Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10 EKİM 2001 ÇARŞAMBA 8 AFGANISTAN'DA SAVAŞ Biyokimya uzmanlan, kimyasal maddelerin insan vücudu üzerindeki etkilerini anlattı Mertliğibozansilahlar/»lYOLOJİK SİLAHLAR Faldr ülkderin atombombası • Prof. Dr. Beyazıt Çırakoğlu, biyoterorizmin ciddiyetle ele alınması gerektiğini vurgulayarak "Terörist grup, nükleer silah kuilanamaz, kimyasal silahlan ise yan beceriksizce kullanır. Ama biyolojik silahlann hem elde edilmesi hem de kullanılması çok kolaydır" uyansında bulundu. tstanbul Haber Servisi - "Fakir ülkderin atom bombası" olarak tanımlanan biyolojik silahlar, olası bir savaşta gelişmiş ülkeleri en çok korkutan silahlar arasında yer alıyor. TÜBlTAK MAM'dan Prof. Dr. Beyazıt Çvakoğhı, biyoterorizmin ciddiyetle ele alınması gerektiğini vurgulayarak "Terönst grup, nükleer süah kullananıaz. kimyasal silahlan ise yan beceriksizce kullanır. Ama biyolojik silahlann hem elde edilmesi hem de kuDanüması çok kolaydır. Bu silahlar, dedektöre de yakalanmaz" uyansında bulundu. Prof. Beyazıt Çırakoğlu, aşı üreten bütûn ülkelerin biyolojik silah da üretebileceklerine dikkat çekti. Biyolojik silahlann "Bakteriler, toksinler, virüsler" olarak üç grupta toplandıklannı belirten Çırakoğlu, biyolojik silahlann kullanıldığı bazı savaşlan şöyle sıraladı: "Japonya'nın 1920'K yıllardan İkinci Dünya Savaşı'na kadar Mançurya'da biyolojik silahlar ürettiği büüıiyor. Çinliler de bu bölgede çaiışmışü. Vebayı pirelere yükleyip bunlan yaydılar, antraksı (şarbon) kullandılar. Antraksın herhangi bir savaşta kullanıhp kullanıhnadığı resmen biMnmiyor. Rusya'da ise 1979 ydmdan beri 'Irka Göre Silah Projesı' çahşmalan kapsamında yanhşhkla patlayan bir biyolojik boînba, Sverdlovsk-19 askeri bölgesindeki bütün 17-50 yaş arası erkekleri etkUemiştL" Biyolojik savaş silahlannın bazılan şöyle: En tehllfcell biyolojik mlkrop: şarbon Şarbon (AntrakS): En tehlikelı biyolojik mikrop. En öldürücü kimyasal silahtan yüz bin kez daha etkıli. Bir gramından yüz milyon öldürücü doz elde edilebilıyor. Hayvanlann sindirim yolu ile kaptıklan bu hastalığa insanlar solunum ve deri yoluyla yakalanabiliyorlar. Şarbon solunum yoluyla alınıyor. Enfeksiyon ve bitkinliğin ardından akciğerler iflas ediyor. Sonuç "acı içinde öhlm". En etkıli konınma yolu aşı. Penısilin başta olmak üzere antibiyotikler etkili. Çlçek: Dünyada etkisizleştirilen mikrobun halen bazı laboratuvarlarda canlı tutulduğu biliniyor. Virüs. yaralann ıçindeki sıvıda bulunuyor. Hastanın eşyalan, kişisel temas, sinek ve solunum yoluyla bulaşıyor. Tedavisi sırasında karantina gerekiyor. Iç kanamaya yol açıyor EbOla: Kan yoluyla ve vücut sıvılanyla bulaşıyor. Yoğun virüs olan ortamlarda hava yoluyla da bulaşabilir. Vücutta iç kanamalarla kendini gösterir. Tedavisi yok. Veba: Normalde sıçan gibi kemirgenleri etkiler. Bunlar öldüğünde mikroorganizmanın konağı, başka bir sıçan bulamazsa insan üstünde yaşamaya başlar. Öldürücüdür. CumhurtyBt GUNUN DIYALOGU TAKSİM SERGİ SALONU'NDA • Dünyadaki süper devletlerin nükleer silah stoklannın yeter seviyeye ulaşması ile nükleer dengenin