Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 EYLÜL 2001 PERŞEMBE 2 O L A Y L A K VİJi ( j O K U Ş L J l J v olay.gorus@cumhuriyet.com.tr İslamda Müminler Laiktir AlttÇ/WDARATA$EVBaskanı vTensel. dinler. datfa dan) ya da din adamı sözcüğü de çok bireylere hi ,"C• ı n ile ilişkilerini ve • j öbür bireylere karşı J^^^^m davranışlannı düzen- leyen kurallar koymuştur. Ancak, toplumlann gelişmelerini tamamlayamadığı ve dinsel alanın, o bilımsel, sanatsal, toplumsal, hu- . kuksal, eğıtsel ve siyasal alanlan da '. kapsadığı dönemlerde, iktidar sa- ' hipleri, siyasal güçlerine dinsel (Tan- nsal) gücü de katarak hiçbır sınır ta- " nunayan bağnaz ve despot dikta yö- • netimleri kurmuşlardır. Bu katı, ilkel ve hoyrat yönetim- [ lere karşı bıreylenn, hıçbir zaman . yadsınamayacak, kutsal hak ve öz- -ı gürlüklere sahıp bulunduğu gerçe- ğinden hareket eden toplumlar, yüz- <• lerce yıl süren savaşımlar sonucu, bi- • lim ve sanatın özgürce gelişebildi- ~^ ği ve aklın egemen kılındığı parlak bir çağı (Aydınlanma Dönemmi) -, başlatmışlar ve Tannsal güçten ann- t mış, hukukla sınırlanmış ve insan •*• haklanna dayandınlmış laık ve de- -. mokratikhukukdevletlennintemel- " lerini atmışlardır. "Laik" sözcüğü Batı kökenlidir ve ilk kez, Tevrat'ın Ibranice'den _ Yunanca'ya çevrilmesi sırasında kul- -- laruldığı bilinmektedir. Hıristiyanlığın ilk zamanlannda, - kilise adamlanna (ruhban sınıfına), "• Yunanca dilinde "kleros" ya da "kle- ° rikoi" denilirdi ve Latince'de ise "'; "dericus" ya da "derfcT denilirdi. r Ingilizcedeki clergy (papaz sınıfın- bunlardan gelmekteydı. Hıristiyan- minler topluluğuna, Yunancada, la- ikos ve Latincede ise "laicus"tan tü- reyen "laki" denilirdi. Fransızcada- ki "lafc". "lakasme" ve "laidte" söz- cükleri, Latincedeki "hdci" sözcü- ğünden gelmekteydi. Laik toplumun lngilizcedekı karşılığı ise "layman" ya da "profane" ıdi. Hınstiyan top- lumlann büyükçe bır kesımı, reform hareketleri sayesinde, kılisenın dev- let yönetimleri üzerindeki etkileri- ni sınırlamıştır. Nüfusunun çoğunluğu Katolik olan Fransızlar, krallıgın keyfi yö- netimınin ve toplumdaki geri kal- mışlıklanrun nedenlerinin, siyasal güç üzennde etkılı olan, Katolik kı- lisesinin tutuculuğu ve bağnazlığın- dan ileri geldigi yolundaki gerçek- lerin ayırdına vardıklan için, kilise- nin devlet üzenndekı müdahalesini ve vesayeuni ortadan kaldırmak ama- cıyla, laik devlet düzenini kurmuş- lar ve kilise ile devlet yönetimleri- ni birbirinden tamamen ayırmışlar- dır. Italyanlar da aynı yolu izlemiş ve Papalık ile imzaladıklan Lateran sözleşmeleri ile Papalığın Italyan devlet yönetimi üzerindeki müda- hale ve etki alanını daraltmışlardır. Islamın özünde, Hıristiyanlıkta ol- duğu gibi, (devilere kleros) "ruh- ban suufi" yoktur. Müslümanlıkta aklı eren herhangi bır mümin, cema- atin önüne geçer ve o an için imam görevini üstlenir ve namaz kıldua- bılir. Gök