Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 AĞUSTOS 2001 PAZARTESJ ROPORTAJ Kraterve obrukgöüeri ile Karapınar,Anadolu bozJarında başka bir diinya MilyonJarca yıl önce volka- nik patlamalarla ve daha dün yeryüzünün patır patır çökme- siyle ve belkı yann yine bır rüzgâr erozyonuyla toprağın kendi başına ve alabildığince özgür, kimseyi umursamadan dans ettığı topraklar burası... Burası Karapınar; Tuz Gö- lü'nün güneyinde, Toroslar'ın kuzeyinde, Konya Ovası'nın doğusunda, eski bir yanardağ olan Karacadağ'ın ovaya set çektiği yerde, Anadolu bozkı- nnın sıradan görüntüsü içine saklanmış sıra dışı bir doğa cenneti... Karapınar'da yerin bir yan- dan altının üstüne gelmesiyle öte yandan üstünün altına gıt- mesiyle ortaya öylesine bir tablo çıkmış ld burada doğa için olağanüstü sözcüğü bile yetersizkalıyor... Karapınar Belediye Başka- nı Kamil Bûlbûl Okuyucu te- lefonda, "GeMp görmetisiniz" demişti... Tûrkiye'nin görüle- ceko kadarçok yeri varken be- ni Karapınar'a çeken Tûrki- ye'nin tek, çift patlamalı kra- ter gölü Meke Tuzlası olmuş- tu... Meke Gölü. muhteşem a- ma obruklar ve hele Çıralı ob- ruk gölü dokuz bin yıllık geç- mişi ve içindeki antik çağdan kalma tarihi dokusu ile Meke kadar muhteşem... çöl şeytanı Ama önce toprağın havayla dansı; erozyon... Karapınar'ın 20 kilometre kadar güneyi kum firtınalarının koptuğu bir çöl... Son kırk yıhn ağaçlan- dırma çalışmalanyla rüzgânn yarattığı erozyona dizgin vu- rulmuş ama anılar tazeliğini koruyor: kumfimnasındanev- den çıkamamak, çocuklann okullarda mahsur kalması, şe- hirlerarası karayolunun trafiğe kapanması... Karapınarh- lara "çölşeytanı" denmesi boşuna değil... Volkanik arazi- de kumullann oluşturduğu tepeler görkemini korumaya devam ediyor... Burası rüzgâr erozvonuna karşı bir labo- ratuvar ama laborant nerede? Köy fşleri. ne ormana bakı- yor ne de baktınyor! Volkanlar, milyonlarca yıl önceki dans... Karacadağ, sönmüş bir yanardağ... Çevresindeki krater göllen dün- yanın oluşumundan miras... Meke Gölü en büyük miras... Dünyada kaç tane var bilinmez ama Türkiye'de tek... Ka- rapınar'dan Ereğli'ye doğru giderken beşıncı kılometre- den sapılıyor; karayolundan iki kilometre içeride... Yol- dan bakınca çıplak bir tepe gibi duruyor... Hiçbır özelliği yok... Kendini göstermek için yanına kadar gidilmesini bekliyor; gelenleri beklenmedık bir görüntüyle karşılı- yor Demir çağı yerleşimi kalıntıları Genişliği birbuçuk kilometreyı bulan elıps şeklinde bir , krater... Bu krater volkanik bir patlama sonucu oluşmuş: göl olmuş... Kraterin kenanndan gölün yüzeyi 80 metre kadar... Sonra bir daha patlamış ve ikınci patlamada gö- lün ortasından 140 metre yüksekliğınde bır tepe çıkmış... Tepenin zirvesı futbol sahası büyüklüğünde \ r e 30 metre derinliğinde... Göldeki suyun derinliğı ıse 10 metreden fazla... Su, tuzlu... Meke Gölü 50 yıl öncesıne kadar tuzla olarak kullanıl- mış... Kıyılannda tuz birikintileri hâlâ var... Gölün bır ke- nannda iki adacık daha... Ve su kuşlan... Ve kraterin ke- Tepenin zirvesiftıtboisahası büyüklüğünde