Katalog

16 ŞUBAT 2001 CUMA CUMHURİYET SAYFA LHİŞ [email protected] 11 CUnton'a yeni soruşturma • VVASHINGTON (AA)-ABDFederal Savcılığı, görevden aynldığı gün yayımladığı bır kararnameyle yolsuzlukla suçlanan bir ışadamını affeden eski başkan Bill Clınton hakkında soruşturma açtı. Federal savcı Mary Jo White'm. dolar mılyarderi Marc Rich'in eski eşı Denise'in, Demokrat Parti'yle Clınton Kütüphanesı'ne yasadışı 1.5 mılyon dolar bağışlamasıyla af arasında bağlantı bulunup bulunmadığını araştıracağı açıklandı. Bazı adlı uzmanJar, suçun tespiti durumunda Clinton'ın yargılanabileceğıni ifade ediyorlar. Bush elçHiğe kovboy' atıyor • WASHINGTON (AA)-ABD'nin Teksaslı yeni Başkanı George Bush'un, Londra büyükelçiliğıne, hemşerisi ve yakuı arkadaşı, "kovboy" lakaplı at yetiştiricisi Willıam Fansh'i atayacağı bıldirildi. Devlet hızmetınde deneyimi olmayan 62 yaşındakı Farish, Teksas'ın en büyûk at çıftliklerinden birine sahip. Fransa'da Korsika bunaiınu • PARİS(AA)- Fransa'da merkez sağ Cumhunyetçı Birlik Partısi (RPR), sol koalisyon hükümetinin hazırladığı Korsika ile ilgilı yasa tasansının mecliste kabul edilmesi halinde Anayasa Mahkemesi'ne itirazda bulunacağını açıkladı. RPR Başkanı Mıchele Alliot-Mane, Başbakan Lionel Jospin'ın girişimi ıle hazırlanan ve Korsıka'ya önemli ölçüde özerklık verilmesini öngören yasa tasansının Fransız anayasasına aykın olduğunu söyledi. Azeri-Ermeni sırap çatışması • BAKÜ (AA) - Azerbaycan-Ermenistan arasındaki Ağdam bölgesinde. sınır ihlalınde bulunmak isteyen Ermenistan bırliklerinin açılan karşı ateş sonucu engellendiği bildınldi. Azerbaycan Savunma Bakanlığf ndan yapılan açıklamada, Ağdam bölgesinde Ermeni bırlıklerden açılan ateşe Azerbaycan birimlerince karşılık verilerek sınır ihlahne ızin verilmediği ifade edildi. Fransa'da ETA eğttim kampı • MADRİD (AA) - Ispanya'nın Bask bölgesinin bağunsızlığı için müdacele eden ETA örgütünün Fransa'da gizli bır eğıtım kampının ortaya çıkanldığı bildirildi. Ispanya Içışleri Bakanı Jaime Mayor Oreja, yapüğı açıklamada, ayrılıkçı Bask mılitanlannın bombalı saldınlar içın eğıtıldiği bır kampın Fransa'da bulunduğunu kaydetti. Washington, fıize savunma sistemine karşı çıkan Moskova'ya ağır suçlamalar yöneltti Kalkaıı kavgası büyüyorDış.HaberlerServisi-ABD Savunma Ba- kanı Donald Rumsfeld, Amerıkan Ulusal Füze Savunma Projesı'ne (NMD) karşı çı- kan Rusya'ya yüklenerek "Ruslan aktif yayümaa" olmakla suçlaıken Moskova yö- netimi de Rumsfeld'e sert tepki gösterdi. Rumsfeld, dün PBS televızyon kanalı- na yaptığı açıklamada, "Rusya'nın yap- nldankonusunda samimi konuşahrn. lran, Kuzey Kore ve Hindistan gibi ülkelere ABD, Baü Avrupa ve Ortadoğu balklan- m tehditeden teknolojDeri saüyor. Aym za- manda ABD, buyayümaetkinBkfcrinin so- nucu karşısında savunma kurmak îstedi- ğindeRuslarşikâyet ediyorlar.Bu bana uy- gunsuz getiyor" dıye konuştu. Rumsfeld, Moskova'nın NMD projesin- den ötürü kendısini tehdit altında hisset- mesinin yersiz olduğunu, zira bu proje- nin, Rusya'nın binlerce fuzesini değil, düşman savaş başlıklannın sadece birbö- lümünü durdurabileceğıni ifade ettı. • ABD Savunma