Katalog

2 7 AĞUSTOS 2000 PAZAR CUMHURİYET SAYFA SAGLIK Genelde çocuklukta başlayan ve aşırı duyarhlık reaksiyonu olan alerji, ölümeyolaçabiliyor 'Alerjinin tedavisihâlâ yok'• Dr. Çiçek Durusoy, sürekli olarak alerji yapan maddelere maruz kalınması halinde vücudun alerjenlerle savaşmaktan mikroplarla savaşmaya firsatı kalmayacağını ve bağışıklık sisteminin çürümeye başlayacağını belirtti. GAMZEDEMİRDAĞ Dünyada mılyonlarca insan sıcakla- nn etkısıyle artan alerjik hastalıklarla mü- cadele edıyor. Polen, yumurta, çilek, toz, madeni eşya gibi binlerce madde alerjiye neden olurken "atopikyapıda- ki(alerjiye yatkm)" ınsanlarda durum cıd- di bir hal alabilıyor. Alerjik hastalıklar, basit bir kaşınmadan astıma, egzama- dan sedefe kadar uzanabilıyor. Dünya Sağhk Örgütü (WH0), bilınen 20 bın alerjen (alerjiye neden olan maddeler) türüne her yıl yenilerini ilave ediyor. 1.7 metrekare boyutuyla, vücudumu- zun en büyük ve en ağır organı olan de- n, aynı zamanda alerjenlerden en çok etkilenen organımız. Günde 20 litre ter- leme kapasitesine sahip olan deri. do- ğuştan veya sonradan kazanılmış du- yarhlık nedenıyle çatlayıp kuruyabilı- yor. Aşın duyarhlık reaksiyonu olan alerji, bağışıklık sisteminin çökmesi ha- lınde ölüme kadar götürebiliyor. Istanbul Dermatoloji Merkezi'nde görevli Dr. Çiçek Durusoy, alerjik ya- pıya sahıp insanlann tamamen tedavi edi- İemeyeceğıni belırterek daima nsk al- tında olduklannı söyledi. Dr. Çiçek Durusoy, süreklı olarak aler- AJerjiye yatkın bir çocuğun, pamuklu yerine yûnlü grymesi, plastik bir maddeyi tutması alerjiyi tetikler. Şüphelenilen kişiye öncelikJe alerji testi yapüması gereldyor. ji yapan maddelere maruz kalınması halinde vücudun alerjenlerle savaşmak- tan mikroplarla savaşmaya firsatı kal- mayacağını ve bağışıklık sisteminin çü- rümeye başlayacağını belirtti. Bağışık- . lık sisteminin bozulduğu noktada vücu- dun her türlü enfeksiyona. bulaşıcı has- talığa açık hale geleceğini anlatan Du- rusoy, basit bir alerjik durumun bile gözlenmesi gerektiğini vurguladı. Alerjinin son noktası: Red men Gözlen kapalı, dudaklan şiş, nefes yollan tıkalı, vücudu yaralarla kaplan- mış, red men (kırmızı adam) durumun- dakı hastanın, enfeksiyon ve karaciğer, kalp, böbrek hastalıklanna açık olduğu- na dikkat çeken Durusoy, bu durumun, sıvı elektrolit ve yoğun bakım tedavisi gibi ciddi bir tedavi gerektirdiğini kay- detti. Çiçek Durusoy, genetik ya da sonra- dan kazanılan nedenlerie, kâşilerin aler- jiye duyarlı yanı atopık yapıya sahip olabüeceğini söyledi. Hiçbirhastalığı ol- masa da bebeklerin, ileride alerjik has- talığayakalanma riskinin dermotoloji uz- manlannca belirleneceğini ifade eden Durusoy, "Bebeğin gözala morluklan. dudak vapıSL boyun çizgüeri, kol deri- sine yapüan küçük bir çizik atopik ya- pıyıeleverir" dedi. Atopik yapıdaki in- sanın derisinin kuru, kızank, dönem dö- nem çatlak olduğunu dile getiren Du- rusoy, bir sinek ısınğınıri bile tüm vü- cudu kurdeşene götüreceğini belirtti. Durusoy, bu tür insanlann hangi mad- deden, nasü etkileneceğinin bilineme- yeceğini vurguladı. Atopik yapıdaki bir çocuğun. pamuk- lu yerine yünlü giymesi, evcil hayvan- larla aynı ortamda olması ya da plastik bir maddeyi rutmasının alerjıyi tetikle- yeceğine değinen Durusoy, ilgısızlik halinde vücutta bakteriyel mıkropların, mantarlara neden olacağına dikkat çek- tı. Gıdalar kısıüanmamalı Dr. AhmetGünay da sanayileşme, gı- da maddelenndekı değışıklik gibi neden- lerie, toplumda den hastalıklanndan ak- ciğer sorunlanna kadar alerji kaynaklı