Katalog

l AĞUSTOS 2001 CUMA CUMHURİYET SAYFA / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 MerkezBankası Euro'ya hazn* • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Merkez Bankası, 1 Aralık 2001 tarihinden itibaren, yurtdışından Euro banknot ithal etmeye başlayacak ve 1 Ocak 2002'den itibaren sunulmak üzere kendi şubelerinde hazır bulunduracak. Ayrıca hesap sahiplerinin farklı bir talimatlan yoksa, bankalar ve özel fınans kurumlan nezdlerindeki 12 ülke ulusal para biriraleri cinsinden halen açılmış olan döviz tevdiat hesaplannı, cari ve katılım hesaplanm, engeç31 Aralık 2001 tarihinde Euro'ya dönüştürecekler. kampanyadonemi • İSTANBUL(AA)- Bir çok firma, " kampanyalar dûzenleyerek tüketicilere ucuz ahşveriş fırsatı sunuyor. Bosch, peşin fıyatına 10 taksit, küçük ev aletlerinde peşin fıyatına 7 taksit olanağı sunuyor. Telefunken televizyonda peşin fıyatına 10 taksit ve hemen teslim koşulunun yanmda, ön ödeme kampanyasıyla da 7 veya 10 taksitte teslim seçeneği sunuyor. AEG, 8 ev ûrûnünün fiyatını hem yûzde 20 indirdi hem de peşin fıyatına 9 ayda ödeme kolayhğı sağladı. Tansaş'ta 5 Eylürekadarl68 ûründe yüzde 15 üe 35 arasında değişen oranlarda ındinmler uygulanıyor. Gnlada kayıtdışı istiMam • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ekonomıyi etkisine alan krizlerin gıda sektörünü de olumsuz etkilediği bildirildi. Kayıtdışı işçiliğin yüzde 50 oranına ulaştığı sektörde, ortalama kapasite kullanımının da yûzde 50'nin altında bulunduğu kaydedildi. Gıdada tam istihdamın sağlanması durumunda asgari 300 bin kişiye iş sağlanacağına dikkat çeken Türkiye Gıda İşverenleri Sendikası GenelBaşkanıveTOBB Gıda Sektör Kurulu Başkanı Nazım Düzenli, "Devalûasyon sonrası ihracat bizim açımızdan bir firsat olabilirdi. Ancak bizde bu fırsatı değerlendirecek sermaye kalmadı" dedi. Vergi numarası • ANKARA (ANKA> 1 Eylül'den itibaren bankalarda ve aracı kunımlarda işlem yapanlardan vergi kimlik numarası istenecek. Finans kuruluşlannda yoğun çalışmalar sürerken bazı çevrelerin uygulamayı erteletmek için çaba harcadıklanna dikkat çeken Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odalan Birliği (TÜRMOB), vergi numarası uygulamasından vazgeçilmemesini istedi. TÜRMOŞ Başkanı Mustafa Özyürek ilk günlerde ortaya çıkacak kanşıklıklan önlemek için banka şubelerinde vergi numarası verilebileceğini söyledi. Varlık Yönetim Şirketi'ne kamu bankalan ve TMSF aracılığıyla aktanm yapılacak Bahkyönetmrinde çeüşkîBANUSALMAN ANKARA - Bankalann batık kredilerden kurtanlması, reel sektörden kredi borçlannın tah- sil edilmesi ve yeni kredi olana- ğı sağlama amacıyla oluşturula- cak Varlık Yönetim Şirketi'ne kamu bankalan ve Tasarruf Mevduatı SigortaFonu(TMSF) aracılığıyla kamudan aktanm yapılacak. Varlık Yönetim Şirketi'ne özelbankalar ile Uluslararası Fi- nans Kurumu'nun yanında ka- mu bankalan ile TMSF'nin de fon sağlayacak olması, devletin • Oluşturulan Varlık Yönetim Şirketi'ne, batık kredilerin ederinden daha fazla fiyatla satüması riski bulunuyor. Şirketin tahsilat yapabilmesi için kur istikran gerekiyor. Vergi mevzuatına da düzenlemeler getirilmesi gündeme gelecek. el koyduğu bankalar ile kamu bankalannın batık kredilerinin debuşirket aracıhğıyla yeniden yapılandırmaya