Katalog

30N/SAN2001 PAZARTES/ CUMHUR/YET EKOJVOMf/ ekonomi@cumhuriyetcom.tr Türic Telelcom veJBankacıiıicyasa taslaJdannda çeşitliiconularda uzlaşma saglanamiyor DervfeyasaZarıEfcooonuServBİ-Efconomiden so- jrumlu Devlet Bakanı Kemal Der- •vis'in, kalan iki önemii yasa olarak jgösterdıgİ Türic Telekom Yasası üe .Bankalar Yasası taslaklanyla ilgili çalışmalar, çeşitii tarüşmalar nede- niyie sonuç/anmadı. Türk Teiekom Yâsa Taslağı, Ulaş- fırmaBakanıEnisÖksüzveTürkTe- ieko/n bürokrafiannm itirazlan ne- denıyletamamlanamazkenBartkalar Vasası da "banka boşaitanlan/ı ma/ varfck/aruıa veçtirakJerineeikonul- ması,offshocehesapbunnksıtiaam*- • Devlef Bakam KemalDerviş'in kaian ikı önemJiyasa olarakgösterdiği Türic Teiekom Yasa Taslağı, UlaştırmaBaJcanı Enı's Öksûz ve Türfc: Telelcom büroioafiannın itirazJan nedeniyle tamamlanamazkenBanlcalarYasasj da "banka boşaltanlann malvariıldanna ve iştiraklerine ei konulmasj, oif-shorehesaplannlasıtlanma&ı ileiştirak sınırlaması" lconularuıda uzlaşma saglanamaması nedeniyle çıkanlamadı sifeisûraksmıriamasrkonuiannda uzlaşma sag7anamaması nedeniyie çıkanlamadı. Hazine Müsteşarlı- ğı'nınhazır/adığı veözeliikle devlet bakanlan Kemal Derviş ve Yüfcse/ Mdom'nın bir an önce çıkanlması için ugraşnğı Teiekom Yasa Taslagi henüzTBMM'yesunulamadı. Daha önce Anayasa Mahkeme- si'nin4 keziptalkararı verdigiTele- kom'un saöşıyJa ilgiiiyasaya yöne- lik oiarak l/iaşörma Bakanlıgi bü- rokratlannın itiraz ettikleri noktaiar 3 anabaşiıkaltında toplaoıyor Lisans verme yetkisinin Teleko- münikasyonKjırumu'nadevri, Uîaş- tırma BakanlıgVnın özelleştirme prosedürû çerçevesinde yetkilerinin kısılması ve imtiyazlı hissenin kap- samının Bakaoiar Kurulu'nca belir- lenmesi. l/İaşörma Bakanı Öksüz, BaşbakanM'a, Teiekom'un mevcut koşuiiarda neden özellesnrilemeye- cegıne ilişkin 2J sayfalık birgerek- ERVİŞ'ÎNABD'DEKİTEMASLARI WallStreet'te göröcüye çıkacak EkonomiServisi - Ekonomik programa maddi ve manevi destek nırlannı sürdüren DevietBakanı Kie- ma/Dervis.DünyaBankası/İMFilkbanartopiantıla- n dolayısıy/a Washington'da bulunan dünyanın en zengin 7ülkesinin maliyebakanlanyla da görösüyor. DervişdünFransaMalıyeBakanıLaumıf FS/H'US ve ABDDısışienBakanlı^ıMüsteşanAlanLarsson iie bir araya geldi. Washıngton 'da önceki gün /MF Başkanı Horst Köö/erveDünyaBankasıBaskanıJames VVotfensofen ile bir araya gelen Derviş'in, buradaki temaslanuıın ardından bugün Nevv * Vbrk'a geçmesı bekleni- yor. DevTetBakanı Kemal D e r v i ş b u r a d a d ü z e n ] e n e . FmnsaMalİye cekyemeklibirtop/antıda, Bakanı Laurent Wal1 So-eef uzmanlan ve FabıusveABD ... istikrarprogramını anlata- Bakanllğl cak.Derviş,yanndaPlaza ASt';<?t*,c>sT*i Âls,*, otelde, Amerikan-Türk