Katalog

5 MAY1S 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA SEÇİLİŞİNİN BİRİNCİ YILEVDA SEZER Hükümet, hukuk adamı Sezer'i Çankaya'ya çıkardığına 'pişman' oldu, yurttaş ise benimsedi da geçtî bîr yıl SEZER ORTAK ADAY Ecevit'in gönlünde Demirel yatıyordu Aslına bakarsanız DSP. MHP ve ANAP'tan oluşan koalisyon hükümetinin büyûk ortağı DSP'nin lıderi Başbakan Ecevit, 5 Mayıs 2000'den aylar önce niyetini açıkça belli etmişti. Ecevit'in niyeti 8. Cumhurbaşkanı Türgut Özal'uı beklenmeyen ölûmünden sonra cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan "eski dostn" Sükvman DenrireTin görev süresinin uzaülmasıydı. Diğer ortak ANAP'ın gönlünde yatan ise liderleri Mesut Ynmaz'ı 864 rakımlı Çankaya'daki Köşk'te oturtmaktı. Ama oimadı... Ecevit'in, Anayasa'nın cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin 101. maddesinin değiştirilmesini dûzenleyen teklife, Fazilet Partisi'ne yönelik parti kapaünaya ilişkin 69. madde ile milletvekili maaşlanna ilişkin 86. maddedeki değişiklik teklifleri eklemesine karşın "üçMi paket" iki kez reddedildi. Demirei'in adayhğı ortadan kalkınca, koalisyon lıderieri ortak bir aday arayışına girdi. İki hafta boyımca bir çok isim ortaya atıldı. 24 Nisan'da hem koalisyonun hem de muhalefet partilerinin üzerinde anlaştığı "siirpriz iffln" açıklandı: "Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer."Aralannda Sezer'in de bulunduğu cumhurbaşkanı adaylan için ilk oylama 27 Nisan'da yapıkh. Ne var ki Sezer, ilk turda seçüebilmek için gerekli 367 oya ulaşamamıştı. îkinci turda da gerekli olan üçte ikiük çoğunluğu sağlayamayan Sezer, 5 Mayıs 2000 günû yapılan üçüncü oylamaıun ardından cumhurbaşkanı ilaa edildi. Sezer, seçildikten 11 gûn sonra 16 Mayıs günû TBMM'de yemin etti. Yemin töreninde smokin giymeyen Sezer, milletvekitlerinin karşısına takım elbise ve kravatıyla çıktı. Sezer, konuşmasında Türkiye'nin kimi somnlannın temelinde kurallara uymamanın ve kurumsallaşmamanın yattığının altını çizdi. Yeni cumhurbaşkanı bunun için de herşeyden önce "işkmveejietnlerinbaşta Anavasaobnak üzere yasalara uygun atnna gerektçpni" vurguladı. Sezer'in bu konuşmasının neler içerdiği de seçilmesinden kısa bir süre sonra ortaya çıktı. • Sezer, 5 Mayıs'ta Cwnhurbaşkanı olarak seçildiği TBMM'deki yemin törenine katılmak üzere giderken arabasını "kırmızı ışıkta" durdurarak, yıllanmış politikacılanmıza "ilk sinyali" göndermişti. Ne var ki Türkiye'nin yıllanmış politikacılan bunu hiç mi hiç anlamadı. AYKUTKÜÇÜKKAYA S ahi... Ne de çabuk geçti. Anayasa Mahkemesi Baş- kanlığı'ndan Çankaya Köşkü'ne çıkan Ahmet Necdet Sezer, cumhurbaşkanı seçileli bir yıl olmuş. Sezer'in cumhurbaşkanı seçilmesi hiç kuşkusuz 2000 yılının Tûrk siyaseti açısından sürpriz gelişmesiydi. Se- zer ismini Başbakan Bü- lent Ecevit ortaya atacak, üçlü koalisyon muhalefet liderlerinin desteğiyle Se- zer'i 5 Mayıs 2000 tari- hinde cumhurbaşkanı seç- tirecek, ancak, hükümet Çankaya Köşkü'nde hiç ummadığı bir "cumhur- başkanı" bulacaktı. Sezer, 16 Mayıs 2000'de TBMM'deki yemin töre- nine katılmak üzere gelir- ken arabasını "lanma ışıkta" durduracak, yıllan- mış politikacıJanmıza ta- biri