Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15EKİM20O2SALI • SEÇIM 2002 Sağda amansız çekişme sürerken solda da 'sağ daha çok bölünsün' beklentisi ağır basıyor 'Ağır toplar' Sıvas arenasında /konomik bunalım nedeniyle sanayisi iflas noktasına gelen Sıvas'ta ANAP ve DYP'nin, seçmen tabanını önemli ölçüde AKP'ye kaptırdığı görülüyor. MHP'nin adayı Tanm ve Köyişleri Bakanı Gökalp, BBP'nin adayı da Muhsin Yazıcıoğlu. CHP'nin kozu ise Nurettin Sözen. IŞIK KANSU-HATİCE BİÇER SIVAS - Alakargalar geleneksel sa- bah kahvalhlannı ederken otobüs Sı- vas'a giriyor. Pencereden akan görün- tüde metruk bir fabrika: Beton Travers Fabrikası... Az sonra biri daha, o da terk edilmiş, hani neredeyse çökmek üzere: TÜDEMSAŞ Vagon Fabrika- sı... Travers fabrikası, özelleştirme kapsamına alınmış, 2 yıldır kapalı. Çalışanlan başka kentlere dağıtılmış. Vagon fabrikasının kaderi de aynı. 1300 işçiye ücretli izin verilmiş. Dahası var. Et balık kombinası özel- leştirilmiş, şimdi kapalı. Sıvas Demir Çelik Fabrikası da 1997'den bu yana kapalı. Kriz, konfeksiyon atölyeleri- ni vurmuş, bine yakın işçi işsiz kal- mış. YtBÎTAŞ'ın yabancı ortaklı çimen- to fabrikasını, günlük iş yapan işlik- leri saymazsanız, Sıvas, son birkaç yıl içinde yaşam damarlanndan birini yi- tirmiş, sanayisiz kalıvermiş. Az hız- met sektörü, bir gıdım hayvancılık, eğreti meyvecilik ve "15gûnde 15ya- sa"nın vurduğu tıknefes tanm... Kı- sacası, Sıvas yaşamıyor, "idare edi- yor"... Kentte ticaret başat. Seçim sonuç- lannı etkileyecek olan da galiba, sağ siyasete yakın duran ve çiftçiyle de, hizmet sektörüyle de doğrudan ba- ğıntısı olan ticaret kesiminin yansısı. Örnegin, ekonomik krizde bunalma- nın suçlusu gibi görünen ANAP hız- la oy yitirip tabanını AKP'ye kaptı- nyor. DYP'de de benzer bir süreç göz- leniyor. Yoksa, düne değin DYP Sı- vas'ta il yöneticiliği yapmış Cevat Türkay ile Muammer Yıldız'ın AKP'de çahşması başka nasıl açıkla- nabilir ki? Her ne kadar AKP Merkez Öçe Baş- kanı Adem Eymir "Sıvas'ta 5-1 yapa- nz. O bir de CHP olur" dese de, AKP'nin rüzgân aslında ANAP ve DYP'dençalacağıoyla, "bu kadar"... StçmrasaYisı:}88.&45 Mılletvekıli ayısr 6 T Partilere göre Pamleria •yüaklen: SIVAS '99 Seçimi AKP listesinin başında eski Mali- ye Bakanı Abdüflatif Şener, 2. sırasın- da Setami Uzun, 3. sırasında da Ömer Kulaksız yer alıyor. AKPllBaşkan- bğıve sokaklardaŞenerileKulaksız'ın afışleri var da, Uzun'unkiler yok.. .Ne- denine gelince, ön yoklamada AK Tu- ran çıkmış, ama listeler açıklandığın- da Selami Uzun, Tavyuı Erdoğan kon- tenjanından ıkıncı sıraya paraşütlen- miş. AKP örgütündeki kırgınlık, giz- lemeninilknedeni... Ikincineden, da- ha da derin: Uzun, Erdo- ğan'ın Istanbul Anakent Be- lediyesi ekibinden. Meşhur Albayrak soruşturmasında "ihaleye fesat kanşürmak" ve "emniyeti suiistimal" sav- lanyla yargılanıyor. Selami Uzun'unbudurumu, diğerpartilerta- rafindan seçmene uzun uzun anlatıh- yor... AKP, Sıvas'ta sıçrama yapar mı? SP paçasından asılmasa yapacak. Sı- vas Belediye Başkanı SP'lı. üstelik eski belediye başkanı Temel Kara- moüaoğlu da yine aday. Elbette AKP'nin başbakan adaysız, genel baş- kansız bir parti görünümü vermesi de kafalarda sonı işareti yaratmıyor değil. SP nasıl AKP'yi zorluyorsa, Sıvas- lı Muhsin