Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ÎLHAN SELÇUK Genel Yavın Yönetmeni: İbrahim Yüdız # Yazıişleri Müdürü: Sanm Alpadan#Sorumlu Müdün Mehmet Sucu # Haber Merkezi Müdürü: Hakan Kara Ktıhbarat Cengiz Vıldırım 0 Ekonomı Öz- lem Yüzak 9 Kültür Eeemen Berköz # Spor Abdüikadir Yücelman # Makaleler: Sami Ka- raören 0 Düzeltme Abdullah Vazıcı • Bıl- gı-Belge EdibeBuğra • Yurt Haberlen Meh- met Faraç 9 A\rupaTertiMİcısı Gürav Öz Yayın Kurulu: İlhan Selçuk (Baş- kan). Emre Kongar (Danışman l. Orhan Erinç. Hikmet Çetin- kaya, Şükran Soner. İbrahim Y ıİdı/. Orhan Bursalı. Musta- fa Balba\. Hakan Kara. Ankara TemsılciM Mustafa Balbav Aıaturk Bulvan No 125. Kat 4. Bakanlıklar-Ankarâ Tel- 4195020 1 7 hat). Faki 4195027#İ2mırTemsılcisı Serdarkı/ık. H.ZıvaBK 1352 S 2 3Tel.4411220. Faks 441S745 Müessese Mudüru Erol REKL\M: P.M. Ltd. Şti. • Gen«l Erkut # Koordınator \ludurGulbin Erduran•Kc»ndınatör Ahmet Korulsan • Mu- Reha Işıtman # Genel Mudurt rd hasebe Bülent\ener# Se>da Çoban • Fınaniman Mudüru t AdanaTemsılcısr Çetin Yiğenoğlu. tnonuCd 119 İdare Hüsejin Gürer Çetin Erduran Tel 0212 514 0^53- S No.l K.at l.Tel 363 1211.Faks 36? 12 15 Satış FaziletKuza 51'8460-fel Faks 0212 5138463 \avımla>ai): ^enı Gün Haber Ajanjı Basın ve \a>ıiKilık A Ş. Baskı: Sahah \a\mcılık A Ş rurkocajıCad 3941 CağakıŞlu 3-H<4 tstanbul PK 246 - SıAecı 34435 Istanbul Tel lO 212) 512 05 ('5 ) 20 hatI Faks 10212151385 95 15KASIM20O2 Imsak. 5.13 Güneş 6.44 Ösle: 11.56 Ikındı 14.29 Akşam. 16.55 Yatsı: 18 19 Kermit artık efsane • Haber Merkezi - Dünya çocuklannın bir numaralı eğlencesi Muppet Şov'un ünlü karakteri Kıırbağa Kermit şu sıralar ççk mutlu. Çünlü Kermit'in artık Yıldızlar Bulvan'nda bir yıldızı var. Mutluluğunu 'babası' Jim Henson'la paylaşan Kermit objektiflere poz vermeyı de ihmal etmedi. Kurbağa Kermit, aynca 25. doğum gününü de kutluyor. Uydu yaymcılığının mucidi öldii • SAN ANDREAS (AA) - Yaşamımızın alışıtmış ve vazgeçilmez bir parçası olan uydu televizyon yayıncılığıyla ilgili ilk adımı 1976'da atan Henry Taylor Howard, önceki gece kullandığı uçağm düşmesi sonucu öldü. Hcnvard'ın kullandığı tek motorlu uçalcta bulunan üvey oğlu da yaşamını yitirdi. Uçaktaki üçüncü kişi ağır yaralı olarak hastaneye kaldınldı. Hovvard, 1976'da bilinen ilk uydu televizyon sistemini geliştirmişti. Hovvard'ın uçağı Calaveras havaalanından kalkışından hemen sonra düşerken düşüş sebenin henüz belirlenemedıği kaydedildi. Kandaki iltihaplanmaya dikkat • CHICAGO (AA) - Bıhm adamlan. kandaki iltihaplanmanm, yüksek kolesterolden 2 kat daha fazla kalp krizi riski yarattığını tespıt etti. Brigham and Womens Hastanesi'nde 27 bin 939 kadın üzerinde 8 yıl boyunca sürdürülen araştırmada, kandaki iltihaplanmaya işaret eden C-reaktıf proteini (CRP) yüksek olanlann kalp krizi geçirme ihtimalinin, yüksek kolesterolü olanlara oranla 2 kat fazla olduğu ortaya çıktı. Kandaki CRP seviyesi litrede 1.5 miligram olan deneklerde risk oranı düşük bulundu. Batı IMil viriisü timsahlarda • NEW YORK (AA) - Amerika'da hızla yayılan Batı Nil virüsü. Florida'da yaşayan timsahlara da bulaştı. Sağlık yetkilileri virüsün ilk kez bir sürüngende görüldüğünü belirtti. Virüsün görüldüğü timsahlann çiftliklerde eti için beslendiğine dikkati çeken