Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
USTOS 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
AIHM'MN RP KARARI
DemokrasidersiAİHM, Anayasa Mahkemesi tarafmdan kapatüan RP'nin yöneticilerinin yaptığı şikâyet başvurusunda
Türkiye'yi haklı buldu. Partinin hedeflerinin 'demokratik kurallara aykırı' olduğuna karar verildi
STR\SBOURG/AN-
KARA (Cumhuriyet) -
Avrupa Insan Haklan
Mahkemesi (AİHM),
Anayasa Mahkemesi ta-
rafindan kapatılan Refah
Partısı'tıin yöneticilerinın yaptığı şikâ-
yet başvurusunda Türkiye'yi hakh bul-
du. AİHM. kararında. "•îlgili ülkeniıuiç
banş ve demokratik reiimini tehlikeye
atacak siyasi bir hedefin gerçekkşmesi-
ni. eykmkrsomuthale dönüşmeden en-
gelkyebikeeğr görüşüne yer verdi. Mah-
keme karan. 3'e karşı 4 oyla almdı. Er-
bakan \e arkadaşlarının siyaset yasağı L.
1.5 yıl daha sürecek.
AİHM'nm 3. Dairesitarafmdan görülen da-
vada. Mahkeme Heyeti Başkanlığı'nı Fransız
Yargıç Jean PaulCostayapti. Türk Yargıç Rı-
zaTürmen'ın de yer aldığı mahkeme heye-
tindekarara imza atan diğer yargıçlar ise şun-
lai" Amavutluk'tanKristaqTraja.Nor\eç'ten
Hanne Sophie, İngıltere'den Nieolas Bratza.
Avusturya'dan VVilli Fuhrmann, Kıbns Rum
Kesımı'nden Loukis Loucakies.
A\usturyalı W illi Fuhrmann, Kıbns Rum Ke-
simrnden Loukis Loucaides ve İngiliz Nico-
las Bratza baş\ uruyu haklı bulurken Amavut
AİHM
yapısı ve
bağlavıcılığı
AİHM, Yüksek Sözleşmeci Ta-
raflar sayısma eşit oranda yargıçtan
oluşur. Devletve kışiselbaş\ urular
AİHM'nin yargı yetkisine girer.
Mahkemenin. AİHS,protokollerin
yorumu ve uygulanmasına üişkin
tiim konularda yargüama yetkisi
bulunuyor. Mahkemeninyargı yet-
kisinin olup olmadığı konusunda
tartışma yaşandığmda karar yine
mahkemece veriliyor. AÎHSvepro-
tokollerindetanmanhaklartn Yük-
sek Sözleşmeci Taraflardan birita-
ratmdan ihlalinden zarargördügü id-
diasındabulunanher gerçekkişi.hü-
kümet dışı her kuruluş veya kişi
gTuplan mahkemeye başvurabili-
yor. Ancak başvurular. iç hukuk
yollanmn tiiketilmesinin ardından
yapılabiliyor. Yüksek Sözleşmeci
Taraflar, taraf olduklan davalarda
mahkemeninkesinleşmiş kararlan-
nauymayı taahhüt ederler. Mahke-
meninkesinleşmiş karan,kararmuy-
gulanmasını denetkyecekolanBa-
kanlar Komitesi'ne gönderilir.
Hâkim Kristaq Traja, Norveçli Hanne Sophıe
Greve, Türk Yargıç Rıza Türmen ve Mahke-
me Başkanı Fransız Jean-Paul Costa, RP yö-
neticilerinin başvurusunun reddı icin oy kul-
landılar. Karardan sonra mahkeme tarafmdan
yapılan açıklamada. parti kapatma davasıyla
ılgıli olarak RP yöneticilerinin Avrupa Insan
Haklan Sözleşmesi'nin (AİHS) toplantı dü-
zenleme ve dernek kunna özgürlüğüyle ilgi-
li 11. maddesinin ihlal edildiği yolundaki id-
diasının reddedildiği bıldırildı.