ve 30 metre derinliğinde. Göldeki suyun derinliği ise 10 metreden fazla. nya - Karapınar 'dayız. Karapınar 'da Karacadağ'da. Sönmüş bir yanardağ burası. Genişliği bir buçuk kilometreyi bulan bir krater. Yoldan bakılınca çıplak bir tepe gibi duruyor. Kendini göstermek için yanına kadar gidilmesini bekliyor. Gelenleri beklenmedık bir görüntüyle karşılıvor. nannda ayağınızı bastığınız toprak volkanın yaktığı top- rak siyah ve elinize aldığınızda küçük taş parçalan haflf; yanmaktan ıçleri boşalmış... Ve henüz öylesine el değme- miş ki. göl kıyısında demir çağı yerleşimınden kalma se- ramik parçalanna rastlamak olası... Aslında kraterin ağzını yürüyerek dolaşmak ve Meke Gölü'nü ve adasını her açıdan seyretmek gerekiyor... Fa- kat zaman dar... Güneş az sonra batacak... Belediye Baş- kanı Okuyucu, mehtapta göl kıyısında çilingir sofrası ku- racak... Ne ki, aheste giden eşeğınin sırtında, dört ineği- nı otlamaktan getiren "Hacı Emmi" çıkıyor yolumuza; "Bir yere gidemezsiniz" diyerek Meke'nın yanı başı mez- radaki toprak damhevıneayraniçmeyeçağınyor... 70 kü- sur yaşındaki Ahmet Müftüoğhı, "Veni kaymak çektim, ayran yapacaz" diyor başka bır şey demıyor... Salına salına yürüyen ıneklerin ayağıyla geceyı bulaca- ğımızı söyleyince "Hacı EmmT. bırakıyor inekleri ol- duklan yerde, biniyor eşeğine, bır topuk vuruyor; araba- dan önce vanyor haneye... "Basürak sekBİ"nde kılimle- re sararak güneşten saJdadığı tereyağının yanındakı ko- vadan bıraz kaymak alıyor; hanımı ayrana katıyor kayma- ğı: bır güzel kanştınyor kâseyi... Yolunuz düştüğünde Meke'nin mezrasındaki tek evde "HacıEmmi"yi mutlaka bulun... O ayrananlatılamaz; ta- dına ancak içilerek vanlır... Çilingir sofrasındaki rakının tadını sorarsanız... Bildiğıniz Yeni Rakı: farkı, Meke Gö- lü'ne vuran aym şavkında yaban su kuşlannın şarkılan eş- lığınde ıçılmesinde...Belediye Başkanı Okuyucu. sanınm birkoleksıyonyapıyor... Meke'yi ilkkezgörenlerden kra- ter gölüne birsıfat vermesini is- tiyor... Çilingir sofrasına otur- madan önce bu topraklann ya- rattığı ilk anatannça Kibele ge- lıyor aklıma ve ortadaki adanın silueti ile Meke Gölü yeni sıfa- tını buluyor: "Kibele'nin me- mesi" Bu arada Meke'nin az ötesin- deki bir başka krater gölü Acı- göl kusura bakmasın; ikincı pat- lamada bir ada sahibi olduğun- da sofrayı orada da kuranz! Karapınar'da henüz otel yok... llçe, Konya'ya 90 kilo- metre... Dümdüz yol... Turizm için Konya'nın altyapısını kul- lanmak olası ancak turizmciler henüz Karapınar'ı keşfedebil- mış değil... Geceyi. Belediye Başka- nı 'nın konuğu olarak Karapı- nar'da geçirip sabah bu kez ku- zeye doğru 25 kilometre kadar gidiyoruz... Obruk Platosu'nda toprağın dansını görmeye... Volkanik yapının ürettiğı kar- bondioksit gazı yeraltı sulany- la bırleşip karbonikasite dönüş- tükten sonra toprağın yüzlerce metre altındaki kireçtaşı taba- kasını entmeye başlıyor... Ve bir gün, 9 bin yıl öncesinde ya da geçen yıl olduğu gibi arazi dik- dörgen ya da elips şeklinde bir anda çöküyor... Bu çöküntüye obruk denıyor... 