Bakanı Rumsfeld, Rusya'yı 'aktif yayılmacı' olmakla suçlarken Moskova yönetimi de silahlanma peşinde olmadığını bildirdi. Rusya Genelkurmay Başkan Yardımcı- sı Valeri Manilov ise Rumsfeld'in suçla- malannı reddetti. Rusya'nın nükleer si- lahlann yayılmasını önleme anlaşması çerçevesindeki tüm yükümlülüklenni ye- rine getirdığini söyleyen Manilov, "Rus- ya,yûkümlülûkleri- ni ihlal etmedi, et- mez, etmeyecek" dedı. Rusya Savun- ma Bakanı tgor Sergeyev önceki gün yaptığı açıklamada, ABD'nin NMD'yi hayata geçırmek ıçın 1972'de ım- zalanan Antı-Balisnk Füze Anlaşması'ndan (ABM) çekilmesı olasüığının, "sadece Rus- ya için değil tfim dünya için bir tehdit oldu- ğıunı" söylemıştı. ABD'nınkendı ulusal fü- ze savunma sıstemi oluşturmaplanlannı şid- detle eleştiren Sergeyev, "Amerikahlann stratejik füze savunma sistemini yerleştir- meye başlamasıyla 1972'de imralanan An- ti-Balistik Füze Anlaşması (ABM) yok ola- cakvebudünyanmçokgüvensizbiryerha- line gelmesine yol açacaksonuçlar do- ğuracaknr" dıye k o nuşmuştu. ABD'nin füze savunma sis- temlennin sınırlan- masını öngören ABM'yi değiştirmek ister- ken Rusya'nın "stratejikistikrannenönem- li unsuru" olarak nıteledığı anlaşmanın de- ğıştinlmesnıe karşı çıkıyor. Tartışmah NMD projesinin, Ortadoğu konusuyla birlikte Amerikan Dışışlen Ba- kanı CoKn Powell'ın 24 Şubat'ta Kahire'de Rus meslektaşı Igor İvanov ile yapacağı görüşmede ele alınması bekleniyor. ABD Başkanı GeorgeW. Bush da önceki gün, NA- TO üyesi 19 ülkeye hıtaben. banşı koruma- nın yolunun yeni bir stratejinm doğması- na yol açacak yeni teknolojilenn benimsen- mesinden geçtiğinı bildirmişti. Bush, Amerikan topraklarındaki tek NATO üssü Norfolk'taki Atlantik Mütte- fık Deniz Komutanlığı'nı ziyaretinde NA- TO daunı temsilcilerine hitaben yaptığı konuşmada, aralanndatartışmalı ABD'nin Ulusal Füze Projesi 'nin (NMD) de bulun- duğu tüm ortak savunma konulannda, Washington'un NATO üyesi ülkelerle "acil ve samimi" görüşmelerde bulunma isteğını dıle getirmişti. Rusya, Çüı, Ka- nada ve birçok NATO müttefiki, ABD'nin Ulusal Füze Savunma Projesi'ne (NMD) karşı çıkıyor ve küresel silahlanmayı ye- nıden başlatacağını öne sürüyorlar. TESEVin düzenledlğl toplantıya Ermenistandan da konuklar katılıyor Kafkasl^r <daki tabular masaya yatınlacak • Cumhuriyet'in sorularını yanıtlayan TESEV Direktörü Büyükelçi Özdem Sanberk, soykınm savlan için "Bizim tarihimizi öğrenmemiz gerektiğini anlıyoruz. Türkiye'de kimse soykınm iddiasına inanmıyor. Ermenilerin de bunu görmesi lazım" diyor. GAMZEERBİL Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı (TESEV) yarın "Kafkasya'da tstikrar Arayışı'' konulu bir uluslararası konferans düzenhyor. Kafkas Istikrar Pak- tı fikrmin canlandınlmasını he- defleyen toplantınm bir diğer önemli özelliği, konferansa Erme- nistan'dan da konukJann katıla- cak olması. Türkiye, dıplomatik ilişkisı bulunmayan Ermenistan ıle son günlerde tırmanan soykı- nm savlan nedeniyle gerginlik yaşıyor. The Marmara Oteli'nde gerçekleştınlecek toplannnın açış konuşmasım Dışişleri Bakanı İs- mafl Cem yapacak. Konferansa Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcıstan, lran, Ukrayna, Rusya, Fransa, Almanya, In- gıltere, ABD, AB ve AGlT temsilcilen ka- tıhyor. TESEV Dırek- törü Büyükelçi Ozdem Sanberk, toplantıyla il- gili olarak Cumhuri- yet'in sorulannı yanıt- ladı: - Kafkas tstikrar Paktı gnişinünin can- landırılması için bir zemin hazuianacağı beürtüiyor. Toptanünm amaa ncdir? 