uzmanlar, virüs bulaşmış bir timsahın etinin yenmesi durumunda hastalığın insana geçmeyeceğini, çünkü et pişirilirken virüsün öleceğini söyledi. Bu çiftliklerde 2001 yılında 86 ton timsah eti üretildiği bildiriliyor. Stratflvari'nin kemanı satridı • LONDRA (AA) - Ünlü enstrüman yapımcısı Antonio Stradivari tarafindan 1726 yılında yapılan Cromonensis keman, Londra'daki ünlü müzayede şirketi Christies tarafmdan 600 bin sterline satıldı. Batı Londra'nın en lüks semtlerinden biri olan Kensington'da yapılan müzayedede satılan kemanın 600-850 bin sterlin arasında satılmasını beklediklerini belirten Christie's yetkilileri, kemamn 600 bin sterline alıcı bulmasmdan da memnuniyet duyduklanm açıkiadı. Şirketin enstrumanlar bölümü direktörü Kerry Keane, Antonio Stradivari'nin döneminin en ünlü keman yapımcısı olduğunu belirterek satılan kemanın da ustanın önemli eserleri arasında bulunan, yüksek kalitede bir enstrüman olduğunu ifade etti. Son filmi gösterime girmeden 'net'te Harry Potter korsanların elinde NEW YORK (AA) - Harry Potterin son filmi olan "Harry Potter and the Chamber of Secrets" (Harr>r Potter ve Sırlar Odası), daha gösterime girmeden internete konuldu. Filmi yapan Warner Bros firması olayı doğruladı ve filmın genelde tutulan fılmlerin yasadışı kopyalannı yapan internet sitelerinde ortaya çıktığını bıldirdi. Stüdyo sözcüsü. "Filnüerin yasadışı yoUardan çoğalülması ve dağıtılması hırsEfaktır"1 dedi. Filmin kaçak kopyasının küçük bir kamerayla New York ve Londra'daki ön gösterimler sırasında kaydedilmiş, daha sonra da çoğalhlmış olabileceği belirtiliyor. Harry Potter'in yeni filmi cuma günü gösterime girecek. Filmin internete konulan kopyalannın, dosya değişimi yoluyla kullanıcılar arasında kolaylıkla yayılabildiği kaydedildi. Bu gibi durumlan önlemek amacıyla ABD Kongresi'ne sunulan bir yasa tasansı, yasal hak sahiplennin, internet korsanlannm üzerinde telif hakkı bulunan malzemeyi çalmalannı engellemek için dilediği teknolojik yöntemlere başvurmasına olanak tanıyacak. Bu yöntemler arasında, internete aynı adla boş dosyalar koyarak kaçak dosya indirenlerin moralini bozmak, filmi dağıtan siteye karşı aşın talep yaratarak sitenin çökmesini sağlamak gibı önJemler var. Hollyvvood'un iki şirketi calısıyor Kült bilimkurgular yeniden doğacak The Incredible Shrinking Man, bilimsel bir deney sonucu küçülen bir adamın hikâyesini anlaüyordu. Kûltûr Servisi - Hollywood, 1950'lerin kült bılirrikurgu filmlerini yeniden çekmeye hazırlanıyor. Unıversal Pictures ve Brian Imagine Entertainment şirketleri bir dönemle özdeşleşen "Curious Georges" ve "The Incredible Shrinking Man" fılmlennin yeniden yaptmlan için iki yazar grubuyla anlaşma karan aldı. Curious Georges'un yönetmenliğini SevimM Canavarlar filminin yaratıcılanndan olan David SiKerman üstlenecek. senaryosunu ise Dan Gerson ve Robert L. Baird yazacak. Bilgısayar animasyonu Curious George, daha önce de fılme alınan aynı isimli çocuk kitabından uyarlanacak. 