9 bin yıllık obruk Meyıl obruğunun uzun ekse- ni 650 metre. dibinde 40 metre derinliğinde göl var... Son yıl- larda oluşanlardan Nebili obru- ğunun çapı 12 metre, derinliği 70 metre; Akviran obruğunun çapı 30 metre, derinliği 90 met- re; Çoban Şamil'in içıne düşüp üç gün kaldığı ve adını verdiği obruğunun çapı 50 metre. de- rinüğı 60 metre... Yavşan obru- ğunun oluşumu Mayıs 2000... Ve daha nice kenanna gidile- meyen. dibi görülmeyen obruk... Çırah obruğu ise 9 bin yıllık... Obruğun ağız çapı 375 metre, yerden derinliği 80 metre, içindeki tatlı su gölünün derinliği 35 metre... Göl kıyısına kadar ınılebilen obru- ğun özelliği Roma döneminden kalma mağara yerleşi- mının olması... Birbınnin ıçinden geçilerek gezılebilen an- tikçağ yerleşiminın bir yeraltı yoluyla iki kilometre ötede yeryüzüne ulaştığı söylenıyor... Içinde tatlı su balıkları- nın yaşadığı göl suyunun berraklığı, gökyüzündeki bulut kümelerını bir ayna gibi yansıtmasından belli oluyor... Meke kadar büyüleyici bir ortam... Dağın başında başlı başına bir doğa ve tanh hazinesi... Yamacındakı yığma taş- lardan oluşmuş tepenin bir tümülüs olduğu belli... Birgün kazıldığında kim bilir başka ne değerler ortaya çıkacak... Karacadağ'daki kazı çalışmalannda olduğu gibi... Karacadağ'da son yıllarda yapılan çalışmalarda tüf ka- yalara oyulmuş 33 yeraltı şehn saptanmış... Bunlardan 15'i restore edılmiş yol ve elektnk sorunu gıdenldiğınde zıya- rete açılacak... Karapınar'daki Karacadağ yeraltı yerleşı- mı Kapadokya'dakılerle aynı dönemden.faa'dansonraİd dördüncü yüzyıldan kalma... Havalandırma sıstemleri. su kanallan, sarruçlan, şaraphaneleri, çok katlı yerleşimleri, kaçış galenleri. kilit taşlan, bağlantı yolları, kılıse ve nek- ropol alanlanyla... Karapınar. doğa kadar tarihin de dans ettığı toprakla- nnda bugün ne yazık kı kuru tanm ve hayvancılıkla ge- çinmeye çalışıyor... Karapınar'ın genç belediye başkanı sesıni duyurmak ıçın çırpınıyorama bir yere kadar... Çün- kü Türkiye sahıp olduğu zengmlığın farkında değil... Bel- ki de bugünkü fakirliği bundan! ENTERNET M E H M E T SUCU mehmet(g cumhuriyet.com.tr e-Posta ve Sohbet Tutkusu İnternet kafelerde yapılan en popüler ak- tiviteler arasında e- posta göndermek ve sohbet etmek ilk sıra- da yer alıyor. Hacette- pe Üniversitesi'nin araştırmasına göre en popüler aktivite yüzde 81.2 ile e-posta gön- dermek ve okumak. En popüler aktivitiler liste- sinde ikinci sırada yüz- de 62.4'le chat, üçün- cü sırada yüzde 50.6'yla oyun geliyor. Hacettepe Üniversitesi (H.Ü.) Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aylin Görgün Baran ile öğ- rencisi Ceyda Kuloğlu, Ankara'da 23 internet kafe ve bu kafelerdeki 245 internet kullanıcısı ile yüz yüze görüşerek "internet kafelerde in- ternet kullanımı ve sanal-sosyal ilişkiler: Ankara Örneği" adlı araş- tırma gerçekleştırdi. Araştırmada internet kafelerin sosyal ilişkilerde nasıl bir etkisinin olduğu saptanmaya çalışıldı. Araş- tımnaya göre internet kafelerden sa- nal ortama katılanların yüzde 80'i er- kek, yüzde 20'si kadın. Kullanıcıla- nn yüzde 