kubbe, Müslümanın en geniş anlamdaki ibadethanesidir. Mümin, dağda, bayırda, ovada ve her yerde abdestini alır ve Tannsı- na yönelerek Tannsı ile bütünleşip, (namazını kılabilir) tapınma ve ya- kanşını yerine getirebikr. Tüm se- mavi dinler ıçinde, Tann ile kullan arasında aracı tanımayan tek din ts- lamdır. Yukanda özetle açıklamaya çalış- tığımız gerçekler ışığında denilebı- lir kı, İslamda ruhban sınıfi bulun- madığına göre, tüm Müslümanlar, Baü'da 'laik' diye nitelenen ve İngi- Hzce'dede 'layman' diyetanımlanan müminler toptuluğımu oluşturmak- tadır. Ne var ki, Ulflmm özünde bu- lunmayan ruhban sınıfi, dört halife (HülafayH Raşkfin) döneminden son- ra, kendiliğinden ohışmuş ve tslam tophımlanndaki geri kabnışhğm bel- H başlı nedenlerinden biri ohnuştur. Yukanda belirtmiş olduğumuz gi- bi, "Laik" sözcüğü Batı kökenlidir. Batı dünyasında rönesans ve reform hareketlerinin sağladığı özgür or- tamda yeşeren bilimsel ve düşünsel anlamdaki gelişmeler ve yetişen bil- gin ve mucitler, elektrik, telefon, telgraf, radyo, makine, motor, tele- vizyon vb. gibi cihaz ve aletleri bu- lup da, tüm insanlığın yaranna, Ba- tı kökenli adlarla sunmuşlarsa, bü- tün bu buluşlann uygun koşullannı hazırlayan, "laik" dünya görüşünün de Batı kaynaklı olması doğaldır. tslam dininde bulunmadığı hal- de, sonradan ihdas edilen ve Hıris- tiyanhktaki ruhban suufi benzeri, hahTe, şeyh, molla, ayetuOah, imam, çdebivb. adbrla MüsKunanhğm ba- şına musallat edilen, cahil ve tufeyh" bir kitknin son semavi din konu- mnnriaki Müshimanhğa yennektenl- duğu zararlardan koruyup kurtaran ve müminkri Tannsı ile buluştu- rup Islami uygulamalan, Tann ile kullan arasındaki inanç ve ibadetk smniayarak Müslümanlığı layık ol- duğu en yüce konuma getiren ve İs- lanun çağdaş yorumuna ve temel fdsefesine uygun olarak inananlann, Tann ile iKşkilerinde (mutasavvıfla- nn özdeyişiyle) "vücud-ı mutlak" düzeyineyükselten "laık devlet dü- zeni", tslamm tüm kaynaklannı Türkçeye çevirterek tslama en bü- yük hizmetJeri veren büyük Ata- türk'ün eseridir. Bu dâhi asker ve devlet adamımn, 1930'lu yıllann başında, bizzat ken- di el yazısı ile kaleme aldığı ve Prof. Dr. Afettnan tarafindan derlenen ve kendisinin kurduğu Türk Tarih Ku- rumu tarafindan basılan, (Ankara, 1988, s. 53) "Vatandaş îçin Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk İçin Yazdıklanm" başlıklı kıtapta, "Türkiye Cumhuriyeti'nde herkes AJlaha, istediği gibi ibadet eder. Hiç kimseye dini fîknierinden dolayı bir şey yapıhnaz. Türk Cumhuriyeti'nin resmidiniyoktur. Türkrye'de bir kim- senin fikbierini, zoria başkalanna kabul ettirmeye kalkışacak kimse yoktur ve buna müsaade edüemez. Arbk samimi muteldtler, derin iman sahipleri, hürriyetin icaplannı öğ- renmiş görünüyoıiar. Bütün bunlar- la beraber, din hürriyetine, umumi- yetle vkdan hürriyetine karşı, taas- sup kökünden kunımuş mudur" so- rusunu