1950"li yıllann unutulmaz filmi Incredible Shrinking Man. o dönem Jack Arnold tarafindan çekilmişti. Bilimsel bir deney sonucu küçülen bir adamın hikâyesini anlatan film Thomas Lennon ve Robert Ben Garant tarafindan yeniden senaryolaştınlacak. Filmin başrolünde ıse Eddie Murphy olacak. Hollywood, 50'li bılimkurgu filmlennı yeniden çekme hazırhklan devam ederken Türk sinema tarihımn en absürd filmlerinden sayılan Türk yapımı bilimkurgu 'Dünyayı Kurtaran Adam'ın da ikincisi çekiliyor. Filmin ikıncısine, Metin Demirhan ve Çetin İnanç imza atıyor. Filmde ilk yapımda olduğu gibi Cüneyt Arlan ve Aytekin Akkaya başrolleri paylaşacak. Film 2004 yılında vizyona girecek. Îspanya'dan getirilen 2200 ton toksik atık tskenderun açıklarmda bekletiliyor Gemi zehirkusuyorAKEVBODUR İSKENDERUN - Türkiye, ımza koyduğu Basel Sözleşmesi'ni uygulatamayınca îspanya'dan getirilen ve 998 gündür bir gemide bekletilen 2200 ton toksik yükün Hatay'da imha edilmesi için yöntem anyor. Ancak valilik ne zehirin depolanacağı bir yer ne de imha yöntemi bulamıyor. St VTgncent bayraklı MV/ULLA adlı geminin tskenderun'a getirdiği termik santral baca külünün iki ülke arasında yarattığı diplomatik kriz, 998 gündür çözülemeyince Ankara'da Çevre ve Dışişleri bakanhklan, Denizcilik ve Gümrük müsteşarlıkJan, tskenderun Liman Başkanlığı ile Hatay Çevre Müdürlüğü yetkililerinin de katıldığı toplantıda; yükün MV/ ULLA veya başka bir gemiyle Ispanya'ya gönderilmesi, Hatay'da bir antrepoda beklemeye alınması ya da imha edilmesi yönünde karar çıktı. Toplantı sonucunun Hatay'a büdirilmesi üzerine Hatay Valisi Zeki Şanal imzasıyla Çevre Bakanlığı'na gönderilen yanıtta. bölgede 2200 ton toksik yük depolayacak bir antrepo ile imha yöntemi bulunmadığı vurgulandı. Üç yılhlt süre doldu Hatay"daki yetkililer, 998 gündür tskenderun açıklannda bekleyen MV'ULLA gemisini bayrak ve uluslararası sularda seyTetmesine izin veren üç yıllık onay süresinin dolduğuna dikkat çekerek"Bu geminin uluslararası sularda seyretmesine onay verecek teknik heyetin de Türkhe'de olmadığı, ilk kez yaşanan bu olayla ortaya çıktı' dedi. MV ULLA'nın acenteliğıni yapan Mavi Denizcilik, yaklaşık bir yıl önce 150 bin dolar harcanacak bakım sonrasında geminin yükünün tspanya'ya götürebileceğini belirterek bu parayı Ankara'dan talep etmişti. Çevre Bakanlığı ıse acentenin toksik yük taşıma pazarhğını kabul etmemiş ve Basel Sözleşmesi'ne göre yükün tspanya tarafindan alınmasının zorunlu olduğuna dikkat çekerek Greenpeace Akdeniz Ofisi'nden yardım istemışti. 2200 ton toksik yükü ülkede bırakmaya çalışan Çevre Bakanlığı ile Ankara'dakı diğer yetkililere sert tepki gösteren Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri ortak sekreteryası Oktay Demirkan. kangrene dönüşen atık konusunda ilgilılerin acz ıçinde olduğunu söyledi. SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN "...Seçimlerin 'Gerçek Manâ ve Ehemmiyeti'..." K A D I N DAY4NIŞMASI - Şarkıcı Michelle Branch, Sherley Cnw ve Steive Nkks, dün Los Angeles'taki Walden Pond kasabasmda bulunan Thoreau Enstitüsa yaranna düzenlenen konserde bir araya gekti. 