Katalog

1 ŞUBAT2001 PERŞEMBE CUMHURİYET EKONOMÎ / SAYFA ekonomi(« cumhuriyet.com.tr 13 Çiçekte tepanyol-Türk pekabeti • ANTALYA(AA)- Üretim fazlası çiçeğin Avrupa pazanna sürülmesi, bu pazarda söz sahibi olan Tûrk ve Ispanyol çiçekçileri karşı karşıya getirdi. Antalya Kesme Çiçek thracatçılan Birliği (AKÇÎB) Başkanı Lütfu Göbüş, 14 Şubat Dünya Sevgililer Günü dolayısıyla, çiçek ihraç eden ülkelerde üretim fazlası çiçeklerin Avrupa pazanna göndenlmesı üzerine fiyatlann düştüğünü bildirdi. Bektrik fiyatiarına zam • ANKARA (ANKA) - Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ), yanndan başlayarak geçerli olmak üzere elektrik fiyatlanna yüzde 1 oranında zam yaptı. TEDAŞ'tan yapılan açıklamaya göre, zamla birlikte evlerde kullanılan elektriğin birim fîyatı 52 bin 580 liradan 53 bin 150 liraya yükseltildi. Evlerde kullanılan elektriğin fiyatı kalkınmada önceliklı illerde ise 48 bin liradan 48 bin 600 liraya çıkanldı. Sanayi elektriğinin fiyatı ise 44 bin 330 liradan 44 bin 770 liraya yükseldi. LPfi istasyonlam düzenleniyor I Ekonomi Servisi - Sanayi Bakanı Ahmet Kenan Tannkulu. LPG kullanan taşıtlara ikmal hizmeti verecek istasyonlann gerekli emniyet kurallanna ve standartlara uygun olarak kurulması ve ~_ işletilmesinin halkın can ve mal güvenliği açısından büyük önem taşıdığını; taslağın, Içişleri, Sağlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Bayındırlık, Çahşma ve Çevre bakanlıklanyla TSE, büyükşehir belediyeleri ve sektör temsilcileriyle birlikte yürütülen çalışmalar sonucunda hazırlandığını belirtti. ns ticaret açtğı buyudu • ANKARA (ANKA)- Türkiye'nin Kasım 2000 sonu yılhk dış ticaret açığı 27 milyar dolan aştı. 24 mılyar dolar olarak tahmin edilen 2000 yılı açığının bu noktaya ulaşması, cari işlemler açığının da 10 milyar dolan bulduğunun bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Aralık 1999 ile Kasım 2000 aylannı kapsayan 12aylık dönemde Türkiye, toplam 54 milyar 106 milyon dolarlık ithalat yaptı. Aynı dönemdeki ihracat ise 26 milyar 939 milyon dolara düştü. Yan sanayici sntındabıçak • BURSA(AA)-Taşıt Araçlan Parça Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Barbaros Demirci, otomotiv ana sanayiinin stokunda mali knzin ardmdan çok sayıda araç biriktiğini, yan sanayinin de bu durumdan olumsuz yönde etkilendiğini söyledi. Merkez Bankası para-kur programına göre, döviz kuru esneme oranının temmuz ayından sonra yüzde 15'ekadar çıkacağını, böylece Euro'nun değer kazanacağını savunan Demirci, buna bağlı olarak ana ve yan sanayi ihracatının artacağuıı kaydetti. Tanm Bakanlığı raporunda, I ve II. sınıf arazilerin talanı gözler önüne serildi Ekecek arazi kahnadı• Tanm ve Köyişleri Bakanlığı tarafûıdan hazırlanan Türkiye Sulama Raporu'na göre Adana'da 322.8 bin hektar, îstanbul'da 57.7 bin hektar, Ankara'da 53.2 bin hektar, Konya'da 52 bin hektar, Kars'ta 26.5 bin hektar, Balıkesir'de21 bin hektar, Erzurum'da 20.7 