Yazuaoğlu'nun BBP'si de. MHP'nin yine başını ağntacak, öyle gözüküyor. BBP II Başkanı Erol Çe- Hk, "ülkücü"lerin MHP'den hiç hoş- nut olmadıklarının alünı çizip "Bu se- çimlere daha çok asılacağtz" diyor. BBP 1999 seçımlerinde 54 bin oy al- mış. MHP'ninki ise 60 bin. Buna karşın, MHP'nin iktidar nime- tinden ve ılk sıra adayı Tanm ve Kö- yişlen Bakanı Hüsnü MısufGökalp'ten yararlanacağı da bir gerçek. Hele he- İeGökalp'ın. DünyaBankasf nınpro- jesi olan "doğrudan tanm desteğT paralannın kendı çabalanyla ödendi- CHP Ü Başkanı Bülent Renda Deniz, adayiar, Malik Ejder Özdemir, Nurettin Sözen ve Mevhlt Aslan ile birtikte. ği propagandasını yaydığı da düşü- nülürse...BuyüzdendirkiMHP, Sı- vas'ta büyük sürpriz bekliyor! MHP tabanından ve işsiz genç- lerden oy alacağı öne süriilen Genç Parti, eski ANAP'lı bir kadroyla se- çimde boy gösterecek. Denen o kı GP, Sıvas'ta kent içınden az da olsa oy alabilir. Eğer sağ parçalanırsa Bundan 30 yıl önce solun kalesi olan Sıvas'ta -12 Eylül öncesi Sıvas olaylan, 12 Eylül, göçler, baskılar, Madımak Oteli kınmı derken- CHP ve DSP, sağın çok, daha çok parçalan- masından medet umar hale gelmiş. DSP, 1999'da, yüzde 11 ile il ba- rajını geçip Türkiye barajmda takı- lan CHP'den bir milletvekilliği kap- mıştı. O emanetini bu kez CHP'ye verecek gibi gözüküyor. Bunda, DSP riizgânnın dinip CHP yelkenini şi- şirmesinin payı var. Bir pay da, DSP'li milletvekih CengizGüİeç'in seçildikten sonra kente uğramadıgı, Sıvashlarla ilgilenmediği savının yayılmış olması. DSP' nin 1. sıra adayı Yusuf Dağ'ın hem Divriğili hem de Alevi olmasınm bir artı gi- bi gözükmesine rağmen DSP'nin milletvekili çıkarma olasıhğı az. Gelelım CHP'ye... CHP listesini, yıllardır Istanbul'da polıtika yapma- sına karşın hemşerilerini gerek he- kımlık yaptığı sürece, gerekse Istan- bul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde hiç unutmamış olan Nu- rettin Sözen sürüklüyor. Sözen'i, kent- tekı "Alevi, Çerkez ve KeUdt vadisin- den otaıa" gıbı yerel çekıcıhklen sım- geleyenlerin oluşturduğu bir liste iz- liyor. Sözen ıddialı: "Sros'ınflçelerin- de gnip çıkmadığımız dükkân, etini sıkmadığunız esnaf, köylü. deviet me- muru kahnamacasuıa çahşıyoruz—" Sözen şu konuda da iddialı: "1999'da 35 bin oyumuz vanh. Bu- nu en az 60 - 70 bineçıkararakSmsta birinci parti olmalıyız. olacağız da. Böyle bir oyla birinciparti olur, sağ par- tUerdedebölünmegerçekleşirse3mU- lerveküini TBMM'ye taşmz." Sıvas nabzının son "tıp öp" anşla- n, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mus- tafa Gündüz'e aıt: "Sıvas, geleneksel olarak ulusal temsilci değfl, Srvas'ın milletvekilini seçer. Aday bu açıdan önemüdir. tkinci nokta, Sıvas'ta sağ partikrin aralanndaki çetin mücade- İedir. Çaüşan güçler ne denli birbirle- rine yakmiarsa, birbüierini yok etme şana da o denli fazladırr ı^ı r ucıı vam^dgıuvıa, uuuıuı ... t n r u naşKam rmıenı Kenaa uemz, aaayıar, nıanK tjaer uzaemır, ı>urenm aozen ve Mevnn Asıan ue DirnKte. JJUIM ua u ucuu uuuuıı. Batmanlı seçmen işsizliğe, açlığa, köye dönüş sorununa çözüm bulamayan milletvekillerine tepkili Seçmenin son durağı DEHAPMAHMUTORAL BATMAN - "Bir köyde 40 kişinin bir araya gelerek özel bir namaz küması gerekiyormuş. Imam cemaate haber sahnış, namaz için 39 Id- şi toplanmış. Git aşağu gel yukan40'ıncı kişi bu- lunamamış-. Sonunda köyün sarhoşu akûlara gelmiş. Cemaat ısraria 40'mcı kişi olarak nama- za kaühnasuu istemiş sarhoştan.