hastalıklann arttığına dikkat çektı. Ato- pik yapıya sahip insanlann her şeye kar- şı duyarlı olabıleceğıne değinen Günay. "Özellikle çocukta alerjiye neden olan gıdalar kısrtlanmamah. Bu tür bir vak- laşım çocuğun geüşimini engelleyebinr. Herşeyiazarazar ve alıştırarak vermek bağtşıkhksisteıninindÜ7£İmesiaçisından büyük önem taşır" dıye konuştu. Çiçek Durusoy, doğuştan olsun ol- masın, alerjiye yatkın olduğundan şüp- heienilen bir kişiye öncelikle alerjinin tespiti için test yapılması gerektiğini söyledi. Basit gibi görünen egzama tü- rü alerjilerde hastalann kendilerinı te- davi etmeye çalıştıklannı belırten Du- rusoy, bunun bağışıklık sıstemini ve de- ri bütünlügünü bozacağını vurguladı. Dr. Füsun Erdenen 6 Alerji ölüıııe yol açahflir' Mnfjul Eğitim Hastanesitç Hastalıklan ve Alerji Uzmanı Dr. Füsun Erdenen, insanlann her reaksiyonu alerji olarak düşündüğünü vurgulayarak bunun vücudun aşın cevap verme hali olabüeceğini söyledi. Tıp, alerjik hastalıklann tedavisi ıçin yeni yöntemler geliştirirken alerji testleri ve aşılan da aynı ölçüde piyasada yerini alıyor. Uzmanlar ise pek çok hastalığın alerjiyi taklit ettiğini belirterek teşhiste güçlüklerle karşılaşıldığını ifade ediyorlar. SSK Istanbul Eğitim Hastanesi Iç Hastalıklan ve Alerji Uzmanı Dr. Füsun Erdenen, insanlann her reaksiyonu alerjı olarak düşündüğünü vurgulayarak bunun vücudun aşın cevap verme hali olabüeceğini söyledi. Toplum genelinde en güvenılir olarak bilinen deri testlerinin normal kişilerde bile pozitif çıkabıleceğine dikkat çeken Erdenen, hastahğın tanısmda klinik değerlendirmenin çok önemli olduğunu vurguladı. Dr. Füsun Erdenen, alerjik hastalıklann tanısmda hastanın geçmiş yaşantısının bilinmesinin çok önemli olduğunu belirterek hastanın dahilıye. göğüs hastalıklan, kulak burun boğaz ve cilt hastalıklan uzmanlan tarafmdan incelenmesi gerektığinı ifade etti. Alerjik hastalıklann belirlenmesınde güçlüklerle karşılaşıldığını anlatan Erdenen, kronık sınüzitin alerjik nezleyi taklit edebıleceğını söyledi. Astım tanısıyla hekime gönderilen kışının kalp hastası bile çıkabileceğini dıle getiren Erdenen, testlerin yanında klinik değerlendirmenin mutlaka yapılması gerektiğıni belirtti. llaç alerjisinin ölümlere yol açabileceğini vurgulayan Erdenen. bu alerji türünün toplumun az bir kısmında görüldüğünü de belirtti. Flaçlara bağlı olarak meydana gelen reaksiyonlann çok az bir bölümünün alerjik kökenli olduğunu dile getiren Erdenen, "Hem hastalar. hem de hekimlertüm reaksiyonlan alerjiye bağlama eğüımindedir. Örneğin, aspirin kullanımıyla ortaya çıkan nıide şikâyetieri ilacın yan etldsidir. Ya da aspirin yüksek dozda kullamhrsa kulaklarda çınlamalara neden olur ki bu alerji değildir, aspirinin toksh etkjsidir" dedi. Çiçek tozlan (polenler), küf mantarlan, hayvansal alerjenler ile gıda ve ilaç alerjenlerinin doğal çevrede en sık karşılaşılan alerjenler olduğunu söyleyen Erdenen, Türkiye'de tespit edilen en önemli alerjenin ev tozu akarlan olduğunu vurguladı. Erdenen, tedavide alerjenden uzaklaşmanuı çok önemli olduğunu anlatarak şunlan kaydetti: "Ancak bu uzaklaşma her zaman sağlanamıyor. Ev tozu akarianndan, küf ya da polenlerden tümüyle kaçımlamaz. Bu durumda bazı tedbirier almak zorundayız. Hahlar kaldırılarak nem azalölarak temizliği özel Idmyasal maddelerle yaparak ev tozu akarlanndan bir ölçüde korunabiliriz. Polenlere karşı alerjisi olanlar, bahar aylarında daha az dışanya çıkabilirier. Alerjik nezlesi olan kişiler de sigara, boya, cüa gibi maddelerden uzak durmalıdır." , . Dr. Emel