bin hektar verimli toprak yerleşime açıldı. ANKARA (AA) - Türki- ye'nin tanma açılabilecek arazisi kalmamış 19 ülkeden bin olmasına karşm özellik- le kentlerin çevresindeki ve- rimli topraklann korunama- dığı, hızla yerleşime açıldıgı belirtiliyor. Tanm ve Köyişleri Bakan- lığı tarafından hazırlanan Türkiye Sulama Rapo- ru'nda, Adana'da 322.8 bin hektar, îstanbul'da 57.7 bin hektar, Ankara'da 53.2 bin hektar, Konya'da 52 bin hek- tar, Kars'ta 26.5 bin hektar, Balıkesir'de 21 bin hektar, Erzurum'da 20.7 bin hek- tarlık venmli toprağın yerle- şime açıldığına dikkat çeki- liyor. Rapora göre, Türki- Kaliteli tanm arazüeri yapuaşmaya açdırken Türkiye tarunında gerileme sûrûyor. ye'de 7.2 milyon hektan kı- sıtlı obnak üzere, işlenebilir toplam tanm arazisi 26.5 milyon hektar. Bunakarşın 1989'da27.7 milyon hektar alan işlenmiş. Yani teknik açıdan ışlenme- si uygun olmayan alanlar da ışlemeye açılmış. İşlenebilir topraklann yüz- de 49'unda orta, yüzde 8 in- de ise şiddetli erozyon tehli- kesi var. tşlenebilir alanm 21.7 milyon hektarlık bölü- mü I-IV'üncü sınıf, 6.2 mil- yonhektar alan ise V-Vffi'n- ci sınıf alanlardan oluşuyor. Amaç dışı kullanım Mevcut tanm alanlannın ne kadannın tanm dışı amaç- larfa kullamldığı bilinmiyor. Ancak, 1998 yılı sonu itiba- nyla Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nce Türkiye ge- nelinde 2 milyon 343 bin hektar alan erüt edilerek 1 milyon 504.4 bin hektar ala- nm tanm dışı kullanımına izin verilmiş. Etüt yapılan alanlann 754 bin hektannın I-IV. sınıf ta- nm arazisi olduğu belirtili- yor. Raporda, imar planlan ve imarkanunu uygulamalann- da tanmsal kuruluşlann gö- rüşünün alınmaması nede- niyle geniş tanm alanlannın denetim dışı olarak amaç dı- şı kullanıma açıldığına dik- kat çekildi. 1998 itibanyla kent mer- kezlerinde toplam 722 bin 648 hektar I-V'inci sınıf ve- rimli toprağın yerleşime açıl- dığının belirlendiği kaydedi- len raporda, özellikle I-II'n- ci sımf tanm topraklannın "talanedadiğT belirtilirken Trakya'da karayolunda 8-10 km'lik güzergâh değişikliği yapümadığı için 250 bin de- kar birinci sınıf tanm topra- ğımn kaybedildiği örneği ve- rildi. Çözûm önerüeri Tanm Bakanlığı'nin ra- porunda, tanm topraklannın korunması için şu önerilerde bulunuldu: • Toprak kanmm ivedflik- le çıkanbnsüı. • Miras hukukunda gerek- li değişiklikleryapılarak ara- zilerin parçalanması önlen- meli. • Erozyonla mücadek yo- ğunlaşünlmalı, toprak ve arazi envanteri çıkanlmah, tapu ve kadastro kayıtian ta- mamlanmah ve arazi kulla- nım planlan yapdmah. 