2000 yılının ocak ayında döne- mın Cumhurbaşkam Sûkyman DemireL, Kafkas lstikrar Paktı oluşturulmasını önermıştı. An- cak, cumhurbaşkanlığı seçımle- ri gündeme geldi ve Türkiye bu projenin arkasında duramadı. Da- ha sonra Central European Policy Studies (CEPS-Avrupa Politika Araştırmalan Merkezi) konuyla ilgili bir plan hazırladı ve birlik- te çalışmayı önerdı. Biz Gürcis- tan Cumhurbaşkam Eduard Şe- vardnadze ve Azerbaycan Cum- hurbaşkahı Ha\darAByevıle gö- rüştük, CEPS Ermenistan'a git- ti. Ortamın uygun olduğunu sap- OzdemSanberk tadık ve toplannyı planladık. Top- lantınm amacı konusunda şöyle bir çerçeve çıkardık: "Bu bölge- deistikranengeleyen&ktörlerne- lerdir, bunlan naal çözeriz, tarn- şahm." Bugün böyle bir adımı devlet- ler atamıyor. Sivil toplum temsil- cilen olarak bizler bu adımı ata- lım, dostça bir ortamda kimseyi dışlamadan, tabu sayılabılecek kimi konulan da ele alacak şekıl- de bir araya gelelim dedik. -Toplana,£rmenistan'dan ko- nuklann kaühnası açtsmdan da bûyük önem taşıyor™ Taraflardan olumlu sınyalleral- mamıza paralel olarak Dışişle- n'yle görüştük ve böyle bir top- lantının tam zamanı olduğunu ifade ettik. Bölgenin çok önemli olanaklan olmasına ragmen sadece krimı- nal faaliyetlerle, etnik çatışmalarla, kökten- dincilik tehdıdiyle anılmakta olduğunu, Türkıye'nin bu duru- ma sessiz kalamayaca- ğını ve bizım böyle bir teşebbüste bulun- mak ıstedığımızı be- lirttik. Ermenıstan'dan resmi düzeyde Dışişlen Bakanlı- ğı Avrupa Dairesı Başkanı katıla- cak. Bunun yanında, bölgede bi- zim anladığımız anlamda sivil top- lum örgütleri bulunmadığından gazetecileri çağırdık. -Toplanünızm Ermenisoykın- mı kktialanna Dişkin bir açürnı ge- tireceğini düşünüyor musunuz? Biz dayatmayla soykmm iddi- asını kabul etmeyeceğiz. Bir par- lamentonun saçma sapan karan, bizi baglamaz. Dei taraf da çok bü- yük acılar çekmiştir. Ancak biz kendı kımliğımizı acılarda arama- dık, Türkıye'nin geleceğinde ara- dık. Türkiye'den göçen gayrimüs- lun tebaa ise kendi kimliklerini geçmiş ıstıraplarda aradı. Ken- usya Çeçenistan 'dan çefdliyor Thş Haberler Servisi - Çeçenistan'daki Rus bırliklerinin, daha önce açıklanan plana uygun olarak çekilmeye başladıklan bildirildi. Savunma Bakanlığı'ndan bır yetkili, geniş çaph asken aşamanın sona erdiğıni ve daha önce Devlet Başkanı VTadiınir Putin tarafından açıklanan asker azaltma aşamasının başladığını belirtti. Rusya Genelkurmay Başkan Yardımcısı Valeri Manilov da çekilmenin 2 ilkeye göre yapılacağını söyleyerek bunlann her bv birliğin görevini yerine getirmesi ve Çeçenistan'da sivil yaşama dönüş için istikrann sağlanması olduğunu belirtti. Çeçenistan'daki 80 bin askerden 22 bininın kalıcı olması hedeflenirken çekilmenin ne zaman tamamlanacağı açıklanmadı. Çeçenistan operasyonu 1 Ekim 1999'da