Katalog

SAVTA CUMHURİYET 19 TEMMUZ 2000 ÇARŞAMBA HABERLER Kalifiye elemana gereksinim duyulmayan sektörlerde kaçak işçilik yaygın durumda Işçiler zor durumdâIŞIKKANSU ANKARA - Işsızliğın giderek yo- ğunlaştığı Türkiye'de özel sektörde iş bulabilen işçilerin çok ağır koşullar- da çalışhğı belirlendi. Yaklaşık 9 mil- yon sendikasız çalışanın büyük birço- ğunluğu asgari ücret ile yaşamını sür- dünneye çabahyor. Özel sektördekı sendikalı işyerlerinde giydirilmiş üc- retler ıse aylık 120 milyon ile 240 milyon lira arasında değişiyor. Kali- fiye eiemana gereksinim duyulmayan sektörlerde, işçilerin asgari ücretin de altında çalışmaya nza gösterdik- leri gözleniyor. Yasal çalışma süresi haftada 45 saat olmasına karşın işyer- lerinde işçilerin günde 12 saate de- ğin çalıştınlması yaygın bir uygula- ma olarak ortaya çıkıyor 10 yıl grev yasağı bulunan ve giderek genişleti- îen serbest bölgeler de "ucuz emek" cenneti olma niteliğini kazanıyorlar. Daha çok özel sektörde örgütlü • Yaklaşık 9 milyon çalışan, sendikasız. Sendikal örgütlülüğü kırmak için aynı tezgâh başında çalışan işçilerin her biri ayn bir işverenin işçisi gibi gösteriliyor. Sendikalı işyerlerinde giydirilmiş ücretler 120-240 milyon lira dolayında bulunuyor. Yasal çalışma süresi haftada 45 saat olmasına karşın işçilerin çoğunluğu günde 12 saat çalıştınlıyor. olan DlSK'e bağlı sendikalann top- ladıklan venler, Türkıye genelinde işçilerin giderek yoksullaştığını ve zor çalışma koşullannı kabullendık- lerinı ortaya koyuyor. Ana konu baş- lıklan alünda özel sektörde çalışan iş- çilerin durumu şöyle özetlenebüir ücret düzeylerl: Metai, kîm- ya, tekstil gibi işkollannda sendika- lı işçilerin giydirilmiş ücretleri 120 milyon lira ile 240 milyon lira arasın- da değişiyor. Ömeğin, konfeksiyon sektöründe bir işçınin eline sosyal yardımlarla birlikte aylık ortalama 150 milyon lira geçiyor. Metal işko- lunda 1999 yılında yapılan bir araş- tırmaya göre, hane halkı sayısının 5 olduğu ailelerin yüzde 73 'ü, 6 ve üze- rinde olduğu ailelenn yüzde 64.6 'sı tek bir çalışanın ücretine bakıyor. Bu durumdaki kalabalık ailelenn yakla- şık yüzde 90'ının aylık hane geliri 200 milyon liranın altında. Kalifiye işçiye gereksinim duyulmayan alan- larda ise asgari ücretle (brüt aylık 118 bin 800 lira) çalışma çok yaygın. Özellikle Doğu, Güneydoğu, Kara- deniz, Iç Anadolu ve Ege'deki orga- nize sanayi bölgelerinde kayıt dışı ve asgari ücretin altında çalışan işçile- rin sayısının yadsınamayacak sayıya vardığı belirtiliyor. örgOtSÜZİÜk: Resmi venlere göre, Türkiye'de ücretli olarak çah- şanların yüzde 90'ını oluşturan yak- laşık 9 milyon işçi, sendikasız. SSK'ye kayıtlı 6 milyona yakın işçınin ancak yaklaşık 1 milyonu sendika çatısı al- tında. Ömeğin, tekstil işkolunda ça- lışan toplam işçi sayısı 3 milyona