da sormak suretiyle, bu ko- nudaki savaşımın henüz bitmediği- nı ve daha da süreceğını belırtmek istemiştir. Bu büyük devlet kurucu- sunun oluşturduğu laık devlet dü- zeni ve laık Müslüman kıtlesi saye- sindedır kı. 1. LaıkTürkıye Cumhuriyeti'nde herkesin inanç (itıkat), tapınma ve yakanş (ibadet) özgürlüğüne sahip bulunduğunu ve; 2. Ülkedeki değışık inanç sahip- leri karşısında de\ letin, yansız bu- lunduğunu ve kımsenın, kendı inanç ve düşüncelennı. başkalanna zorla kabul ettıremeyeceğını ve özgürlük- lerin, yasal yaptınmlarla güvence altına alındığını belirtmiş ve böyle- ce, Yüce Önder, Türkiye Cumhun- yeti'nde, toplumsal banşın ve temel hak ve özgürlüklerin içinde yer alan inanç ve ibadet özgürlüğünün de la- ik devlet düzeninin koruması altın- da bulunduğunu vurgulamak iste- miştir. Sayılan elliyi aşan demokrasi şe- hitleri, öğretmen Kubilay, Sıvas kat- liamı kurbanlan. CavitOrhanTüten- gfl, Abdi İpekçi, Muammer Aksoy, Çetin Emeç, Uğur Mumcu, Turan Dursun, Bahriye Üçok, Ahmet Taner Kışbhrıın katledılmelen. Atatürk'ün söz konusu "-.taassup kökünden ku- nımuş mudur" sorusunu ılen süre- rek bu konudakı kuşkulanndan ne de- rece haklı olduğu açıklığa kavuş- muştur. Islam dim adına köktendınciler tarafindan işlenen kanlı eylemler, laiklik ilkesinin, Türk toplumuna ve Türkıye Cumhuriyeti'ne kazandırdı- ğı çağdaş, uygar, banşçı ve insancıl değer yargılan yönünden ne derece tutarlı olduğunu kanıtlamaktadır. Bir Cumhuriyet Delikanlısı... Türk ulusu 15 Ağus- -tos günü bır cumhunyet dehkanlısmı daha kay- bettı. Emeklı Orgeneral Do- ğanÖzgöçmen. Bir insanlık timsali, bir kültür adamı, bir te- vazu anıtı. 90'lı yaşına rağmen okuyan yazan, az konuşan ama çok ay- dınlatan. Atatürk deyince, Türk aydınlanması deyince şahınleşen, duygulanan, duygulandıran biri. Her ayın son salı günü bir kı- sım cumhuriyet delikan- lısı ile yaptığı Kalender Bezmı-Yaranı adı verilen yemekli öğle söyleşile- rine trenin son vagonun- dan bende yetişme onu- runa ulaşmıştım. Son randevumuz koca paşa- mızm not defterinde kal- dı. Umanm o randevu- da buluşur, Sayın Öz- göçmen Paşamız için bir saygı günü yapanz. Son yıllarda fireler artmaya başladı. SalimRızaKrk- pmar,Yıktnm Kdkış ho calanmızın arduıdan ge- len bu kayıp, hepimizı çok üzdü. Cumhuriyetin kendi- lerine en çok ihüyaç duy- duğu bir zamanda sanki yaptıklanru yeterli gö- rür gibi bu cumhuriyet aydınlan birer birer ara- mızdan aynlmakta. Bu ılkelı ınsanlar, Ata- türkçü cumhuriyet ne- sillerinin çok okumaya, çok bilmeye, çok bilgi- lendirmeye ve çok ay- dınlanmaya ve aydınlat- maya gereksinimi oldu- ğunu bilir ve düşünür- lerdi. Bu kışilenn konferans- lanna, söyleşilerine ka- tılıp da ağlamadan çık- tığımı hatırlamam. Tann her üç cumhuri- yet delikanlısına rahmet eylesin. Reşat Kaynar, Sami Karaören, Cahh TanyoL, Adnan Hunca gıbı geri- de kalanlara da uzun ömür, Esat Kural hoca- mıza da acil