kurulması, kimyasal silahlann önemini daha da arttırdı. Henüz hiçbir savaşta kullanılmamış olan sinir gazlan, komaya sokup süratle ölüme yol açıyor. SAADET USLU / StBEL KIZHJŞIK Soğuk savaşla birlikte stoklanma- ya başlanan kimyasal silahlar dün- ya ülkelerini ürkütüyor. Özellikle dünyadaki süper devletlerin nükle- er silah stoklannın yeterli seviyeye ulaşması ile nükleer dengenin kurul- ması, kimyasal silahlann önemini arttınyor. Biyokimya uzmanlan, kimyasal savaş maddelerinin çeşitlerini, in- sanlar üzenndeki etkilerini ve kul- lanıldığı savaşlan şöyle anlattılar: Kimyasal savaş maddeleri fizik- sel olarak (katı-sıvı-gaz-aeresol), fizyolojik olarak (kargaşa önleme ve bastırma gazlan, gözyaşı getiren- ler, kusturucular, boğucu gazlar, kan zehirleyici gazlar, sinir gazlan, ya- kıcı gazlar, uyuşturucu gazlar), alanda kal- ma özeliklerine (uçucular, kalıcılar) ve kul- lanışlanna göre de (zehirli kimyasal madde- ler, uyuşturucu maddeler) olarak aynlır. Kimyasal maddelerin insanlar üzerindeki etkileri çeşitlerine göre değişiyor. Renkslz ve kokusuz Zehlrll Mmyasal maddeler Cilde temas ettiği, soluma ya da sindirim yoluyla alın- dığı zaman öldürüyor. Herhangi bir zehirli maddenin askeri savaş gazı olarak kullanı- labilmesi için zehirleme gücü yüksek, renk- siz-kokusuz-havadan ağır olması gerek. Ga- zın yapısı kolaylıkla bozulmamalı, havaya, suya ve kimyasal maddelere karşı dayanık- lı olmalı, maskeler tarafından kolaylıkla tu- tulmamalı. Üretimi kolay ve ucuz olmalı. Akclgerler şlsiyor BOğUCU oazlar: Solunum yoluyla vücu- da girer. Fazla miktarda alındığında gazla şi- Ş ARBONDAN 1 KİŞÎ ÖLDÜ. 3500 KÎŞÎ KARANTÎNADA. FBI HAREKETE GEÇTİ ABD'de biyolojik terör paniğiHaber Merkezi - 11 EylüFdeki terörist saldmlarla sarsüan ABD'de 25 yıldır görülmeyen şarbon vaka- sma rastlanması ve 1 kişinin yaşa- mını yıörmesi "biyolojik-kimyasal terör" paniği yarattı. ABD'de ver- gi dairesinde çalışan 3 bin 500 ki- şi, ofisteki pek çok kişiye mektup içinde yapışkan bir madde gönde- rilmesinin arduıdan, biyolojik sal- dın endişesiyle karantina altına alındı. ABD'de şarbon bakterisinin penisiline dayaıiıksız olması, biyo- lojik silah olarak kullanmak için penisiline dayanıksız şarbon gehş- tiren Irak üzerine şüpheyi çekti. ABD'nin Florida eyaletinde Bob Stevens adlı bir fotoğraf edıtörü- nün şarbon hastalığından ölmesı, ay- nı binada mektup servisinde çalı- şan Ernesto Blanco adlı bir başka kişüıin de şarbon bakterisi taşıdı- ğuun belirlenmesi ve işyerindeki bilgisayarlann klavyelerinde de bu bakteriye rastlanması ABD yöne- timini rahatsız etti. 63 yaşmdaki Stevens'e şarbon bakterisinin gaze- teye gelen ve kendisinin açtığı bir mektupla bulaştığı iddialan üzeri- ne FBI devreye girdi. "American MedJa" binası kapatılırken, binada çalışan 300 kişi de bir klinikte sağ- lık kontrolünden gecirildi. Mektupla kimyasal ABD'nin Ohio eyaletindeki Cin- cinnati'de bulunan vergi dairesi ka- patılırken, tehlikeli madde uzman- lan, mektupla gönderilen yapışkan maddenin ne olduğunu araştmyor- lar. Cincinnati Eıvquirer gazetesinin haberine göre, yetkililer tarafından binadan çıkanlan bir