Açıklamada, kapatılan Refah Partisı'nin
başta eski genel başkanı Necmettin Erbakan
olmak üzere yetkililerine yönelik yaptırımla-
rın, "demokratik toplumun korunması için
vazgeçilmez bir sosyal ihtiyaç olarak değer-
lendirikbikceğT görüşü dıle getirildı.
Partiyönetıcilennin "'şiddetiçağnştıransöy-
kmkrı"ni de dikkate alan mahkeme, partinin
hedeflerinin "demokratik kurallara aykırT
olduğunukaydettı Kararda, Refah Partisi~nin
*İslamikurallarayönelikeykmkriyüzünden
şeriattansoyutlaıımasının mümkünomvadığT
görüşü dile getirildi. Kapatılan Refah Parti-
si'nin "sivil banşt ve demokratik rejimi risk-
lihakgetirüiğr görüşüne de gerekçeli karar-
da yer verildi.
Kararda, "ilgjli ülkenin. iç banş ve de-
mokratik rejimini tehükeye atacak siyasi
bir hedefın gerçekkşmesini, eylemler so-
mut hale dönüşmeden engeueyebikceğT
görüşüne yer verildi.
AİHMkararmda. Refah Partisi yöneti-
cilerinin. "laiklikUkesine farkhbir içerik
kazandırma bahanesiyk inanç aynmcıh-
ğıtemelindeçok hukuklubir sistemve Av-
rupa İnsan Haklan Sözkşmesi'nin temel
değerkrine açıkça aykın olan bir şeriat
devletikurmaistekkriniUanettiklerinive
iktidara gelmekve iktidarda kalmak için
giice başvuracaklan yönünde bir şüphe-
ye meydan verdikkri" belirtildi.
Mahkeme karanndaözetle, "çoğukulukde-
mokrasinin aynlmaz bir parçası olsa dahi, tt-
gilidevlet, AİHS ik uyuşmayan, ülkede iç ba-
nş ve demokratikrejimitehlikeye atacaksiya-
sibir hedefingerçekkşmesini,eykmkrsomut
hale dönüşmeden engeUeyebuir" denıldi.
Avrupa Insan Haklan Sözleşmesi'nin par-
ti kapatmayla ilgili 11. maddesine ilişkin baş-
vuruyu reddeden mahkeme, RP yöneticileri-
nin yine Türkiye aleyhinde yaptığı diğer şi-
kâyet başvurulannın incelemeye alınmasına
gerek görmedi.
Yargıtay Başsavcısı Kanadofllu:
DSP Lİ ULl Ç GlRKAN;
SiyasalIslama
hoşgörü artikyok
Haber Merkea - Hükümeti oluşturan
partilerin millet\ ekilleri. AİHM'nın ka-
rannın bir 'uyan' olarak değerlendiril-
mesi gerektiğine dikkat çektiler.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Mec-
lisi Türk Grubu Başkam DSP'ü Uluç
Gürkan. kendisi için bir sürprız olma-
dığını belırttıği kararın. Avrupa'da siya-
saTIslama karşı eskı hoşgorünün kaybol-
duğunun göstergesı olarak değerlendiri-
lebileceğıni söyledi.
ANAP Grup Başkanvekili Beyhan As-
lan. kararı değerlendirirken w
Sayın Er-
bakan'm belki genel başkan olma haya-
ti vardı. Bu kararlaosonaerdi. AİHM'nin
karan ne yenilikçileri sevindinneline de
geknekçikri üzmeli" dedi.
MHP Grup Başkanvekili MehmetŞan-
du-.karann. RP'ninkapatılmasından son-
rabu yelpazede siyaset yapmak isteyen-
lere uyarı niteliğinde olmasını isteyerek
"Sayın Erbakan'ın siyaset üzerindeki
basİasımnkalkmışolmastbirtakımsiya-
si çevreler için de bence kazanım olmuş-
tur" dıye konuştu. Sandır karara saygı
duyulması gerektığıni belirtti.