- Ancak nafi- le, cemaat direttikçe sarhoş ikna ofanamış. Na- maz vakti de tehUkeye girince cemaat yaka pa- ça sarhoşu camiye atmış. Tam imam niyet geti- rirken sarhoş seslenmiş, 'lyi tamam, eğihp kal- kanm ama ağzımın içinde değilsiniz ki, dua edip etmediğimi nereden bileceksiniz?' Fıkra, Batman seçmeninin içinde bulunduğu durumu anlaüyor. Yöre insanı, feodal baskılar vüzünden olsa gerek her gün her partiyi dolaşıyor ama so- nuçta bildiklerini okuyacaklanm söylüyor. Batman, adını en çok petrolle duyurdu. An- cak son yıllarda kadın intiharlan ve şeriatçı te- rör örgütü Hizbullah'la daha sık anılmaya baş- landı. 17 Ocak 2001 'de tstanbul Beykoz'da dü- zenlenen operasyonla birlikte büyük darbe alan Hizbullah'ın etkisi geçen yıllara göre azalsa da kentte psikolojik travma devam ediyor. Hizbullah'ın yarattığı tahribat ise de- j vam ediyor. Gençler, tutucu olan hal- kın Hizbullah nedeniyle mürteciye dö- nüştüğünü, kanlı örgütün kenti 20 yıl geriye götürdüğünü üzüntüyle ifade ediyor. îşsizliğin pençesindeki kent, yok- sulluk ve açlıkla boğuşuyor. Dicle Üni- versitesi'ne bağlı meslek yüksek oku- lu dışmda üniversiteyle ilgili hiçbir bi- rim yok. Gençlik üniversite, iş istiyor. Sanayisi olmayan Batman'ın en önem- li ekonomik gücü TPAO Bölge Mü- dürlüğü. Yoksulluğa, ışsizhğe büyük öf- ke var. Türkiye'de seçim havasını en erken yakalayan kentlerden olan Batman'da cadde ve sokaklar parti bayraklanyla donatıhnış. Adayiar seçim bürolanna gelip üç- beş daİdka vatandaşla selamlaşıyor, ar- dından ver elini köyler, düğünler, tazi- Seçmen sayisı: 174JK Mılletvekıiı savısı 4 r AKAP VDP ff CHP LDP B P _ HADEP MHP Partıkre göte Parti knn yüzdckr. «•«« BATMAN '99 Seçimi 118 :P BSSs T yeler... Zira tüm adayiar kentın önde gelen aşı- retlerine, ailelenne odaklanmış dunımda. Gün- ler böyle ilerliyor 3 Kasım'a. Batman seçmeninin tutumunu ise yazının gi- rişindekifikraözetliyor. Seçmen güne sabah çar- şryı dolaşmayla başlıyor, ardından neredeyse hep- siyle ya akraba ya da bir şekilde dost-ahbap üış- kisi bulunan aday- lan ziyaret ediyor. Hemen her partide "oyum aze* sözleri veriliyor. Ziyaretlerin temel nedeni "utanma bdasına. ele güne karşı ya da geiecekte beUd lazım olur" düşüncesı. Caddelenn iki yanında dizilen partilenn se- çim bürolan dolaşüdıktan sonra, son büroya, DE- HAP' a \ anlıp burada çay içiliyor. Asıl niyet ora- da açıklamyor. Bu nedenle hemen hiçbir aday akrabasının ve dostunun desteğınden kesin ola- rak emin olamıyor. Batman seçmeni işsizliğe, açlığa, köylenne Eh'EHAP seçmenini, ne karşı propagandalar, ne de baraj kaygısı ilgilendiriyor. Batmanlılar gün boyu bütün partilerin bürolannı dolaştıktan sonra, son noktayı, DEHAP'ta koyuyor. gen dönüşlere çözüm bulamayan, 1999 seçım- lennden bu yana neredeyse yüzlerini g_örmedık- len mılletvekıllenne tepkili. "Ozgürira- demi kullanabilecegim yegâne yer" ola- rak dile getirdikleri sandık başında par- tilere ağır ceza kesmeye niyetli. Bu tep- ki denenmemiş iddiasuıda olan AKP'yi ve CHP'yi, DEHAP'ın ardından yüksel- tiyor. 