yaklaşıyor. Tekstil-Iş Sendikası'nın he- saplanna göre, aynı sektörde çalışan- lann yüzde 85'i kayıt dışı ve bunla- nn sendikaya girmeleri olası değil. Çünkü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanügı, sendikalı üyeliği için sigor- ta numarasının üye kayıt fışinde bu- lunma koşulunu anyor, aksi takdir- de üyeliği geçerli saymıyor. Sendika- laşmanın önündekı en önemli engel- lerdenbiri de kuşkusuz taşeronluk. Ta- şeron şirketlerin pek çoğu kayıt dışı çalışıyor ve işçi maliyetleri düşük ol- duğundan, sanayicilerin bir bölümü, DİSK'e bağlı Genel-lş Sendikası, Beşiktaş Bdediyesi ik yapoğı toplu iş sözkşmesi görûşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine ahnan grev karannı dün Belediye Başkanhğı'na aso. Belediye bina- sı önünde toplanan işçiler, bir süre davul ve zurna eşliğinde halav çektikr. İşçi memur d ek, genel greve", "Sözkşme hakkunız, söke söke aunz" ve "Yaşasuı sınıf dayanışmasT sloganlan atan işçiler, başkanlık binasına yürüdükr. Burada konuşan DtSK/Ge- nd-tş Sendikası tstanbul 4 No'lu Şube Başkanı Vakup Fidan, 4.5 ay önce başlanlan toplu iş sözleşme görüşmekrinin işverenin kan tutumu nedeniyk uyuşmaz- hkla sonudandığmı söykdL Konuşmalann ardmdanYakup Fidan, Beşiktaş Belediye BaşkanhğVnın giriş kapısına grev karannı asü. (Fotoğraf: UGUR DEMtR) üretimlerinin bir bölümünü taşerona veriyor. Taşeronlaşma ile birlikte, ay- nı tezgâhbaşında çalışan işçilerin her biri başka bir işverenin işçisi olduğu için sendikalann toplusözleşme yet- kisi almalan zorlaşıyor. Aynca, hızlanan serbest bölge uy- gulamalan, sendikalann örgütlenme çahşmalannı başansızlıkla sonuçlan- dınyor. Serbest bölgelere giriş ve çı- kışlar denetim altında tutulduğun- dan, sendikalann bu işyerlerinde ça- lışan işçilere ulaşmaian zorlaşıyor. Serbest bölgelerin faaliyete geçme- sinden başlayarak 100 yıllık bir süre içinde grev yasağı bulunması, bu böl- gelerde yapılacak sendikal örgütlen- melerin önünde engel oluşturuyor. Slgortasız çalı$tırma: Ka- yıt dışı işçi calıştırma, dolayısıyla hiç sigorta ödememe uygulaması yay- gınlaşıyor. Sendikasız çalışan, ancak kaydolan işçilerin ücretlerinin daha fazla olmasına karşın vergi ve sigor- ta primlerinin asgari ücretten göste- rilmesi ya da 30 gün çalışan işçilerin ayda 5-10 gün çalışmış gibi gösteril- mesi de kullanılan yöntemlerden. Bu uygulamalar, işçilerin hem geç emek- li olmasına, hem emeklilik ücretinin düşük hesaplanmasına, hem de iş ak- dinin feshinde ödenecek kıdem taz- minatının düşük olmasına yol açıyor. İŞ OOvencesl: Ekonomik krizın doruk noktasına ulaştığı 1998'de iş- lerini yitiren işçilerin sayısı resmi is- tanstiklere göre 380 binı buluyor. Ka- yıt dışı sektörde iştençıkanlanlarlabu sayının 600 bini geçtiği tahmin edi- liyor. Konuya ilişkin 158 sayıh ILO sözleşmesinin kabul edihnesine kar- şın iş