Katalog

10 ŞUBAT 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA JvLJJ-iJ. U İ V kultur@cumhuriyet.com.tr 15 Ferhan Şensoy 'un yeni oyunu bilgisayar dünyasını hicvediyor ortamdaortaoyunu"Herkes, herkes! Adam Dos- toyevski diyor, nasıl var Dosto- yevsld dryemiyorsun, o istediği- ni sö\ lcyebilij or, kendini de bu- nu inandmyor sonra da ben mıını diye dolaşıyor. Ama yalan her şey! Birbirlerini oradan ta- nımışJar,çokse\Tnişler, benope- ra severim diyor biri, diğeri ben de diyor, halbuki yalan! Tamşı- yoriar ve opera sevmedikleri anlaşüıyor... Orda anlaşanlar gerçek hayatta karşdaşnklann- da anlaşıyor değiller! Bu bizi muhteşem bir yalmzhğa götü- rüyor. Oradan her şey halledilebili- yor, ycmek için de kalkmana gcrek yok. Tıkla ordan McDo- nald's'ı, getirsinler sıcak sıcak hem MC'SL hcm Donald's'ı! Bu da bizi tamamen asosyaL, ora- dan kalkamayan bir insan tipi- ne götürüyor; nitckim ben bu- nu çocuklanmda görüyorum. Oturduklan zaman saatlerce başından kalkamıyorlar. Bütün bunlar saçma bir yalmzhğa gö- türecekbizi!" "Fasıl ile başlamaz. Boş konuşma istemez. Sahibinden satıhk Birindel Ortaoyunu!" Ortaoyuncular, Ferhan Şen- soy'un yazıp yönettiğı 'Sahi- binden Satılık Birinci El Orta- oyunu' ıle ızleyıcı karşısında. " Fasıl ile başlamaz Boş konuşma istemez Kavuk ve fes takılmaz Uzun hırka giyihnez O günlerde değüiz Gayet elektronik, Ftipiinternetgünler bunlar!" Oyun uy durma, hıkâyeler sa- nal, yani tam da bize göre, tam da bizi anlatan! Cici oyuncaklı F tipi internet hücresi MELTEM KERRAR Ferhan Şensoy'un ağustosta yaz- maya başladığı oyunun çıkış noktası aslında daha gerilere gıdiyor. Oyu- nun sponsoru olan Arena Bılgısayar, yedi yıl önce bilgisayarlarla ılgıli bır oyun yazmasmı öneriyor sanatçıya. "Ben kendim kuDanmıyorum, nasıl böyle bir oyun yazayım" yanıtını \e- nyor Ferhan Şensoy. Zamanla her ikı taraf da unutuyor bu dıyaloğu. Şen- soy oyunu yazıp provalara başlayın- ca, parasal sorunlann yanı sıra teknik nedenlerle de sponsora gereksinım duyuyor. Provanuı ortasında. teklıfı anımsayıp fırmayı arayınca sponso- runudabuluyor.... Konusunu tamamen ınternetten alan oyun, Türkıye'de bır 'ilk'. Yazımı ara- hk ayında bıten oyunun hazırlık aşa- masında da farklı bir yol denenmış. Şensoy'un Yalıkavak'ın dağ köyünde- kı evınde 15 gün boyunca tüm kadro çalışmış. Bayram ve yılbaşı tatılının bır araya gelmesı, yıllardır tıyatro yap- mak ısteyen kızlan için iyı bır firsat olmuş Gecelı gündüzlü çalışmalann ardından 5. günün sonunda oyun. ça- hşılmış sahnelerden kurgulanarak bıl- gısayardan hıç anlamayan 60 kadar Ge- riş köylüsüne oynanıyor Bu gösten- den sonra grupça bır rahatlama yaşa- nıyor. "Tamam bilgisayar bilmiyor- lar ama gülüyorlar! Bümeyen insanuı da güleceği bir şey var, çünkü onlann da derdini anlaüyor oyun." Oyun, artık en ınce aynntısına dek yaşamımıza 'acayip' bir şekılde gı- Lonusunu internetten alan 'Sahibinden Satılık Birinci El Ortaoyumı'yla ferhan Şensoy Türk Tiyatrosu'nda bir ilki gerçekleştiriyor. Önce bilgisayarla hıç ilişkisi olmayan 60 Geriş köylüsünün izlediği oyun, intemetin tiyatro sahnesinde çizilmiş trajikomik resimlerini sunuyor ve 'Bugünün ortaoyunu nasıl olmalı' sorusuna yanıt anyor. ren internetın tıyatro sahnesinde