kadın, hemen geniş, fiçı benzeri bir kutunun içi- ne sokulurken, elbiseleri çıkanldı ve iki kat plastik bir materyalle üze- ri kaplanarak St. Elizabeth hasta- nesine kaldınldı. ABD'nin başkenti Washmgton ve Maryland eyaletinden geçen metronun yeşil hattındaki trenler- den birinde polısle itişen silahlı bir adamın düşürdüğü kavanozdaki maddenin biyolojik saldın mater- yali olduğundan endişe edilirken, metrodaki 15 kişi hastaneye kaldı- nldı. Hastaneye kaldınlanlannbo- gaz kuruması ve baş dönmesi şikâ- yetınde bulunduklan belirtildi. Pek çok kişinin hastalandığını bildir- mesi üzerine itfaiyeye bağh tehli- keli madde ekipleri, koruyucu el- biseleriyle kavanozun kınldığı yer- de çalışırken metro istasyonu kapa- tıldı. Antlblyotlk satısı arttı The Washington Post gazetesi, Florida'da geçen cuma bir kişinin ölümüne, bir başka kişinin de teda- vi altınaalınmasına yol açan şarbon türünün, Irak'ın geliştirdiği penisi- line dayanıksız türde doğadaki şar- bonla benzerlik gösterdiğini ve has- talığı araştıran federal yetkililerin, Irak'tan şüphelendiğini yazdı. Floridaeyaletindegörülen antraks (şarbon) vakalan üzerine New York'ta antibiyotik satışlan arttı. Yetkililer, özellikle şarbona karşı en etkili ilaç olduğu büdirikn "Cip- ro"nun yok sathgını bildirdiler. Son bir hafta içinde New York'taki ec- zanelere 14 bin 800 Cipro reçetesi getirildiği öğrenildi. Cipro talebin- deki artışm yüzde 27 olduğu bildi- riliyor. inçjirtere'de önlemler Ingiltere de, ABD'de şarbon va- kalannın ortaya çıkması üzerise su, enerji ve gaz hatlannın koruma- ya alındığını açıkladı. Bu önJemin terörist örgütlerden gelebilecek mi- silleme eylemine karşı alındığı be- lirtüirken, Ingilız halkına "paniğe kapthnamn" çağnsi yapildl. şen akciğerler, kan senımundan oluşan sıvı ile dolar ve oksijen eksikliği ölüme neden olur, tıpkı suda boğulmak gibi. Çok uçucu olan bu gruptaki gazlar genellikle renksiz- dir, yeni biçilmiş çayır, çürümüş saman ve mısır püskülü kokar. Bu gruptaki maddele- rin en önemlileri "Fosgen, Difosgen"dir. Fos- gen, Birinci Dünya Savaşf nda genış şekil- de kullanıldı ve kimyasal madde ölümleri- nin yüzde 80'i fosgenle gerçekleşti. BellrtlSİ: Öksürük, burun ve boğazda tah- riş ve akıntı, solunumda güçlük, göğüste darlık, gözlerde yaşarma, dudaklarda morar- ma, baş ağnsı, bulantı ve kusma, yorgunluk, şok ve ani ölüm şeklinde kendini gösterir. önlemler: Boğucu gazlann belirtileri gö- rüldüğünde hemen maske takmak, gazlı sa- hadan dışan çıkmak ve dinlenmek, uyancı alkolsüz içecek almak gerekir. Henüz savasta kullanılmadı Slnlr gazlari: Sinir gazlan ilk kez Al- manlar tarafından bulundu. Alman kimya- gerleri yeni ve daha etkili böcek öldürücü ilaç- lar bulmak için araştırmalar yaparken 193 7 yılında Elber Feld şehrinde çok zehirli bir bileşik buldu ve bu bileşiğe "Tabun" adını verdiler. Daha sonraki yıllarda bu bileşiğe benzer yeni bileşiklerde bulundu ve bu bi- leşikler de "Sarin, Soman" olarak adlandı- nldı. AJmanlarbu kimyasal maddeleri savaş gazı olarak kullanmak üzere stokladı, ancak ikinci Dünya Savaşı'nda gaz stoklan Ame- rikalılann eline geçti. Analiz edilmek