şıfa versın. Anılanna saygıyla. VELİENGtNARSLAN Sarıyer Cumhuriyet Başsavcısı YEDİTEPE ÜNÎVERSÎTESİ Eğitint-öğretlmini doğrudan Onivsrsite olarak dlzaynlanmıs Kayıydağı'ndaki 26 Ağustos Yeriefimfnde sOrdûren v» bu yıl da Iklncl mezunlannı veran YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ SANATLAR FAKÜLTESİ'nin PLASTtK SANATLAR(Resim, Heykel, Seramik) GRAFİK TASARIMI İÇ MlMARLIK ENDÜSTRİ ÜRÜNLERİ TASARIMI PEYZAJ MİMARLIĞI (*) MODA ve TEKSTİL TASARIMI SANAT YÖNETtMİ TİYATRO Bölümlennin açık kontenjanlanna YETENEK SINAVI İLE ÖĞRENCİ ALINACAKTIR Yukanda bclırtılcn programlara 2001 yüı ÖSS sınavindan en az İOS puan (herhangi bır tfir) alanlar ön kayıt yapürmak için başviırabilır. Kayıtlar Cruversıtenın Kayışdağı 26 Ağustos Yerleşımi'ndc 20 EyÜÜ 2001 Perşembe Saat. 09.30 ile 25 EyUU 2001 Sab Saat. 16.00 arasında yapılacaktır. (*) Peyzaj Mimariığı Bölümü'ne yeıicşürmc Merkezi Sistemle yapılmaktadır. ÖN KAY1T İÇİN GEREKEN BELGELER : * 2001 yıhna ait ÖSS puan kartının aslı veya fotokopisi, * Lise diplomasının aslı veyafotokopisi, •. • * Dört adet vesikahk fotoğraf, * VakıfbankBostancı Şubesı 2018053 no'lu hesaba 15.000.000 -TL ön kayıt harcı yatırıldığını gösteren banka dekontu GİRİŞ SINAVLARI * 26 Eyiül 2001 Çarşamba 10.30 Yetenek Smavı * 26 EyUU 2001 Çarşamba 14.00 mülakat * 27 EylOl 2001 Perşembe 09.30 mülakat Öğretim Programlannın çağdaş sanat anlayışıyla hazırlandığı, öğretim üyesi baatna dflfen öğrenci sayısının, ıdeal kabul edilen sayılarda tutulduğu * , YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ alanında ıddıalı olmaya kararlı ve "Yannın Çağdaş Türkryesı"run sanatçı kadrolannda yer almayı ısteyen gençlennuzi yetiştıımeye hazır bulunuyor. YEDtTEPE ÜNTVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ 26 Ağustos Yerlesimi Kayışdağı Caddesi 81120-Kayışdağı-tSTANBUL Telefonlar: ( 0-216 ) 578 08 47 - 578 08 48 Santral: (0-216) 578 00 00 Fax: ( 0-216) 578 08 63 1MZA GUNU TAKSİM SERGİ SAIONU'NDA 20 Eyiül PERŞEMBE (BUGÜN) Saat: 18.00 İstıklal Cad. (Fransız Konsolosluğu yanı) Taksim Tel: 252 38 81/82 PENCERE AklıımzAllalfaEmanet... Adana argosunda alengirli bir lâf vardır; olağa- nüstü bir durum karşısında derler ki: - Allah'ımızı şaşırttı!.. Hiç kuşkusuz bu sözdekı Allah, "7ann"dan bir başka anlama geliyor; şimdi diyebilirim ki Ame- rika'yı vuran terör Allah'ımızı şaşırttı. Çünkü kimimiz için -tövbe estağfurullah- Allah Amerika demekti... • Söylemesi ayıptır, başından beri 'Küreselleş- me' denen marifetin içeriğindeki bozukluğu dile getirdiğimiz halde, lanetlenesi terörün Amerika'yı doruğundan vurmasına biz bile şaşırdıkL Gezegenimizdeki yoksullann çığlıklarına kulak tıkayıp yüz vermeyen Amerikalı ise şallak mal- lak oldu. Büyük patron şimdi çok öfkeli!.. Hış- mından korunmak isteyenler ise kaçacak delik anyorlar. Anadolu'yu vuran terörde kılı kıpırda- mayan, el attından katilleri destekleyen