başlamıştı. Manilov, geçen ay yaptığı açıklamada, kısmi çekilmenin ilk aşamasının tamamlanmasınm ardmdan Çeçenistan'da yaklaşık 50 bin asker kalacağını, bu askerlerin yasa ve düzeni uygulamak ve güvenliği sağlamakla yükümlü olacağmı belirtmişti. dileri orada yaşadığından Batılı ülkeler de onlara uıandı. Biz bu- nu önemsemedık, ama şimdi öne- minı anlıyoruz. Tanhımizi öğ- renmek gerektiğini anlıyoruz. Türkiye'de kimse soykmm savı- na inannuyor. Ermenilerin de bu- nu görmesi lazım. Buraya gel- diklennde göreceklerdm Bu top- lantınm bu anlamda bır önemı olabilir ancak. -Ermenistan4ran-Rusvakamp- iaşması gündemde. Bu, Türki- ye'nin Kafkasya'daki rolünü na- sıletkfler? Biz bu kamplaşmalan yerle bır ediyoruz. Çünkü ılgılı tüm taraf- lan bir araya getiriyoruz. Biz si- vil toplum düzeyinde bu adımı atı- yoruz ve ilk önyargılan dağıtı- yoruz. Bundan sonrası ise hükü- metin becerisine kalmış; böyle- sı bir platformun ortaya çıkması cok büyük bir ımkân. - tsmaO Cem'in lran zivaretini bu çerçevede değeıiendirir misi- niz? Çok ısabetli bır adım. Türkiye ve lran, bölgenin ikı önemli ül- kesi. Öişkileri optimıze etmek ge- rekir. Türkıye'nin bu adımı, böl- gede oynadığı rol, AB için de bir katma değer anlamına geliyor. Türkiye büyük bir ekonomi, bü- yük bir pazar, NATO üyesi ve AB adayıdır. Cumhuriyet k ı l a p I a r ı Üstün Akmen VEEE PERDEEE BU KİTAP. HİÇBİR DERfil YA DA 6AZETENİN 'ÇOK SATANLAK" LKTESİNE fiİRMEYECEK. 6IREMEYECEK, ÇÜNKÜ BU KJTAP SrZE ÖZEL... MERAKL1SINA... 1999-2000 sezonundo tzlenebılen tıyafro oyunları, opero, bole, operet ve dinletıierle ilgili elejtiri ve değerlendirmelerden bır demet Bir anlamda, sahne sanatJartndaki anemJı eksitüiğe konulan ilk luğla. Izleyıcı kofhığuna konan sofıne tozlarınm bınkımı... ^ kîtip kulübü Çağ PazaHama A.Ş Türkocağt Cod No-39/41 (34334) Cağaloğlu-lstanbulTeJ (Û.212J5UO1 96 Cumhuriyet k ı t a p 1 a r ı Der.:Işık Kansu - Mehmet Açıktan AHMET TANER KIŞLALPNIN ARDINDAN Bu kıtap, yurtseverlık öğreönenı Ahmet Taner Kışlalı'nın katledılışının bınncı yılında, sadece paylaştıgımız acmın küçûlmesını kolaylaştırmak amacıyla değil, Ahmet Taner Kışlalı sevgısının aradan geçen süre ıçınde nasıl hareleodığının bır gösteı^esı olarak yayımlanmakta Cumhurryrt Çağ Pazartama A.Ş. Turkocağı Cad. No'39/41 kitap kulübO (34334)Cağaloğlu-lstanbul Tel. (212)514 01 96 Cumhuriyet k i t a p 1 a r ı CüneytAkalın ASKERLER VE DIŞ GÜÇLER "Amerikan Gizli Belgeleriyle 27 Mayıs Olayı" 27 Mayıs'ı anımsayanlara. yaşayanlara. sonradan duyanlara soralım bakalım ABD'ye ekonomik, asken, kultürel, mali ve benzen bakımdan sımsıkı bağlı bır ülkede, o ulkenın sıyasal ıktdanna talıp olan bır hareketın oluşumunda esas olarak ıç etkenier rm, yoksa dış etkenler mı roi oynamıştı'' Ünlü gazetecı ve ögretım üyesi Cüneyt Akalın bu komıyu eşeledı Eşeledi ve ortaya tanhe tutulan yeni bır ışıldak çıktı rCumhurtyrt Çağ Pazariama A.