tabi tutulacağı- nı ortaya koydu. Faizlerin düzeyi de önemli Şirketin satın alacağı kötü ak- tifler olarak adlandmlan batık kredileri tahsil edebilmesi için kur istikran gerektiğine ve faiz seviyesinin önemine dikkat çe- kiliyor. Türkiye'de Özel Varlık Yöne- tim Şirketi olarak adlandmlan, dünyada Aktif Yönetim Şirketi olarak da geçen modelle, devra- lınacak batık kredilerin tahsili için lcra îflas Yasası'nda, batık kredilerin bu fona aktanlmasını kolaylaştırmak için de vergi mevzuatında düzenlemeler ya- pılması gündeme getiriliyor. Bankalar Birliği'nin Aktif Yönetim Şirketi'ne ilişkinçalış- masmda, bu yöntemden bekle- nen yararlar özetle şöyle sırala- nıyor: "Takipteki kredilerden kurtanlacakolanbankalara,ye- ni krediaçmalaniçin olanaksağ- lanır. Özellikle bankalann ser- maye arttnmlanna gftmelerin- de, kötüaktiflerin aynlmışohna- Avrupa'dan KOBİIere destek ANKARA (AA) - Reel sektö- rün rehabilitasyonu çerçevesin- de, Avrupa- Yatınm Banka- sı'ndan (AYB) KOBl'lere 100 milyon dolar değerinde destek sağîanacak. Kredinin, KOBl'le- rin yenidenyapılandınlması için kullandınlacağı belirtiHyor. AY- B'nin, deprem sonrası vermeyi taahhüt ettiği 600 rnityon Eu- ro" luk maîi yardım programı içinde yer alan bu kredinin, en kısa sürede sağlanacağı ve AY- B'nin yanı sıra Japonya'dan da bir mali kaynağm sağlanarak KOBl'lere kullandmlabileceği kaydediliyor. Kredi kaijtesiyûkschilecek Kamu ve özel sektör temsilci- lerininyer aldığı "Fmansve Üre- tim Danışma KuruhTnun ilk toplantısında, Türkiye'deki eko- nomik krizin etkileri değerlen- dirileTek almabilecek tedbirler üzerinde durulmuştu. KOBl'lere yönelik, Halk Ban- kası'ndan sağlanan kredi büyük- lüğünün korunmasınm yanı sıra kredi kalitesinin yükseltilmesi, bu suretle KOBl'lere sağlanan kredi ımkânlannın daha etkin kullarulması öngörülmüştü. SL,bankanmdeğerinidahaiyi or- tayaçıkanr. Kötü aktükrin tah- sffini buşirketdahaiyi yapabitir." Kaygdar ve olumsuzluklar: Varlık Yönetim Şirketi'yle il- gili kaygılar ve karşıt görüşler de şöyle: "Sorunlu kredilerin asıl ait olduğu bankadan ayrü- masıkurumsal bflgi kaybına yol açarak, tahsil edilme olasılığını azaltabuir.Borçlular,süreküUiş- ki halinde buluıunadıklan bir şirkete kredileri geri ödeme ko- nusunda isteksizdavranabitirter. Bankalar sorunlu kredilerini yüksek fıyata Varhk Yönetim Şirketf ne aktarmak isteyebiMr- ler vebankanın kurtanlma ma- lrveti >üksekbuirr AktifYönetim Şirketi'ninkre- di verme fonksiyonunun da ol- ması ve normalden daha fazla yasal güce sahip olması istenen raporda. "Aktiflerin satışı veya transferlerinden ya da yeniden yapdandınlan aktiflerin tekrar ana kuruluşa satümasındanver- gi ahnmamahdır" deniliyor. Protestolar dinmiyor Ekonomi Servisi - IMF'den 8 milyar dolarhk ek kredi diliminin çıkması Arjantinlileri rahatlatmak yerine daha da öfkelendirdi. Tepkileri dindirmek amacıyla hükümetin referanduma gidileceği açıklamalanna karşın başkent Buenos Aires protesto gösterileri ile kaynıyor. Laza de Mayo alanındaki hükümet sarayı önünde toplanan binlerce öğretmen ve üniversite profesörü, eğitim harcamalannda yapılan kesintileri protesto etti. Arjantin'in talep ettiği ek IMF kredisine önce karşı çıkıp ardmdan onay veren ABD Hazine Bakanı Paul O'Neill'ın "krizin