Çağlar 'Astnn korkutuyor' • Yedikule Göğüs Hastalıklan Hastanesi Klinik Şefı Dr. Emel Çağlar, çocuklarda daha belirgin olan astımın son 20 yılda tüm dünyada arttığına dikkat çekti. Çağlar, Türkiye'de astımlı hastalara geç teşhis konulduğunu vurguladı. Çiçek tozlan (polenler), küf mantarlan, hayvansal alerjenler ile gıda ve ilaç alerjenleri doğal çevrede en sık karşılasilan alerjenler. Madddere verilen anormaltepldIstanbul Haber Servisi - Alerjiye yatkın kışiler, çoğu insanı etkilemeyen maddelere karşı anormal cevap vererek hastalık belirtileri göstenrler. Bu hastalıklann başlıcalan şunlardu-: • Alerjik Rinit (Alerjik Nezk): Alerjenlerin burun mukozasmda yaptığı iltihabi reaksiyona bağlı olarak ortaya çıkar. Hapşınk, burun akıntısı ve tıkanıklığı, damak. boğaz, burun kaşıntısı, gözlerde sulanma ve yaşarmayla birlikte seyreder. Genelde belli bir polen ya da küf mantanna bağlı olan nezleler, bu alerjenlerin atmosferde yoğun olduğu dönemlerde artar. Genellikle gençlik yaşlannda ortaya çıkar. llaç, tablet ve spreyler tedavide kullanılır. Belırlı bir alenene dayalı nezlede aşı tedavisi uygulanır. • Üaç Alerjisi: Genelde orta yaşlarda ilaç kullanunının artmasına bağlı olarak görülür. llaç alerjisinde ciltte kurdeşen tarzı döküntüler, göz kapakları ve dudaklarda şişmeler, kan basıncı düşmesi, kalp ritim düzensizlikleri, bulantı ve kusma görülebilir. En fazla alerji yapan ilaçlar, aspirin ve romatizma ılaçlan, penısılın ve türevleri, genel anestezı ilaçlan, röntgen çekimınde kullanılan bazı ilaçlardır. llaç alerjisi olan hastalar mutlak tıbbi gereksinim olmadıkça ilaç kullanmamalıdır. llaç alerjisini önceden belirleyen test yoktur. Tanısının konmasında deri testleri ve kan tahlileri yapılır. Ancak bunlar çok sınırh sayıda ilaç için uygulama alanı Alerjik deri hastalıklan bulmuştur. • Besin Alerjisi: Daha çok küçük yaşlarda görülür. En çok alerji yapan besinler, süt, çikolata, domates, balık, kabuklu deniz ürünleri, kuruyemiş ve turunçgillerdir. Besin alerjisi en sık kurdeşen, egzema, bulantı, kusma, ıshal, kann ağnlan, seyrek tstanbul Haber Servisi - Alerjik deri hastalıklan doğuştan ve kazanılmış ola- rak ıkiye aynhr. 1) Doğuştan edinflmiş. Atopik dermatit: Erken çocukluk dö- nemlennde başlar Yanaklar ve saçh de- ride kızarma, kaşınma, pul pul olma, sırt ve bacaklardakaşınmalarve çatlamalar- Ia kendini gösterir. Erişkinlerde boyun, dirsek içi gibi kıvnm yerlennde ortaya çıkar. Bu dönemde tedavisi çok zordur. Daha ilerlemiş hali derinin parşomen görüntüsünde çatlaması ve kanamalar şeklındekı krizlerdir. Genetik nedenli bu hastalıkta, saman nezlesi ve hapşır- ma krizleri, hatta astım da görülebilir. Seboreik dermatit: Atopik dermatit gibi deride su toplaması, çatlaklar, ku- rumalar şeklinde ortaya çıkar. Atopilc dermatitten aynlan yanı, egzama görü- len böigelerin farklılığıdır. Burun ke- narlan, kulak arkalan, göğüs, sırt orta- sı ve koltuk altında görülen kızarmalar, çatlamalar, yaralar ile saçh deride görü- len, halk arasında bilinen adıyla "ko- nak". seboreik dermatıtar. Stres, hava- nın ani değişikliği, beslenme düzenin- deki değişikÛkîer hastalığı alevlendırir. 