MusteşanAUm C emiyerirATS)tara ftıdan Larsson ıle bır düzenlenen yemekli top- amyageldi. lanttya katılacak. Burada ** yapacagı konuşmanmDer- vı'l'açısından, "Törkekonomik reformpaketin/V\â// Streef borsacılanna sunma açısmdanükfirsatofaca- ğı" i/ade ediîiyor. Vemege finans kuruiuslaraıuı ya- nısırasanayikurulu^lannın temsiicı'leridedavetedil- di.Derviş'inNewV&rk'tayapacagikonuşmada, Was- h/ngton temaslan sonunda Türkiye'ye sa^lanacak malidesteğin kapsamı konusundaki ilk degerlendir- meleredeyervermesibekleniyor. NevvTrbrfc'taki top- lantıyı düzenleyen ATS, 1949 yılında kuruldu. Kâr amacı giitmeyen bir kuruluş olan ATS, özellikle ti- cari,mali, sanayi vekültürelalanlarda,ABDileTür- kiyearasındayakınlasma saglamayıamaçiayan faali- yetleryapıyor. Dl/IVYA EKO1VOM/S G-7'denprogramadestek Sanayiieşraiş ülkelergrubu G-7'ninfinansvehazine bakanlan vemericez bankası baskanlan toplanbsuun animdan yapılan açıklaraada, Türkiye'ninekonomik programmadestek verildi ve Türkiye'ningereken önlemleri uygulaması istendi. Açıklamanin Türidyeileilgilibölümünde şöyledenildi; Türidyt'nm ZMF'vpDümaBaakaa'nın reforraprogranMnı sektâriermendevamedecek kazarayor.Türidye'nln programmda befirtn^i tağfamagnı nfcımh» karpfrvoruz." G-7'nin üyeleriarasındaABD, Almanya,Fransa,Ingıltere, Ita/ya,İaponya veKanada bu/unuyor. G-7'nin açıklamasındaki i/âdeler/e Baölı özel/înans kurumlanndanda Türidye'ye destek verrnelerinin istendigine dikkarçeküdi. çemetninisunmus vedaha sonrabu konudadüzenlemeyapmayetkisial- mışü. Ekonomiden sorumlu Deviet Bakanı KemalDerviş, satılacak nis- se oranının yüzde 33.5'ten yüzde 5J 'eçıkanlmasıyönûndegirişimler- debulunurkenÖksüz'ün bukonuda inrazlan olduğiı biliniyor. Getirifen düzeniemefer Taslakta, yabancı yatıruncılann, dolaylı yadadolaysızolarakşirketin çogWukhisselerine sahipolamaya- caklanbelirtilmesinekarşın TürkTe- lekom'un yüzde 5 hissesinin lıalka arz,yüzde49 hissesinin stratejik or- taga sanlması durumundakamunun payıyüzde46'yageriieyecek.Budu- rumda 7 kişiden oiuşacak Telekom Yöneö'm Kurulu'nda yabancı yatı- nmcı4,kamu ısepayı oranında3ki- şiy/e temsil edilecek biryapı ortaya çıkacak. 'Yasaya karsı fliie' olarak degerlendiriJenbudüzenlemeylebu- güne degin satışı 4 kez Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen Türk Telekom'un, çogunluk hisselerinin özel şirketlere geçmesı durumunda gündemegelecek anayasa de^ışikli- ğı zorunluJugunun ortadan kaldınl- maya çalışıidığı düsünülüyor. Taslakta, Türk Teiekom'un ana sözleşmesinın l/laşörmaBakanıtara- findan onayianmasınai/işkinhüküm deyürür/üktenkaldınlıyor. Törkîe- Jekonı'unsesfiifcOşûınt'a/rvapıdasa- hjpo/duğu w 3/Ara/uk:2<MÎ?farihin- desonaerecektekeinakkınifl