'Fırünata Hava' adı verilen konserde ünlü kadın sanatçılar birbirinden güzel şarkılannı bu kez yardım amacıyla seslendirdi. Branch, Cnm ve Nkk dinleyitilere pop, caz ve blues ziyafeti çekti. (REUTERS) TÜRKÎYE ARAŞTIRMALAR MERKEZİ VAKFI ARAŞTIRMASI Türkgöçmenlerçevreye duyarlı İstanbul Haber Servisi- Almanya'da yapılan bir araş- tırma, Türk göçmenlerin çevre bilincinin Alman yurt- taşlanyla hemen hemen ay- nı düzeyde olduğu, ancak bilgi eksikliklerinin görüldü- ğünü ortaya koydu. Türkiye Araşnrmalar Mer- <ezi Vakfı (TAM) "Türk Göçmenlerde Çevre Bilin- ci" konulu bir araştırma yap- tı. Eylül ayında 500 Türk aı- lesi üzerinde yapılan araştır- ma, göçmenlerin çevre ko- nusunda daha etkin hale gel- mesini sağlayacak yöntem- ler geliştirmeyi amaçlıyor. TAM Direktörü Prof. Dr. Fa- ruk Şen, Türk göçmenler- de, çe\Te koruma konusun- daki bilgi eksikliğinin bu tür araştırmalar ve sivil toplum örgütlerinin çabalanyla çö- zülebıleceğini belirtti. Araştırmanın sonuçlanna göre, çe\Te konusundakı gö- rüşler açısından Türkler ve Almanlar arasında çok faz- la farklılık yok. Araştırma, çevre kirliliğine karşı çok yüksek oranlarda hassasiyet sergilenirken, çe\Te koruma tedbirlerine yaklaşımın da olumlu olduğunu ortaya koy- du. Araştırmaya göre. göç- menlerin yüzde 75'i, .Mman- larrn da yüzde 73'ü depozi- tolu kuru kullanımını des- tekhyor. Türk göçmenlerin yaklaşık yüzde 8'ı tek başı- na bu konuda hiçbir şey ya- pılamayacağını düşünürken bu oran Almanlar'da yüzde 16'yaçıkıyor. Otanhte, seçimlere Vhf/Mp'denirdi; yo hayır, 'Yurt Bilgisi' dersınden değıl; evımizdeki siyaset or- tamından, kulağımda kalmış: meraklısı bil'ır, baba- mın, Izmir'deki avukatlık yıllarında, gazetecıliğe de bulaşmışlığı var, 'fırkaalığa' da! 'Serbest Fır- ka' taraftan Hizmet gazetesınin, 'Mes'ûl Müdü- rü'yöü; gazetenın sahibi ve başyazarı Zeynel Be- sim Bey: bunlar, Ismet Paşa'ya karşı. Ali Fethi Bey'i desteklıyor; dağdağah bir dönem, macerâ Izmir Ha- pishanesi'nde bıtmıştr, kadenn cılvesıne bakın kı, pederın 'yattığı' ferânede, yıllarca sonra. bende- nız de, 'bırmüddet istirahat' edecektim!.. Böyle bir ortamda, intihâp sözü edilmez mi? An- nem. 'Kabul Günleri"nde, misafirienyle söyleşirken, derdi ki mesela: "-...filân bey, tek bir rey daha ala- bilseymiş, meb'ûs olacakmış, alamamış; Tire'li müntehib-i sâni ona vermiyor, feşmekân beye veriyor!.." Hadı bakalım. müntehib-i sâni ne de- mek? Galıba sonradan, 'Ikinci Seçmen' dıye çev- rılmiştir; çoğumuz Cumhuriyet'ın ilk yıllarında, Meclis'in üyelerini 'iki dereceli seçim 'le seçtiğini ya bilmez, ya unutmuştur; oysa böyleydi, önce halk. meb'ûslan seçecek olan, 'ikinciseçmenler'] seçi- yordu; sonra da onlar, milletvekillerini! Neden mi? Inkılâp tarihimize, şöyle bırgöz atın, anlayacaksınız. Oligarşi, yönetim idrâkimize girmiştir I" IkTBMM, handiyse'ParisKomünü'gıbıbirşey- dı, 'dırekt' (dolaysız) Demokrası uygulanmıştır. Meclis Başkanı, aynı zamanda Hukümet başkanı- dır; bakanları bıle, milletvekilleri seçiyor! Cumhu- riyet karşrtı güçler, yönetimi çıkmaza sokmak için tertiplere girdikçe; seçim yöntemi değişir, kurallar sıkılaşır; çünkü bakarsınız Gâzi'ye Su- ikast, Dersim Isyanı, Kubilây Olayı vs. birbirini izliyor; öyle ki 30'lu yıllardaki düzenden söz ederken, 70'li yıllardaki yazılanmda, 'askeri de- mokrasi' deyimini yeğlemiştim; şimdi düşünü- yorum da, bu disiplin ya da otorite eğiliminde: yal- nız iç etken değil, dış etken de rol oynamıştı: 'To- taliterlik'! O senelerde 'demokrasi', Avrupa'da artık alay konusuydu; tabii, Türkıye'de de! Fâlih Rıf- kı Bey'in, ünlü kitabının adı, her şeyi açıklamıyor mu? 