Katalog

25 HAZİRAN 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA l U l \ kultur@cumhuriyet.com.tr 15 28 Haziran'da başlayacak 15. Uluslararası îzmir Festivali bu yıl ünlü konuklardan oluşan programıyla iddialı Tarihi mekânlarda müzikle iç içe...tZMtR (Cumhuriyet Ege Biirosu) - Izmir Kültür Sanat ve Eğitim Vakfi (ÎKSEV) tara- fından dûzenlenen "Uhıslara- rasa Izmir Festivah'" bu yıl 15. k e z sanatseverlerle buluşuyor. 2 8 Haziran'da I Musici Oda Orkestrası'nın konseriyle ilk eîkinliğingerçekleşeceği festi- valde, 24 Temmuz'a dek dün- yaca ünlü sanatçılar, Izmirli sa- natseverlerle birlikte olacaklar. ÎKSEV yetkilileri, 15. yıJa ya- kışır bir program hazırladüda- nnı ve bugüne kadar düzenle- dikleri etkinliklerin en iddialı- sıyla sanatseverlerin karşısına çıkacaklannı belirtiyorlar. Kültür ve sanatın bir gerekli- Iik olduğu gerçeğinden yola çıktıklannı vurgulayan Izmir Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı Başkanı FüizEczacıbası Sarper. "tKSEV, en güç anlarda bile in- sanlan sanat ortamının sevgi, banş ve dostluk çaüsı altuıda buluşturmayıamaçlryor" diyor. Festıval kapsamında tzmir- liler bu yıl Jan Garbarek, El- ton John, Sting ve Banşni- kov'un yanı sıra I Musici Oda Orkestrası, Flander Kraliyet Balesi, Yunan Ulusal Tiyatro- su, Kiri Te Kanawa, VTyana Çocuk Korosu, VVhite Oak Dance Project, Paco De Lucıa ve Grubu'nu izleye- cekler. Açıhş, tarihi Metropolis'te Festivalin açılış konseri, geçmişi 1500 yıl öncesine uzanan antik Met- ropolis kentinde yapılacak. Tarihçi Strabon'a göre Anadolu'daki üç önemli şarap merkezinden biri olan Metropolis, 28 Haziran'da dünyanın en iyi oda orkestralanndan biri olan I Musici'yi ağırlayacak. 1952 yılın- da on iki müzik öğrencisi tarafından kurulan ve bugüne değin pek çok festivalde yer alan orkestra, Italyan barok müziğini bütün genişliği ve zenginliği ile tanıtıp sevdiren yapı- sıyla biliniyor. Topluluk, Torbalı'da- ki Metropolis antik kentinde Corel- B, Tartini, Roll ve Vıvaldi'nin eser- lerini seslendirecek. Festivalin ikinci etkinliğini, 1 Temmuz'da Kültürpark Açıkhava Ti- yatrosu'nda, Flander Kraliyet Bale- si sunacak. Avrupa'nın en ünlü top- luluklanndan olan Flander Kraliyet 1- Paco De Lucia, 2- Kiri Te Kanavva, 3- Balesı. Belçıka"daki tek klasik bale kuruluşu olmasınuı yanı sıra 30 yılı aşkın süredir klasik balenin en önemli öncüsü olarak kabul ediliyor. Topluluk. 1969 yılında ilk sanat yö- netmeni olan Jeanne Brabants tara- nndan kuruldu; 1976 yılında krallık unvanıyla ödüllendınldi. Bale gru- bunun başdansçısı, Türk sanatçı Ay- şem Sunal. Balerin Ayşem Sunal'ın başdansçı olarak sahne alacağı Flan- der Kraliyet Balesi, Izmir'de, Bahar Ayini. Bir Tema Üzerine ÇesMeme- ler \e Yolcunun Şarkılan başlıklı eserleri sahneleyecek. 