caizse "ilk sinyali" gönderecekti. Ne var ki Türkiye'nin yıllanmış po- litikacılan bunu hiç mi hiç anlamayacaktı. Başlangıçta işe Köşk'te tasarruf tedbirleri ile baş- layan bu hukuk adamıyla yıllanmış politikacılan- mız arasmdaki "doku uyuşmazbğın yavaş yavaş gün yüzüne çıktı. Sezer, 2000 yılının ağustos ayın- da başlayan her gerginlik sonrası hükümete "onay makamı" ohnadığını gös- terecek, hükümet ve özel- likle Ecevit yaşanan her krizde Cumhurbaşkanı Sezer'i suçlayacaktı. Bu- na karşın halkın Sezer is- mine duyduğu sevgi ve saygı gün geçtikçe arta- cak, Cumhurbaşkanlığı makamı Türk Silahlı Kuv- vetleri gibi yurttaşuı gü- ven duyduğu kurumlann başına yerleşecekti. Doku uyuşmazlıflı Vel9Şubat2001... Cumhurbaşkanı Se- zer ile hükümet ara- smdaki "doku uyuş- mazbğT Milli Gü- venlik Kurulu'nda (MGK) bir nevi ça- tışmaya dönüştü. Devletin zirvesinde yaşanan "ipleri koparan diyalog"da Sezer, Başbakan Bülent Ece- vit'e, "Çamurun üzerin- de oturuyorsunuz" dıye- cek, Ecevit de MGK'yi terk eden ilk başbakan olarak siyaset tarihimize geçecekti. Anayasa kitap- çığının Cumhurbaşka- nı'na atıldığı kurulda, Ecevit'in sağ kolu Hüsa- mettin Özkan, kendileri- nin aday göstermelerini gerekçe sayarak Sezer'i nankörlükle suçlayacak- tı... Böylece, Türkiye'nin dibe vuran ekonomisi için "suni kriz" de yaratılmış- tı. Birkaç günde "allak buDak" olan ülke ekono- misinin düştüğü durum için bile Sezer suçlanacak, ama hiç kımse buna inan- mayacaktı. Bir yıllık süreçte yaşa- nan en ilginç olay ise MGK krizinden bir hafta sonra yaşandı. Sezer'i ter- biyesız- lıkle suçla- yarak MGK'yi terk eden Ecevit, bir hafta sonra MGK'den ay- nlırkengazete- cilere, "Kurul- da konuşulanlar gizlidir, içeride kahr.Açıklamaya- pamam" yanıtını verecek, Ecevit'in bu sözleri herkeste büyük bir şaşkınlık yaratacaktı... Sonrasını hepimiz dün gıbı hatırlı- yoruz. Piyasalarda "ya- şanan siyaset şoku" ve umutlann ABD'den ge- len yeni bakana çevnl- mesi... Bugün 5 Mayıs 2001... Türk siyasetinde politik hırsı olmayan Cumhur- başkanı Sezer'den baş- ka değişen hiç bir şey yok. Hukuk adamı olan Ahmet Necdet Sezer ile yıHardır ülkeyi yöoeten Tûrk siyasetçisi arasmdaki doku uyuşmazhğı 1 ydiçiode gün yüzüne çıkü. Sezer dönemiyle Çankaya, >urttaşmen güvendiği kurumlann başına yerlesti. Çankaya'daki eğitim gönüllüsü öğretmen• Cumhurbaşkanı'nın eşi Semra Sezer'in öncülük ettiği "Ulusal Eğitime Destek Kampanyası" 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramrnda "start" alacak. C umhurbaşkanı Ahmet Nec- det Sezer, daha seçılmeden, gazeteler onun az bılınen bi- yografısini yayımlamaya başlamış- tı. Sezer. ailesiyle geçen bir yıl bo- yunca hiç gündeme gelmedi. Gaze- te sayfalannda ne oğlu Levent, ne de büyük kızı Zeynep Kısacıkoğlu ile küçük kızı Ebru Akbatıır boy gös- terirken eşi Semra Sezer de öğret- men kimliğiyle ön plana çıktı. Bayan Sezer'in öncülük ettiği, hiç okula gitmemiş ya da olanaksızlık- lar nedenıyle öğreniminı tamamla- yamamış genç kız ve kadınlan kap- sayan. "UlasaJ Eğitime Destek KampanyasT 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı'nda "start" alacak. Kadın eğitiminde "esld halkevterT modelinden