Katalog

15EKİM2002SAU CUMHURİYET SAYFA IRAK ^Çakmakoğlu: K.Irak'a gerekirse müdahale ederiz. Baykal ve Cem: Harekât kabul edilemez Geçmiş çabuk unutulduHaber Merkezi - ABD'nin olası Xrak operasyonu öncesi Ruzey Irak'ta- l ö Kürt gruplann devletleşme yönün- cle attığı adimlann ardından Milli Sa- •voınma Bakanı Sabahattin Çakma- koğhL Türkiye'nin Kuzey Irak'a "ge- rekirse müdahaleedebfleceğT açıkla- rnasını yaparken TBMM Başkanı Öroerlzgi,"MGKtoptaııösındanson- r a hükümet,Mecfis'in olağanüstü top- tanması gibi bir istekte bulunursa dfl- şünûrüz" dedi. Kuzey Irak'ta son dö- oemde yaşanan gelişmeler siyasile- rin seçim meydanlannda yaptığı ko- nuşmalann gûndemıni oluşturdu. Çakmakoğlu, dün NTV'de yaptığı açıklamada Türkiye'nin Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulmasına izin ver- rneyeceğini kaydettı. Çakmakoğlu, bunun için bölgeyle sınır tıcaretinin yapıldığı sınır kapılannın kapahlma- sından dış politika enstrümanlarının kullanılmasına kadar çeşitii tedbirle- rin gündeme gelebileceğini söyledi. Askeri güç kullanılmasının da bir baş- ka tedbir olduğunu kaydeden Çakma- koğlu, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin as- • Milli Savunma Bakanı Çakmakoğlu, Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulmasına izin verilmeyeceğini belirterek çeşitii tedbirlerin alınabileceğini söyledi. Deniz Baykal, 3 Kasım'da yapılacak seçimlere işaret ederek Türkiye'nin bu hükümetin inisiyatifi ile askeri harekâta kanştınlmak istenmesinin kabul edilemeyeceğini söyledi. İsmail Cem de, Kuzey Irak'ta ciddiyetsiz yaklaşımlan kaldıramayacak gelişmeler yaşandığını vurguladı. Cem "îçinde yer alacağımız bir savaş, Türkiye'de kimsenin tahmin edemeyeceği yıkımlara neden olur. Geçmişten ders çıkarmalıyız" dedi. keri hazırüğının Irak operasyonu gün- deme geldiği için değıl, stratejik ko- numundan da kaynaklandığını ifade etti. "3 ay önce MusuL, Kerkük gün- deme geknğinde ben, Türldye olarak buralann 1926'da Irak'a verifirken vapüan anlaşmanm tarihçesini anlat- nnşom. Bu görüşlerimiz devamedryor. Musulve Kerkük"ün Kürtotuşumun- da başkent oiamayacağını, buralarda bizinı de uluslararası haklanmız oldu- ğunu ifade etmiştim" dıye konuşan Çakmakoğlu, Irak operasyonu için Türkiye'ye askeT gönderilmesi veya Türkiye'den asker yollanması yönün- de alınacak bir karann TBMM'den çıkması gerektığine işaret etti. Çakma- koğlu, ABD operasyonunun 3 Kasım seçimlerınden önce olamayacağını kaydettı. Çakmakoğlu, "Stratejikor- tağnmzABD,NATO'damüttefikimiz bir ABD, Türkiye'nin seçim sathıma- ttinde okhığunu da dikkate alacakür diye düşünüyonrm" dedi. Baykal: Seçim beklenmeü ÇHP Genel Başkanı Deniz BaykaL 3 Kasım'da seçıme gırecek olan Tür- kiye'nin bu hükümetin inisiyatifi ile askeri harekâta kanştınlmak istenme- sinin kabul edilemeyeceğini belirte- rek. "Askeri harekâtkaranm yeni hü- kümetatmabdır. Etldsini,gücünü kay- betmiş bir hükümet, bu karan