YENtlİKÇtLERDETEPKİLİ
Erdoğan: Karan
uygun bulmadım
AiNKARA/tSTANBUL (Cumhuriyet)
- RP ile FP'nin kapatüması ve Necmet-
tin ErbakanTa görüş aynlığına düşmele-
rinin ardmdan 'yenibirsiyasiyapüanma*
içine girenyeni oluşumcular da AİHM'nin
kararma tepkı gösterdiler. Eski lstanbul
Büy ükşehir Beledıye Başkanı RecepTay-
yip Erdoğan. AİHM'nın RP'nm kapatü-
masıyla ilgili karannı "uygun bulmadı-
ğmı" ileri sürerek bir siyasi partinin ka-
patılmasına sıcak bakmadığını belirtti.
Yeni oluşum hareketınin öncülerinden
Bağımsız Manısa Milletvekili Bülent
Annçda.karann gerekçesini "•hukuka ay-
kınbulduğunu" söyledi. Annç, AİHS'de
komünıst v e faşist partilerin, şiddete ka-
nşmadıklan sürece kapatılamayacaklan-
na ilişkin madde olduğunu belirterek
*AtaMTürWy«*\«özgübir kararvenıüf-
tir" dedi.
Yenilikçi milletvekili AbdullahGülde.
"Mahkemenin. siyasete hiç kanşmadan
kararvermesigerekirdi. Diplomasiişiniçi-
ne girmiştir. Avrupa'run uzunvadeÜçıka-
rvinandıncüığukredibüitesisarsddı" de-
ğerlendirmesıni yaptı.
AİHM kararutda, RP'nin "İslamikurallarayönelikeykmleriyüzündenşeriattan soyutlanmasuun mümkün oW
madığı"görüşünüdüegeürdi.KarardaRP'nin, "sivilbanşıvedemokratikrejimiriskBhalegetirdiğr ifadeedildi.
Karann siyasiolduğunu ilerisüren SP'tüer: Temyize gideceğiz
Batı'ya yeniden öfkeANKARA(Cumhurr)«tBürosu)-
Avrupa İnsan Haklan Mahkeme-
si'nin(AİHM)RPkaran. Necmettin
Erbakan ve Saadet Partisi (SP) ka-
naduıda şok etkisi yaptt. Henüz ka-
rar verilmeden Erbakan'ı SP'ye da-
vet ederek aceleci davranan SP yö-
netimine karar 'sürpriz' oldu. SPyö-
neticileri, AİHM'yi "sh'asi karar ver-
mekfc", Avrupa'yı da u
çif-
te standart uygulamakla"
suçladı. Eski RP'nin yasak-
lı yöneticikrinden Şevket
Kazan. 1 ay içinde 1. Da-
ire'ye temyiz başvurusun-
da bulunacaklannı söyledi.
Erbakan*m, SPye önce üye olup.
Anayasa Mahkemesi'nden olumlu
karar çıkarsa genel başkan olarak
dönme planı Avrupa'dan döndüu SP
Genel Başkam Recai Kutan, geçen
hafta, AİHM kararma göre Erba-
kan'ın siyasi yasağırunkalkacağını,
bu durumda siyaset yapacağı yerin
kendi partileri olduğunu söylemişti.
SPyöneticileri. AİHM"ye dönüksuc-
lamalannı. AİHM Başkanı ve Avru-
pa Konseyi heyetinin Ankara'daki
ziyaretlerinde hükümet yetkilileriy-
le görüşmelerine dayandırdılar.
Kutan, AİHM'nin hukuka dayah
olmayan çifte standarthbir karar al-
dığını savundu. Bazı evrensel değer-
lerin Avrupa'da ayn. Avrupa dışmda
ayn uygulandığını ileri süren Kutan.
• Eski RPTiler, dünc kadar büyük umut
bağladıklan Batı'yı yeniden suçiamaya
başladılar. SPliler de AİHM*nin 'siyasi ve
diplomatik karar verdiğini' ileri sürdüler.
"Siyasi bir anlayışın hâkim olduğu
görülmor. MHM'uin artık müna-
kaşa edüeceğjyolunda kanaate van-
yoruz" dedi. Kutan, "Erbakan'ınsi-
yasetedönememesipartinizinasüet-
kBer" sorusuna, "Herhangjbirşekö-
de etkilemez. Zaten Saym Erbakan
sryasenniçindedir,dışuıdadeöir ya-
mttnı verdı.