Ş Turkocağı Cad Mo-39/41 ^ krtap kulubû (34334)Cağaioğlu-lstanbul Tel (212)514 0196 CSIS raporu Peirolde • E>ünyanın artan petrol talebi karşısında ABD'nin Libya, Irak ve îran'a yönelik yaptınmlan kaldırmak zorunda kalacağı belirtiliyor. DışHaberlerServisi-ABD'nin, ar- tan petrol gereksinımi yüzünden ya- kın gelecekte uluslararası çatışmalar çıkmaması için Irak, lran ve Libya'ya uyguladığı tıcari yaptınmlan kaldır- mak zorunda kalabıleceğı bildirildi. ABD'dekı Uluslararası Stratejik Araştırmalar Merkezi'nın (CSIS) ha- zırladığı ve üç bölümden oluşan ra- porda, "2020 yıbndald küresel petrol takbine iUşkin tahminlerimizin doğ- ru çıkması durumunda, başka ener- ji kaynaklan geliştirilmedikçe, bu ge- reksinimin karşüanması için Irak, tran ve Libya'nm tam kapasite petrol üretmesi gerekecektir" denıldi. Önceki gün yayımlanan "21. Yûz- yrfda EnerjiJeopofitigT raporunda, ge- lecek 20 yıl içındekı petrol ıhtiyacı ve dünyanın artan petrol talebının yara- tabileceği jeopolitik sonuçlar ince- lendi. Yüzde50artış Raporda, 2020 yılma kadar dün- yanm enerji talebının bugüne oranla yüzde 50 artması öngörülüyor. Araş- tırmaya göre, sanayileşmış ülkelerin petrol ihtıyacı yüzde 23 oranında ar- tacak, gelişmekte olan ülkelerin tale- bi ise ıkıye katlanacak. Raporda, "Önümüzdeki 20 yrf için- de bir noktada, gelişmekte olan ülke- ler, gettşmtş ülkekrden daha faıla ener- ji kullanıyorolacak*' ıfadesıne yer ve- rildi. Uzmanlara göre, enerji talebin- deki bu değişım, önemli ekonomik ve jeopolitik sonuçlar doğuracak. Araş- tırmada. "Tahminler doğru çıkarsa, Körfez ülkelerinin petrol üretiminin yüzde 80 oranında artması gerekecek. Bu da ancak bölge>e yabancı yannm- alann girmesineizin verüirse ve Îran'a Irak'a yönelik yapürunlar kaknnhr- sa mümkün olacak" denıldi. Çin'in petrol bagımlılıgı Raporda, 20 yıl ıçınde Çın'in As- ya'nın en büyük petrol ithalatçısı du- rumuna geleceği ve bu durumun ABD için sorun yaratabileceğıne dıkkat çe- kildi. Çin'in Körfez petrolüne giderek daha fazla bağunh hale gelmesinin, bölge içindeki ve dışındaki ılişkiler- de değişikliklere yol açabileceği be- lırtildi. Araştırmada. "Örneğin Çin, Körfez'deki petrol üreticbi ülkelerle asken tşbuüği arayışına girebflir. Bu du- rum ABD ve müttefıkleri için bir teh- dit oluşturabüir" yorumuna yer veril- di. Uzmanlar, Avrupa ülkelennin de 20 yıl içmde Rusya doğalgazına "kay- gı verici bir biçimde" bağımlı hale gelebileceklen uyansında da bulun- dular. Raporda, ABD'nin. Hazar hav- zasından Avrupa'ya petrol ve doğal- gaz taş'ınmasına yönelik çeşıtlı boru hattı projelenni engellemesi istendi. Washington yönetimi, yaprınm poli- tikası uyannca Iran'dan boru hattı geçmesıne karşı çıkıyor. Bakû-Cey- han boru hattına daha sıcak bakan ABD, boru hatlannın Rusya'dan geç- mesine de soğuk bakıyor. Cumhuriyet k ı t a p 1 a r ı Şair Lçyla (Saz) Hanım ANILAR 19. Yüzyılda Saray Haremi Çocuklugunun ve gençliğinın en gûzel yıllannı Çırağan Sarayı'ııda geçıren Şaır Leyla Hanım, son derece ınce, zanf ve eşsız zengınlıktelcı ortamı betımlerken, görkemlı olduklan kadar kıbar da olan sultanlaruı ve saray'da yasayan kızlann, yaru tasacası saraylılann yaşamlannı mûkemmel abcı bır dılle aktamuş Gûnûmûz Tûrkçesıne kazandınlması ne büyûk bır kazanç y Cumhurtyrt Çağ Pazariama A Ş. Tufkocağı Cad No:39/41 j * kitap kulubO (34334)Caûaloölu-lstanbul Tel: (212)514 01 96