ala- maz" dedi. Baykal, ATO'ya gelişin- de, gazetecilerin sorulan üzerine, Ku- zey Irak'la ilgili manzaranın uzun sü- reden beri izlenen politıkalann doğal bir sonucu olduğunu belirterek bölge- de bilinçli bir iktidar boşluğu yaratıl- dığını söyledi. Baykal. sırurdaki ge- lişmelere Türkiye'nin göz yumama- yacağuıı belirterek "Yeni gelen hükü- met, durumu değerlendirnıeh' ve ka- ran onlar ahnah" diye konuştu. Bahçeh'den Ydmaz'a eleştiri MHP hden Devlet BahceB de Tokat mitınginde yaptığı konuşmada Barza- ni ve Talabani gibi "uydurma, uzak- tan knmandah ve sahte Bderlerin" bir araya gehp Türkiye'nin böğründe Kürt devleti kurmaya çalıştığını belirterek "Böyle birçahşma varken Avrupa'nm istismar ertiği özbeöz Diyarbekir'i, farkfa bir şey gibi gösterip 'AB bura- dan geçer' dr/orsunuz" dedi. Cem: Ders çıkarmalıyız YTP Genel Başkanı İsmail Cem de, "Türkiye'nin savaşa sürüklendiği'', "Harekete kaûlmamız gerektiğj" yö- nündeki sözleri "tehükelivevanfcş" ola- rak nitelendirdi. Çem, "1990-1991'de de' 1 koyup 3 almayı', Kerkük'e gir- meyi düşünenler vardL Neyse ki o dö- nemde Genelkıırmay Başkanhğı bu- naizmvermedLBugun,içinde yer afat- cağnnız bir savaş, Türkiye'de yıkım- lara yol açar* diye konuştu. Erdoğan'dan sert eteştiri AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan partisince dün Trabzon Cum- huriyet Meydam'nda düzenlenen mi- tingde yaptığı konuşmada hükümete sert eleştiriler yöneltti. "Şu anda ik- tidarm, Irak'taki gelişmelerden ha- berdaroktuğuna inanmıyorum" diye konuşan Erdoğan, iktidann, muhale- fete bılgı vermeden bir şey yaparsa "ya- nn bedetini ödeyeceğini" kaydettı. SP Genel Başkanı Recai Kutan da Irak konusunda görüşlenni ıletmek üzere Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Bülent Ecevit'ten randevu istedi. NlZAR HAZRACI: Saddam, Ocalan 'apara veriyordu MOSKOVA (AA) - Irak'm eski Genelkurmay Başkanı Nizar HazracL PKK lideri AbduHah Öcalanın örgütünün, Irak lideri Saddam Hüseyin taranndan para ve silah verilerek desteklendıği- ne tamklık ettiğini ileri sürdü. Irak'tan 1996'da kaçan ve Danı- marka'ya yerleşen Hazracı, Rusya'nın Vremya Novostey gazetesinde yayımlanan deme- cinde, "Öcalan Bağdat'a gekfi- ğinde, onu hemen Saddam'a gö- türürlerdL Öcalan Saddam'dan silah ve para ahyordu" iddiasın- da bulundu. Hazracı," Kürt kartmı berkes oynadı. Türkiye ve tran, Irak'a baskı için Irakh Kürtfcrle oynuyoriardı. Saddam da tersine, Turtdye'deki Küroer- le oynadı'' dedi. ISTİHBARAT Avrupa'da Kürthükümeti iddiası Haber Merkezi - Kuzey Irak'ta son dönemde yaşanan gelişme- ler Ankara'da izlenirken istih- barat binmleri taranndan PKKyKADEK'in faliyetleri de takip ediliyor. CNN Türk'te yayımlanan habere göre, örgü- tün sözde başkanlık konseyi, Belçika'da çalışmalannı sürdü- ren Kürdistan Ulusal Kongresi üyelerinden oluşan bir "Kürt hükümeti" kurulmasım karar- laştırdı. tstihbarat binmlerine dayanılarak verilen habere gö- re, örgütün, amaçlarını