çi- zılmış trajikomik resimlerini sunu- yor. Şensoy, ınternetle kendıne özgü dslubuyla kımı zaman alay edıyor, kı- mı zaman da henüz pek de farkmda olmadığımız yanlanna dıkkat çekı- yor. "Cici bir oyuncak, yeni çıkn, her- kes bundan çok memnun, ama sonun- da F tipi internet hücrelere sürüklü- yor insanlan. Gün gelecek kimse onun başuıdan kalkmayacak ve kıçımızda bilgisayar çıbanı çıkacak!" Tıpkı meydancının girizgâhında söyledığı 'pıonk, pınrak, gak guk, guk gak' kelunelen gıbı, oyunun dı- lı de, ne kadannı nasıl anladığız pek bellı olmayan bır dıl. Şensoy 'Birara kabk) konusu" derken yan Türkçe, ya- n lngılızce, bıze özgü bu ınterdılı eleş- tınyor: "Ingüîzceleruı Türkçe karşt- hldan bulunmuş ama onlarda bir şey demek değil. Arama motoru ne de- mek Türkçe? Bir şey demek değil ki! Tamamen motonıot bir anlayışla çev- rflmiş, böyle bflmediğimiz bir dil var ortada!" Oyunda yer alan on dört skeç, 'di- yeüm Id internete girdin she geziyor- sun' mantığıyla internet sörflennı aratmıyor. Tamamen bilgisayar orta- mı ıçmde geçen oyun, bır ortaoyunu yapısmda sahnelenırken "Bugünün ortaoyunu nasıl ohnah" sorusuna ya- nıt anyor bır anlamda. Çünkü ortaoyu- nu 'güncel' bır yapı sunuyor Tıpkı Abdülhamit'ı eleştıren Hasan Efen- Sanal dünyanın gercekleri Diji diji itiraflar Bırbınnden bağımsız on dört skeçte değışık sahneler görüyoruz Türkıye'den, bugünden. Bunların arasında anlatıcı olarak Şensoy. ortaoyuncusunu sımgeleyen bağlayıcı bır rol üstlenıyor. Sahnedekı bılgısayarlar, tekerleklen üstünde kablolanyla bırlıkte mekânlan belırlemek üzere dönüp dolaşıyor. Her skecın ayn bır masası, bılgısayan dışında dekorda hıçbır değışiklık yok. F tipi internet hücrelerinde yalanlarıyla baş başa kalan diji ınsancıklar. ancak skeç aralanndakı karanhkta itiraf edıyorlar saklı gerçeklıklennı! Dıskettın'ın ıtırafi: "Hiç görmeden evlendim ben Mikrogül'le. Anneannem görmüş, uygun bulmuş, Softnet Dede tamam demiş. Flunet Dede muvafakat etmiş, pat evienmişiz. Yoksa ben Mikrogül'le evienecek adam mryun?" Mıkrogül'ün itirafi: "Evlendiğim zaman. hayat hep öyle mutlu ve neşeli geçecek sanıyordum, sonra, giderek fark ettim ki kocam Diskettin'le her gün aynı şeyleri konuşuyoruz, hep aynı cünilderi yineiiyoruz gün boyu, aynı hareketleri yapryoruz... Bundan sıkılarak kendimi internete verdim... İnternet benim tek arkadaşım." Kuşak çatışması Mikrogül'ûn internet tutkusu kocası Diskettin'i evden kaçırür. Yeni oyunda Ferhan Şensoy'un iki kızı Ferhan ve Derya da \ ar. Baba Ferhan oyu- nun meydancısını, kızlan ise onun deva- mı "meydaııcKildar''ı olarak iki kuşak ara- smdaki uçurumu vurguluyor. Meydancı elinde tefi ile anlaşılmaz sözcükler arasın: da, inatla eski 'naftann' şarkılan anımsa- ürken meydancıcıklar metalikjazz tefleny- le dillerine doladıklan en moda şarkılarla dalga geçiyorlar bugünün büyüklenyle! "Bilgisayar auyorlar, kuüanmavı bilmiyor- lar. Paketini açar açmaz çahşacak sanryor- lar. Bu büyükler çok acayip, öğrenmeden büyümûşler. Diji diji düşünmea,diji diji ta- şınmah. Diji diji baby come back me!" "tki kuşak çaüşması var, onlar binyorlar bu dili, biz bibnîyoruz, ben bir şey yapüa- cağı zaman kıznna söylüyorum. Buine e- maii gönderüecekse yazryonım, kızun gön- deriyor.Bunlanbeceremiyonım.Deryabe- ceriyor, öğrendi Ben de ögrenirim de, bu- nunlada uğraşmak istemiyonım. Ama böy- le bir kuşak farkı var. KızJar da bu anlam- da oyunda \arlar." Ferhan Şensoy her skeçte intemetm fark- lı yer, zaman ve alanlardaki etkin(!) rolle- rinigösteriyorbize. 