yararlanacak olan pro- jede Cumhurbaşkanı'nın eşi kam- panya süresince kadınlann salt oku- ma yazma öğrenmelerini değil, bi- rey olduklannın, yurttaş olduklan- nın da aynmına varmalannı istiyor. Işte bu nedenle Semra Sezer, bazı okullann eski halkevleri modeli benzeri ya da Köy Enstitüleri gibi işlev görmesini de arzuluyor. Bayan Sezer'in bir başka arzusu da el be- cerisi ve sanata yatkın olan kadın- lann ekonomik yönden bağımsız- hklannı kazanabilmelen. Semra Se- zer, bunun içinde kooperatifçiliğin geliştirilmesini zorunlu görüyor. Öğretmen olarak ilk görev yapü- ğı Diyarbakır'ın Dicle ilçesinde ka- dınlann durumunu yakından görme SEZER AİLEStYLE HİÇ GÜNDEME GELMEDİ Ayaktaldler Hakan Akbatur, Ebru Akbarur (Sezer) Zeynep Kısacıkoğlu (Sezer) Mustafa kemal Kısacıkoğlu, Eşi Semra Sezer, Ahmet Necdet Sezer, Levent Sezer. (Soldan sağa) imkânı bulan Semra Sezer'in açık- lamalannda ilk hedefinin eğitim ol- duğu ortaya çıkıyor. Türk milli eği- timine yıllarca öğretmen olarakhiz- met veren, eşi Ahmet Necdet Se- zer'in by-pass ameliyannın ardın- dan emekliye aynlan Çankaya Köş- kü'nün yeni fırst lady'si Semra Se- zer'in kadına ve eğitime verdiği önemı gösteren düşünceleri: • Kadınlann kendilerini kocala- nnın kölesi haline getirmelerinin te- melinde eğitimsızhk ve yurttaşlık bilincini kazanamama yatjyor. • Okuma yazma öğrenmek, gör- meyen bir gözün açılmasıdır. Ama yeterli değil. Önemii olan okuma yazma bılen kadının bırey olmayı, yurttaş olmayı öğrenmesidir. Eğer bizler eğitimin yanında kadın ve kız çocuklanmıza yurttaşlık bilgı- si verebilir, becerilenni geliştirebı- lirsek o zaman zaten sesini duyur- maya başlayacaktır. Kız çocuk- lanmız genellikle ekonomik nedenlerle okurulmuyor. Bunda taassubun, kız çocuklannın okutul- masının ayıp olduğu gibi yanlış inançlann da etkisi var. • Bizim kadınlanmız öyle sana- ta yatkın, öyle el becerilenne sahıp ki bunu değerlendırmemiz lazım. Kadınlan önce eğiterek dünya görüşlerini değiştirelim, gözlerinı açalım. Sonra ekonomik yönden güçlendirelim. Kadını eğitmeden. beceri ve meslek edindirmeye gön- lüm razı olmuyor. CUMHURBAŞKANI, ECEVİT^İN HEDEFİHAIİNE GELMÎŞTİ Her krizde Sezer suçlandı Göreve geldiği günden bu yana halkın bü- yük sevgisini ve güvenini kazanan Cumhur- başkanı Sezer, buna karşın hukuka aykın iş- lemleri reddetmesi nedeniyle hükümetin ve özellikle Başbakan Bülent Ecevit'in hedefi haline geldi. Başbakan Ecevit, 8 Ağustos 2000 tarihinden bu yana yaşanan her krizin ardından yaptığı açıklamada Cumhurbaşka- nı Sezer'i suçladı. Sezer üzerinde ekonomik gerekçeleri de kullanarak baskı yapmaya ça- lışan hükümet, Cumhurbaşkanı'nı tt çelişkfli davranmakve yarguun yetkismi kuDanmak- la" suçladı. Işte Başbakan Ecevit'in Cumhur- başkanı Sezer'e yönelttığı ağır suçlamalar- dan akıllarda yer edenleri: • Kaynağını anayasadan ahnayan bir dev- let yetkısini ve yargının yetkisini kullanıyor. • Anayasal rejimin işlemesini güçleştiri- yorsunuz. Anayasal süreci uygulamak yeri- ne Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetki- sini üstienmeye kalkışmıştır. Buna hakkı yoktur. Devletyönetiminde esefve kaygı ve- rici bir durum ortaya çıkmıştır. (Memur