Avru- pa'da daha rahat duyurabilmek için Kürt hükümeti adında bir yapılanmayı hayata geçirmeye çalıştığı belirtildi. Tıcaret refemndum tanımryor Irak'ın başkenti Bağdatta Saddam Hüseyin'in yedi vılhk yeni bir dönem daha görevde kabnasına yönelik vapılacak referandum öncesi son hazırhklar yapıidL Kentte. referandum öncesi böylesine bir harektüilik yaşanırken, Bağdat'ta ticaretin kalbi olan pazardaki ortam ise diğer günlerden pek farklı değüdi. Irakh tüccarlar her gün olduğu gibi dün de mal alıp sattdar, birbirlerine para bozdurdular ve ödemelerini yapûlar. Bir arkadaşına para bozduran bu tüccar gibl (FotoğrafREUTERS) Muhalifler anlaşamadı ABD'nin Saddam Hüseyinyönetimine alternatifyaratmakiçin istediği toplantı yapılamadı. Washington rejim karşıtlarını bir araya getirme çabasından vazgeçti DçHaberkrSeraa-Irak'tarejünrnu- haliflerinın Saddam Hüseyin'in ardın- dan kurulacak yönetim konusunda an- laşamadıklan öğrenildı. tngiliz Reuters ajansımn habenne göre, Washington taranndan resmen tanınan 6 Irakh muhalif grup, ABD yö- netiminin Saddam Hüseyin'e karşı se- çenek oluşturmak için toplantı yapma- lan talebini yerine getiremedi. Haber- de, böylece ABD'nin kendilerini Irak ile ilgili planlanna dahil etme arzusukar- şısında güvenilirlikleri zarar gören mu- hahf gruplann, sürgünde hükümet kur- mak için eylül ayında Amsterdam'da toplanmayı planladıklan, ancak daha sonra gündem belirtmeden toplantmın ekim ayında Brüksel'de yapılacağını söyledikleri kaydedildi. Muhalefet kay- naklanmn son olarak böyle bir toplan- öyı da olanaklı görmedikleri ve Was- hington'un bu gruplan bir araya getir- me çabasından vazgeçtiği behrtildi. 'Askeri yönetim kabul edilemez' Iraklı bir muhalif, "Bu bir skandaL ABD'nin Bağdat treni biz olsak da ol- masak da kaDayor" dedi. tran'da ya- şayan Irakh muhalif lider AyetnOah Mohammed Bekir £1 HaJdm de bir açıklama yaparak Saddam Hüseyin'in devrilmesinin ardından ülkede askeri bir yönetimin kurulmasını kabul etmeye- ceğinı söyledi. Irak Islam Devrimi Yüksek Konseyi'nin (SCIRI) hderi El Hakim, Lübnan'dakı Hizbullah örgütü- ne ait El Manar televizyonuna yaptığı açıklamada, "Irak'taki muhalif grup- lann, ülkedeaskeri ya da halkm seçme- diği bir yönetimi kabul etmesi olaııak- sn" dedi. Savaş riskiyle karşı karşıya kalan Irak, içeride başkanlık referandumu, diplomatik alanda Arap ve "dost" ül- kelerle kampanya ve uluslararası alan- da BM nezdınde atağa geçerek her cep- hedemücadeleveriyor. Irak, ülkede bu- gün yapılması planlanan başkanlık re- ferandumunun başansı için seferber olurken, bunun, George Bnsh'un teh- ditlerine karşı "sert bir cevap" olması- nı ve Saddam Hüseyin'in politikalan- na bütün Iraklılann destek verdiğinin kanın olarak görülmesini istiyor. MASUM TÜRKER: Söylenti Türkiye'yi olumsuz etkiliyor tstanbul Haber Servisi - Devlet Bakam Masum Tür- ker, ABD'nin Iraka yönelik olası birharekâtında, ekono- miden sorumlu