çoğun- iukhissesıbutarintenöncedesabfar- s»sonbulur" hükmügetiriliyor. Her fürlü teiekomünikasyon hizmetine ilişkınlisans vermeyetkisininTeleko- münikasyonKurumu'nadevredilme- si öngörülen teslakla Türk Teie- kom'un özel hukukhükümlerine ta- bibirşirketolarak faaliyetgösterme- sinedairhükümier getiriliyor. Bankacıfalc V^sası Dev/et Bakanı Derviş'in üzerin- deönemledurduguBankalar V^sa- sı'nda yapılacak degişikliklerde "bankabosaitajıJannraa/vaıiıkJan- naveistirakierinee/kooıı&nası, off- sbore oesapjann Josıtianma»ife is- tirak sınıriaması" konulannda uz- iaşma sagianamadı. Taslak çalış- malan süren Bankalar Yasası'nda özellikle "banka bosa/tmaya ön- lem" alınmasıdogrulfusunda yapıl- ması planlanan defisikliklerin ba- zı bakanlan "rahatsızeft(ği > ' belir- tiliyor. Buna karşın, taslak banka boşaltanlannmalvarlıklanna elko- nulmasını kolaylastıran düzenle- meleri şimdilik içeriyor. İVE J8AKIŞ/ JERG/JV YILDIZOĞLVLONDRA .com /y/ffaûer,ITörü tfaûer... Geçen hafta aç/Wanan veri/er ve k/m/s/yas/ ge//şme/er dünya ekonom/s/n/nb/ryo/aynm/- na ge/d/ğın/ gösteriyor. Ama ne yöne g/dece- ğinisöy/emek henüzko/aydeğ/7. Jflrddrt ayın b/tonçosu 2001'e, dünya ekonomıs/nin h/z/a yavaş/a- maya baş/ad(ğ/n/ konuşarakg/frf/k. 7980'/erin sonundan bu yana ı/k kez gündemde, gene/- ieştnişveuzunsüns/ıb/rresesyon teh//kes;var. Bu yüzdendünya ekonomis/n/n merkez/erin/n bu y//;n //k dörtay/ndak/perfo/mans/n/ göste- ren veri/erbüyük önem taş/yort/u. Geçen haf- ta bu veri/eraçık/andt. Ancak resesyonun ke- sin/eştiğ/n/ ya da gündemden ç)kt/ğını söy/e- meyeyetecek bırgöruntü o/uşmad». ASD ekonorn/s/nde büyüme h/z/n/n bek/e- nendenyüksekç/kması kuşkusuz /y/rnser se- naryo/an destek/^ordu. Buna karşı//k veri/er, dünyanın ik/nc/büyük ekonom/siJaponya'da depnesyonun derin/eşmeye devam ett/ğ/n/ gösrerd/. Avrupa'n/n birind büyük ekonom/s/ A/rranya'dahükürnetbüyümeoran/anpro/ek- s/yonunudüşürdü.A/manya'datüket/cı/erinve ş çevre/erin/n bek/enti/eri de o/umsuz yönde leimyor. Fransa'da /şs/z//kson 18 y»//n en dü- ük düzeyıne ;nm/ş, ama ekonom/ ş/mdi ya- aşiamayabaş//yor./ng//tereekonom/s/ndede, pıkanan veri/ere göre, hava hız/a bozuyor. »Uenmedlkbir /y/mserf/lr rüzgân ^BDekonom/s/n/n//kdörtay/(kbüyümeora- >*Mend/g7g/b/ yüzde t değ// yüzde2 o/du. «nc/a/TTmes'agörebu, "küreselyavaşla- <orkulannt hafifletti" (28/04). J. R Mor- dan ekonom/st James G/assman da larharika sayılar" d/yordu fWashington . fHıdentia/ Securities Sasekonom/st/ R/ppe de New York T/mes'a verd/ğ/ ?te "5i/ verilerresesyonnosyonunuya- vkanyor" dedi. IVaM Street Journa/'a îveri/er "FEDpolitikalannın(fa/z/eridört puan ind/rmesi-E. Y.) sonuç vermeye jın/gösteıiyordu"./y/mseri/kp/yasa/a- /,hafîan/nsonüçgünündeABDveAv- borsaendeks/erindegüç/üyükse/me- ıdı (WSJJ. bumada/yonun b/ryüzü darıa vard/, a,/y/mseri/kyorum/an yapan/annhe- :/, yorumlannı end/şe veric/' /fade/er- (yoriard/. örneğ/n, WaW Street Jo- umaf,haberi"Tüketicitalebindekiartışyardım ettrifadeleriyleverdi. G/assman, R/ppevedı- ger ana//st/er, /ss/z//ktek/ artışa, tüket/c/n/n ve /ş çevre/erin/n güven/ndeki geri/emeterin de- vametmes/ned/kkatçekerekönümüzdek/dö- nemdetüket/c/ tateb/n/n yönünün, do/ayısıy/a büyümen/nge/eceğ/n/nbe//rs/zo/- duğunu vurgu/ad//ar. FinancJa/Tîmesdabaşya- z/anda,ABD'deş/rketkâr/f- /(k/ann;n düşmeye, /şs/z/ı- g7nartmayadevamett/ğ/nı hatıriatt/. Üste//k, tasarruf- /ann çok üstünde b/r aş/n yaf/nm kapas/tes/ ve buna karşı//kdamuazzamb/rca- ri /ş/em/er aç»ğ( vard/. FTye göre, bu o/um/u büyüme hta veri/eri yan/ttfcı o/a- b///rd/,çünküesasen /şs/z//kte büyük düşüs/er, ya- vaş/ama döne- m/n/n baş/nda deg/7 ortas/nda yaşan/rd/ve/şte o zaman tüket/c/ ta/eb/ çökmeye baş/ard/.FFn/neko- nom/k yorumcu/ann- danBarryR/tey'ebakf- /ırsa ASD'de esas so- run, Merkez Banka- s/'n/n, be/// k/( pan/k ıç/nde/aiz/eridörtay- da 2 puan /nd/rmes/- n/n/şeyaray/pyarama- yacag/ değ/7. "£sas so- /zy/7, .ta/SK//?/5ÖZ)ekonomi- sindeki dengesizliklerin (faz/akapasrteş/rketvetü- ket/c/borç/an, cariaç/k-£. Y)giderilmesiiçin bir re- sesyonungerektihalegel- miş olması." Morgan Stan/eyDean VVîtter eko- nom/st/erinden R/chard Bernerde "Afî/9; Yo/Aynm/nda" başlıklıyo- rumunda, /y/msertez/erintüket/c/ta/eb/n/nas- /a geri/emeyeceö/ varsay/m/na dayand/ğ/na /saretett/,öze/sektördeyaşanankâr resesyo- nunun yumuşak da o/sa b/rgene/ resesyona yo/açacağına ı//şk/n pro/eks/yon/annda ısrariı o/duk/annı vurgu/adı (G/oba/ Forum 27/04). Özet/e, ABD ekonom/s/n/n yönü henüz be//i değ//. Bence, kötümser senaryo/ann gerçek- /eşme o/as//ığ/ hâ7â daha güç/ü. fMF raporu Dünya ekonom/s/ndekı gene/ görüntü de kötümser tez/eri destek/iyor. Geçen hafta aç;k- /anan İMF'n/n dünya ekono- m/s/raporu,kurumunbek/enti- /erin/n kötümsertere b/raz daha yak/n/aşftğ/nı gösterdi. /MF 2001 yı// dünya ekonom/s/ büyüme pro- /eks/yonunu yüzde 4.2'den yüzde 3.2'ye çekt/ ve dünya o'carethacm/n/n büyüme h/- z/n/n da 2000'de yüzde 12.4, 2001'de yüzde ».7 geri/eyeceğ/n/ aç/k/adı. ABD'de 2000 y//ında yüz- de5 o/anekono- m/kbüyüme, JM- F'ye göre bu y// yüzde 1.5'e geriteye- cek Bun/arbiz/m ge- çen y//ın başından bu yana vurgu/amaya baş/ad/ğım/z "a/v /e " senaryosunun /MFtaraf/ndan daben/m- senmekteo/duğunugöste- riyor. (An/ yavaş/ama/arda, öze///k/ema//krizo/as</ık/a- .-' nn/n artt/ğın/ da vurgu/a- m/ştık.