güvencesinin yasalaştınlmadı- ğından yakınan sendikalar, işçilerin çalışma haklannm ışverenlerin hiçbir kayda bağlı olmayan mutlak iradele- rine bağlı olduğunu, bu durumun da çok sayıda keyfi işten çıkarmalara neden olduğunu ifade ediyorlar. Çalışma stirelerl:Keyfiiikça- hsma sürelerinde de geçerli. Çalışma ve Sosyal Güvenük Bakanlığı'nın de- netimlerinın de aksaması nedeniyle çe- şitli sektörlerde çalışma süreleri gün- de 12 saaıl tnrtnyor. acnöncacılar, bu yola başvuran işverenlerin, fazla me- sai ücreti ödememeleri ve fazla me- sai olarak az ücret ödeyip bunu da ücrete dahil etmemeleri yüzünden vardiyalı çalışma, az süreli çalışma uy- gulaması yerine uzun süreli fazla mesaili birçalışma yöntemi uyguladık- lannı savunuyorlar. DISK Küçükosmanoğlu genelbaşkanlığa adayoldıı • Nakliyat-îş Genel Başkanı Ali Rıza Küçükosmanoğlu, DÎSK Genel Başkanlığı'na aday olduğunu ; açıkladı. Küçükosmanoğlu, DlSK'in 1991'den beri devrimci geleneğinden uzaklaştığını belirtti. tstanbul Haber Servisi - Türkiye Devrimci Kara Nakliyat îşçileri Sendikası (Nakliyat-fş) Genel Başkanı Ali Rıza Küçükosmanoğlu, DlSK'in ll.Olağan Genel Kurulu'nda genel başkanlığa aday olduğunu belirtti. Küçükosmanoğlu, DlSK'in 1991'den beri devrimci geleneğinden uzaklaştığını belirterek "Bunun en büyük nedeni sosjaüst kampın yıkthşıdır. Rıdvan Budak'm DİSK'i san Türk-lş saflanna çekme manevralan da DlSK yöneticilerinin siyasi kisfliklerini erozyona uğraimıstır*' dedi. DİSK'e bağlı Nakliyat-lş Genel Başkanı Ali Rıza Küçükosmanoğlu, DlSK'in 28-29-30 Temmuz tarihlerinde yapılacak 11. olağan genel kurulunda genel başkanlığa aday olduğunu açıkladı. Küçükosmanoğlu, Şişli'de DlSK Genel Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısında, DlSK'in, IMF emrindeki siyasi iktidann işçi sınıfı üzerindeki saldınlan karşısında devrimci bir sendikal örgüt gibi davranmadığuu söyledi. Rıdvan Budak'm konfederasyonun 30. yıl kutlamalannı Hilton Oteli'nde Sfikyman Denürd ile yaptığını anımsatan Küçükosmanoğlu, "DİSK, tarihine, geleneğine ihanet eder duruma gelmistir. Çağdaş sendikacılık, Japon sendikacıhğı gibi tarbşmalar, potitikalar ve uygulamalar DİSK'i bugüne getirmiştir'' diye konuştu. Küçükosmanoğlu, DİSK'İ sermaye örgütü durumuna düşürme çabalannın devam ettiğini belirterek DlSK'in gerektiği gibi örgütlenemediğini ve büyüyemediğını söyledi. Rıdvan Budak'm geçen hafta MHP Genel Başkanı Devlet Bahçefii'yi ziyaret j , i u i ^ ••'"' '-ettiğini antmsatan Küçükosmanoğlu, . , "Bunlar bizce utanç verici ' ,' poötikalardır. DİSKin kurucu genel başkanı Kemal Türkler'i katkden, Turgut Özal taranndan bile katiller sürüsü' diye adlandırüan bir partinin genel başkanından makam ve şefaat dilenmektedir" diye konuştu. Enerji emekçileri 3gün işbırakacak Hatay'ın Reyhanlı ilcesinde işçiler Atatürk anıtına yürüdü