölge için tehdit olarak görmenin hatalı olduğunu düşünen Kuroda, ülkedeki deflasyonun durdurulmasıyla diğer ülkelere yönelik endişelerin önüne geçilebileceğini ifade etti. Ekonomi Servisi - Iş çevrelerinde oluşan güvensizlik ortamının, son dönemde bütçe açığı ile Ugili sıkrntılı bir dönem geçiren AJmanya'yı, ikinci bir durgunluğun kıyısına taşıdığı ifade ediliyor. Son olarak, Avrupa Merkez Bankasf nın Euro alanındaki büyümenin "memnuniyet verici" olmadığı yönündeki açıklaması, Almanya'nın on aydan kısa bir süre içınde ikinci bir durgunluk yaşayabileceğı yönündeki görüşleri su yüzüne çıkardı. Araştırmalar, Avrupa'nın en büyük ekonomisi olan Almanya'nın ekonomisinde açılan gedikleri kapamakta gecikmesinin, iş çevrelerinin beklentilerini 11 Eylül olaylan sonrasmdaki seviyenin alhna düşürdüğünü ortaya koyuyor. Verileri değerlendiren ekonomistler, Alman ekonomisinin 2003'ün ilk yansında "pike" yapacağı yorumunda bulunuyorlar. Öte yandan, AJmanya ekonomisindeki olumsuz tablonun, AB ekonomisindeki belirsızliği de derinleştirdiği kaydediliyor. Almanya'nın büyüme istikrar anlaşmasınm öngördüğu bütçe kurallanmn dışına çıkması ve Fransa'nın da böyle bir tehlike içinde bulunması, AB Komisyonu taraftndaki endişelerin artmasrna yol açıyor. Sonbahar dönemi ekonomi tahminleri için "Toparlanma umulanın çok altmda" diyen AB yetkili komisyonu, ABD ekonomisindeki yavaşlama ve uluslararası borsalardaki çöküşü de suçladı. Japonlar ölürken harcıyor TOKYO(AA)- Japonya'da,yıhn üçüncü çeyreğinde tüketim harcamalarımn yüzde 0.8'tik bir artış gösterdiğinin açıklanması, ekonomistler tarafindan iyiye işaret olarakyorumlandu Buna karşdık, Morgan Stanley yatırım bankası uzmanı Takehiro Sato, söz konusu dönemde tüketim harcamalannda ' görülen artışın, büyük ölçüde cenaze harcamalanndan kaynaklandığını, bunun ekonominin genelindeki bir canlanma belirtisi olarak yorumlanamayacağtnı söyledi. Cenaze törenlerinin ölümden başlayarakyülar süren defin ve anma merasimlerinden oluşan karmaşık ve masraflı bir süreç oluşturduğu Japonya'da, halfan "Ölüm standartlanndan " taviz vermemesi, cenaze işlerinde faaUyet gösteren firmalann işlerinin yolunda gitmesini sağlıyor. Avrupa'da bono borçları arttı • İSTANBUL (AA) - Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in ekonomistlerinden Kerryn Fowfie. Avrupa'da şirketlerin bono yoluyla borçlanmasının, 1985'ten bu yana yıllık yüzde 26 oranında artış gösterdiğini söyledi. "Avrupa'da, şirketlerin menkul krymet cinsinden borçlanmalan, toplam dış fınansmanlarmm yüzde 6'sını oluşturuyor" diyen Fowlie, şirket borçlanma piyasasımn, uzun vadede de sağlam bir gelişme göstereceğini kaydetti. Fovvlie, Avrupa'daki şirketlerin reyting kalitesi ortalamasının da ABD'deki şirketlerin reyting ortalamasının üstünde olduğunu ve bunun borç maliyetini düşürdüğünü vurguladı. Meksika'da tarım krizi • MEXICO CIT\ (AA) - Meksika'da küreselleşme aleyhtan eylemciler, Amerikan tanm ürünleri ithalatında gümrük vergilerinin ocakta kaldrnlmasmı protesto ediyor. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması uyannca, ABD'den mısır, süt ve süt ürünleri ile şeker haricindeki tanm ürünleri ithalatında gümrük vergileri yeni yılda kaldınlacak. Eylemcilere göre Meksika'da tanm krizinin ağırlaşmasına neden olacak bu kararla, milyonlarca Meksikalı çiftçi yerinden- yurdundan olup göç yollanna, ABDye yönelecek. Meksika hükümeti ithalat kapılannın daha da açılmasıyla kırsal kesime yeni yatınm çekip, istihdam yaratacağını savunuyor.