üze- re de Amerika Birleşik Devletleri'ne götü- rüldü. Bu gazlar üzerinde yapılan çalışma- lar sonucu, Amerikalılar VX, Ruslar Go- man ve VR-SS adım verdikleri yeni ve da- haetkili, çabuk uçmayıp arazıde kabna özel- liği olan sinir gazlannı hazırladılar. Sinir gaz- lan henüz bir savaşta kullanılmadı. Etkileri: Sinir sistemine doğrudan etki yaparak hayati fonksiyonlan felce uğranr. Gaz halinde genellikle kokusuz, renksiz ve tat- sızdır. Sıvı halinde ise kahve rengindedir. Bu gaz havada buharlaşır ve solunum yoluyla vücuda girer. Sıvı halinde ise elbiselerden geçer ve hiçbir tahriş yapmadan deriden vü- cuda girer. Komaya sokar ve çok süratle ölü- Saat: 18.00-19.00 r--,nsız Konsolosluqu Yanıl TAKSİM Tel • 252 38 8' • R2 KİMYASALLAR İlkçağlardan berikullanıldı tstanbul Haber Servisi - Kimyasal silahlann kullanımı ilkel bir şekilde de olsa eski Yunan, Iran, Roma, Ingıliz ve Amerikan tarihlerine kadar uzanıyor. MÖ 428'de Peleponez Muharebelerinde Platea şehrinin kuşatılmasında kükürt, zift ve odunun yanmasından çıkan zehirli gazlar kullanıldı. MS 453 yılında bir Rum tarafından bulunan ve "Rum ateşi" adı verilen kükürt, zift, tuz, gazyağı ve zeytinyağı kanşmıının Istanbul'u kuşatan Fatih Suhan Mehmet ordulanna karşı kullanıldığı biliniyor. Kuzey Amerika'da Kızılderililerin balık yağı ile doyurulmuş zehirli sarmaşığı yakarak zehirli gaz elde ettikleri söyleniyor. Kimyasal savaş maddelerinin bilinçli olarak yapdması 19'uncuyüzyılm başlannda kimya sanayiindeki gelişme ile oldu. İlk kez bilimsel kimyasal savaş maddesi 1851 yılında Kınm Muharebesi sırasmda Ingilizler tarafından hazırlandı, fakat kullanılmadı. Kimyasal savaş maddelerindeki bu gelişme birçok ülkeleri korkuttu, 1899Lahey Konferansı'nda bunun önü alınmak istenmişse de başanlı olunamadı. ALMANLAR ÇIĞIR AÇTI - Birinci Dünya Savaşı sırasında kimyasal savaş maddeleri getiştirilerek başamia kullanıldı. 1915 Ağustosu'nda Ypres'de Almanlar zehirli gazlan kullanarak modern savaş tekniğinde yepyeni bir çığır açü. Bu savaşta boğucu, yakıcı, kusrunıcu gazlar kullanıldL Savaş sonrasındaki yıllarda savaş gazlannın sars aşlarda kullanılmalannın yasaklanmasmı amaçla\an uluslararası çabalar 1925 yıbnda C ene\ re Protokolü ile sonuçlandı. Bu protokol gazlann kullanümasım yasaklarken, gazlann üretimini ve stoklanmasuu smırlayan ya da yasaklayan bir hüküm getirmedi. Ancak anlaşma sonrasında kimyasallann savaşlarda kullanıldığı biliniyor. me neden olur. Belirtileri: Nedensiz burun akıntısı, gö- ğüs tıkanıklığı, göz bebeklerinin nokta ka- dar küçülmesi, ağızdan salya akması, bulan- tı, kusma, aşın terleme, idrannı tutamama, nedensiz sıçramalar, kaslarda seğirme, gö- rüşte bulanıklık, denge bozukluğu, baş ağ- nsı, şaşkınlık, miskinlik, çırpınma ile ken- dini göstenr. önlemler: Maske ve sığınak, koruyucu örtülerkullanılabilir. Gaza maruzkalma du- rumunda gözler \ e vücut bol su ile yıkan- malı. Derhal bir atropin iğnesi yapıbnah. Maske ve sığınak ,-,, YaklCI gazlar: Buhar ve sıvı olarak kul- lanılan yakıcı gazlar, gözlere ve akciğerle- re etki eder, deriyi yakar. Bazı çeşitleri acı vermez. Renksiz, koyu kahve