2 Temmuz'da Efes Antik Tiyatro- su, yüzyılımızın en parlak saksofon- culanndan Jan Garbarek ve Avru- pa'nın en önemli ses toplulukların- dan The HiIJiard Ensemble'ye ev sa- hipligi yapacak. Büyük bir başan ka- zanan Officium ve Mnemosyne ad- lı albümlerini çıkaran ve beş müzik- çiden oluşan topluluk, BBC Senfo- ni Orkestrası, Londra Filarmoni Or- kestrası, Phıladelphia Orkestrası ile birlikte çok sayıda eseri seslendirdi. Topluluğun festival kapsamındaki konser programı, OfTıcium ile Mne- • Metropolis'te I Musici Oda Orkestrası'nın konseriyle başlayacak festivalde, Flander Kraliyet Balesi, Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble, Yunan Ulusal Tiyatrosu, Kiri Te Kanawa, Viyana Çocuk Korosu, Sting, Elton John, Banşnikov'lu White Oak Dance Project ve Paco De Lucia ve grubu yer alıyor. „ ., . „ ¥T1 . ~ „ ~ r ^ T i . ^ n j ^ ı - ^ . n ı - balenin en güzel örnekJerini Banşrukov, 4- Yunan Ulusal Tiyatrosu, 5- Elton John, 6- Flander Kraliyet Balesi. • j ~ mosyne'den ahnmış parçalann 75 dakika boyunca ara vermeksizin ses- lendirilmesinden oluşuyor. 4 Temmuz'da, Ege'nın karşı kıyı- sından gelen sanatçılann gösterimi var. Yunan Ulusal Tiyatrosu Efes Antik Tiyatrosu'nda Aristopha- nes'in "Nefefcs" (Bulutlar) adlı ese- rini sahneleyecek. Antik oyunlar ko- nusunda dünyanın bir numaralı ismı olan topluluk, 1900 tarihmde Kral I. Georges tarafından kuruldu. 1930 yı- lında tekrar kapılannı açan topluluk, o yıllardan bu yana Yunan dramlan ve uluslararası klasik repertuvan yansjtıyor. Eleştirmenler Yunan Ulu- sal Tiyatrosu'nun, Avrupa ve Ame- rika tiyatro yaratılanna verdıği önem ile canlı bir tiyatro geleneğine dikkat çekiyorlar. 6 Temmuz'da, ünlü soprano Kiri TeKanaua, Efes Antik Tiyatro'da pi- yanoda Jonathan Papp'ın eşliğinde tanınmış aryalardan seçmeler sesten- direcek. Müzik eleştirmenleri, Kiri Te Kanavva 'nın konser sahnesindeki doğalhğı, içtenliği ve sesinin güzel- liğinin etkili olduğunu vurguluyor- lar. Festivalde 13 Temmuz'da500 yıl- lık Viyana Çocuk Korosu'nun kon- sen yer alıyor. Tarihi 15. yüzyıla uzanan Viyana Çocuk Korosu'nun konseri, Efes antik kentindeki Celsus Kütüphanesi'nde. Dünyanın en eski ve ünlü çocuk korosu olan toplulu- ğu oluşturan çocuklar, festival kap- samında çoğu kendileri için yazılan seçkin parçalarını seslendirecek. Sting konseri 16 Temmuz'da 16 Temmuz'da Çeşme Açıkhava Tiyatrosu'nda, 1993 'te 7. Uluslara- rası Izmir Festivali'nde verdiği kon- serle belleklerde yer eden Sting'in konseri gerçekleşecek. 15. Uluslararası Izmir Festivali, şarkılan klasikler arasına girmiş, pop müziğinin efsane ismi Elton John'u da, 17 Temmuz'da Efes Antik Tiyat- ro'da ağırlayacak. 