bakan olarak Türk Lirası'na güvendiğini söyledi. "Türkiye'de uygu- bnmakta olan ekonomik sis- tem, olası krizkre karşı es- nekbir prograrodır'' diye ko- nuşan Türker, özellikle dal- galı kur sisteminde Türk Lı- rası'nın kendi kendısini den- geleyebileceğüıı söyledi. Bakan Türker, Bahçeşehir Üniversitesi'nin 2002-2003 akademik yılı açılış törenin- den önce yaptığı açıklamada, ABD'nin müdahalesinin Tür- kiye'nin ticari hayatı, turiz- mi, ihracatı, ithalatı ile üre- timini etkileyeceğini, en bü- yükproblemin ise, kredi borç- İanmızın faiziyle ilgili olaca- ğmı behrtti. Türker "Faizler, şu anda yüzde 20 oranmda yüksektir. Normal faiz ban- dmın yüzde 50-52 ohnası ge- rekiyordu. Seçime gkliyoruz, belirsizfikortadankaIkrı.Bu- na rağmen faizler yüzde SO'ye düşmüyor. Bu yüzde 20, ola- sı bir Irak harekaü dolayısıy- la yavaş yavaş, sindire sindi- re iniyor" dedi. Türker, bütün bunlara kar- şın Türkiye'nin bunlan aşa- cak güçte olduğunu savundu. Uğranacak zarar konusunda Hazine Müsteşarlığı 'nın ko- ordınatörlüğünde maliye ve diğer ilgili birimlerin bir ra- por hazrrladığını belirten Tür- ker, bu konudaki rakamlan da Dışişleri Bakanlığı'na ak- taracaklannı söyledi. Öngörüleriyle birçok tartışmayı başlatan ünlü fılozof, ABD'nin çifte standartlanyla ilgili kaçamak yanıtlar verdi Fukuyama 'demokraside' sustuÖZLEMYÜZAK Fukuyama'ya göre, ne 11 eylül saldınla- n, ne Afganistan' a düzenlenen operasyon ne de Irak'a yapılması olası müdahale, dünya po- litikalanna hâkim olabilecek tek geçerli sis- temin liberal ve demokratik Batı sistemi ol- duğu gerçeğini değiştirmiyor. Peki, ya ABD'yi de kapsama alam içine alarak giderek geniş- leyen yolsuzluklar, ekonomi modellerinin peş peşe iflas etmesi, Bush yönetimi tarann- dan çalınan tek yönlü savaş tamtamlanmn de- mokrasinin uygulamş biçimi açısından kafa- larda soru işaretleri yaratması? Japon asıllı ABD'li ünlü toplum filozoru Dr. Francis Fukuyama, Türkiye Kalite Der- neği taranndan düzenlenen toplanhya video konferansla katılarak görüşlerini belirtti ve gazetecilerin sorulannı yamtladı. "Güven", "Tarihin Sonu ve Son Adam" gi- bi kitaplanyla ve geleceğe dair öngörüleriy- le şimdiye kadar birçok tartışmayı başlatan ünlü toplum filozofiı, konu ABD'nin de- • ABD'nin dış politikasını destekleyen görüşleriyle tanınan Japon asıllı toplum filozoru Dr. Fukuyama, Irak'ta ekonomik işbirliğine açık bir yönetim kurubnası durumunda, uzun vadede Irak'ın komşulannın bundan istifade edeceğini söyledi. Uluslararası kuruluşlar taranndan dayaülan ekonomi modellerinin yanlışlığına dikkat çeken Fukuyama, "ekonomileri liberalleştirmek, hızlı özelleşrirme gibi unsurlar, düzenleyici ve denetleyici mekanizmalar sağlıklı olarak oluşturulmadıkça hiç bir işe yaramaz" dedi. mokraside çifte standartlanna gelince kaça- mak yanıtlar verdi. En önemli sonınlardan biri 'güven' Fukuyama'ya göre günümüzün en önemli sorunlanndan biri "güven". "Bir kez güven