1 NTERNETŞİRKETİ Amazoıı 1300 ldşiyiatbEkonomi Servisi- Internet dün- yasının önde gelen fırmalanndan Amazon.com 1300 kışiyi işjen ' çıkartyor. Amazon.com firmasından ya- pılan açıklamada, toplam perso- nelinin yüzde 15'ini oluşturan 1300 kişinin işten çıkanlmasına neden olarak maliyetin düşürül- mesi, 2001 yılını kârlı kapatmak istemesi gösterildı. Kıtaptan elektronığe kadarpek çok ürünün satıldığı Amazon'un Georgıa ve McDonough'taki da- ğıtım merkezlerinı de kapataca- ğı belırtildi. Şirketin önümüzdeki yıl satış- lannda düşüş beklentisi nedeniy- le maliyet kısınüsında bulundu- ğu ifade edildi. Amazon'un baş- kanı Jeff Bezos, şirketin ABD ekonomisindeki yavaşlama eği- liminden etkilendiğini belirtti. Şirket yetkililen, ABD eko- nomisinde yaşanan yavaşlama- ya karşm uzun vadede internet üzerinden alışverişte olumlu bir büyüme yaşanacağını dile ge- tirdiler. Yetkililer, şirketin satışlannda 2001 yılı içinde düşüş öngörüldü- ğünü belirterek, Amazon büyük- lüğünde bir şirketin böyle bir dö- nemde hesabını bilmesi gerekti- ğini söylediler. ABD ekonomi- sinde yaşanan gelişmeler sonra- smda Daimler-Chrysler firması 26 bin kişiyi, The Walt Disney de 400 çalışanını işten çıkarma karan almıştı. * r|~ DelidanaAsya'ya sıçradi Ekonomi Servisi-Güney Kore sağ- lık otoriteleri, ülkede deli dana has- tahğının insanda görülen biçimine ılişkin bir "vakadan" şüphelendikle- nni açıkladılar. Eğer tanı doğruysa hastalık, ilk kez Avrupa dışındald bir hastada ortaya çıkmış olacak. Ancak hastanm ailesinin, tanıyı kesinleştir- mek için yapılması gereken testleri kabul etmediği bildırildi. AFP'nin haberine göre, Güney Ko- re 1998-2000 arasında Avrupa'dan et ithal etmiş, geçen yıi deli dana hasta- hğıyla ilgili korkulann artması üze- rine alımlan durdurmuştu. Bu arada Avrupalı çiftçiler, yetki- lilerin hastalığa karşı uyguladıklan önlem politikasma tepkilerini sürdü- rüyor. Belçikalı eylemciler, AB bina- sı önünde "Benidelietroe" yazıh pan- kartlar ve ınek kostümleriyle protes- tolannı sürdürdüler. Soyhrımyasası ilegerilen ipleryumuşuyor İşdunyasıFransaJ ylabarıştı Ekonomi Servisi - TÜStAD ve DElK Türk-Fransız Iş Konseyi heyetlennin, Ermeni soykınmının tanınmasıyla sarsılan ekonomik ilişkileri onarmaya yönelik Fransa özel sektör temsilcileriyle yaptıklan toplantıdan, ekonomik işbirliğinin hızlandınlarak sürdürübnesi ^olunda karar çıktı. TUSİAD ve DEÎK Türk- Fransız Iş Konseyi heyetlerinin yaptığı yazılı açıklamada, iki kuruluşun Fransız özel sektörünü temsil eden kuruluşu MEDEF'le önceki gün Paris'te yaptıklan toplantıda, iş dünyasının olumlu ilişkileri sürdürmedeki kararlılığının ortaya çıktığı belirtildi. Fransız ve Türk girişimcilerin gerginlikten üzüntü • TÜSÎAD'm Fransız özel sektör temsilcileri ile yaptığı temaslardan işbirliğinin hızlandınlması karan çıktı. duyduklan belirtılen ortak duyuruda, şu konularda kararlılığın süreceği ifade edildi: "Son 10 ydda her ild taraf arasında getişmiş ortak çıkarlara zarar veren siyasi gerginlik ortamının yumuşanlması, Türk ve Fransız gnişimcileri arasında sağlanan olumlu ve güvenK işbirliğinin ve Türkiye'«ün AB üyeliğine olan desteğin sürdûrülmesL" TÜSlAD Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Ozilhan da Başbakan Bûlent Ecevit'in, "Gösterilecek tepkide siyasi ve diplomatik çevreler ile Fransız