9O'ı bekâr ve çoğunlukla öğrencilerden oluşuyor. Araştırmada, kullanıcılara internet kafelerde ne tür etkinliklerde bulun- dukları soruldu. Kullanıcılardan alı- nan bilgilere göre, internet kafede yapılan en popüler aktiviteler ara- sında ilk sırayı yüzde 81.2 ile e-pos- ta göndermek ve okumak aldı. diğer aktiviteler ise chat yüzde 62.4, oyun yüzde 50.6, araştırma yüzde 43.3, porno siteleri ziyaret yüzde 14.3, ku- mar oynamak yüzde 10.2, sörf yüz- de 8.6, alışveriş yüzde 8.2 ve gazete okumak yüzde 2.9 oldu. Erkekler daha yo- ğun internet kullanı- yor. Her gün intemete bağlananların yüzde 13'ünün kadın oldu- ğunu belirleyen araş- tırma, cinsiyet ile in- ternet bağlanma sıklı- ğı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu sapta- dı. Araştırmada, er- keklerin kadınlara gö- re daha yoğun inter- net kullandıklan ortaya çıkarken me- deni durum ile intemete bağlanma sıklığı arasında bir ilışkinin olup ol- madığı da araştınldı. Bu kategoride, intemete her gün bağlanan evli kullanıcılann oranının yüzde 3.3, bekârlann ise yüzde 44.5 olduğu saptandı. Kullanıcılardan yuzde 46'sının ise evinde internet olduğu halde sanal ortama internet kafelerden katıldığı ortaya çıktı. Araştırmaya göre, chat yapmayı tercih edenlerin yüzde 54'ünün ye- ni arkadaşlıklar kurduğu, bu arka- daşlıkların yüzde 41 'inin 'sohbet1 , yüzde 9'unun 'hobi paylaşımı', yüz- de 2'sinin de 'online seks' amacıy- la gerçekleştiği beliriendi. Chat esnasında en fazla konuşu- lan konular ise "Günlük problemler yüzde 34, Hobi paylaşımı yüzde 24, Gündemdeki konular yüzde 19, sadece sohbet yüzde 7, seks içerik- li konular yüzde 6" olarak sıralandı. Araştırmada chat sırasında kadın- ların yüzde 52'sinin, erkeklerin ise yüzde 30.2'sinin kimliğini gizlediği de ortaya çıktı. Hindistan örneği Ülkemizin yazılım üretimi alantnda dünyanın ileri gelen ülkeleri arasın- da yer almasını istiyoruz. Ama ne yazık ki yazılımın ülkemizdeki bütün bilişim sektörü içindeki payı sadece yüzde 4. Bu alanda Irlanda, Isratl ve özellikle Hindistan gibi ülkelerde yaşanan gelişmeleri dikkatle ve biraz da imrenerektakip ediyoruz. Bugün Irtanda'da toplam ihracatın yüzde 40'ını elektronik ürünler ve yazılım ürünleri oluştu- ruyor. Yazılım sektörünün buyüklüğü 5 mılyar dolan aşıyor. Israil'li yazılımcılann gelıştırdiği ICQ için Amerikan AOL firmasının öde- diği ücret 407 milyon dolar gibi muazzam bir rakam. Bu alanda başdöndürücü gelişmeler kaydeden Hindistan ise tüm ihra- catgelirlerinin yüzde 14'ünü yazılım satışından temin ediyor. 2000 yılında 6.2 milyar dolan bulan ihracatın yüzde 52'sinin Kuzey Amerika'ya yapıl- ması da çok önemli bir nokta. Içinde bulunduğumuz yıl için yazılım sek- töründe yüzde 40-45 arasında bir büyüme bekleniyor. Sektörde istihdam edilen personel sayısı ise 400 bini buluyor. Burçlara göre ampul değişimi Elektronik posta gruplarının geçen haftaki en gözde konusu ampuldü. Tayyip Erdoğan ın partisi ve amblemi internet üzerinde yoğun olarak tartışıl- dı. Haber grupları ve posta grupları ile internet sitelerinde çokça