renginde de- ğişen renklerde yağlı sıvılardır. Bu gazlann bir kısmı kokusuzdur. Bazılan ise hardal, sa- nmsak, sardunya, bayır turpu veya acı ba- dem kokar. Etkileri: Etkisini sinsice gösterir. Doku- nulduğunda ağn ve sızı duyulmaz. Etkisi geç ortaya çıktığı için korun- mak son derece güçtür. Bulantı ve kusma Belirtileri: Gözlerde kızanklık sulanma, yanma, iltihap, gözlerde ışığa karşı hassasiyet, göz kapakla- nnın şişmesi, öksürük ve boğulma ha- li, boğaz ve nefes yollannda iltihap- lanma, ciltte kızanklıklar ve yanma, ciltte kabarcıklar, bulantı ve kusma belirtileri gösterir. Eğer sıvı halinde- ki yakıcı gaz göze kaçmışsa; gözler bol su ile yıkanmalı. Buhar halinde- ki yakıcı gaza karşı da gözler sürat- le bol sabunlu su ile yıkanmalı ve he- men maske takılmalı. Cilt üzerine bulaşmış sıvı. sürtmeden yarayı te- mizler gibi silinmeli. Sıvı haldeki iperit'in başa bulaşması halinde saç- lar kesilip atılır. İlk kez Fransızlar kullandı Kan zehirleyici gazlar Hidro- jen siyanat, siyanojen klorür ve ar- sındir. İlk kez Fransızlar tarafından Birinci Dünya Savaşı'nda kullanıl- dı. Belirtileri: Burun ve boğazda tah- nbat, öksürük, göğüs darlığı ve bo- ğulma hali, gözde tahriş ve yaşarma, baş ağnsı, baş dönmesi ve göz ka- rarması, solunum artması, güç ve ağır teneffüs. titreme, fazla teneftû- sünde ölüm. Önlemler: Gaz alınmış ise derhal bir amilnitrit ampulü kmlarak, mas- ke içine serpilmeli, maske tenefrus edilmeli. VEFAT Türkiye Yazarlar Şendikası'nın gönüllü üyesi değerli yazar-düşünür İSMET AYDINOCLU nu yitirdik. Yolun aydınlık olsun. 10.10.2001 (bugün) saat: 13.00'te Kadıköy Soğütlüçeşme Camisi'nden öğle namazı ardından kaldınlarak Karacaahmet gömütlüğünden son yolculuğuna uğurianacaktır. TÜRKİYE YAZARLAR SENDİKASI VE KADIKÖY TEMSİLCİLİĞİ Türkiye de alarm durumuna geçti EBRUTOKTAR ANKARA - Türkiye, ABD'nin Afganis- tan'a yönelik operasyonunun başlamasıyla iç ve dış birimlerindeki güvenlik önlemle- rini arttırdı. Içişleri Bakanı Rüştü Kâzun Yü- celen, özellikle biyolojik ve kimyasal silah- lara karşı alarmda olduklannın altını çizer- ken, yabancı gemiler ve TIR'lann emniyet eskortlanyla ülkeyi terk edene kadar izle- neceğini belirtti. Bakanlar Kurulu'nun önceki günkü top- lantısuıda, Içişleri Bakanı Yücelen, Başba- kan Bülent Ecevit'ten araç kullanım genel- gesinden Içişleri Bakanhğı'nın çıkanlması isteminde bulundu. Türkiye'deki yabancı büyükelçilikler ve yurtdışmdaki Türk bü- yükelçilikleri önündeki önlemlerin arttınl- dığını söyleyen Yücelen, Bakanlar Kuru- lu'nda şubilgileriverdi: "Aldığımızistihba- ratiarçerçevesindetransitTIR'larkonusun- da hassasiyetle duruyoruz. Ülkeye girecek olan llK'lan yakmdan izlemeye alacağız. Bu TIR'lann konvoy halinde ülkeye girme- leriniveduracaldan yerlerde deyine poös eş- liğinde durmalanm sağlayacağız. Ancak bu, akan akıt masraflanmızı arürdığı için bize ek bir ödenek sağlanmaü. Boğaziardan ge- çecekyabancı gemiler de emniyet vejandar- matarafindan takip edflecek. Bu anhmda Bo- ğaz Köprüsü'nün iki yakasındaki güvenlik önlemleri arttınlacak. A>nca havaalanlarm- daki her rürlü denetimleri de sıklaşördık."