2) Sonradan kazanılmış Alerjik ekzematöz kontakt dermatit: Kişuun belli birmaddeye surekîi maruz kaldıktan sonra vücudun doygunluğa ulaşıp tepki verme halidir. Kişi uzun za- manbirrahatsızJıkçekmez, ancakbiran- da vücutta alerjik döküntü, kızanklık başlar. Ctaıürboyualerjinin devametme- mesi için alerji yapan maddenin uzak- laştınlması gerekir. Hekim, kuaior, fo- toğrafçı ve inşaat işcilennde sık görülür. Pinimer irritasyon dermatit: Çocuk bezi pişikleri ya da ev hanımlarmda sık- ça karşılaşılan deterjan alerjisi buna ör- nektir. Kısa bir dönem olur. Kişi, haya- n boyunca karşılaşmayabflir çünkü ba- ğışıkhk sistemi o maddeyle savaşacak gü- cü bulmuştur. Tekrarlamaya başlarsa hastalık, alerjik ekzematöz kontakt der- matite çevirmiştır. Bu, vücudun savaşa- cağı miktann geçildiğı anlamına geür. Örneğin, yıllarca güneşlenen bir kişi, biryaz, güneşe çıktığı andabütünvücu- dunu alerji kaplar. olarak da solunum sistemi şikâyetieri şeklinde kendini gösterir. Besin katkı maddeleri ıçinde tatlandıncı, koruyucu, renk ve lezzet veren aspartan, benzeat, nitrat ve sülfıt gibi katkılar alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Dünyada halen 2 bin dolayında besin katkı maddesi kullanılmaktadır. • An Alerjüeri: Balansı ve eşekansı sokmasuıdan kaynaklanır. Ciltte belirtiler gösteren an alerjileri ölüme yol açabilir. Amerika'da her yıl 50 dolayında insanın an alerjisi nedeniyle öldüğü belirlenmiştir. Bu alerji türünde hayatı tehdit eden klinik tablolar gelişmişse ve testlerle alerji kanıtlanırsa aşılama tedavisi yapılmahdır. tstanbul Haber Servisi- Genetik yatkınlığı olan kişilerde çevresel faktörlerin de etkisiyle ortaya çıkan astımın sorumlusu pek çok hastada allerji olarak gösteriliyor. Solunum yollannm mikrobik olmayan, sürekli iltihabi hastalığı astım, kişilerin yaşamlan boyunca peşini bu^kmıyor. Yedikule Göğüs Hastalıklan Hastanesi Klinik Şefı Dr. Emel Çağlar, çocuklarda daha belirgin olan astımın son 20 yılda tüm dünyada arttığına dikkat çekerek hastalann astım tanısından korktuklarmı söyledi. Türkiye'de astımlı hastalara geç teşhis konulduğunu vurgulayan Çağlar, bunun kronikleşmeye neden olduğunu ifade etti. Dr. Emel Çağlar, Türkiye'de her 100 cocuktan 8 'inde astım görüldüğünü söyleyerek özellikle kentlerde astımın görühne orarunın giderek arttığına dikkat çekti. Astunlı hastalara yanlış teşhis konularak tedavi edümeye çalışıldıgını vurgulayan Çağlar, "Hastalann çoğu bronşit tamsryla uzun süregereksiz antibiyotik ve öksürük şuruplanyla tedavi edOmeye çahşılıyor. Oysa erken tanı ve , tedavi, hastalığın kronikleşmesinin azatar" dedi. Çağlar, hastalann astımlı olarak damgalanmak istemediklerini vurgulayarak özellikle evliük çağındaki genç kızlannastun tanısından korktuklaruu belirtti. Dr. Çağlar, astımın genellikle gençlik dönemlerinde alerjiye bağlı olarak ortaya çıktığını anlatarak ileri yaşlarda alerji oranının azaldığım belirtti. Pek çok astımlı hastanın ailesinde alerjik nezle ya da egzema belirlendiğini ifade eden Çağlar, astım hastalannın yansında sürekli nezle, faranjit, sinüzit olduğunu söyledi. Çağlar, hastalann özellikle geceleri ve sabahın erken saatlerinde nefes darlığı çektiğine değinerek krizlerin hastalann hassas olduğu alerjik maddeyle karşılaşmalan dunımunda arttığını vurguladı. Solunum yolu enfeksiyonlan Çağlar, solunum yolu enfeksiyonlan, egzersiz, hava kirliliği, aspirin gibi ilaçlar ve psikolojik faktörlerin ataklan ortaya çıkardığına işaret etti. Hasta eğitiminin, düzenlı ilaç kullanunımn ve kontrollerin astım tedavisinde çok önemli olduğuna değinen Çağlar, sözlerine şöyle devam etti: "Asbm tedavisinin temefini oluşturan kortizon, çok fazla yan etkisi olduğu düşünülerek hastalar taranndan ihmal ediKyor. Ancak kortizon solunum yoluyla alınfhgınrfa (inhelasyon) kana fazla oranda geçmediği için yan etkileri azalır. Toplumda yaygm bir şeküde görülen kortizon fobisi bir an önce yenilmelidir."