bulaşma ihtimali karşısında, ükekrini terk etmekzorunda kaldığT yorumlan yapıhyor. O'Neill'ın, krizin bütün Latin Amerika'ya yayılma tehlikesi üzerine, verilecek ek İcaynağa razı olduğunu belirttiler. Uzmanlar Arjantin'e verilen kredinin 'muğlak' bir şarta bağlandığını da belirterek Türkiye ile kıyaslandığında, istenen koşullann çok daha hafif olduğunu söylediler. oğretmenut Kontrol yabancılara geçtî Hyundai'nin 3 şirketiABD'lilerin SEUL(AA) -Güney Kore ekonomisine uzun yıllar hâkim olduktan sonra Asya krızini atlatamayan holdınglerden Hyun- dai'ye bağlı 3 finansman şirketinin kont- rolü ABD'li yatmmcılara geçti. Hyundai Holding'e bağlıyken mali du- nımlannın bozulmasıyla hükümet kont- rolüne ahnan Hyundai Securities, Hyun- dai Investment Trust & Securities ve Hyundai Investment Trust Management şirketlerinin. ABD'li gruba devrine karar verildi. Anlaşmayla ABD'li gnıbun 850 milyon dolar, Güney Kore hükümetinin de 700 milyondolaryeni sermaye koyma- sı öngörülüyor. Bu arada ağır borçlu Hynix Semiconductor, kurtanlabilirse, şirketin rahatlayacağı kaydediliyor. Küçük şirketler KOBÎ'ler fondan umutsuzEkonomi Servisi - Zor durumdaki şir- ketleri kurtarmak amacıyla kurulması planan fon öncekavgaya sonra da umut- suzluğa yol açtı. Dünya Bankası'nın fı- nans kuruluşu ICF'den geleceği belirti- len, miktannın önce 500 milyon dolar dahasoara da 1 milyar dolarolduğu söy- lenen yardımm nasıl kullanılacağı ve hangi şirketlerintercihedileceği hâlâ be- lirsizliğini korurken pek çok küçük şir- ket sahibi, fona dairbüyük umutîar taşt- madıklannı dile getirdiler. Şirketlere verileceği ileri sürülen kay- naktan 'her zaman olduğu gibi büyük ve başkabağtanhlanolanşirketler'ın yarar- lanacağıru belirten küçük işletme sabip- leri, paranm hangi koşullarda kullanıla- cağı, geri ödemesininnasıl olacağı konu- lan ile de pek ilgilenmiyorlar. Öte yandan krizdenhemenhemen tüm şirketlerin etkilendiği,Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne 1 milyon 200 bin iş- letmenin kayıtlı olduğu biliniyor. Yani gelecek para 1 milyar dolar da olsa, şir- ketlerin derdinedeva olmayacak gibi gö- runüyor. Çünkü, bankacılar rehabilitas- yon için en az 5-6 milyar dolann gerek- li olduğunu belirtirken Dünya Bankası tarafmdan Güney Kore'de uygulanan şir- ket kurtarma çahşmasmın yaklaşık 54 milyar dolara mal olduğu dile getiriliyor. Sonılar-önerüer Yanıtı merakedilenlerinbaşmda 'Dün- yaBankası tarafmdan göndeıîtecekpara, hibeşeklmdeımyoksaHazinegarantisiie mi geüyor' sorusu yer alıyor. Yani aslın- , da şirketlen"DünyaBankaamıyoksava- tandaşmı kurtanyor" sorusu can ahcı so- ruyu oluşturuyor. Zira, Hazine garantisi ' İle gelen paranm ödemesi ancak vatan- daştan ahnan vergilerle mümkün olacak. Fondan daha önce bankalar tarafmdan takibe alman şirketler mi yoksa krizden etkilenen tüm şirketler mi yararlanacak sorusu da bir diğer önemli soruyu oluş- turuyor. Çünkü şirketlerin fondan yarar- lanma ölçüsü henüz belirlenmiş değil. Aynca fonun, hükümetle yakınlığı olan şirketlere gitme kaygısı da söz konusu. Bu arada, sorunun ancak üretimin art- ması ile çözümlenebileceği görüşünüyi- neleyenTürkiye IhracatçılarMeclisiBaş- kanı OğuzSancı ise gelecekparanm işsiz- lere dağıtılmasıru öneriyor. Satıcı, "Hiç ohnazsa