Katalog

16 TEMMUZ 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 11 ABD'nin gerçekleştirdiği 'başanlı' füze savunma denemesine Moskova sert tepki gösterdi Süalısızlaıımaya tatn isabet ABD nin Fuze Kalkanı Denemesı Savunma (Enterseptör) füzesi hedeffüze Minuteman-2'yi vurdu. • Pentagon, Füze Kalkanı projesiyle ilgili denemenin sonucunu dünyaya 'tam isabet' sözleriyle duyururken Rusya, nükleer silahsızlanma anlaşmalannın tehdit altında olduğunu bildirdi. Kwajatein Mercan Adası (Enterseptör fuzenın çıkış noktası) Vandenberg Askeri Hava Üssü (Hedef fuzenın çıkış noktası) MARSHALL ADALARI YILDIZ SAVAŞLARI ABD '83 'ten beri deniyor 23 Mart 1983: ABD Başkanı Ronald Reagan, kapsamlı bir füze savunma sis- teminin uygulanabilirliğini araştırmak için çalışmalar yürütüleceğini açıkla- dı. "Yıküz Savaşlan" olarak adlandın- lan proje, ülkenin 35 yıllık nükleer sa- vunma stratejisini, olası nükleer saldı- nlan önleyecek bir fuze sistemiyle ye- nilemeyi öngörüyordu. Ocak 1991: Körfez Savaşı sırasında ilk kez balistik fiizelere karşı, anti-ba- listik füzeler kullanıldı. 23 Haziran 1999: ABD Başkanı Bill Clinton, Ulusal Füze Savunma Sistemi sözleşmesini imzaladı. 17 Ağustos 1999: ABD ve Rusya, An- ti-Balistik Füze Anlaşması'nın gelişti- rilmesini de öngören "stratejik silah- lar" görüşmelerini dondurdu. 3 Ekim 1999: Ilk füze savunma dene- mesi başanyla gerçekleştirildi. 19 Ocak 2000: 2. deneme, savunma füzesi hedefini tespit edemediği için başansızlıkla sonuçlandı. 8 Temmuz 2000: 3. deneme, savun- ma füzesi fırlatıcı roketlerinden aynla- madığı için başansızlıkla sonuçlandı. 1 Eylûi 2000: Başkan Clinton, tekno- lojik sorunlar devam ettiği sürece Füze Savunma Sistemi denemelerine izin vermeyeceğini açıkladı. 10 Nisan 2001: Rusya, Çin ve Kuzey Kore, Füze Savunma Sistemi projesini ABD Silahsızlanma Komisyonu'na şi- kâyet ettileT. 1 Mayıs 2001: ABD Başkanı George Bush. "Günümüzdünyasuun çcşitli teh- likelerinden kendimizi korumak için, fuze savunma sistemi kurmamızı sağla- yan bir çatı oluşturmalıyız" dedı. 15 Temmuz 2001: Dördüncü savun- ma füzesi denemesi Pasifik Okyanu- su'nda başanyla gerçekleştirildi. Çarpışma hızı: 25,600 km/saat'ın uzerınde Kaynak AFPıABD Yonelım Dış Haberier Senisi - ABD, uluslara- rası alanda tartışmalara neden olan Fü- ze Kalkanı projesinin ön çalışmalan çer- çevesinde dün başanlı bir füze deneme- si gerçekleştirdi. Denemeyi kmayan Rus- ya, bunun bugüne kadar yapılmış olan tüm nükleer silahsızlanma anlaşmalan- nı tehdit ettiğini bildirdi. ABD Başkanı George Bush'un G-8 Zır- vesi'ne katılmak üzere Avrupa'ya gidişi- nin arifesinde gerçekleştirilen deneme- nin başanyla sonuçlanmasının, Bush'un çoğu fuze kalkanına karşı çıkan ülke li- derleriyle yapacağı görüşmelerde elini güçlendireceği belirtiliyor. Bush, daha önce bu denemenin sonucu her ne olursa olsun, Füze Kalkanı projesiyle ilgili ça- hşmalann hızlandınlacağını açıklamıştı. Şimdiye kadar gerçekleştirilen dör- düncü deneme olan bu denemenin ABD'ye maliyetinin 100 milyon dolar (yaklaşık 135 trilyon TL) olduğu bildi- riliyor. Daha önceki üç denemenin ikisi başansızlılda sonuçlanmıştı. Bush, 2002 2ZSS2S2CSZ Greenpeace'ten protesto yıhnda Füze Kalkanı ile ilgili araştırma ve denemelerin finansmanı için Kong- re'den 8.3 