SPGenel Başkan Yardımctsı Meh-
met Bekaroğlu, "AİHSveKopenhag
kriterlerinintüminsanhğınortakde-
ğcrioklujiunusavunmavadevamede-
ceğjz. Avnıpa'ya "siz de Türkiye ol-
dunuz. demokrasiniz özürlü' diyece-
•Şpi" dedi. SP'ninhukukçu milletve-
killerinden ŞerefMalkoç, AİHM'nin
50 yıllık tarihi boyutvca ilk kez böy-
lebirkarar aldığmı anımsatarak şun-
lan söyledi:
"Avrupa İnsan Haklan
Sözleşmesi'ne, AİHM'nin
benzer konulardaki karar-
lanna. içtihatlanna zerre
kadar uymuyor. Bu da,hu-
kuktan ayade siyasibir ka-
rar olduğunu açıkçaortaya koyuyor.
Bu karar Avrupa'mn çifte standar-
duıuı açık bir belgesi. AİHM, Tür-
kiyeiçinzatenlükstür.Görünenşuki,
bukararsadeceTürkwe'de değüdün-
yada çok tartışüacakT
RP'nin Fransız avukatı Laurent
Hinckelde, AİHM'ninbu karan ve-
rirken "Türkiye'dedemokrasmnıiş-
kmediğini görmeziikten
ileri sürdü.
3 Yillık
AtHM'nhı Refah Partisi l e31 Temmuz günü toplanan Avrupa İn-
san Haklan Mahkemesi. NecmettinErba-
kan, Şevket Kazan ve Ahmet Tekdal ile
Refah Partisi (RP) davasında. 3'e karşı 4
oyla Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi'nin
11. maddesinin ihlal edümedığme karar
verdi. Mahkeme, oybirliği ile de sözleş.-
menin9,10,14,17 ve 18. maddeleriyle,
1 No'lu Protokol'ün 1. ve 3. maddelen açı-
smdan davayı incelemeye gerek görme-
di.
Mahkemeyebirincibaşvuran nitehğin-
deolanRP, 19Temmuz 1983'tekurulmuş
bir siyasi parüdır. Başkanı NecmettinEr-
bakantarafmdan temsil edilir. Erbakan, 2.
başvuran ve aynı zamanda parlamento
üyesıdir. 3. ve 4. başvuranlar Şevket Ka-
zan \e Ahmet Tekdal polıtıkacı, hukuk-
çu, parlamentoüyesı ve aynı zamanda RP
başkan yardnncılandır.
21 Mayıs 1997'de, Yargıtay Cumhuri-
yet Bassavcısı. Türk Anaya&a Mahkeme-
si'ne. "laiklik ilkesine aykın eykmkrin
odağıhalinegeldiğT suçlamasıyla RP'mn
kapatılması ısteminde bulundu. Başsa\ -
cı başvurusuna kanıt olarak da, partinin
şenat hukuku. teokratık rejim gıbi de-
mokratiktoplumun gereksınımlerine kar-
şıtbazı amaçlannı ortaya çıkardığını söy-
lediği RP'lı yönetıci ve üyelerin demeç-
lenni ve makalelerim sundu.