Batı'nın hop oturup hop kalkması da ayrı bir acıklı gül- dürü... Amerikalı şimdi ne diyor - Savaş!.. Vay, vay, vay!.. Koalisyon Hükümeti nezdinde Dünya Banka- sı'nın temsilcisi Devlet Bakanımız Derviş ne di- yor: "- Amerika'ya kayıtsız şartsız destek!.." A sultanım, adına politika ya da diplomasi de- nen marifetler var!.. Aklını peynirekmekle yeme- miş olan bir "hükûmet adamı" eloğluna başın- dan "kayıtsız şartsız teslim" olur mu?.. Ya "Bü- yük Patron" Türk askerini kendisinin yerine Af- ganistan'a göndermek isterse?.. İnsan salı pazarından zerzevat alırken bile pa- zarlık yapıyor, bu konu ise can pazan... • "Manzara-i umumiye" ne?.. "Büyükpatron "atıptutuyor, içeriği savaş tam- tamlanyla dolu konuşmalar yapıyor, "Haçlı Se- ferieri" mi başlayacak?.. Kimısi de, "3'üncü Dün- ya Savaşı"n\n başladığını haber veriyor... Terör kötü.. Savaş iyi mi?.. ~f %. Soru: ' .*' ; - Teröre karşı mıyız?.. - Elbette.. .. : - Ya savaşa?.. - Karşıyız!.. - 7 v-, '• - Banşçı mıyız?.. - Banşçıyız.. - Peki, Anadolu'daki PKK terörüne karşı ba- nşçılık numarası yapan entelimiz şimdi neden "kayıtsız şartsız savaş" çığlıklan atıyor?.. • Kahpe medya!.. . PKK'ye gelince banş.. Afganistan'a gelince savaş.. Amerika "höt" dedi mi, bizim entel 'öt'üyor, hem de neötüş... Kayıtsız şartsız teslim olacakmışız!.. 35 binca- na ve 100 milyar dolara mal olan PKK serüve- ninde eloğlu bize kayıtsız şartsız teslim oldu mu?.. NATO'nun 5'inci maddesi işledi mi?.. Teröre karşı ortak mücadele başka, kimi dev- lete savaş açmak başka!.. Terör belasına PKK'yi de içine alacak bır ışbırliği başka, Türkiye'yi Müs- lüman ülkelere karşı bir "Haçlı Seferi"ne sürük- lemek başka... Anadolu çocuklannı yıllarca birbirine kırdıran- lara kayıtsız şartsız teslimiyet yok!.. Aklımızı başkasına teslim edemeyiz... Eğer aklımız varsa... A C I B A D E M Diyabet Söyleşisi Günümüzün iki önemli sorunu: Şeker hastalığı ve şişmanlık Hastalıkla sağlıklı yaşamak mümkün müdür? • Gelecek nesilleri nasıl koruyalım? Tarih: 22 Eylül 2001 Cumartesi Saat 14.00 -16.00 arası Yer: Acıbadem Carousel Hastanesi Konferans Salonu Konuşmacıtar: Prof.Dr. ilhan Satman - Iç Hastalıklan /Diyabet Uzmanı Prof.Dr. Nevin Dinççağ - Iç Hastalıkfon /Diyabet Uzmanı Diyet Uzm. Hacer Kaya - Beslenme ve Diyet Uzmanı AC1BADEM HASTANESİ Aabadem, Tekın Sok. No 8 Kadıköy8102Cİ5tanbul Tet (0216) 544 M 44 Faks (O216)S44*ÛOO ACIBADEM CAROUSEL HASTANESİ HalitZıyaUşaklıgılCad No 1 Bakırkoy 34710 Istanbul Tel (0212)414 44 44 Faks (0212)414 44 00 ACI8ADEM BAĞDAT CAODESİ POÜKLİNİĞI Bağdat Cad. 347/7-8 Erenköy 81070 Istanbul Tel (0216)302 37 04 Faks. (0216)4113893 ACIBADEM ETİLER POLİKÜNİĞI NlspetıyeCad «C/8 Levent 80630 Istanbul Tet (0212)28303 33 Faks (0212)283 54 84 mfoeaabademhastanesi.com.tr www.adbadanhastanesi.com.tr ACIBADEM SOYAK POÜKLİNİĞI UbadiyeCad BoJaziçıSH Göztepe 81190 Istanbul Tet: (0216) 472 44 44 Faks:(0216)472 44 55