milyar dolar talep etti. Saldırganın Kalkan'la 'buluşması' ABD'nin Pasifik Okyanusu kıyısında- ki Kaliforniya eyaletinde bulunan Vanden- berg askeri hava üssünden, okyanusa doğ- ru fırlatılantt Minuteman-2" tipi deneme füzesi, 7 bin kilometre batıdaki Marshall adalanndan atılan bir enterseptör (vuru- cu) füze tarafından havada vuruldu. De- neyde önce (TSİ 05.40'ta), düşman balis- tik füzesini temsilen Minuteman-2 füze- si Kaliforniya'dan batı yönünde fırlatıldı. Bundan tam 21 dakika 34 saniye sonra ise savunma füzesi Marshall adala- nndaki Kvvajalein mercan adasın- dan, Minuteman füzesini armos- ferin üst katmanlannda vurması için atıldı. Füzelerin buluşması- nın (TSİ 06.09) deniz seviyesinin 231 kilometre yukansındameyda- na geldiği belirtildi. ABD Savunma Bakanlığı (Pen- tagon) yetkilileri, sonucu "tam isabet" sözüyle duyururken "da- ha çok deneme" yapacaklannı da ilan ettiler. Bundan sonraki ilk denemenin ekim ayında yapıl- ması planlanıyor. Başından itibaren ABD'nin Fü- ze Kalkanı projesine karşı çıkan Rusya ise gerçekleştirilen dene- menin başta 1972 tarihli Anti Ba- listik Füze Anlaşması (ABM) ol- mak üzere nükleer silahsızlan- mayla ilgili önceki tüm anlaşma- lan tehdit ettiğini bildirerek de- nemeyi kınadığını duyurdu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, "Rusya'nin, ABM anlaşmasını p rajyalının da bulunduğu bir eylemei grubunun, ABD'nin dün Kaliforniya'da gerçekleş- tirdiği Füze Sa\unma Sistemi denemesini geciktirdiğini id- dia etti. Örgütün Vunanistan'daki eylemcileri de, Atina'da- ki ABD Bü> ükelçiliği önünde bir protesto eylemi gerçekleş- tirdiler. Üzerinde füze resimleri ve nükleer güç işareti olan ler, "Yüdız Savaşlan"nın durdurulmasını isteyen sloganlar attılar. Greenpeace örgü- tü, füze denemesiyle ilgili olarak yapnğı açıklamada, "Yü- dız Savaşlan projesinin oğlıT olarak nitelendirdikleri Füze Savunma Sistemi'nin çalışmavacağını ve yeniden nükleer silahlanma yanşı başlatacağını bildirdi. (Fotoğraf: AP) yari önemde olduğuna Uişkin tav- rmı koruduğunu ve bu köşetaşı ni- teliğindeki anlaşmadaki yüküm- lülüklerine tamamen uygun ola- rak bütün sorunlan görüşmeye de hazır olduğunu" bildirdi. Rumlar endişeli: Ya KKTC tamnırsa Körfez ülkelerinin bu yöndeki girişimleri Rum yönetimini harekete geçirdi REŞATAKAR Simitis Moskova'da • MOSKOVA (AA) - Yunanıstan Başbakanı Kostas Simitis, dün Moskova'ya geldi. Simitis'e, Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu ve Kültür Bakanı Evangelos Venızelos da eşlik ediyor. Simitis, 17 Temmuz'da da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelecek. Dışişleri Bakanı Papandreu ile Dışişleri Bakanı Igor Ivanov arasında bugün yapılacak görüşmede, Putın'in yıl sonunda Yunanistan'a yapacağı resmi ziyaretin hazırlıklan ele alınacak. iki bakanın, Balkanlar, ABD'nin füze savunma sistemi kurma planlan, ekonomik ilişkilerle askeri-teknik işbirliği konulan üzerinde duracaklan kaydediliyor. hnm'da çatışma • TAHRAN (AA) - Iran'da ücretlerinin ödenmemesini protesto eden işçilerle polis arasında çıkan çatışmada 8 işçi yaralandı. İRNA'nın haberine göre. jamco adlı konfeksiyon farbikası ile Şadanpur adlı ayakkabı fabrikasının ışçilen. bir yıldır ücretlerinin ödeamemesini protesto etmek için dün sabah meclis önünde gösteri