1999'da 60 bin oyla kentte birinci parti olan DEHAP seçmenini ise ne bu propaganda ne de baraj kaygısı pek ilgilen- dirmiyor. Gece-gündüz çalışan DEHAP'lı- lar radyo programlanndan, esnaf ziyaretle- rine, oradan düğünlere koşturuyor. DEHAP 3. sıra milletvekili adayı ve par- tinin Genel Sekreteri Nurettin Sönmez. asla ba- raj kaygılannın ohnadığını dıle getiriyor, bi- nnci parti olacaklannı vurguluyor. 4 bin insana iş CHP'nın adayı ise uzun aradan sonra siyase- te yeniden dönen "Nasıroğhı" ailesinin bir bi- reyi. Kent halkının, sağladığı ış olanaklan ne- deniyle sempatiyle yaklaştığı birinci sıra ada- yı Nezir Nasıroğlu, işletmelerinde 4 bine yakın insana iş verdiğini, yılda 750 gence bur- s sağladığrnı anlatıyor. Nasıroğlu "Batman halla çok acı çekti ve çok bedel ödedL Bizim amacımız acı- ların yaşandığı bu yerde analan banşür- mak. Çünkü biz Cuma ya da Cumartesi anneleri gibi analarm renginin olmaması gerektigine inanıyoruz. Gençlereiş anala- ra aş sağJamakistiyDnız" diyor. Batman'da nabız tutmak çok zor. Parülerkırsal kesimi hareket noktası alarak propaganda yapü- ğı için milletvekili adaylannı kentte bul- mak zorlaşıyor. Tüm bunlara karşın 3 Ka- sım'm sonucunu kestirmek zor olmuyor. Bölgede büyük oy potansiyeline sahip DEHAP birinci parti görülüyor. Seçim- lerde barajı aşabilirse 4 vekillikten 3 'ünü DEHAP'ın, birini de CHP ya da AKP'nin alacağı tahmın ediliyor. DEHAP baraja takıhrsa CHP, AKP, DYP ve ANAP'ın mil- letvekilliklerini paylaşacağı söyleniyor. SALI ORHAN BURSALI KÜPt Devleti Muhatabım Bekliyor Güney başucumuzda kesın ve tam sonuçlan ne olacağı beilı olmayan bir savaş hazırlığı var. Sonucunu, sadece Beyaz Saray ve Pentagon bıliyor. Bu planın ipuçlan da peyderpey gun ışı- ğına çıkıyor. En son ipucu, ışgalden sonra Irak'ı yönetecek Amerikalı Vali-General'ın açıklan- masıydı! Oğul Bush'un Irak "takıntısı"m, Baba Bush'un intikamını almaya bağlayan entipüften yorumlan bir kenara bırakalım ve Irak'ı işgal ha- zırlıklanyla bütün diğer olgulann birbinne paralel gittiğini görelım. Bu olgular arasında bizim ve bölge ülkeleri için en önemlısi, Kürt Devleti'nin kurulmasıdır. Kürt devletınin temeli, 199O'lı yılların başında, Irak'ın 36. paralelin kuzeyındeki bölgesinin Sad- dam'a yasaklanmasıyla atıldı. O zamandan beri Kürt gruplarının toparlanma hareketi, VVashin- gton'un şemsiyesi altında kotarıldı. Kürtlerin devlet olma aşamasıyla Bush'un savaş aşaması aynı hızla gelişti. VVashıngton, kendisi için hayati bir bölgede, dünyanın ıkıncı büyük petrol ülkesı Irak'ta, ta- mamen kendısine bağlı bir devlet yarattı. Bu Kürt devleti, Irak'ın savaş sonrası yenıden yapılanmasında ilk adımdır. fkinci adım, Saddam'ın devrilmesıyle atılacak- tır. "Irak Konfederasyon Demokratik Cumhu- riyeti"nın bınncı devleti olarak kurutan Kürdis- tan, Saddam'dan sonra güneyinde kurulacak "kardeş devleti"nı -veya devletlerını- bekle- mektedir! • • • Irak, 112,5 milyar vanllik petrol rezerviyle, Su- udi Arabistan'ın arkasından (262) dünyanın ikinci büyük petrol ulkesi. (Dığerleri sırasıyla: Bir- leşik Emirlıkler: 97.8; Kuveyt: 96,5; Iran: 89.7... KaynakBR2001) Petrol görünmez geiecekte de, en azından bugünkü bakışla, hâlâ sanayinin, kalkınmanın, ekonomilerin can damarı veya atardamarı (ne derseniz deyin) durumundadır. ABD'nin demokrasi-memokrasi