Anayasa Mahkemesi'nden önce RP
temsilcileri. iddianamenın konuşmalanrt
tiimünden çok detaylara dayandığmı ve
bundan dolayı da konuşmalann anlamı-
rundeğiştirildiğini ve dokümanlanntümü-
ne bakılmaksızın hazırlandığmı savundu-
lar. Temsilcıler. aynı zamanda 1 yılkoalis-
yonortağı olarak iktidardaolan RP'nintu-
tarlı bir biçımde laiklik ılkesinı savundu-
ğunu ve tüm dini inamşlara saygılı oldu-
ğunu,bunedenle deteokratıkbirrejımkur-
mayaçalışan diğerpartikrle kanştırılma-
ması gerektiğıni söylcdikr Parti yöneti-
cileri, partinin kapatılması ıçm açılan da-
vada yer alan bazı olaylardan başsavcımn
başvurusunun ardından haberdar olduk-
larını ve partinin hukukun amaçlanna \c
siyasi partiler \asasına aykın eylemlerin
odağı gibt gözükmesvnı cngcllemek için
bu kişilen hemen görevlennden uzaklaş-
tırdıklannı da ıddıa ettıkr
16 Ocak 1998'de. Anayasa Mahkeme-
si. laiklik ilkesine aykın eylemlerin oda-
ğt olduğu gerekçesiyle RP'nin kapatıl-
ması yönünde karar verdi Mahkeme. a\ -
nca RP'ninmalvarlığının Hazıne'ye de\ -
redilmesinı benımsedı. Anayasa Mahke-
mesi, RP lıderlennın ve özelde Necmet-
tin Erbakan. Şevket Kazan se Ahmet Tek-
dal'ın açıklamalarınm RP'nin eylemkn-
ninyasallığında temel belırle\ ıcı olduğu-
na karar verdı. Sonuç olarak, 5 yıllık bır
süreç ıçın bu kişilerin parlamento üyeli-
ğı yapma \ eya siyasetle ilgilenmelen ya-
saklandı.
Dava
süreci
ANKARA (Cum-
huriyetBürosu)- Vu-
ral Savaş, 21 Mayıs
1997de "laikfikkstfşı-
tıeykmkrinodağı ha-
Bne geldiğir
' gerekçe-
siyle RP'nin kapatıl-
ması istemiyle dava
açmıştı. Anayasa
Mahkemesi, RP'yi 16
Ocak 1998 tarihinde
"laik Cumhuriyet B-
kesine aykın eykmle-
ri" nedeniyle kapat-
mış, gerekçeli karar
ise 22 Subat 1998'de
Resmi Gazete'de ya-
yımlanmıştı. "•Beyan
ve eykmkriyk parti-
nin kapatümasına ne-
den olduklan" belırle-
nen Necmettin Erba-
kan, Ahmet Tekdal,
§evket Kazan. Şevld
Ydmaz, tbrahim Ha-
lilÇeokveHasanHü-
seyin Ceylan' m mil-
letvekillikleri düşmüş.
bunlarlabirlikte Kay-
seri Büyükşehir Bele-
diye Başkam Şükrü
Karatepe'ye 5 yıl sü-
reyle siyaset yasağı
getirilmışti.
Anayasa Mahkeme-
si tarafmdan kapatı-
lanRP yöneticileri Er-
bakan, Kazan ve Tek-
dal. 1998 yılında
AÎHM'ye yaptıkları
şikâyet başvurusun-
da, AvTupa İnsanHak-
lan Sözleşmesi'nin 11
ayn maddesinin Tür-
kiye tarafından ihlal
edildiğini ileri sürmüş-
lerdi.
AİHM. 3 Ekim
2000 tarihinde verdi-
ği kararda. RP yöne-
ticilerinin yaptığı baş-
vurunun incelenmeye
alınmasına karar ver-
mişti. Mahkeme. 16
Ocak 2001'de kapatı-
lan RP'nin ve Türk
hükümetinin avukatla-
nm duuemişti.
Karar, laiklik
ilkesine güvence
' • Kanadoğlu, demofcrasüerde,
demokrasiyi yok etme özgürlügünün
bulunmadığırun kamtlandığını vurgulayarak
"Mevcut ve kurulacak tüm siyasipartilerin
bu karardan yararlanmasuu" istedi.
ANKARA(CBmhu-
rtyet Bürosu) - Yargı-
tay Cumhuriyet Baş-
savcısıSabö»Kanadoğ-
lu. Avrupa İnsan Hak-
lanMahkemesi'ninRP
hakkvndaverdiği kara-
rm "demokrasilerde.
demokrasiyi yok etme
özgürlügünün bulun-
madığuu" kanıtladığı-
nı vurguladı.