21 Temmuz Cu- martesi günü Çeşme Açıkhava Tiyat- rosu'nda, balenin yaşayan en büyük sanatçısı Banşnikov, White Oak DanceProject ile bir gösteri sunacak. Ismini dünyanın en büyük doğal ya- şamı koruma bölgelerinden biri olan Whıte Oak'tan alan topluluk, çağdaş Festivalin son etkinliğinde 24 Temmuz'da Çeşme Açıkhava Tiyat- rosu'nda Paco De Lucia konseri yer alıyor Son otuz yılın en büyük fla- menko gitarcısı olan Lucia, 6O'lı dan sonra gerçekleştirdıği gitar kayıtlan ile devrim yaratmış ve dünyanın dik- katini çekmişti. En büyük caz sanat- çılanyla birlikte yaptığn önemli fılm müzikleri de De Lucia'ya çok geniş bir dinleyici kitlesi kazandırmış du- rumda. De Lucia, en az kendisi ka- dar ünlü 6 gitarist, dansçı ve vokal- den oluşan grubuyla Izmirli sanatse- verlere Luzia adlı son albümünden ve sevilen eserlerinden seçmeler su- nacak. Dünyanın en önemli sanatçı ve gruplannı ağırlayacak olan 15. Ulus- lararası Izmir Festivali'nin biletleri satışa sunuldu. Festival izleyicileri Biletix kolaylığı ile satışa sunulan biletleri, Alsancak D&R, Alsancak Vakkorama, Mavişehir Vakkorama, Kültürpark Lozan Kapısı Gişesi, Çeşme ve Kuşadası Turizm Danışma Merkezi, Selçuk Efes Müzesi ile in- ternet üzerinden www.biletix. com'dan edinebilecekler. 6 Sîs Zamanı% Ângelopulos ve Komet AYŞEEMELMESÇİ Hani bir sabah sisle uyanınz Istan- bul'da, kentin "âfâkuusaran" o beyaz duman yeni bir fon oluşturur hayati- mızda. Boğaziçi, aralanndaki sınır- lar yok olmuş deniz ve gokle günlük ilişkisini yitirir, kıyılannın gizemli kıvnmlan öte-zamanın içinden çıkı- vertniş hem tanıdık hem bilinmez si- luetlere dönüşür, sanki zamanın dışı- na taştığımızı duyumsar ve "Ben şim- di neredeyim?'' diye sormak zorunda kalınz... Yoğun sis, örttüğü ve öne çı- kardığı konturlarla, her gün içinde ya- şadığımız, önünden geçtiğimiz, ha- yatımızın aynlmaz bir parçası haline geldiği içinpek de fark edemediğimiz uzaına apayn bir gerçeklik kazandı- nrken ne gördüğünün biraz da nasıl baknğına bağh olduğunu hatırlahve- rir ûısana. 6te zamanın ressanu Komet Sinemada zamanın ve yolculuğun şairi TbeoAngelopulos' un birçok fil- minie, "Ulj'sse'in Balaşı''nda, "KyihiraAdası'na Yokuhık"ta, "Pus- )a Zunanlar"da kahramanlann içsel ve/veya gerçek yplculuklanm sarma- layaı sis, zaman/mekân dışı bir evren olufurur. "Ulysse'in Bakışı''run fına- lindt, Balkanlar"da çekilmiş ilk fil- minbobinlerinin peşinde bütün yan- madça ve son yüzyılın tarihini dola- şan cahraman (bir fılm yönetmeni), sokidannda ölümün kol gezdiği Sa- raybîsna'da sisin içinde yürür. Orada sis fegürlüktür, çünkü keskin nişan- cılarn uğursuz işine geçici bir son ve- rip, «avaşın ve ölümün içinde bir ha- yat farantezi açar. Yönetmenin sev- diklcri, çocukluğu, kendi tarihi, yeni dostan sisli manzaralar halinde bir görihüp bir kaybolur, geçmiş bugü- ne lanşır. Sonra sisin içinde kaba, küsth bir ses yükselir.. sorular, yanıt- lar, rcalar, yalvarmalar, çocuk ağla- maln, birden birkaç el silah sesi... Ve sis kıdar koyu, belirsiz bir sessizlik... Suıılan kaldınlmış zaman içinde Balkınlar'ın son