//gı'nçt/r,k/m/göz/em- cı/er, geçen 10yı/dak/da/ga- /anma/an /rde/eyerek ma/i kriz/erin yak/aş/k üç yı/da b/r tekrar/anmaya baş/ad/ğ/ ? (92/93-95/95-97/98)sonucu- / na u/aş/yor ve öze///k/e Arjan- t/n'dekı ge//şme/erin, önce Brez//ya ve Avrupa üzerindek/ o/ası etkı/erine bakarak dünya ekonom/s/ndey/neb/rkriz/ngündemdeo/abı- teceğ/n/ savunuyoriar.) The Econom/st, /MF raporunu degertend/rd/ğı yazısında da "A/;/a- s//a/J, oiy/?ya ekonomisinde durumun dözel- meye başlamasızaman a/acak"ded/. /MFra- porundak/, Japonya'ya /'fşk/n, ş/md/art/kaşı- n/y/mserrıa/ege/m/şproyeks/yon/ara bakıpda bu düze/men/n /y/ce gec/keb//eceg/n/ düşün- mekde mümkün. Japonya'da yenl //der As/ında //kbakışta /y/msero/makgerek/yor. Dünyanm/k/ncıbüyük ekonom/s/Japonya'da uzun süred/r //k "yapısalsorun/arfa" c/dd/ b/r b/ç/mde uğrasmaya karar/ı b/r po//t/kac/; Ju- n/chiro Ko/zum/, L/bera/ Demokrat/k Parti (LDP)üye/erin/n 1.4m//yonununoyuy/a başba- kano/du. Ko/zum/'n/nMori'n/nyerinegeçme- sıb/rçokyorumcutaraftndan heyecan/akarşı- /and/. Ko/zum/, örneg/n, The Tîmes'tan Ka- telsky'n/n /fades<y/e "Japonya'nınyönünüde- ğiştirecekadam"o/arakn/te/endı. Ko/zum/'n/n hükümetı kurarken LDP ıçı,fraks/yon/ara/ası denge/ere, kanş/k/ık yaratma pahas/na a/d/r- maması, 17bakan/ıhükümet/ne en büyük s/- yasıfraks/yondanyain/zca /kı k/şi a/ması, re- formcu/ugunun kan* o/arak yorum/andı. Bu noktada /MF'n/n Japonya pro/eks/yon/arına dönersek bu 2001 y/// ıç/n yüzde 0.6 g/b/ dü- şük b/roran da o/sa büyümeye ışaret ed/yor- du. Ha/buk/Ko/zum/'n/nbaşbakan o/duğu haf- ta açık/anan veri/er, sanayi üret/m/n/n 1. dört ay//k dönemdeyüzde 2.7 geri/ed/ğ/nı, tüket/ci fiyat/annın da 19aysürek/ıdüştüktensonrage- çen ay20. kez yüzde 0.8 oran/nda geri/ed/ğı- n/ gösteriyordu. Durum /MF'n/n öngörü/erin- denkötüydü./k/nc/sı,Ko/zum/Japonya'nınya- pısa/sorun/ann/ çözmeyeg/riş/rsebu, banka- /annborç/annıtem/z/ernek, /nşaatsektörünün fayda/andfğı kamuharcama/ann*kısmak (Asa- h/ Srıimbun 27/04) an/amına ge/eceg/nden ekonomın/n daha da daraiması, /şs/z/ig/n art- ması kaçını/maz. D/ğertaraftan, Da//y Yumu- iri'n/ned/törünegöre,Ko/zum/busüreçte,sa/t partifraks/yon/annın//derierin/ndeğı',kend/si- ne oy veren sıradan üye/erin de sert d/renc/y- /e karşı/aşacak (27/04). Kısaca, Japonya'da ekonom/kdurumpar/akdeğ//, üste//kyen/baş- bakan program/nı uygu/arsa, kısa dönemde daha da kötü/eşecek. Yok, Koizurnı durumu /dareetmeyıseçerse ozamandama//krizedö- nüsebı/ecek b/rgüven kriz/ o/ası/jğ/ var. Özet/e, ABD ve Avrupa merkez banka/an arasındag/tt/kçebe//rg/nteşmeyebaş/ayan po- //tıka fark/nı ş/md/7/k görmezden ge/sek b/te ekonom/kbe//rs/z//k/erin artmaya devam ettı- ğ/nı söy/eyeb///riz. AIVKARA R4Z4J /VeKapacafc/ar? Türk/ye'n/'n k/m/ sagcı/an ya da tutucu/an, d /etinküçü/tü/mes/gerekt/ğ/n/ısrariaönesürüy /ar; bu görtişü kahramanca savunuyoriar. Sağcı/ann