insanlann harcadüdarryla piya- sa biraz hareketienir" diye konuştu. THE WALL STREET JODRML'da, fonun dünya ekonomisinde koşullan daha da bozduğu kaydedildi! IMF, Türkiye'de krizi derinleştirdilERGİNYILPIZOGLl] >^aBStreetJournal'da yayımlanan kap- samlı bir yorumda standart IMF politika- lanrun, uygulandığı ülkelerde ve şimdi de Türkiye'de krizleri derinleştirdiği ve ge- nelde dünya ekonomisinde koşullann bo- zulmasma katkıda bulunduğu savunuldu. Dünyanm en büyük yatınm kurumla- nndanBearSterns&Co'un eski üst düzey yöneticisi, Reagan ve Bush yönetimle- rinde ekonomikgörevli olarakbulunmuş David Matpass'ın IMF YineYamldı baş- lıklı yorumunda, IMF'nin geçen hafta ABD ekonomisi üzerine yayımladığı ekonomik rapor şiddetle eleştirildi. 1M- F'nin öngörülerinin hemen her zaman yanhş çıktığını hatırlatan Malpass, IM- F'nin ABD'ye yönelik önerilerine karşı çıkarken IMF'yi ABD'nin siyasi süreç- lerine kanşmakla suçladı, IMF politika- lannm 1990'larda hem de dünya ekono- misi büyürken. Rusya,Endonezyave Yu- goslavya'da yol açtığı felaketleri ha- tırlattı. Malpass, IMF'yi, dünyadaki ekonomik darahnayı engellemeye * çalışacağına, ABD dış ticaret açı- ğına ve dolanndeğerine kafayı tak- makla suçladı. Bukonjonktürde dola- nn zayıflamasının uluslararası istikrar- sızlığı daha da arttıracağma işaret eden Malpass, "ABD,EVIFpoUtikalannadire- necekgüce sahiptir" diye yazıyor ve de- vam ediyor, "ama dünyanın yoksulülke- leri, IMF'nin yanhş tedavi yöntemlerine direnecekgüçte değüler". Malpass'a göre IMF'ninonayını almak için ülkelerher zamanyoksullaşmayı ka- bul etmek zorunda kahyorlar. Bu iddi- asını desteklemek için Malpass, IMF politikalannmTürkiye'deki sonuç- lanna dikkat çekti: "EV1F kaynak- bvergiarturmapotitikalanve bun- dan kaynaklanan döviz krizi yü- zünden,geçenyıliçindeTürkiye'nin yaşam standartlan yan yanya gerile- di Tüîrtdye'ye verilen on miiyarlarca yar- dım hâlâTürkiye'ninekonomikgeleceği- nir)ifcştiremedL« n "İki grup aynnülıEVÜF talepleri ve koşullan Türkiye'nuı gerik- mesinidurdurmaktafena halde başansız, kaldüar. İstelik. IMF politikalan bir ta- 1 raftan dövizkuru istikran ve iç faizler gi- bi ana konulara eğümekte tümüyle başa- nsız kalırken, aynı anda hükümeti de z*- >ıfiattır " :i "Türkiye'nin başansı hem ABD hem' de Baü için çok önemli'*.. "İstikrartı bir dövizkurunabağiıbirbüyümeprogranu- nın da Türkiye'nin hakkı" olduğunu sa- vunan Malpass'a göre "buancak,EVIF de- ğişirse gerçekleşebiKr.'" Çünkü. "EVIF' l nin büyümevi sınırîavan, çok kaü koşullarda ısrar eden politikalan" bir "işe yaramt- yor". Malpass, "IMF'nin dünya mali sis- temiyle çok iç ice olduğunu" da v urgula- yarak değişmesinin zorluğuna işaret etti, i HALKA AÇILAN ŞtRKETTEN ATAK OYPAMa krize karşın yatu*uıı Ekonomi Servisi - 1998 yı- OYPA'nm 17 ayn merkezde lmda halka açık satışa başla- yan OYPA, yeni üst yöneti- miyle başladığı değişim ham- lesini, yeni mağazalan ve ya- tınm projeleriyle devam etti- riyor. 