burçlara gö- re nasıl ampul değıştirilebilecegine iliş- kin bir metin yer aldı. Bir ampulu değiştirmek için kaç KOÇ gerekir? • Bir tane yeter. Işi cıdciiye al/rlar. • Hiç gerekmez, "Koç''lar karanlık- tan korkmaz. Bir ampulu değiştirmek için kaç BO- ĞA gerekir? • Bir. Sadece kendisine mükâfat ve- receğinize söz verin. • Hiç, "Boğa"lar hiçbirşey değişsin istemez. Bir ampulu değiştirmek için kaç İKİZLER gerekir? • İki. Aynca elinde cep telefonu, da- nışacağı bir arkadaş ve "Ampul De- ğiştirme El Kitabı" şarttır. • iki. Ancak ampul değiştirmeleri bir hafta sürer, ama ampulu değiştirdikten sonra size Fransızca dersı verirler ve paranızı nereye yatırmanız gerektiğini anlatırlar. Bir ampulu değiştirmek için kaç YENGEÇ gerekir? • Sadece bir. Ve lakin değıştirmek- le iyi yapıp yapmadığını anlamak için bir hafta terapiye gider. • Bir. Ama değiştirirken sınirden lam- bayı kırar. Bırampulu değiştirmek için kaç AS- LAN gerekir? • Hiç. Aslan, danışmanlannı arar ve "Ampul değişsin" emrini verir. • Bir. Ampulu tutar ve dünya etrafın- da doner. Bir ampulu değiştirmek için kaç BA- ŞAK gerekir? • Sureklı başkasının ampullerini de- ğiştirdiklerinden kendi ampullerini de- ğiştiremezler. • 1.000.000.000 kadar, bunun hata payı 0.000.0000.001 olabilir. Bir ampulu değiştirmek için kaç TE- RAZJ gerekir? • Bir. Belki de iki. Tam çıkaramadım. Sen ne dersin? • Niye değiştirelim ki, karanlık ro- mantik oluyor. Bir ampulu değiştirmek için kaçAK- REP gerekir? • Hiç, karanlıkta yaşarlar. • Niye soruyorsun, sen polis misin? Birampulu değiştirmek için kaç YAY gerekir? • Şimdi biz Kaş'ta birtatil geçirmiş- tik, tamam mı... • Hayat güzel, güneş pınl pınl, kar- nım aç. Ne ampulu yahu? Bir ampulu değiştirmek için kaç OĞ- U\K gerekir? • Hiç. Oğlaklann yeni ampul alacak parası olmaz, masraf gösterirlerse o başka. • Çocukça işlerte uğraşmıyorum. Bir ampulu değiştirmek için kaç BA- LIK gerekir? • Ne ampulu? • Elektrikler mi kesildi, yoksa saat 21 'mi oldu? İçiBoş Bu ampul tartfşmatanna Alan- ya'dan bir elektronik mektupla katılan arkadaşım Tufan Karasu da şu açıklamayı yoliamış: "Ampul, çevresine yapay bir ışık saçar ve en önemlisi içi boştur." Bilişim Zirvesi 01'de üstiin teknolojik çözümler Bilişim şirketlerinin en yeni teknoloji ve çözümlerini aktaracağı Teknoloji Toplantıları' güncel iş uygulamalarına sahne olacak. Bilişim Haftası kapsamında, 4-7 Eylül 2001 tarihleri arasında gerçekleştirilecek Bilişim Zirvesi '01', en güncel iş uygulamalarına sahne olacak. Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı ile Askeri Müze Kültür Sitesi'nde gerçekleştirilecek zirvede yer alan 'Teknoloji Toplantılan'nda çözümleriyle öne çıkan şirketler teknolojik değişimleri ve çözümlerini aktaracak. Bilişim profesyonellerini heyecanlandıracak çözümler arasında mobil iş uygulamalan dikkat çekıyor. Ayrıca, kablonun bulunmadığı, bilginin uzaktan yönetilebildiği iş ortamları, düşünen yazılımlar, reklam yayımlayan ATM'ler gibi teknolojinin ulaştığı son noktayı gösteren çeşitli uygulamalar da bilişim profesyonellerıne sunulacak.