Kanadoğlu, karann
demokrasininoimazsa
olmaz koşulu olan la-
iklik ilkesinin korun-
magüvencesi olacağı-
na dikkat çekti. "Mev-
cutvekurulacaktümsi-
yasi partilerin bu ka-
rardan yararianması-
ıu"dileyenKanadoğlu,
üstükapalı olarakpar-
ti kurma hazırlığvnda-
kiRecepTaşyyii)Erdo-
ğan'ı uyardı.
Yargıtay Cumhuriyet
BassavcısıKanadoğlu,
karan şöyle değerlen-
dirdi:
"AİHM'nin Anaya-
saMahkemesitaraun-
dankapatdanRPyörte-
ücöerininşikâyetbaşMi-
rusunuretkaran, ılgi-
lidevletinülkede içba-
nş ve demokratik reji-
mitehlikeye atacak si-
yasi bir hedefin ger-
çekleşmesini, eylemler
somut hale dönüşme-
den engelleyebileceği-
ne ilişkin gerekçesiy-
le' demokrasilerde,de-
mokrasiyi\t)ketmeöz-
güriüğününbulunma-
dığuukanrtlanuşür.Bu
karar,demokrasininoW
mazsa olmaz koşulu
olanlaiklikilkesininko-
runma güvencesi ola-
caktır. Mevcut vc ku-
rulacaktüm siyasi par-
tilerinbu karardanya-
rarianmalannı
diliyorum.'"
Emekli Yargıtay
Cumhuriyet Bassavcı-
sı VuralSav^şda, şim-
diye kadar yaptığı tüm
konuşmalarda RP'nin
kapatılmasmm AİHM
tarafmdan da hakh bu-
lunacağmı vurguladı-
ğını belirterek "Çûn-
kü bu parti laikliğe ay-
kın eylemlerin odağı
haline gebnişti. Aynca
anayasaldüzetünüzibo-
zacak eykmkride laş-
lurtıcı nitelikte, parti-
nin üst düzey yönetici-
krince söylenmiş söz-
lervanbr"dedi.
Yine de AİHM'nin
parti kapatma davala-
nnda objektif tutum iz-
lemeyi sürdüreceğine
inanmadığıru kaydeden
Savaş sözlerini şöyle
sürdürdü: "MesdaHA-
DEP'in eylemleri
RP'den çok daha ileri
boy uttadır. Açıkça bö-
lücülüğeyöneuke\letn-
teri laşkgrtmaktave des-
tekleyici boyutta pek
çok eykmlerivardir."
Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu:
Dini siyasete alet
edeıüere ders olsun
ANKARA/İSTAN-
BUL (Cumhuriyet) -
Prof. Dr. İbrahim Ka-
boğlu, Avrupa İnsan
Haktarı Mahkeme-
si'nin (AİHM)RPhak-
kındaki karanmn Tür-
kiye açısından olumlu
olduğunubelirterek İs-
lami akunlann. dini si-
yasete aletedenlerin bu
karardanders çıkarmak
zorunda olduklanm
vurguladı. Prof. Dr. tl-
ter Turan. kapatılan
RP'nin lideri Necmet-
tin Erbakan'ın "aleni
siyasikariyerininartık
sonunagcİdiğini" söy-
lemenin .'nümkün ol-
duğunu vurguladı.
Emekli Anayasa
Mahkemesi Başkanı,
Türk Hukuk Kurumu
Başkanı YektaGüngör
Ozden, en büyük düş-
manlık olarak niteledi-
ği laiklik karşıtlığmın
Türkiye'de ortam bu-
lamayacağım vurgula-
dı. Diu siyasallaşırsa
demokrasinin dinleşe-
ceği uyansmda bulu-
nan Özden, "Kökten-
dâıd&k.totafit£rizmde-
nroknîshicbağdaşmaz.
Anayasaıun 4. madde-
si, 2. maddesvndeki la-
ikBknheuğiıûndeğişti-
rilmesinin teklif edil-
mesini dahi yasaklar-
ken ka\ga çıkarmanın
anlamıkakiımr dedi.
Prof. Dr. ibrahim Ka-
boğlu, karannhem Av-
rupa hem de Türkiye
açısından önemli oldu-
ğunu söyledi.
Prof. Dr. İlter Turan.