Ka- rarnamesi'ni iade ettiğinde...) • Adeta kendisini Anayasa Mahkeme- si'nin yerine koymaktadır. Bu durum devlet yönetiminde ciddi sorunlara yol açabüir. (3 kamu bankasının özelleştirilrnesi hakkında- ki kararnemeyi iaede ettiğinde...) • Halkın büyük çoğunluğu bu yasayı içi- ne sindirmedi deniyor. Onu bilemezsiniz ki. (Af Yasası'nı iade ettiğinde...) • Sezerçelişkili davranryor. Daha öncear- alannda Yusuf Bozkurt Ozal'ın da bulun- duğu 6 kişiye ait benzer karamameleri im- zalamıştı.(Esad Coşan'ın Süleymaniye Camii'run bahçesine gömülmesine ilişkin kararnamenin iadesinde...) KÖŞK-HÜKÜMET ARASEVDAKİGERGİNIİK KRİZE DÖNÜŞTÜ Ipleri koparan son diyalog Çankaya Köşkü ile Başbakanlık arasm- daki "örtûlükriz" 19 Şubat2001 tanhinde- ki MGK'nin Şubat ayı olağan toplantısın- da gözler önüne serilmişti. Sezer, kamu bankalan ile fondaki bankalann batış süre- cini inceletmek üzere Devlet Denetleme Kurulu'nu (DDK) görevlendirmiş, Ecevit, Cumhurbaşkanı'nı "denetimindenetimini'' yapmakla suçlamıştı. Böyle bir ortamda başlanan ve devletin zirvesinde kriz yara- tan tarihi diyaloğu kısaca hatırlayalım: SEZER: DDK ilgili sözlerinizi üzüntüy- le karşıladım. ECEVİT: DDK'yi BDDK'den çekin. SEZER: DDK, anayasadan kaynaklanan görevini yerine getiriyor, her şeyi denetler. Siz ya bu anayasayı okumuyorsunuz ya da okudugunuzu anlamıyorsunuz. Sürekli ola- rak hukuka aykın karamameleri önüme göndenyorsunuz. Beni kamuoyu önünde küçük düşürmek istiyorsunuz. Hukuk bil- miyorsunuz, anayasa bümiyorsunuz, bılen- lerden de yararlanmıyorsunuz. ECEVİT: Her şey sabırla olur. SEZER:Neden korkuyorsunuz. Savcıla- ra müdahale ediyorsunuz. ECEVİT: Bittimi? SEZER: Hayırbitmedi. Çamurun üzerin- de oturuyorsunuz. Enerji Bakanı'nm istifa- sı gerekırdi, ettirmediniz. Ülkeyi soydurt- mayız. OZKAN: Başbakan'la böyle konuşamaz- suı, nankör. Kısa bir kesitini verdiğimiz bu diyalog yaklaşık 7-8 dakika sürdü. Ecevit konuş- manın ardından toplanhyı terk ederek siyasi tarihimize MGK'yi terk eden ilk başbakan olarak geçti PORTRE / Ahmet Necdet Sezer Yalnız demokrat Ahmet Necdet Sezer, 13 Eylül 1941'de, Afyon'un Hac» Yahya Mahaflesi Süt Dede Sokağı'ndaki 14 Noiu iki kath evde dünya- ya geldi. Annesi Hatfce Hanım ev kadını. babası Mehmef Sezer, fotr şapka giyen bir cumhuriyet öğretmeni. Sezer, babasını 9 yıl önce 72 yaşında kaybetti. Sezer, 1958 yılında aralannda 9. Cumhur- baskanı Süleyman Demird'inde bulunduğu birçokünlüyü yetiştirenAiyonLisesi'nden mezun oldu. Sezer, askerlik sonrasmda genç bir yargıç olarak Diyarbakır'ın Dicle ilçesinde ilk görevine başladı. Öğretmen Semra Sezer'le hayatını birleştiren Se- zer'in ilk çocuğu Zeynep de burada dün- yaya merhaba dedi. Dicle'den sonra Se- zer, ikinci görev yeri olan Yozgat Yer- köy'de hâkimliğe başladı. Bu görev sı- rasmda da ikiz çocuklan Ebruve Levent dünyaya geldi. Yerköy'den döndükten sonra Yargıtay Tetkik Hâkimi olan Se- zer, 7 Mart 1983'te Yargıtay üyeliğnıe seçildi. 3 988 yılında da 7. Cumhurbaş- karu Kenan Evren tarafuıdan Anayasa Mahkemesi üyeliğine "en genç öye" olarak getiriîdi. 