kamuoyu arasında aynm yapılması" görüşünü desteklediğini dile getirdi. FLASINEŞÎĞÎNDE Sabena kıizi büyüyorEkonomi Servisi - Belçika ha- vayollan Sabena, özelleştirme ve yabancı sermayeye açılma giri- şimlerinin ardından tarihinin en büyük krizini yaşarken 'iflasın eşiğinde' olduğu resmen açıkla- nan şirketi kurtarma çabalan de- vam ediyor. Sabena'da 700 kişinin işten çı- kanlacağının açıklanması üzeri- ne de personel grev tehditlerine başladı. Yaklaşık 12 bin kişinin çalıştığı Sabena'nnı hisselerinin yüzde 49.5'i, 1997'de yaşanan büyük krizden sonra, îsviçre şir- keti Swissair'e satılmıştı. Devlet, hisselerin yüzde 50.5'ini bir süre daha elinde tut- mavı kararlastırmıştı. Belçikalı ve Isviçreli yetkililer, durumu gi- derek kötüleşen şirkete ilişkin bir plan üzerinde öngörüşmeleri ta- mamladıktan sonra, bu planın sendikalar tarafından onayını is- tediler. Kurtarma planı çerçeve- sinde, son defa 100 milyon Euro vereceğini belirten Belçika hü- kümeti, lsviçrelilerin de 150 mil- yon Euro katkıda bulunacaklan- m ve buna karşılık Sabena'nm yüzde 85'ine sahip olacaklannı belirtti. Sabena personeli ise Swissair'i eleştirirken lsviçrelilerin her ele geçirdiklen şirketi batırdıklanm, gerçek amaçlannm Sabena'nm değil, Brüksel havaalanmın kont- rolünü ele geçirmek olduğunu ileri sürüyor. Sendikalar, Sabe- na'ya ilişkin kurtarmaplanını bu- gün incelemeye başlayacaklar. Deniz ürünleri ihmcatı,. döviz kazandınyor Hamsiden burgeryapüdı SAMSUN / TRABZON (AA) - Karadenız sofralannın baş tacı hamsi, bölge ınsanına bundan böyle burger olarak da katkı sağlarken, deniz salyangozu ihracatı da artıyor. Pizzası, tatlısı, turşusu, pilavı, böreği, döneri ve daha birçok çeşidi bulunan hamsiden bu kez de Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü "hamsiburger" yaptı. Hamsi üzerinde uzun süredir araştırma yaptığını belirten Yard. Doç. Dr. Sadettin Turfaan, hamsiburgerin, günümüzde tüketime hazır ve kısa sürede tüketilebilecek gıdalara rakip olabileceğini söyledi. Hamsiyi kıymaya dönüştürüp nişasta, tuz, • Hamsiyi kıymaya dönüştürerek üretilen hamsiburger, hamburgerden 8-10 kat daha ucuz. soğan, karabiber ve kimyon kattıklannı anlatan Turhan, hamsiburgerin, hamburgerden 8- 10 kat ucuz olduğunu da bildirdi. Salyangoz da kârfa Hamsinin yanmda deniz salyangozu da bölge ınsanına döviz kazandınyor. Trabzon Ihracatçüar Birliği Genel Sekreteri tdrisÇevik, geçen yıl başta Almanya olmak üzere, Avusturya ve Belçika'ya toplam 210 ton hamsi, Tayvan ve Japonya'ya da 119 ton işlenmiş deniz salyangozu ihraç edildiğini vurguladı. Çevik, ihraç edilen hamsiden 152 bin 96 dolar, deniz salyangozundan da 360 bin dolar döviz elde edildiğini söyledi. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Kuşatma Operasyonlarla Türkiye zortu da olsa demokratik- leşmeye, kurallı ekonomiye doğru bir adım atar diye umutlanmaya başlamıştık ya, hevesimiz kursağımız- da kaldı. Yeniden, içeriden ve dışandan kuşatıldık. Türkiye'nin kendi birikimi, dinamikleri ile doğal alabi- leceği yol, aşabileceği sorunlar önüne yeni, ağır en- geller konuluyor. Ermeni soykınmı kararlanna duygusal tepki verme- nin, bu anlamdaki sayısız haksız gerekçeyi sayıp is- yan ve öfke duygulanmızı beslemenin üstünde, se- rinkanl) baktığımeda görebildiğimiz en önemli gerçek, dostlanmızın{!) başımızı beladan uzaktutmamak üze- re üstünde boza pişirdikleri. Gerçek şu ki Türkiye; nüfusu, toprağı, kültüryapı- sı, gelir dağılımı ile zengin Kuzey, Batı için önemli so- run. Olduğu gibı içine a/sa çok şey vermek zorunda kalacak, kendi standartlan aşağı çekilecek. Düşün- mek bile istemiyor. Dışlasa, büyüklükleri ile başına be- la olacak. Ne bu kadar büyük bir pazardan vazgeçi- lebilir ne de Türkiye'nin enerji kaynaklanna ulaşma- daki stratejik konumundan. Hele de başka bloklann oluşumunda oynayabileceği rolden. Ikinci cumhuriyetçiler Türkiye'de birinci cumhuri- yetçilerin korku takıntısı olarak görmek istiyoriar, ama "Sevr" asıl Batı'nın, zengin Kuzey'in tabii ki zıt anlam- da, gerçekleştirilemediği için içlerinde uhde kalmış ta- kıntısı. Zengin Kuzey'le ortak olabilecek koşullan bu- lunmayan, nüfus ve toprak büyüklükleri fazla gelen ülkeler için beklenen son parçalanma. Sovyetler Birliği, Çekoslovakya, Yugoslavya... Bü- tün yoksul Güney'de, yaşanmakta olan ırklar ve din- lere bağlı aynmcılıklarla, yoksulluğu paylaşmamak üzere genellikle kanlı, bazen de kansız parçalanma. Bu sonuçlara Türkiye'de ulaşmak için istenen altya- pıyı, gerekli koşullan oluşturmak biraz güç olsa da Türkiye'nin başı beladan kurtulmayacak. Bizim de "Güney Kıbns'ı, Macaristan'ı, Bulgaris- tan'ı bizden önce AB 'ye almaya nasıl kalkışıriar?"di- ye duygusal hayıflanmaya hiç hakkımız yok. AB'nin gelişme çıkartanna, nüfusiarı, ekonomik yapılan, kül- tür, eğitim birikimleri ile sorun getirmeyecek, AB'nin sıçrama stratejisine katkıda bulunabilecek ülkelere kapılannı bizden önce niye açmasınlar ki? Biz, AB'nin bizden çıkarlan anlamında bekleyebi- leceği en üst çizgi olan "gümrük birfiği'ni, açık ve ucuz pazar olmayı, koşulsuz, gönüllü niye kabul et- tik ki? Türkiye 12 Eylül öncesine kadar en azından ta- nm alanında ülkesinin insanını doyurabilen kapasite- lere sahip, ihraç eden ülke konumunda iken, bütün temel tanm, gıda ürünlerinde ağırlıklı AB ulkelerinden ihracat yapar konuma gelmiş. Patentle, teknik bilgi- yi satın alma ile de olsa ülkesinin insanının kullandığı ilaçlann önemli ağırlığını üretir konumdan yüzde 70'in üstünde hazır, elbette çok pahalıya ilaç ithal eder du- ruma düşmüş. özelleştirmeler sanayileşmeden, üre- timden vazgeçme, yabancı tekellere ülke pazannı aç- ma niteliğini kazanmış... Şimdi onurumz yaralanmış, millıyetçı duygulanmız kabarmış olarak, aleyhımize karar ala/i her ülkeye ti- cari ambargo koyma karartanmız, kısa dönemli tüke- tici boykotundan öteye bir anlam kazanamıyor. Ital- ya Apo*ya kapılannı