lanldı mı bütün sisteme yansryor" diyen Fu- kuyama. yönetim kalitesinin giderek büyüyen bir sorun olduğunu, ABD'nin. Enron olayı ile başlayan yolsuzluklar zincirinde en büyük kaybı güven tesisinde yaşadığını vurguladı. Gerek Washington Konsensüsü'nü, gerekse uluslararası kuruluşlar taranndan dayatılan ekonomi modeUerinin yalnış olduğunu da be- lirten Fukuyama, "Bu modeUerin benrleyici- leri, kurumlann ve siyasetin rolünü göz anh ediyorlar. Latin AmerÖa ülketeri en çarpıa ör- nek. Ekonomileri liberalleştirnıek, hızlı özeJ- leştirme gibi unsurlar, düzenleyici ve denetle- yici mekanizmalar sağhkh olarak oluşturul- madıkça hiç bir işe yaramaz" diye konuştu. Radikal İslam demokrasiye tehdit 1940'U yülarda babasının 3 yıl Türkiye'de ya- şadığını anlatan Fukuyama, günümüzün poli- tıkalannın oluşturulmasında Türkiye'nin önem- li bir rolünün olduğunu belirtti. Fukuyama, "Samuel Huntington'un Medeniyetler Çatış- masf tezinin>'ahuşokhığunun en iyi kanıü Tür- kiye. İslam kültürü ile Bau normlannı bünye- 1. sinde taşıyabüıyor. NATO üyesi, Avrupa Birü- ği'ne aday ülke'' dedi. Radikal Islamın, demok- rasinin önündeki en büyük tehdit olduğunu be- lirten Fukuyama, "Müslüman dünyasındaki yaşanan radikal tslam gerçeği kümlrel ohnak- tan zhade srvasi bir sorun" dıye konuştu. Her ne kadar aksini sık sık vurgulasa da ko- nuşması sırasında ABD'nin olası Irak operas- yonunu destekler bir tavır sergileyen ünlü araştırmacı, gazetecilerin "Türkiye^Körfezkri- zinden ağır kayıpla çıkn. Bu kez ne olacak" sorusunu "Irak'ta rejimin değişip dışlanan bir diktatörhlğün yerini ekonomik işbirtiğme açık bir yönetimin ahnası halinde uzun vade- de Irak'ın komşulan bundan istifade eder" dı- ye yanıtladı. Fukuyama'nın "ABD'nintekyan- h tutumu demokrasi kavTanuna gölge düşür- müyor mu" sorusuna ise kaçamak yanıt ver- diği dikkat çekti. Halen John Hopkins Üniversitesi'nde ders veren Fukuyama'mn son kitabının adı "tn- sanhk Sonrası Gekceğhniz: Bioteknoloji Dev- riminin Sonuçlan". İstanbul Barosu eylem yaptı Savaş felaket olurİstanbul Haber Servisi- ABD'nin olası Irak'a müdahalesi, İstanbul Barosu'na bağlı bir grup avukat tarafından düzenlenen yürü- yüşle protesto edildi. Avukatlar, yürüyüş sü- resince alkış tuttu, "Sa\f aşa hayu-" sloganı attı. Tünel'de bulunan İstanbul Barosu önün- de toplanan kalabalık bir avukat grubu, üze- rinde "Savaşa Hayır" yazısı bulunan çelen- gin arkasında toplandılar. Avukatlar grubu daha sonra Istiklal Caddesi üzerinden Taksim'e doğru yüriiyüşe geçti. Taksim Cumhuriyet Anıtı'na çelengi bırakan avu- katlar adına açıklama yapan tstanbul Barosu Başkam Yücel Sayman, savaşın onmilyon- larca insanın ölümü, açlık, göç, topraksız- ^ ^ ^ ^ ^ _ _ ^ ^ ^ _ _ laşma, insanlann esir BD'nin olası edilmesi ve köleleşti- rilmesi olduğunu be- protesto eden istanbul Barosu avukatlan adına açıklama yapan Baro Başkanı Sayman, "Irak'a saldınlmasın, üsler di. Türk hükümetinin savaşa