'BekârAdamKansıy- la Tanışü', İnternettin ile Şüknet', 'Muhtar ls-M(pl BUgisayara Karşı', 'www.wcJo- sun.okuyana. com". Otel odasına gelen Pnntoğlu. 'kansıohnayankansı'ylakarşı- laşır. Otelin bılgısayanna uydudan girip bekârerkeklertespitedılmiştir. Şensoy'un 'telekızm çok geûşmişi' dediği sözde eş Araççubuğu da, Printoğlu'nun eşiyim di- ye otelin adresine e-mail gönderiyor ve ev- lilik yıldönümlerinde sürprız yapmak için ondan önce yerleşiyor odaya! Hırsaz oiucam anne Baba-kız / anne-kız iki skeçte çocuklar- dan biri polis, diğeri hırsız olmak istiyor. Kendisı de polis olan babasırun bütün ıs- rarlanna rağmen polis ohrıakta direten kız cevabım yapıştınyor: "Ben senin g3n ke- rizohni>icam,çet£>çgiricem.'' Hırsız olmak ısteyen kız, kafasına koymuş bir bankanm sistemine girmeyi, Amerika'dan bilgisa- yar parçalan getiriyor. "Çahşmaya ne ge- rekvar,okulian niyeokuyoruz diyor çocuk. Buinternetaymzamandamuhteşembâ* tar- sızhğm olduğu iBegal bir ortam." di ya da ete zam gelmesini Etyemez'de geçen hıkâyesiyle hicveden İsmail Dümbüllü nün yaptığı gibi günceli oynuyor Ferhan Şensoy da. "Orta- oyunu oynandığı dönemde de günce- li oynuyor,güncek gönderme yapıyor, bugünün ortaoyunu da güncel olma- h. Güncel bir konudan söz etmenin yanuıda güncel şeyleri de kullanmah. Bugünün ortaoyunu bu dijital ortam- da obnah, çünkü böyle bir şey yaşanı- yor ülkede. Ortaoyunu onu da aîuat- mah. Bu yüzden 'birinci el' ortaoyu- nu!" Dıjıtal ortamda meydancmın elın- de bır tefle anlatması gibi, zaman za- man klasik mizansen de kullanılıyor oyunda. "Geleneksel ortaoyunundan bugün bize kalan malzemeyi metin olarak çdap oynasaruz o metmde bir şey yok. Dahaçoko ustalarm btzhn eü- mizde ohnayan doğaçiamalan, o gü- ne göndermeleri önemM olan. Onlar, o iskektiçinde istediklerini yapmışlar, burada da başka bir kurgu var: Diye- nm ki internete girdmiz, dolaşıyorsu- nuzüklayarak!" Meydancının skeç aralanndaki ba- ğımsız bölümlen de ortaoyununa öz- gü tuhıat geleneğini sürdürüyor. Bu bö- lümler, Şensoy'un diğer oyunlannda gördüğümüz gündeme göre değişebi- lu- özellikte. Her şeyın dijital olarak çalıştığı www.wctosunAkuyana.com tuvale- tınde Tosun, şnrler yazıyor ve 'print eden tosun okuyana noktacom'adlı kı- tabını hayranlanna 75 sente ımzalıyor. Kendı sesınden CD'siyle bırlıkte 1.5 do- lara da almak mümkün kı- tabı. Tosun'un tuvaletinde de bilgisayar dili ve para- sı geçiyor. "Para olarak hep dobr geçiyor. Bilgisa- yar kabJosu almaya gittim, IngSizcevedoiarkgörüşme- leryapıyor tngilizce bilmi- yen insanlar bfle." Çoksitekrgezindimzevk alamadım Asri aradığımı tam bula- madım Dolandnnzüccadyecam bulamadun Tosuna münasip bir ram bulamadun. Şensoy'un 'gırgırolsun diye' yazdığı tosun şiirle- ri, sponsor tarafindan çok beğenılmış ve bır kıtapçık yapıhnış. Oyunda 4 tane olan şrirler şımdi 28'e ulaş- mış. Eleştirmenlere sert tepki TalatBulut,SİYAD'ın adaylığını geri çevirdi Geçen yıl Melekler Evi'ndekı (yön: Ömer Kavur) yorumuyla 37. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde 'En İyi Erkek Oyuncu' se- çilenTalatBulut, Sine- ma Yazarları Derne- ği'nın (SİYAD) Abu- zerKadayTftakı rolüy- le verdiği en iyı yardım- cı erkek oyuncu adayh- ğım reddetti. Bulut, 1 Mart 2001 gecesi dağıtılacaködül- ler öncesi SlYAD'a gönderdiği yazıda Abu- zer Kadayıf ta başrolde o>Tiadığını ve bu rolle en iyi yardımcı erkek oyun- cu gösterilmesınin ha- ta olduğunu belirtti. Talat Bulut, konuyla ılgili görüşünü şöyle özetledi: "Tepldm iki noktada: Birincisi, jü- rry i oluşturan üyelerin gazetelerde çıkan yazı- laruu taldp ettim. Bun- lann ışığmda bakınca açıkladıklan listelerde normalde hiçbir adaym ohnamasıgerekiyor. Yö- netmeninden, kamera- manından, oyuncusun- dan tutun herkes için geçerti bu. Acunasızca eleştirdikleri insanlan nasıl aday gösterdikleri- ni anlamış değUim. İkincisi de şu: Abu- zer KadayıTta ben na- sıl yarduncı erkek oyun- cu adayi olabiliy orum, bunu da anlamış deği- lim. Türk sinemasında farkh bir çizgide olan oyuncuyum. Abuzer Kadayıt hem benim adı- ma hem de Türk sine- ması adma bir yenilik- tir. Eleştirmenler bunu görmeli. Derneğe gön- derdiğim yaadan sonra beni aday gibi değerlen- dirmderi de mümkün değil arok." Mtm Kamera ödiüii Ricky Martin'in • Kültür Servisi - Ahnan Televizyon Magazincilen tarafindan venlen ve Almanya'nın Oscar'ı sayılan Altın Kamera ödülleri, Berlin'in Schauspıelhaus Tiyatrosu'nda düzenlenen törenle sahiplerini buldu. Pop müzik şarkıcısı Rıcky Martın'e ödülü, eskı Alman tenısçı Bons Becker'in bir süre önce aynldığı eşi Barbara Becker tarafindan verildı. Toplam 13 dalda venlen Altın K.amera ödülünü Titanıc filmı ıle ünlenen Kate VVınslet ve şarkıcı Sasha da aldı. Aynca sınema oyuncusu Peter Ustınov da ödüle değer görüldü. Alman polisiye dizilerinde başanlı rolleri ile bir karakter yaratan Manfred Krug, Charles Brauer ve Götz George'ye, bir televizyon dizisinde yargıç rolünü üstlenen Christıane Hörbiger'e de Altın Kamera ödülü verildı. 'Eylül Ayındaydı' ısımlı belgeseli ile lsviçreli yönetmen Arthur Cohn da ödüle layık bulundu BUGUN • CRR KONSER SALONUnda 'Detant & Feyza' adlı grubun 'Bir Emin Fındıkoğlu Projesi' adlı konsen yer alacak. (232 98 30) • BABYLON'da saat 23.00 te 'A Guy Called Gerald'ın konseri ızlenebılır. (292 73 68) • TARIK ZAFER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 15.00'te 'Türk Sinemasma Hayat Verenler, Atıf Yümaz' etkınlığı kapsamında toplantı. sergı, belgesel ve fılm gösterimı yer alacak. (293 12 70) • İSTANBUL SANAT MERKEZİ'nde 23.00- 04.00 saatlennde reggae grubu 'Afro YValako'nun konseri yer alacak. (238 09 33) • BEKSAV'da saat 15.00'te Hacı Orman başkanlığında 'Nâzun Hikmet Şürinde Mapushane Olgusu". başlıklı oturum düzenlenecek. Saat 19.00'da HalukGerger, 'Türkiye'de Aydmlaruı Hapishane Serüveni' konulu bır konferans verecek. (349 91 55) • İŞ SANAT'ta saat 19.30'da 'Camerata tstanbul' konseri ızlenebılır. (454 15 55) OdO YAPI KREDİ YAYINLARI • Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi'nde... Imza günü 10Şııbat Cumartesi 2001 Ara Güler Saat 14:00-16:00 Yapı Kredı Kultur Merkezı Sermet Cifter Arastırma Kütüphanesı istıklal Cad No 285, Kat 1, Beyoglu • 212-252 4, 00