'Moskova/Roma'! Şimdi yaşadığımız 'tek dereceli' seçim, 4O'lı yıl- lann ilk yarısında, uygulamaya alındı; alındı da, ne oldu? Şurası bir gerçek ki, halkın gerçek eğilimle- rini yönetimlere, tıpı tıpına asla yansıtamadı; zira faşizan totaliterlik, 'yönetim idrâkimize girmiştir', 'oligarşi' eğilimi daima ağır basar. Asıl kaybedenler' anlam ta$ıyor Hadi isterseniz, bir örnek arayalım: Türk halkı, yönetim kadrolarının ülkeyi 'Sis- tem'e uydurayım derken; istiklâl Savaşı'nın ve Müdafaa-i Hukuk'un 'muktesebâtını' tehlikeye attığının farkındadır: Türkiye, her geçen gün, bi- raz daha 'kültürsüzleşiyor'; dışa bağımlılığı' artı- yor. varsıl'la yoksul'un arasındaki uçurum derın- leşıyor vs... Bu durumda seçmen. ıradesını nasıl etkili ve geçerli kılabilir? Seçimlerde, beğenme- diği kadroları tasfiye edip; yenı ve ümitli olduğu kadroları iktidara getirerek. öyle mi? Ikı seçımdır, net bir şekilde yaşadığımız budur: Önceki seçimlerin çarpıcı yanı, DSP ile MHP'nın beklenmedik başarısı değildi; DYP, ANAP ve CHP'nin devre dışı bırakılmasıydı; nedeni belli. Soğuk Savaş' örtüsü arkasında, ülkeyi Kema- list tutumundan uzaklaştıran, dışa bağımlılığı olağan hale getirip, Yeni Tanzimatçılığı besle- yen, bunlar; onun için halk onları yönetimden uzaklaştırıyor; yerine 'Ulusal' dolayısıyla Top- lumsal' niteliği ağır bastığına inandığı, 'denen- memiş' iki partiyi çağırıyor. BenceTürk halkının, bu önemli, üstelik tarihi tercihinin, sebep ve muh- tevâsını, önceki 'iktidar' o kadar anlayamadı ki, Türkiye'nın büsbütün aleyhine tertip ve entrikala- ra âlet oldu; zira. oligarşi virüsü, kanına girmişti bir kere. Bu seçimlerin, manâsı daha açık; daha o gece, televizyonda (TV8) söylemedim mı? Halkımız, Ba- tı'dan, Batı 'ayaklarından' usanmıştır; artık lâfını bıle duymak istemiyor; haysiyet sahibi, 'tam ba- ğımsız've 'ulusal', 'Gâzi'nin Cumhuriyeti'nde ya- şamak istiyor. Demokrasiyi kullanarak. bunu nasıl gerçekleştirebılir? 'Öfe/(//er/n'hepsini, 'baraj'm al- tına süpürerek! Öyle yapmadı mı? En ağır yenilgi- ye uğrayan, en hızlı Batı yandaşı olan değil mi? Acaba niye hiç kimse -işin tuhafı, kazanan dahil- olaya bu tarafindan bakmıyor? Oysa seçimin 'asıl mana ve ehemmiyeti', Graham Fuller (llımlı) Is- lâmı'nın, Huntington (Şeriat) Islâmı'na karşı za- fer kazanması değil; 'Küreselleşme'nin 'AB' ve ABD 'yandaşlığının', yurttaş tarafindan redde- dilmesidir; yânı üzerinde durulması, tutumunun tar- tışılması gerekenler, aslında kazananlar değil, kay- bedenler olmalı: Yarım yüzyıllık politikalannın ifla- sı! Neden böyle oluyor? Ozaman soru şu mu? Demokrasiye gönül ver- miş halkımız, o şaşmaz sağduyusuyla, yurdu aleyhine çalışanlan sepetlerken; acaba doğru za- manda, doğru örgütü mü, yönetime çağınyor? Yok- sa, yine yanlış mı yaptı? Geçen seçimlerin yanlışı, MHP ve DSP tdi; böy- le olduğu, yaşanarak görüldü; bu defaki yan- lış, AKP ve CHP'dir, bu da yaşamlarak görüle- cek! Seçmen, işlediği yanlışın henüz farkında rmdır, orası tam kest'rilemez ama; y&ni iktidar'ın içeriye ve dışarıya verdiği ilk sinyaller; hiç de 'yeni' değil, adamakıllı 'eskidir ve 'çok kulla- nılmıştır'; hemen hepsini Özal'ın, Çiller'in, Yıl- maz'ın, kaleminden okumuş, ağzından işitmi- şizdir. Peki, niye böyle oluyor? Doğru, asıl onu konuş- malıyız. e-mail:tilahanfı/ isnet.net.tr http://www.bilgiyayinevi.com.tr/ailhan Faks:0-212 / 260 19 88