yüzyılı yönetmenin kişisl tarihine kanşıp öyle yoğunla- şır k; o sis gibi çökerüstünüze ve yüz yıltnarihi o bir ana süuşıverir sankı... • Sinemada zamanın ve yolculuğun şairi Theo Angelopulos'un birçok filminde, "Ulysse'in Bakışı"nda, "Kythira Adası'na Yolculuk"ta, "Puslu Zamanlar"da kahramanlann içsel ve/veya gerçek yolculuklannı sarmalayan sis, zamaa'mekân dışı bir evren oluşturur. Komet de (M. Gürkan Coşkun) böyle bir "sis zamanı"nın, yani öte-zamanın ressamıdır bence. O an, "sis zamanı''dır. Komet de (M. Gürkan Coşkun) böyle bir "sis zamam"nın. yani öte- zamanın ressamıdır bence. 1992'de, Paris 'in meşhur sanatçı kahvesi Palet- te'te tanıştım Komet'le. Esprili, çocuk ruhlu, muzip gözleri ışıl ışıl bir adam çıktı karşıma. O sırada bir bölümü Avrupa ortaçağında geçen "Dünyaya Aülan Çığuk" adlı oyunu sahneye koymaya hazırlandığım için, ortaçağ halk kültüründeki karnaval olgusu üzerine çalışıyordum. Durmaksızın hareket eden ellen, hızlı hızlı konuş- nıası ve fıldır fıldır dönen gözleriyle Komet, bir karnavalı orta yerinde bı- rakıp da elinde şarap kadehiyle geçip karşıma oturmuş gibi gelmişti bana. Birkaç gün sonra atölyesine gittim. Kapıyı açan üstü başı tınere batmış, yüz çizgileri dennleşmiş, gergın ve aceleci adamın o sevinıli karnaval ti- piyle hiçbir ilgisi yoktu. Bana atölye- de bir yer açıp oturttu, bir kahve ge- tirdi ve bıraktığı yerden çalışmaya de- vam etti. Yerlerde yanm kalmış re- simler, büyük boya kovalan, fırçalar, fırçalar ve o yoğun tiner kokusu... tki kahve yudumu arasında, "hafîf hafif kafavı buluyorum gaüba" diye düşün- düğümü hatırhyorum. Atölyede yan yana birkaç şövale duruyor, tuvaller- deki birbirinden ilginç figürler bana bakıyordu. Tinerkokusuna bağışıklık kazanmıştım artık, hem konuşuyor hem de Komet'in, resimleriyle ilişki- sini izliyordum. Resım sanatı tiyatro- nun vazgeçilmez besin kaynaklann- dan biridir. Kimi ressamlar vardır, fir- çalanru tuvalde film kadrajı yapar gi- bi ya da sahnede bir mizansen hazır- largibi dolaştınrlar. Komet de bunlar- dan biri. Üstelik yarattığı karakterle- re göreli bir bağımsızlık tanıyan bir romancıyı da andınyor.. çizdiği fı- gürlerle konuşuyor, işaretleşiyor san- ki. Beş tuvalle aynı anda uğraşan, beş ayn kompozisyonu biraz geri çekilip süzen, sonra simültane oynayan bir satranç ustası gibi hepsiyle ayn ayn savaşan Komet'i hayranlıkla izliyor ve bu adam iyi biryönetmen olabilir- miş diye düşünüyorum, beş ayn sah- neyi aynı anda yönetiyor... Birden ça- lışmayı kesiyor Komet. "Işıkdeğjşti" diyor. Resimlerinde insan ruhunun dolaysız dışavurumlannı yakaladığı o yüz ifadelerini gündelik gerçeğin dı- şına, öte-zamana taşıyan sisle bu ışık algısının bir ilgisi olup olmadığını o sırada mı düşündüm, sonradan mı bi- lemiyorum, ama Komet'in gözünün, ışığı biz fanılerden farklı kavradığına emınım. Yılmaz