MHP'ttbelediyebaşkanına atılmapmtestosu AKUSBODUR İSKENDERUN - Ha- tay'm Reyhanlı ilcesinde MHP'li Belediye Başka- m'mn 3 işçinin iş akdini fes- hetmesi, 10 işçiye ücretsiz izin vennesi üzerine işçiler protesto yürûyüşü düzenle- diler. Belediye-fş Sendika- sı öncülügünde Atatürk Anı- tı önünde toplanan yurttaş- lar, Belediye Başkanı Büknt Babadniı'yı Ata'ya şikâyet ettiler. Reyhanh Belediyesi'nde 3 işçinin iş akdinin feshedil- mesi, 10 işçiye de ücretsiz izin verilmesi üzerine ara- lannda sendika temsilcile- rinin de bulunduğu yaklaşık 700 kişi belediye binası önünde toplandı. "Direne direne kazanacağH" sloga- nı atarak yaklaşık 600 met- re yürüyen kitle, Reyhanlı Belediye Başkanı Bülent Bahadurlı ile görüşmek is- tedi. Bahadırlı önce görüşme- yi kabul etmedi, ancak da- hasonrabasınayapnğı açık- lamada, işçi çıkanlması ve ücretsiz zorunlu izin veril- mesine gerekçe olarak işçi fazlalığını ve bütçelerini gösterdi. Ilçenin yanı s«a Antakya, Kınkhan ve Is- kenderun'dan da demokra- tik kiöe örgütleri, siyasi par- ti temsücilerinin katıldığı yürüyüşe esnaf alkış tutarak destek verdi. Eylem sırasında Fazilet Partisi Reyhanh örgütünün de belediye binası önüne si- yah çelenkbırakması dikkat çekti. ANKARA(CumhuriyetBü- rosu)- Enerji Yapı Yol-Sen, 7 Mart 2000 tarihınden bu ya- na eşit işe eşit ücret, ek zam, baymdırlık-enerj ı-yaûnm taz- mınatı, kira yardınunın arttı- nlması, zorunlu tasarruflann nemalanyla birlikte ödenme- si istemiyle başlatngı eylem- leri artunyor. Sendika, 19-20- 21 Eylül 2000 tarihinde 3 gün iş bırakma eylemi yapacak. Enerji Yapı Yol-Sen, Genel TemsücüerKurulu'nda(GTK) alınan karar gereği iş yavaşlat- ma eyleminı daha organize hale getirebilmek için işyerle- n ve sendika şubelenni de uya- racak. Enerji Yapı Yol-Sen'in • 7 Mart 2000 tarihinden bu yana eşit ücret, ek zam ve zorunlu tasarruflann nemalanyla birlikte ödenmesi için eylemler yapan Enerji Yapı Yol-Sen, 19-20-21 Eylül tarihinde iş bırakma karan aldı. 7 Mart'tan bu yana sürdürdü- ğü mücadele programını, is- temleri gerçekleştirilinceye kadar sürdüreceğini defalarca açıkladığını anımsatan Fay- dalı, iş bırakma da dahil bir di- zi eylemi yasama geçirecek- lerini söyledi. Enerji Yapı Yol- Sen GTK toplanüsında alınan kararlar şunlar: • Sürgünler konusunda ör- gütümüz ve kamuoyunun ye- niden bilgilendirihnesi. Baş- bakan yardımcısı, ilgili ba- kanlar ve bakanhk personel daire başkanlığına sunulan dosyalar çerçevesinde sürgün ve cezalann güncelleştirile- rek protesto kampanyalannın yürütülmesi. • Özelleştinnelere karşı ola- rak; devir kurullan hangi iş- yerine giderse o işyerinde iş- yerini terk eöneme eylemi ger- çekleştirilecek, GTKüyeleri ve şube yöneticileri de işyerle- rinde olacak. • TEAŞ ve TEDAŞ'a yönelik özel çalışmalann yapılması. • İşyerlerinde ortak örgütlen- menin