sözlerinin bü- yük bir palavra olduğunu, bütün çabasının pet- rol bölgelerini denetim altına almak olduğunu bılmeyen yoktur. Iran'ı da bu nedenle (5. büyük petrol ülkesi) Irak'tan sonra "demokrasiye ka- vuşturmak" için yanıp tutuşmaktadır. Çin'ı de ve bütün dığer stratejik konumu olan ülkeleri de "demokrasiye kavuşturma" büyük is- teğinin altında da kaynak ve pazarların kendisi- ne tam anlamıyla açık olma isteğı yatıyor. Çin, çetin ceviz çıktığı için, kendisi açısından tam bir yıkım, sefalet, kargaşa ve alabildiğine sömürü anlamına gelen Amerikan türü demok- rasiye kavuşma zorlamalannı elinin tersiyle red- detmiş, ABD bükemediği eli opmek zorunda kalmıştır. ABD, Asya'daki yeni üslerinin ardından Irak'ı da tam denetimı altına alarak, Ortadoğu ve ge- niş cephe arkası bölge (Kafkasya vb) üzerindeki, gerektiğinde ışgal kuvvetlerine dönüşecek aske- ri varlığının koşe taşlarını şimdilik tamamlamış olacak. • • • Ya Türkiye? Ecevrt ve emekli komutanlar "izin vermeyiz, goz açtırmayız" diyor. Ne kastettikleri de belli değil, "savaşmak istemiyoruz, ama.. "diyerek. Irak'taki Kürt devletini mı kastedıyoriar? San- kı... Bu devletin, ABD'nin bölgedeki küresel yenı- den yapılandırma hareketinin bir ürünü olduğu- nu, bildikleri halde.. Türkiye, bu plana karşı, bir plana sahıp değil, zaten sahip olması da çok zor. Kurtler Irak'ta Kürt olarak, özerk olarak zaten vardılar. Şımdi, Irak'ta kurulacak konfederasyonun bir parçası ve ABD'nin yüksek himayelerine mazhar bir devlet olarak varlıklannı sürdürecekler. "Savaşınz, yıkarız" gibi sözleıie, milletı korku- tacaklanna veya ucuz hamaset yapacaklarına, ülkeyi güney başucumuzdakı badireden, savaş- madan, en az zaraıiı, veya en çok kazançlı nasıl çıkartabileceklerinin stratejılerıni konuşsunlar. Hayatta hiçbir şey durağan değildir ve hiçbir statükoyu ilelebet koruyamazsınız. Bu tanhı evrensel ilke, bugünün mutlak gücü rolündeki ABD için bile geçerlidir! obursali@cumhuriyet.com.tr. Seçmen sayısı: 41.5 milyon • ANKARA (AA) -Millervekili genel seçiminde 41 milyon 414 bin 793 seçmen, toplam 172 bin 193 sandıkta oy kullanacak. En fazla seçmeni olan il 7 milyon 210 bin 40 ile tstanbul olurken bu ili 2 milyon 699 bin 203 ile Ankara ve 2 milyon 427 bin 738 ile Izmır izliyor. En az seçmen, 54 bin 155 ile Bayburt'ta bulunuyor. Bayburt'u 56 bin 978 seçmenle Tunceli izliyor. Mandela'nın reklamcısından ders • ANKARA (Cumhurijet Bürosu) - Nelson Mandela'nın reklamcısı Reg Lascaris, seçimler öncesinde Türk siyasetçilerine uyanlarda bulundu. Ankara Ticaret Odası'nm düzenlediği 'Demokrasi ve Siyasal Iletişim" konulu sempozyumun 'Polıtikacılann reklamcılardan öğrenecek nesi var?' başlıklı bölümünde sunuş yapan Lascaris, siyasetin 'marka'ya benzediğini kaydederek "Farkhlıklan değil, benzerlikleri öne çıkann." dedı. Seçim konuşmasım dinlenken öldü • BABAESKİ (AA) - DYP Kırklareli 1. sıra milletvekili adayı Talat Çankçı'nın özel otomobilini kullanan Necdet Özel (45), Demirkapı Köyü'nde, seçim çahşmalan sırasında, Çankçı'nın konuşmasım dinlerken kalp krizi geçirdi. Hayatım kaybeden Özel, DYP Babaeski ilçe binası önünde düzenlenen törenin ardmdan şehir mezarlığmda toprağa verildi. Yarın: Mersln, Konya 09642 numaralı san basın kartunı kaybettim. Hükümsüzdür BERATZELİHA ŞENAT