AlHM'de "dinesastna
göre şekillenen siyasi
partilerin de demokra-
siyi tehdit edebilecefi
anlayışının kabul edil-
diğjni" belirtti. Turan,
"Daha önce sadece fa-
ştanveAlmanyaözetin-
de komünist partiler
üzerinegetiriknkısıtia-
malar soğuk savaş dö-
neminde anlaş ışlakar-
şılanmıştı. Şimdi anla-
şıhyor ki bu kapsama
din temelinde köktes-
cUik de eklenmiş bulu-
nuyor" dedi.
Bilgi Üniversitesi
Öğretim Üyesi Prof.
Dr. RonaAybayda, ka-
rann, demokrasi ve in-
sanhaklan kavramlan-
nın, laikliktemeli üze-
ripdekorunup yaşatûa-
cağını teyitettiğini söy-
ledi. Aybay. "AİHM,
Türkiye'nin laikükko-
nusundaki duyarhhğt-
nı onayladı" dedi.
karanmn metni
Başvurular,22 Mayıs 1998'de AİHM'ye
sunuldu \e 3 Ekim 2000"de başvurunun
kısmen kabul edilebilır bulunduğu açık-
landı. 16 Ocak 2001 tarihinde ilk duruş-
maşapldı. Karar şu 7 yargıç tarafindan ve-
nld'ı:
Jean Paul Costa-Fransız, Başkan,
VVilli Fuhrmann-Av usturyalı,
Loukis Loucaides-Kıbrıs Rum Yönetı-
mrnden.
Rıza Türmen-Türk,
Nicolas Bratza-İngiliz,
Hanne Sophia Greve-Norveçli,
Kristacj Traja-Amavut
veSalhDoüa.
İDDİALAR: RP, Avrupa İnsan Hakla-
n Sözleşmesi'nin, düşünce özgürlüğünü
düzeleyen 9, ifade özgürlüğünü düzenle-
yen 10, örgütlenme özgürlüğünü düzen-
leyen 11, aynmcılığı yasaklayan 14.hak-
larınihlalıniyasaklayan 17 ve haklannkul-
lanılmasımnsımrlandınlmasındakı limıt-
leribelirkyen 18. maddelerine ve 1 No'lu
protokolünözgür seçimhakkını düzenle-
yen 3 ve mülkıyet hakkını düzenkyen 1
maddesini ihlal edildiğini iddia ettiler
Mahkeme. siyasi partilerin devletin ana-
yasalyapısında değışıklikyapmaya dönük
kampanya düzenkrken, sözleşmemn ön-
cehklerinikorumayı sürdürmelen gerek-
tiği ve 11. maddenin sıyasi partileri şu 2
koşula sahipolmalan durumundakoruya-
cağına karar verdi:
1- Bu yapılırken kullanılan araçlar her
açıdan hukuki ve demokratik olmalı.
2- Öngörülen değişıklıkkr çoğulcu de-
mokratik sistemle uvumlu olmalı. Sivası
panınin liderlen toplum ıçensınde şiddet
kullanmayı kışkırtıyorsa ya da partinin
siyasi amaçlan demokrasıyı yıkmaya. tc-
melhakve özgürlükleri bastırmaya dönük
ise bu parti sonuçta karşılaşacağı yaptı-
nmlara karşı sözkşme hükümlerine da-.
yanamaz.
Mahkeme değerlendırmesınde. RP'ye
yönelik kapatma karanmn demokratik
toplumunkorunması için vazgeçılmezbir
sosyalihtıyaç olarakgörülebıleceğı sonu-
cuna vardı. Çünkü. RP'nın ileri gelenleri
laiklik ilkesine değışık bir anlam verme
görüntüsü altmda, şeriat hukukunu ku-
rumsallaştıracaklannı. değışık dini ina-
nışlara dayanan çoğulcu bir hukuk siste-
rni kuracaklannı açıkladılar. RP'lıler av-
nca, iktidarda kalmak. daha da önemhsı
olarak iktidarlannı sürdürmek için şidde
tebaşvuracaklan konusunda şüphe yarat
tılar.