düzenledi. lran öğrenci Haber Ajansı (İSNA). protestocu işçilerin meclis bahçesine girnsk istemesi üzerine polisin müdıhale ettiğini bildirdi. Birişkorhtorutamam • C\PE CANAVERAL (AA) - Uluslararası Uzay Istasyonu'nun inşa çalışnalannda önemli aşama olarak görûlen. istasyona hava emniyetli giriş konioru yerleştirilmesi başanyla tamanlandı. Uzay yürü^şleri için kullaulacak olan ve bedeli 164 milyon dokn bulan 6.5 ton ağırlığındaki mocalü yerleştirmek üzere, istasyona önceki gün kenetlenen Amenkan uzay mehğı Atlantis'ten iki astronot, yeriîştırme çalışmalan için mekikten dışan çıktılar. Bu büyük görev için, istaıyon dışındaki iki astronotun yaramlanyla birlikte, biri Atlantis'te, diğffi uzay istasyonunda bulunan robot kolkn da kullanıldı. LEFKOŞA- Yunan-AJbaylar Cun- tası'nın. Kıbns Rum kesimindeki terör örgütü EOKA-B ile birlikte, 15 Temmuz 1974'te gerçekleştirdiği si- lahlı darbenın 27. yılında Rum yö- netimini "KKTC tanınacak* kor- kusu sardı. Bir yandan cuntayı pro- testo eden Rum yönetimi, diğer yan- dan Körfez ülkeleri nezdinde giri- şimlerde bulunarak Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) ta- nınmasını engellemeye çahşıyor. Güney Kıbns'ta yayımlanan File- leftheros gazetesinin manşetten ver- diği habere göre, Suudi Arabistan, Katar, Umman, Bahreyn, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından oluşturulan "Körfez Ülkeleri Der- neği", soruna çözüm bulunmaması halinde, KKTC nin doğrudan tanın- ması yönünde girişimler başlattı. Ankara'nın baskılan sonucunda başlatıldığı iddia edilen bu girişime özellikle Umman'ın büyük destek verdiğini yazan gazete, Rum Dışiş- leri Bakanı Yannakts Kasulides'in, darbeyi kmama etkinliklerini bir ya- na bırakarak apar topar Körfez ül- kelerini ziyarete çıktığını haber ver- di. Kasulides'in dün Bahreyn'e git- tiğini, buradan diğer ülkelere geçe- ceğini bildiren Filelerfteheros, KKTC'nin tanınmasıyla ilgili giri- şimlerden Atina'nm da haberdar edildiğini ve Yunanlı diplomatlann, sözü edilen Körfez ülkelerinin ba- kanlanyla mekik diplomasisi başlat- tıklannı duyurdu. Dışişleri Bakan- lığı Genel Müdürü Büyükelçi Miha- Hs Attalides'in de, Arap Birliği Ge- nel Sekreteri ile görüşmek üzere Ka- hire'ye gönderildiği belirtiliyor. Rum yönetimi, eylülde düzenle- necek tslam Konferansı Örgütü top- lantısında, Türk tarafının girişim- lerde bulunmasından endışelenıyor. FRANSA'DA 14TEM1VIUZ KUTLAMASI Binlerce Parisli. 14 Temmuz Fransız DevTİmi'ni Eyfel Kulesi'nin çevTesinde toplanıp çılguılar gibi kutladı. Fransız askerierinin gösterileri Uginç görüntüler oluşrurdu. (Fotoğraf: AP) Denizaşm ülkelerden Al Gore lehine gelen oylann kabul edilmediği savunuldu ABD'de seçîm hilesi iddiasıNE\V YORK (AA) - ABD'nin etkin gazetelerinden The New York Times. 7 Kasım 2000 tarihindeki başkanlık seçimleri sırasında de- nizaşın ülkelerde görevli Amerikan askeri personelinin verdiği oylardan, Cumhuriyetçi Parti adayı ve şim- diki Başkan George W. Bush lehi- ne olanlann kabul edildiğini, De- mokrat Parti'nin adayı dönemin Clinton iktidan Başkan Yardımcı- sı Al Gore lehine olanlann ise red- dedildiğini öne sürdü. Gazete. dün manşetten verdiği haberde. iddiasını destekleyen oy pusulalannın fotokopilerini de ya- yımladı. Buna göre, seçimden bir gün sonra, 