açtığında yaptığımız gösterisli boykotu anlamlı olarak aylarla bile sürdüremedik. Fransa'ya yönelik boykot, askeri ihaleler dışında cid- di olarak bile uygulamaya girmiş değil. Daha örgütlu ve anlamlı boykot yapabildiğimizi var- sayalım. Sırayla başladığı gibi bütün AB ülkeleri, ABD, Ermeni soykınmı, PKK vs. konularda peş peşe aley- himize kararlar aldıklannda ne olacak? Görünen o ki alınmış, alınması programlanmış kararlar hiç de öyle rasgele, o ülkelerdeki politik, seçmen kaygılan, lobi çalışmalan ile sınıriı değil. Çok daha büyük ölçekte, programlı gelişmekte. Türkiye azuluslu tekel çıkariannın, zengin Kuzey'in ekonomik ittifaklanna bağlı, siyasal, devamında as- keri ittifaklannın oluşturduğu dünya dengelerinde ar- ka bahçede olma, dışlanma, parçalanma rolü veril- miş ülke konumuna düşmemek için kendi özkaynak- lanna, dinamlklerine, kültürüne, tarihlne sımsıkı sanl- mak durumunda. Ne actdır ki iç dinamiklerde, hele de sermaye-slya- set çıkar ittifakında kirienmişler, en azından aymaz- lar, egemen, belirleyici rol ustleniyoriar. Ermeni soy- kınmı kararlanna karşı en fazla onlann atıp tutuyor ol- malan, hiç ama hiçbir anlam taşımıyor. Türkiye'de çağdaş insan haklan, demokrasi, temiz toplum, ku- rallı ekonomi, hukuk düzeninin yerieşmesi için katkı- lanne? Türkiye yolsuzluklarda, rüşvet ve kirlenmede reko- ra koşarken IMF, Dünya Bankası reçetelerine, Mec- lis'in, Bakanlar Kurulu'nun, hükümetin yetkilerini dev- retmiş, teslim etmiş olarak, ucuz, beşinci sınıf kahra- manlık söylevleri, atıp tutmalar ile mi Cumhuriyet ka- zanımlannı, değerlerini, gücünü koruyacak? sukransoner@yahoo.com TBMM komisyonunun raporu Yumurta sorunu Meclis gündeminde AYŞESAYIN ANKARA-Son yıllar- da yaşanan ekonomik kriz yumurta üreticisini de vurdu. TBMM Yu- murta Üreticilerinin So- runlannı Araştmna Ko- misyonu, 1997'den sonra yumurta tüketiminde (yılda 75-80 adet), büyük düşüş olduğunu saptar- ken bu rakamın, yıllık tü- ketimin 220 olduğu AB ülkeleri standardma çe- kitaıesini istedi. önceki gün yaşamını yitiren DSP Konya Mil- letvekili Turan BU- ge'nin, başkan olarak son görev aldığı komis- yon olan TBMM Yu- murta Üreticilerinin So- runlanm Araşnrma Ko- misyonu, raporunu ta- mamladı. Yem fiyatlan- mn yüksekliğine karşın talebin azlığı nedeniyle, üretim fazlası oluştuğu vurgulanan raporda sek- töriin canlandınlması için çözüm önerileri yer aldı. Bunlardan bazılan şöyle: - Rcklam kampanyası düzenlenmesi: Yumurta üreticilerinin mali güç- leri tükendiğinden böy- le bir kampanyanın fi- nansmanına katılmalan beklenmemelidir. - Eğitûn kampanyası: Yumurtanın kandaki ko- lestrolü yükselttiği gibi yanlış bilgilerin düzeltil- mesi önem taşımaktadır. - Pazarlama ve tüketi- meyönelik öneriler: Fın- dık ve mercimekte oldu- ğu gibi tanıtım ve tüke- timi teşvik için uzun dö- nemli ve sistematik bi- çimde reklam yapımıah. Okullarda yumurtamn önemi öğretmen ve öğ- rencilere kavratıhnalı.