bu görüşü savunma/an, bizdek; d şünse/ b/rik/m/n ve top/umsa/ gerçek/erin b/rs< nucudeğMır. Amerika B/rieş/kDev/et/eri ve/ng/ tere'de 19807erde uygu/anan ekonom/po//t/ka/a nn/nyüzeyse/b/ran/ayış/a /z/enmesıd/r. öze//eş t/rme ve dev/et/n sosya/ g/derterin/n azaftı/ması, bu po//t/kan/n baş//ca b/ç/m/erid/r. An/msanacag;g/b/, önceönemsuierden baş- /adz/ar; dev/et k/brit satmaz, dev/et tuz satmaz, dev/etbezdokumaz,seker üretmez, tütün/stemez d/yeyo/aç/kı/dı. Sonrabuan/ay/ş, ad/m ad<m ge- n/ş/et//dı;dev/etkâğrt ve ç/mentoüretmez, dem/r- çe//ksanayı/ndebu/unmaz, havayo/u/ş/etmec///ğ/ ya da Te/ekom g/b//ş/erie uğraşmazdı. Böy/e//k/e, b/zdek/ sağc//ar, as/ında h/çb/r za- man sah/p/enmedık/eri u/usa/ekonom/, ekono- m/k bağıms/z/ıkya da bağ/msızekonom/po/ltf- kası o/uşturma g/bı kavram/ardan/y/ce uzak/aş- n/ar. ABD'ye tam tes//m/yete dönüşen m////yetç/- //k/eriy/e, oradasöy/enen/eri, -yap//an/andeğ//-tar- t/şmasızgerçeklero/arak,ha/k/nbeyn/ne/y/ceka- zıdı/ar. B/rtarafta, ha/kısürek/ıezenhayatpaha////ğı, /ş- s/z//k, yoksu/luk, d/ğer tarafta ha/kın sorun/anna çözümüretmektençokuzakveyasama,yürütme, ya/g/ erk/eri ve be/ed/ye/eriy/e her bakırndan dö- fcüfen Wrkamuyönetim», ha/kındev/etten uzak- /aşmasına neden o/du. Neden/ere, 12 Ey/ü/'ün basko ortam/nın sürdürü/mesı ve yo/suz/uk/arfa bes/enen dev/et mah den/z, yemeyen domuz an/ayışı da ek/enme//d/r. Yı//ard/r, dev/et/n g/derek kötüyeku//anı/dığ< ve bunakarşı gerek/ı ön/em/e- rin a//nmadığı b/r ortamda, ha/k, dev/etten uzak- /aştı. Gen/şk/t/e/eryı/g/n/aştın/dı ve emekç/ter, ye- teriı etk/n/ık/e öze/teşf/rmeye karşı çıkamadı. Ha/- k/n, eğftim ve sağ/ıkg/bı en teme/top/umsa/ge- reks/nme/eri b/te sağcı /kt/dariann küçük devtet an/ay/şına ve özeHeştirme tutkusuna feda ed//- d/. K/saca, dev/et/n küçü/tü/mes/n/ ısteyen/er, gö- rüş/erin/n egemen o/masında çokbaşan/ı o/du/ar. Dev/et/n ekonom/dek/ yerinı savunmak //keH/kJe eşrt say//d/; ayıp/anıro/du. Oysane/ng//tere'denedeABD'dedevtet/neko- nom/dek/ yeri, eğer bütçe giderteri/top/arn u/usa/ ge//roranıö/çüa/tn;rsa,sonyı'rm/y//boyuncaaza/- mad/, ters/neartt/.Aş<ntufucu/anndev/et/nküçü/- tü/mesıöneri/erisözde ka/dz, uygu/ama a/an/bu- /amad/. Va/nız, /MFveDünyaBankas/, bu kaska-. ö /steğı, azge//şm/ş/ere zorta kabu/ eft/rdı. Bu yı/ın baş/annda /şbaş/na ge/enABDBaşka- , nı George VV. Bush, ge/enekse/ sağ po//t/ka/ann dev/et küçü/tü/me// önermes/n/ ters/ne çevıriyor. ' Bush, küçükdevtetdeğ// "büyûkdevlet"öngören ', "tutucu" o/arak n/te/end/ri//yor (7he Econom/st,, 21 /V/san). Başkan Bush, s/yasa/yorumcu/annda vurgu/adığı g/bi, "tutucu sağın, son 40 yıllıkdû- şûncesinden 'kök/ü' birbiçimde uzaklaşıyor" ve bütçe konuşmas/nda, "hükümetin önemii