yapılabihnesi için taşe- ron çalışanlann sendikada ör- gütlenmesinin daha önceki ka- rarlara bağlı olarak yoğunlaş- tınbnası. • Hücre tipi cezaevlerine kar- şı yürütülen kampanyalara, eylem ve etkinliklere merke- zi ve yerel anlamda destek ve- rümesi. • OHAL'in kaldınhnası için yapılançahşmalara destek su- nulması. EMEKIİIİK BAHANE EDİLEREK ÇALIŞANLAR ÎŞTEN ÇIKARILIYOR Tüpraş 9 ta yddırma politikası Yurt Haberleri Servisi-Tüpraş Aüağa Rafinensi'nde 43, Kocaeli Rafmeri- si'nde 41, Batman Rafinerisi'nde 16, Kınkkale Rafinerisi'nde 11 Petrol-lş Sendikası üyesinin emeklilik süreleri- nin dolduğu gerekçesiyle işten çıkanl- dığı belirtüdi. Sendikacüar, işten çıka- nbnalann emeklilik sürelerinin dolma- sıyla ilgisi olmadığını, özelleştinnelere karşı suskun kalmalan için işçilere göz- dağı verildiğini iddia ettiler. Petrol-lş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Oztaşkm yaptığı açıklamada, Tüpraş'a uzun süredir işçi alınmadığını ve çıkanlan işçilerin fazla mesai yapma- sı sonucu üretim yapılabıldığıni vurgu- ladı. Tüpraş'taki dar ıstıhdama karşın Aliağa Rafinerisi'nde 43, Kocaeli Rafi- nerisi'nde 41, Batman Rafinerisi'nde 16, Kınkkale Rafinerisi'nde 11 Petrol- lş Sendikası üyesinin emeklilik süresi dol- duğu gerekçesiyle işten çıkanldığına dikkat çeken Öztaşkın, "Tüpraş işvere- ni, üyeferimizi hiçbir kurala bağlı ol- maksızın ve önceden gizli olarak yapok- b n bir hazırnk sonucu, ke>fı bir seçim Ue emekhliğe sevk etmiştir" dedi. Kocaeli Rafinerisi'nde 9 sendikalı iş- çının emeklilik süresi dolmadan işten çıkanldığını bildiren Öztaşkın, şöyle ko- nuştu: "Işvereninbuçahşmahakkmıçiğ- • Peö-ol-Iş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın yaptığı açıklamada, Tüpraş'a uzun süredir işçi alınmadığını ve çıkanlan işçilerin fazla mesai yapması sonucu üretim yapılabildiğini vurguladı. neyen uygnlamasına karşı Tüpraş Koca- di Rafinerisi'nde çahşan üyekrimiz 12 Temmuz saat 16.00'dan itibaren direni- şe geçmişlerdir. Üyekrimizin bu tepkisi karşısında işveren temsildkrinin konu- nun genel müdürün yurtdışuıdan gel- mesinden sonra ek ahnacağuu açıkla- ması üzerine, direnişe saat 19.00'dan iti- baren ara vermişlerdir. Tüpraş Batman Rafinerisi'nde çahşanüyekrimiz dehiç- bir kurala bağlı obnaksızm, işverenin adeta secerek üyeterimizi emekliye sevk etmesini 12 Temmuz günü öğleden son- ra iş durdurarak protesto etmişlerdir. TüpraşAliağaRafinerisi'nde de 13 Tem- muz'da keyfiemeklfliği protesto için üye- krimiz rafineri önünde toplanmışlar ve bir saat geç işbaşı yapnnşianur." Öztaşkın, işten çıkanhrıalannın Tüp- raş'm özellestirilmesine zemin hazırla- ma, çahşanın özelleştinnelere karşı sus- kun ohnası yönünde gözdağı verme ve bir yıldırma politikası olduğunu belirte- rek sözlerini şöyle sürdürdü: "Tüpraş işvereni emeklfliği gehneden emeklüiğe