1963 yılında Ordu Pazan adıyla ordu mensuplanna yö- nelik hizmet vermek üzereku- rulanve 1998 yılında şirketle- şerek halka açık satışa başla- yan OYPA'nın yeniden yapı- lanma süreci, yenilenen Le- ventmağazasında dün düzen- lenen bir basın toplantısıyla tamtıldı. Toplantıda konuşan OYPA Genel Müdürü Dinç Kızüdemir, ilk etapta Ankara Çankaya ve Tandoğan ile Is- tanbul Levent mağazalanmn yenilendiğini ifade ederek de- ğişim hamlesinin orta vadede zincirin tüm halkalanm kap- sayacağıru bildirdi. toplam 65 bin 822 metrekare kapah alan üzerine kurulu 25 mağazası bulunduğunu belir- ten Kızıldemir şunlan kaydet- ti: "OYPA, yenilenen çağdaş dizaynı vemüşteriodakh yük- sek hizmet anlayışıyla pera- kendeciliksektörüne darngası- nı vuracak. Tüm tüketicilere kolay veuygun fîyath ahşveriş imkânısunuyoruz.Sadecebü- yük şehirlerde değil Anado- lu'da potansiyel gördüğümüz her yerde marketler açmayı planhyonız." Altı ay sürecek yenilenme sürecinde yeni mağazalar aç- maya da devam edeceklerini belirten Dinç Kızıldemir, bu yılın ilk 4 ayında 28 trilyon 850 milyar lira ciro yapan şirketin 2001 yılı ciro hede- finin 100 trilyon lira olduğu- nu kaydetti. OYPA GenelMüdürü KıaJdemir, yatınm hanüesini anlatü. Bakan Gökalp borçlann takside bağlanmasını istedil Ziraatçiftçikredisininpeşinde. ANKARA (AA) - Tanm ve Köyişleri Bakanı Hüsnü \usufGökalp'in, kullandık- lan kredi borçlannın taksi- de bağlanmasını istediği 1 milyon797 binçiftçinin, Zi- raat Bankası'nın kanuni ta- kiphesaplanndaolduğuöğ- renildi. Tanm ve Köyişleri Bakanlığı yetkilüerinden edinilen bilgiye göre, çift- çilerin 30 Haziran 2001 ta- rihi itibariyle ZiraatBanka- sı'na, 677 trilyon lirası ana- para250 trilyon lirası da fa- iz olmaküzere, toplam 927 trilyonliraborcubulunuyor. 'Af, kolay hkistedik' Çiftçilerin Ziraat Banka- sı'ndan kullandıklan nor- mal hesaplanndakikredi tu- tan 532 trilyon lira, tahsil imkanı sınırlı kredi miktan 35trilyonlira, tahsilişüphe- likredimiktan 27 trilyon li- ra, zararnitelikli kredi mik- tan ise 83 trilyon lira olmak üzere, toplam ana para 677 trilyonlirayıbuluyor. Bu ra- kam faizi ile birlikte 927 trilyon liraya ulaşıyor. Tanm ve Köyişleri Baka- nı Hüsnü Yusuf Gökalp, çiftçinin 1990 yılından bu- güne kadar aldığı kredide, ana parave bunun faiz tuta- nnın2.4katrüyonlirayıbul- duğu belirtirken, "Bugün borçlu çiftçi aile sayısı 1 mü- yoa 997 bindir" dedi. Bakan Gökalp, çiftçinin 1990yümdanbugünekadar aldığı ve özellikle son 2 yıl öncesine kadar aldığı kre- dide, ana para ve bunun fa- izinintutannın2.4 katrily on lirayı bulduğunu bildirdi. Çiftçinin buborcunu öde- mek istediğini ve bu borç- larda herhangi bir sihneyi, herhangibir affi istemediği- ni kaydeden Gökalp, şöyle devam etti: "Ancak kurakhk nede- niyk,çeşiüidoğal afetler ne- deniyle, piyasadald bazı olumsuzluklar nedeniyle geçtiğimiz yülarda bu bor- cunuödeyenıedi.Bizimdile- ğjmiz şudur, bu borçlann. ödenmesinde bir kolayhk sağlanması.3yüayayüniası, \ heryıl 2 cşit taksit olmak üzere, 6 taksitte ödenmesfc | Bu yapüdığı takdirde hem çiftçi 10ydı aşkın olanborç- lanndan kurtanlacaknr hem de Ziraat Bankası ve \ TanmKredi'yebirsıcakpa- j ra girişi olacakorT • \ Türkiye Ziraat Odalari Birliği (TZOB) de, Bakafl, Gökalp'in tanmın reel sek?', tör olarakkabul edilmesi ve i desteklenmesi görüşünüsa' j vunarak, çiftçi borçlannıd, tahsili için 3 yıl süreile don-<' durulması ve*6 eşit taksite bağlanması önerisinin Ba-, kanlar Kurulu'nda kaynakî yokluğu nedeniyle redde- '• dilmesinin çiftçiler tarafvn-' dan üzüntü ile karşılandığı vurgulandı. J