8 Kasım'da postaya ve- Peres veArafat buluştu KAHÎRE(AA)-Mı- sır'da bulunan îsrail Dı- şişleri Bakanı Şimon Peres ve Filistin lideri Yaser Arafat bir araya gelerek görüştü. Arafat gazetecilere açıklama yapmazken Peres, tsrail ile Filistin arasında 13 Haziran'da ilan edilen ateşkesi ve bunu sağlamlaştırma- nınyollannı eîe aldık- larını söyledi. "Hiç kimse ateş, kan ya da kurbanistemez" ifade- sini kullanan Peres, "Kahire'den Hımut var' düşuncesiyle dönüyo- nunr * dedi. Ermeni lobisi bölündü WASHINGTON (AA) - Türkiye ve Er- menistan'dan önde ge- len şahsiyetlerin kaöh- mıyla geçen hafta Ce- nevre'de başlatılan ya- kmlaşma girişimi, ABD'deki Ermeni lobi- sini ikiye bölerken Washington yönetimi- ni memnun etti. Amerikan Ermeni Meclisi (AAA) uzlaş- ma komisyonunun ku- rulmasını büyük mem- nuniyetle karşıladıkla- nnı bildirdi. Ermeni Devrimci Federasyonu (ARF) girişimi sert bir dille kınadı. rilen ve Al Gore lehinde kullanıl- mış oy geçersiz. bundan 3 gün son- ra 11 Kasım'da postaya verilen ve George Bush lehinde kullanılan oy pusulası geçerli sayıldı. Haberde, Cumhuriyetçiler'in de- nizaşın ülkelerden gelen "şüphefi" oylann sayılmaması için verdikle- ri mücadelede "ölümcül darbeyi" ise bizzat başkan yardımcısı adayı Joseph Liebermann'ın indirdiği de vurgulandı. Liebermann. TV'de yaptığı konuş- mada, partisinin o güne kadar sür- dürdüğü "şüpheli oylann reddi" stratejisini reddetti. Liebermann. konuşmasında, "şüpheH oylann ge- çerli sayılması gerektiği'' görüşünü savunmuş ve bu açıklama Gore'un seçimi kaybetmesine yol açmıştı. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI TÜPkiye-Avpupa İlişkilerinde Doğrular ve Yanlışlar Türkiye'nin Avrupa ile ilişkileri Cumhuriyet ön- cesinde de, sonrasında da büyük bir yoğunluk içindedir. Tarih ve coğrafyanın getirdiği bir sonuç- tur bu. Ancak Türkiye, Avrupa ile ilişkilerinde ken- di siyasal, ekonomik ve külturel çıkarlannı ya da yarartannı dengelemekte sürekli zaaf gbstermiştir ve halen de zaaf göstermektedir. Avrupa ile olan ilişkilerimiz sadece, Atatürk'ün sağ olduğu dönemde dengelenebilmiştir. Türkiye-Avrupa ilişkilerinde doğru ve yanlışları serinkanh ayırmamız, birbirine karıştırmamamız gerekiyor. llişkilerde 'doğrular' neler? 1) Türkiye'nin Batı ya da "Avrupa akılcılığını" benimsemesi doğrudur. 2) Bazı "Avrupa kurumlannın ve mevzuatının" alınması da yararlı bir politika olmuş ve olmakta- dır, bunda da eleştirecek bir yan yoktur. 3) Avrupa'nın (ve Batı'nın) teknolojisinin alınma- sı, öğrenilmek istenmesinden doğal bırşey olamaz. Japonya bu alanda, Meici döneminden başla- yarak teknoloji ağırlıklı dönüşümünu gerçekleştir- miş, hatta birçok alanda Batı'nın da önüne geç- miştir. Yukanda, Türkiye için "yararlı sayabilece- ğim" hususlarda Japonya, başanlı bir uygulama yürütmüştür. Ya 'yanlışlar' nasıl ortaya çıktı? Türkiye (ve Osmanlı), Avrupa ile ilişkilerinde çok büyük yanlışlar da yapmıştır. Bu yanlışlann önem- li bir kısmı, Osmanh'nın gerileme sürecinin bir so- nucudur ve gerilemenin son samasında Tanzimat ile birlikte, tek yanlı bağlanma süreci hızlanmıştır. Yanlışlar neredeydi? 