Güney'de de bu aşın ışık duyarlılığı vardı. "Duvar" fihninin tanıtımı için Stockholm'e gelmişti. Havaalanında karşılamış, arabayla oteline götürüyorduk. Şehre girdiği- mizde, o buz gibi havada camı açmış, etrafına birbakınmış, "Bergman'ıan- hyorum şimdi burada mutlaka film çekmek lazım, inanılmaz bir ışığı var bu sehrin" demişti. Gerçeğin dışına taşan figûrier Komet'in verdiği aradan yararla- narak resimlerinin dialarına bakıyo- ruz birlikte. Resimlerin yüzeyini kap- layan sisin arasından apansız fırlayan inanılmaz gerçek, ama bir o kadar da zamansız ve gündelik gerçeğin dışı- na taşmış insan figürleri, ifadeler, ifa- deler, sorular, sorular ve insanın de- yim yerindeyse yeraltı dünyasına ya- pılan bu yolculuğun dehşet verici mi- zansen ustalığı çarpıyor beni, sersem- liyorum. Atölyeye dönüyoruz. Işık değişmiş, farkı ben de algılıyorum bu kez, pasteller koyulmus, yüzler, ba- kışlar başkalaşmış. Komet birden sohbeti kesiyor, ortadaki koca boya kovalanndan birine kahn bir firçayı daldınyor, tuvallerdeki karakterler- den birini bir "Yeraltı Tannsı r> nın el çabukluğuyla yok ediveriyor. "Dur, ne yapryorsun, dokunma ona" diye istenç dışı bir çığlık yükseliyor ağ- zımdan. Çok geç, tuvalin üstünde ka- lın firçanın bıraktığı kara delik o cap- canlı figürü çoktan yutmuş. Diğer tu- vallerdeki figürler de şaşkın şaşkın bakıyorlar, karnaval sona ermiş gibi.. Komet "Korknıa" diyor, "o benim kafamda." Sonra bir başka fırça alı- yor eline, birkaç usta darbe ve ikinci tuvalden boşluğa uçan zât-ı muhte- rem dördüncü tuvaldeki hanımın ya- nında diriliveriyor birden, mizansen değişiyor, "Bak.burayadahai>iotur- du" diyor Komet. Atölyeden çıkıyorum, Paris'te ha- va güneşli, ama ben u sjszamanı"nda- yım, gözlerimin önünde Komet'in fi- gürler ve mizansenler galerisi, aklım- da bir ortaçağ karnavalı, gönlümde îstanbul... 'Saraydan Kc Kaçrma' operası I tstanbuJ Haber Servisi - Wolfgang Amadcus Mozart tarafından yazılan 'Saraydan Kız Kaçırma' operası, 4. Uluslararası Boğaziçi Festivali kapsamında önceki gece son kez sahnelendi. Yıldız Sarayı'nda CRR Opera, Orkestra ve Korosu'nun yorumuyla sanatseverlerin beğenisine sunulan operada, Placido Domingo ve Jose Carreras gibi isimlerle sahne almış olan ünlü soprano Eva Lind katılımcıları büyüledi. Selim Paşa'nın Costanze adındaki genç cariyeye âşık olması ve Costanze'yi kurtarmak için îstanbul'a gelen Belmonte'nin hikâyesinin anlatıldığı operayı çok sayıda turistin izlemesi dikkat çekti. Hadne Dairesi açılıyor I Kültür Servisi-Gilan. Osmanlı Imparatorluğu'nun hazınelerine yıllarca e\- sahipliği yapan; Fatih Köşkü olarak da bilinen Topkapı Sarayı Müzesi Hazine Dairesi'nin rönovasyon çalışmalannı tamamladı. Açılış töreninin, 3 Temmuz'da yapılacağı Hazme Dairesi için proje kapsamında aydınlatma sistemleri, yer döşemelen ve eserlerin yıllarca