sevk edflen üyekrimizi der- hal geri atmah ve keyfi bir seçimle ger- çekkstirdiği üyekrimizin emeklfliğe sev- ki uygulamasından vazgeçmetidir. Uy- gulama geri ahnmadığında üyeferüniz direnişkre yeniden başjayacaktnf DALAMAN SEKA^DAN SONRA İZMİT VE ÇAYCUMA^DA DA EYLEM BAŞLADI Fabrikamn girişine barîkat * ffi ÖZCANÖZGÜR MUĞLA- Dalaman SEKA Kâğıt Fab- rikası'nda tansiyon her geçen gün yük- seliyor. Dalaman'a kâğıt almak için ge- len kamyonlar, Selüloz işçileri ile aile- lerinin fabrika girişinde kurduklan bari- kata takılmaya başladı. Fabrikanın satı- şına karşı dırenişin 5. gününde kâğıt yük- lemeden geri dönmek zorunda kalan kamyon sayısı 100'ü aştı. Diğer fabri- kalarda da kâğıt çıkışmın engellenmesi nedeniyle özel sektörün kâğıt sıkınüsı- na düşeceği bildirildi. Mopakfirmasına40 milyon dolara sa- tışına karar verilen SEKA Dalaman Kâ- ğıt Fabrikası'nda saüşa karşı çıkan işçi- lerin geçen cuma günü başlamğı eylem 5. gününü doldurdu. Selüloz işçilerinin 5 gündür işyerini terk etmediği fabrika- nın girişinde de eş ve çocuklan tarann- dan barikatkuruldu. Sık sık "Kahrobun IMF, bağunsız Türidve" sloganının atıl- dığı eylemler sırasında, polisin coplu da- ğıtma saldınsı başansız kahrken fabri- ka kapısına asılan "Jardel arö Boksic = 48 mflyon dolar, SEKA 40 milyon doiar" yazılı pankart dikkat çekiyor. Eyleme kararhlıkla de\'am ettiklerini belirten Selüloz-lş Sendikası Dalaman Şu- be Başkanı Mehmet Madend şunlan • SEKA Dalaman Kâğıt Fabrikası'ndaki eylem 5. gününü doldurdu. Fabrika kapısına asılan "Jardel arn Boksic = 48 milyon dolar; SEKA 40 milyon dolar" yazüi pankart dikkat çekiyor. söyledi: "Kz cumhuriyetin fabrikalan- nı satünnamaya kararfayız. Şu anda üre- time devam ediyoruz, ama dışanya mal vermiyoruz. tdare mahkemesine başvu- ru hazniıklan tamamlandL Üst kunılun karannı bekfiyonız. Eğer üst kurul sata- şıonaylarsa ozamanyürütmenmdurdu- nıhnası için mahkemeye başvuracağız.'" Bu arada SEK.4 Dalaman Işletmesi için en yüksek teklifi veren Mopak Kâ- ğıt-Karton Sanayi ve Ticaret AŞ, yazıh bir açıklama yaptı. Açıklamada, Mo- pak'ınişletmeye 100 milyon dolarhkya- tinm yapmayı planladığı beUrtildi. Zonguldak'm Çaycuma ilçesindeki SEKA Genel Müdürlüğü'ne ait Çaycu- ma fabrikasında çahşan 380 işçinin, fab- rikanın özelleştirme kapsamına alınma- sını protesto etmek için önceki gün baş- latnğı işyerini terk etmeme eylemi devam ediyor. Eyleme aıleler de katıhyor. SEKA Izmit Müessese Müdürlüğü'nde çahşan 1500 işçi de fabrikanınözelleşti- rilmesini protesto etmek için işyerini terk etmeme eylemine başladı. Selüloz İş Sen- dikası Izmir Şube Başkanı Halfl Bahçed, 'Dabunan Iştetmesi'nin çerezparasmasa- nkhğını' ıddıa ederek buna tepki olarak bır gün ış yerini terk etmeme eylemi ya- pacaklannı söyledi. Bahçeci eylemi bu sabah sona erdireceklerini söyledi.