rolû" o/duğunugündemeget/nn/şbu/unuyor. ABD'de, Başkan'/n hükümeî etme an/ayış/nm, daha doğrusu devtete bakışının en aç/k göster- ges/, eğ/t/me veri/ecek önemd/r. Geçmışte Cum- huriyetçi Parti yönet/c/7eri federa/ eğ/t/m bakan/ı- ğm/ kapatmaktan söz ederken Bush, eğ/t/meay- n/anparasa/kamukaynak/ann/yı/dayüzde 10art- ftrmayı p/an/yor. Evet, doğru okudunuz, ABD'de hükümet eg/tirn harcama/annı yı/da yüzde on arttıracaktır. Sush, bunun/a da ka/mıyor, sosya/ po//t/ka/»n öbüra/an/annda, üzeVMede a//e ve çocuğunko- runmasında çok daha /dd/a// olacağın/ aç/M/yor. Yorumcu/arbunututucusosya/mühend/si/kd/- yead/and/nyor. ABD, 1996'da top/am u/usa/ ge//rin/n yüzde 5.7'sını kamu e//y/e egrtime ayınyor; Türk/ye'n/n u/usa/ ge//rden ayırd/ğ/ eğ/t/m payı yüzde 2.2'd/r (Dunya Bankası Ge//şme Raporu, 1999/2000 s. 233, 241). ABD'de, 1997 veri/eriyte, çağ nüfusu ^15+aşgrubu)/ç/ndeokuma-yazmab//meyenyok- tur;Türk/ye'de ıse erkekterin yüzde sekiz/, kad/n- /annda yüzde26'sı okuma yazma b/7m/yor. (Z/m- babve'de b/te bu oran/ar sıras/y/a yüzde a/n ve yüzde 12'd/r.) Sek/z yı///k teme/ eğ/t/m uygu/amas/na çeyrek yüzyı/, yanı25 y//boyunca, karşı çıkan;öze/ders- hane, oku/veün/vers/te/eriedev/et/eğ/t/ma/an/n- dan /yice uzak/aşt/ran; devtete a/t eğ/t/m kurum- /annı çökerten, çağdaş ve /a/k eğ/t/m/ her ftrsatta kötüteyen;akadem/közgüriüğü yükseköğret/mde k/z/ann başın/kapaması özgüriüğüne ınd/rgeyen; bütçedeneğit/mekaynakayn/mas/nısürek/ıenge/- teyen; d/neğ/t/mın/egernenMmaya uğraşan biz- dekı tutucu/ar ve bun/ann ıkt/darian, ABD'n/n ye- n/başkan/nın güç/ühükümet, daha çok sosya/ harcama/arveöze//ıktedeegrtfm a/anındakiyak- /aşımınt bakafım nas// a/gı/ayacak? Türk/yesağı, esk/deno/duğug/b/yen/ABDBaş- kanı'n/nizinden gıtmeyı sürdurebı/ırmi? yakup@metu.edu.tr Verg/ ve fon /ülrü art/yor Beıızinzammı,İcamu harcamasınaicaynak A/VKAJRA (AA) - Benzın üzerinde gelir amaçlı vergı artnnınla- n yapı/ırken tüketim azalmasınedeniyie ver- gi hasılatındaki artışın hedeflenenkadarolma- yacagının kaxar alıcılar tara/indan göz önünde tutuimasıgerektigikay- dedildi. DevietPlanlamaTeş- kiiatı (DPT) uzmanla- nndan BerkMesutoğiu tarafından gerçekleşti- rilen çalışmaya göre, Türkiye'de benzin fi- yatian 1990'iı yıiiarda reei artış gösterdi. Bu artış temelde benzin üzerindeki vergi ve fon artışındankaynaklandı. Çalışmaya göre, Türki- ye'deki fîyaflargelişmiş ve geiişnıekte olan 32 ı'i/kearasında 15. sırada bulunuyor. 1990'iıyıllaniaAkar- yakıtFiyat/stikrarFonu daha çok deviete veıgi geliri sa^iamaya yöne- iik olarak işiev gördû. 1990-i999 döneminde benzindeki vergi yükü artışıyüzde56'danyüz- de 72'ye yükselirken benzin, alternatifyakıt türleri olan motorin ve LPG karşısında paia- landı.