korunmasını sağlayan iklimleme sistemi gibi füm işlemler yapıldı. Gilan, rönovasyon çalışmalannı Kültür Bakanlığı Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü'nün denetiminde gerçekleştirdi. Julia'nm filmine farklı son • Kültür Servisi -Julia Roberts'ın başrolünü oynadığı 'America's Sweethearts' filminin sonu, izleyenlerin isteği üzerine değiştirildi. Gelecek ay gösterime girecek olan film, önce bir grup izleyiciye seyrettirildi. Izleyiciler, romantik ve dokunaklı son yerine komik bir sonu tercih ettiklerini söyleyince filmin sonu tekrar çekildi. Başrollerini Julia Roberts, Catherine Zeta- Jones ve John Cusack'ın paylaştıklan, yönetmenliğini Joe Roth'un yaptığı 'America's Sweethearts'ın gösterime gırmesi, şimdi ıki açıdan merakla beklenıyor. tlki. kadrosundaki ünlü oyunculann nasıl bir uyum sağladıklan, ikincisi ise son anda değiştirilen sonu. ABD'de bazı filmlere uygulanan bir yöntemle, film gösterime çıkmadan önce bir grup izleyiciye seyrettirilip yorumlan alınıyor. Bu uygulama daha önce. 'E.T., 'Özel bir Kadın', 'Aşık ShakespeareTıhnlerinde de tercih edilmişti. Rigoletto İstanbul'da • Kûltür Servisi - Giuseppe Verdi'nin ünlü Rigoletto Operası, 8. Aspendos Uluslararası Opera ve Bale Festivali kapsamında sunulacak. Verdi'nin 100. ölüm yıldönümü nedeniyle Îstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin sahnelediği operanın prömiyeri 12 Mayıs'ta Atatürk Kültür Merkezi'nde yapılmıştı. Opera, Antalya-Aspendos Antik Tiyatrosu'nda 26 Haziran'da saat 21.30'da ünlü orkestra şefi Moshe Atzmon'un yönetiminde sahnelenecek. Eserde, Rigoletto rolünü müdür ve genel sanat yönetmeni, bariton Sedat Öztoprak seslendirecek. • Kültür Servisi - Yapı Kredi Sanat Festivali, Ispanyol Ulusal Balesi'ni ağırlıyor. Gösteri 3-4 Temmuz'da Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu'nda yapılacak. 1978'de kurulan Ispanyol Ulusal Balesi, ülkesini başanyla temsil ederek 1994 Mexico City Bellas Artes Tiyatrosu En İyi Gösteri ve 1999 En iyi Koreografi gibi ödüllerle adından sıkça söz ettirdi. Yönetmenliğini Elvira Andres'ın yapacağı gösteride sunulacak bazı eserler, Nereidas (Su Perisi), Soledad (Yalnızlık) ve Ritmos (Ritimler). Dağdeteıfln at home' sengisi Kültür Servisi - Canan Dağdelen'in "at home' başlıklı sergisi 28 Haziran-15 Temmuz tarihleri arasında Galeri Apel'de yer alacak. Ressam Canan Dağdelen'in son çalışmalannı kapsamlı olarak içine alan yeni kataloğu 'at home', sanatçmın 1996 yılından bugüne uzanan çizgisini, değişimlerini izleme olanağı veriyor. 'at home', benlik olgusunun üzerine odaklanarak yapılaşan 'yer edinme' veya bir 'yer arayışı' kavramına sanatçının kişisel yaklaşımuun ürünü. İSTANBÜI MOZtK FESTtVAU'NDE BU6ÜN • LÜTFtKIRDARKONGREVTSERGİ SARAYI'nda saat 19.30'da 'Capitoletie Toulouse' Ulusal Orkestrası'nın konsen izlenebilir. (454 15 55)