katılıp katılma- ma konusunu kâr zarar hesaplanyla tartıştığını belirten Yücel Sayman, şöyle konuştu: "Kesin olan, üskrin ABD'ye kıü- ,,iı, landınlacak obnasıdır. kuUandınlmasın, tstanbul Barosu savaşılmasın olarak, opkı dünyanın dedi. neresinde oluıiarsa ol- "'^^^^^"^^~"™ sunlar savaşa karşı banş için kenedenen mih/onlarca insan gibi, Türkiye'nin yerini ABD'nin kirB savaşına olanak sağlayan koatisyonda değU, savaşı lanetleyenleri, banşı kabcı kıhnak iste- yenleri başuıda görmek isteyen halkımız gibi, 'Irak'a saldınlmasın, üsler kullandınl- masm, savaşılmasm' diyornz." Basın açıklamasının ardından alkış tutarak dağılan avukatlara esnaf ve yurttaşlar da destek verdi. Büyükçekmece'deki Atatürkçü örgütler de yaptıklan yazılı açık- lama ile Irak toprakJannda bağımsız bir devlet kurulmasının ve Türkiye'nin savaşa sürüklenmesinin ülke çıkarlanna aykın olduğu vurgulandı. Kuzey Irak'taki gelişmeler Türkiye açıklama bekliyorANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kuzey Irak'taki Kürt gruplannın "devteaeşme" yö- nünde attığı adımlar, Türkiye-ABD ilışkilerini gerginleştirebilecek bir unsur olarak değerlen- diriliyor. Türkiye, Irak'a operasyona hazırla- nan ABD'nin bölgeye ilişkin politikalannı net olarak duymak istiyor. Bundan sonra izlene- cek politıkayı hafta içinde yapılması öngörü- len zirvede ele ahnası beklenen Ankara, ABD ile üst düzey bir temas arayışında. Milli Gü- venlık Kurulu da 22 Ekim'de Irak gündemiyle Çankaya Köşkü'nde toplanacak. Başbakan Bülent Ecevit'in geçen günlerde yaptığı açık- lamalar, Türkıye-ABD ilişkilerinin yaşadığı Kuzey Irak sıkıntısını ortaya koydu. Ecevit, "ABD'nin KürtJeri cesaretiendirmekle yetin- meyip yönlendirdiğini" belirterek Kuzey ^ ^ _ ^ . ^ _ _ _ Irak'taki gelişmelerden Ankara, Washington'u sorumlu gelişmelerden tuttuğunu bildirdi. Bu duydugu kapsamda, Türkiye, ra- rahSftı hatsızhğını ABD'ye ranatsızlıgı iletmeye hazırlanıyor. ABD ye iletmeye Türidye'nin ABDf den hazırlanıyor. istemleri arasında şun- Türkıye, Kürt İann bulunması öngö- gruplannnı rühlyor: devletleşme • Kürt gruplannın ha- yolunu açtlklan zırladıklan anayasa gi- anayasa rişimi o n l e n m e l i - eirisiminin • Kürt gruplan, petrol gınşrrnımn zengini Kerkük kenti- engellenmesını ^ ^ , 1 ^ c ,c g e . istiyor. çirme girişimlerinden vazgeçmeliler. • Türkmenlerin ezibnesine izin verihnemeli. • Irak'ın geleceğine ilişkin karar tüm Irak hal- kının katılımıyla verilmeli. Irak'ın kuzeyinde coğrafik ya da etnik temele dayah bir federatif çözüm için çalışıhnamalı. Kürt heyeder geiecek Kuzey Irak'ta Kürt parlamentosunu toplayarak anayasa taslağını görüşen Irak Kürdistan Yurt- sever Birliği (TKYB) ve Irak Kürdistan Demokratik Partisi (IKDP), Türkiye'nin kay- gılannı gıdermek için Ankara'ya birer heyet gönderecekler. IKYB'nin Dış Ûişkiler Sorum- lusu Hoşyar Zebari ile üst düzey KDP heyetinin de geiecek haftalarda Türkiye'ye geleceği öğrenildi.