6 Ocak 1998'de de Yekta Gângör Özden'den boşalan Anayasa Mahkemesi Başkanhğı kol- tuğuna, "BaşkanveküTeribaşkanolur" kuralını yıkarak oturdu. Kamuoyu Sezer'i, 25 Nisan 1999 günü yapılan AnayasaMahkemesi 'nin kuruluş yıldönümündeki demokratik çıkışıyla tanıdı. 40 ytldır terzisini değiş- tirmeyen, 10 yıldır aynı berberde tıraş olan Sezer, hükümete ve gelecek hükü- metlere bir süre daha "hukukdersi'' verece- ğe benziyor. insancıl hareketler Sezer'in ilkleri Sezer, Çankaya Köşkü'ne çıkmasının ar- dından "insancıl" hareketleri ile medyanın sayfalanna "Sezerilkleri" haberleri ile yan- sıdı. Sezer, eski cumhurbaşkanlan kadar açılış ve törenlerde boy göstermemesıne karşılık halkın kendisine duyduğu sevgi gün geçtikçe arttı. Cumhurbaşkanlığı makamı- nı yeniden halkın en güven duyduğu ku- rumlardan biri haline getiren Sezer'in ba- sına da yansıyan ilklerinden bazılan: • Seçildikten sonra yemin töreni için TB- MM'ye giderken arabasını "kırmın ışıkta" durdurdu. Yemin töreninde smokin giymedi. • Demirei'in sık sık kullandığı Çanka- ya'ya aıt Limuzin'e binmeyeceğini söyledi. • Şehiriçi gezilerde "poliseskortnna'' izin vermedi. • Bir duyuruyayımlayarak kendisininya- pacağı rüm yurtiçi gezilerde "karşüamatö- reni* yapılmamasını istedi. • TBMM'nin Cumhurbaşkanrnm tna- aşını arttırmak içinyaptığı çalışmalann dur- durulmasını rica etti. • Ankara'da Hipodrum'da gerçekleştiri- len 30 Ağustos Zafer Bayramı geçit resmi sırasında ayakta durmaktan yorulunca kol- tuğuna oturup dinlendi. • Eşi Semra Hannn'Ia beraber, Ordu Pa- zan'na gitti ve alışveriş yaptı. Kasadaki kuyruğa girip para ödedı. Market müdürü- nün yardun teklıfıni reddedip yiyecekleri poşete kendisi koydu. • Kimseye haber vermeden Ankara'dan aynlarak îstanbul'a geldi. Harta eşiyJe Ak- merkez'e giderek alışveriş yaptı, Remzi Kitabevi'nden kitap aldı. • Köşk'ün şarapîanna Tokat'm Diren şaraplannı ekledi. 60 bin başvuru Dilekçe yağmuru Sezer'in göreve başladığı 16 Mayıs'tan bugüne Çankaya Köşkü adeta "depremze- j delerin" dilekçe yağmuruna tutuldu. Se- I zer'e yapılan tüm başvurularda ilk sırayı ! eğitim ve öğretim sorunlan oluşturdu. Çan- ' kaya Köşkü'nün bir yılmın dökümü şöyle: • 31 kanun hükmünde kararnamenin 24'ünü onayladı, 7'sini iade etti. • Çeşitli konulara ilişkin 1456 Bakanlar Kurulu karannın 1409'unu onayladı, 3'ünü iade etti. • Kamu görevlerine atamalara ilişkin 39 Bakanlar Kurulu karannın 38'ini onayladı, 1 'ini iade etti. • 258 vekâlet tezkeresınin tamammı onayladı. • 660 müşterek kararnamenin 604'ünü onayladı, 15'ini iade etti. • 65 yasadan 63'ünü yayımlanmak üze- re Başbakanlık'a gönderdi. • 25 üniversite rektörünü atadı. • Anayasa Mahkemesi'ne 2, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na 4, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na 2, Danıştay'a 3 ve Askeri Yüksek Idare Mahkemesi'ne 3 üye seçti. • 16 af karannı ımzaladı. • Sezer'e 27 bin 559'u kişisel, 32 bin 810'u kurumsal işlemler ya da çeşitli kamu hizmetlerine ilişkin düzenîemeler olmak üzere toplam 60 bin 369 dilekçe geldi. • Sezer, nisan ayında IMF'nin çıkanlma- sını istediği acil yasalardan Şeker Yasası ile Doğalgaz Yasası'nı da onayladı. (* Veriler 16 Mayıs 2000 tarihinden 29 Mart 2001 tarihine kadar olan süreyi kap- samaktadır.)