1) Tek yanlı bağlanma, "mandacılık" fikri ve uy- gulaması benimsenmiştir. Osmanlı, Avrupa'nın, "adı konmamış, örtülü bir sömürgesi" durumuna getirilmiştir. Istiklal Savaşı sadece işgalcilere kar- şı değil, aynı zamanda sömürgecilere karşı da bir savaştı. Atatürk'ün "millileştirme hareketi", özün- de somürgeciliğe karşı verilen bir savaştır. Lo- zan'daki tutanaklar, bunu açık olarak ortaya ko- yar. Iktisadi, siyasi ve küttürel sömürünün ortadan kal- dınlması için yapılmıştır. Ata'nın konuşmalannda bu açık olarak görülür. 2) Külturel olarak "Avrupa taklitçiliği" yanlış bir harekettir, iktisadi ve siyasi somürgeciliğe karşı koymak için külturel olarak da kimliğin korunma- sı gerekir; taklitçiliğe karşı çıkılması gerekir. Hare- ket bir bütündür, parçalanamaz. Kritik 'geri dönüş'! Bugün Türkiye, yeniden "Avrupa'ya tek yanlı bağlanmak istenmektedir"', aynen Osmanlı'da ol- duğu gibi, içinde bulunduğumuz dönem çok kri- tiktir; - 1995'te Türkiye, AB'ye tek yanlı bağlanmıştır (Gümrük Birliği), - Halen Türkiye, yann da içine alınmayacağı AB önünde, daha da bağımlı hale getirilmek isten- mektedir. Kemal Derviş dahil birçok çevre, Tür- kiye'nin AB para sistemine tek yanlı bağlanması- nı savunuyor; yani egemenlik hakkınmzın "tek yan- lı devrini" istiyor. Aynen Osmanh'nın son dönemin- de olduğu gibi. AGSK'de Türkiye'nin tek taraflı bağlanmasını is- tiyorlar. Yani fiilen, adı konmamış bir sömürge, bir manda yaratmak istiyorlar. Türkiye'de özelleştirme adı altında "yabancılaş- tırma" faaliyetleri sürdürülmektedir. Bu hareket, Atatürk ve Cumhuriyet devrimlerinin millileştirme hareketinin karşıdevrimini oluşturan birçizgide ge- lişiyor. Bugün Türkiye-Avrupa ilişkileri, Türkiye için çok tehlikeli birsüreç içinde ilerlemektedir. Türkiye'nin içine sokulduğu tünelin sonunda, bir daha kolay kolay kurtulamayacağı bir "kapan" gizlenmiş bu- lunuyor. Türkiye'nin AB'ye sokulacağı aldatmacası ile Türkiye, yavaş yavaş bu kapana doğru çekilmek- tedir. Cörüşmeler başladı Tac Mahal'de Keşmir zirvesi AGRA(AA)-Pakıs- tan Devlet Başkanı Per- vez Müşerref ile Hin- distan Başbakanı Atal BehariVajpa>ii arasın- daki zirve dün başladı. Ana gündemini iki ül- kenin bağımsızlıklan- nı elde ettikleri 1947 yılından bu yana iki kez savaşmalarına neden olan Keşmir sorunu- nun oluşturacağı gö- rüşmelere bugün de de- vam edecek. Hint-Türk tmparato- ru Şah Cihan'ın kansı Ercümend Banu Be- güm için yaptırdığı Tac Mahal türbesinin bu- lunduğu Agra kentin- deki Jaypee adlı lüks bir otelde başlayan zir- \enin başan şansı ko- nusunda belirsizlik sü- rüyor. Yoğun güvenlik ön- lemlerinin alındığı zir- vede, ülkeler arasında iki yılı aşkın bir süre- den beri askıda bulu- nan dıyaloğun yeniden başlaması öngörülüyor. Hindıstan hüküme- tinin sözcüsü. düzen- lediği basın toplantı- sında. öğle yemeğiyle ara \erilen sabahki otu- rumun *çokk,-ten,sami- mi ve yapıcı" geçtiğini belirtti. îkili görüşmenin bu- gün de dev am edeceği- ni söyleyen sözcü. ay- nca Vajpayii'nin, Mü- şerref'in Pakıstan'a da- vetinı kabul ettiğini kaydeti. İki liderın baş başa yaklaşık iki saat süren sabahki görüşmede ne- ler konuştukları açık- lanmazken Pakistan zir\ enin tek ana günde- minı Keşmir'in oluş- turmasını ısterken Hin- distan, zırvenin tica- ret, terorızm. nükleer kazalarm önlenmesi. uyuşturucuyla müca- dele \e iki ülke arasın- da kriket maçlarının yeniden başlaması gi- bi konulan da kapsa- masını istediğini kay- detmişti.