Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18 TEMMUZ 2000 SAU 10 JJ1S H A B E R L E R dishab@cumhuriyetcom.tr KAVŞAK OZGEN ACAR Suriyeli kozadan çıkıyor Ince, uzun boylu, alçakgönüllü genç adam dünden itibaren komşu Suri- ye'nin siyasal ve ekonomik yazgısın- da rol oynamaya başladı. Denenme- mış ve deneyımsız Beşir Esat (35), ba- bası Hafız'ın 30 yıl demır elle yönet- tıği Suriye'de "cumhurbaşkanlığı" gö- revini yüklendi. Beşir, bu göreve hiçbir zaman gö- nüllü olmadı. ŞamTıp Fakültesi'nden mezun olduktan sonra gittiğı Lond- ra'da, bekârbir göz doktonj olarak ya- şama atıldı. Tıbbiyede öğrencı ıken sı- radan bırögrenci tutumu nedemyle pek çok kişi cumhurbaşkanının oğlu oldu- ğunu dahi bilmıyordu. Hafız babanın veliahtı, sporcu ve asker Basil idı. Basil'ın 1994'te bir trafik kazasında ölümü üzerine Beşir, Şam'a çağnldı. Velıaht olarak yetişti- rilmeye başlandı. Askerliğini tankçı olarak yaptı. Askerde bile yakın koru- malannı dışladı, "Başkanın oğlu mu- amelesine muhatap olmak" isteme- di. Yüzbaşı olarak orduya katıldı. Kı- sa bir süre sonra albaylığa yukseldı. Babasının rütbesı olan tuğgenerallık de verilerek Genelkurmay Başkanı yapıldı. Bu arada işadamlan ile görüş- melerdüzenliyor, ekonomik toplantı- lara katılıyor, Dışişleri Bakaniığı'ndan ve gizli servislerden gelen günlük ra- porian okuyordu. Ap© olayında An- kara ile yaşanan bunalımı yakından iz- ledi. Bu, Beşir için ikincı büyük dene- yimdi. Bırincisini, eskı başkan yar- dımcısı olan amcası Rifat'ın "görev- den alınması" için Lazkiye'ye gıden tanklann birinın komutanı olarak ya- şadı. Hafız, veliahtlığa oynayan ve uyuşturucu dünyası ile iç içe yaşayan Rifat'ı askeri güç kullanarak görev- den almıştı. Ülkeyi yö- neten Baas Partisi 15 % yıl aradan sonra Ha- > fız'ın ölümü üzerine toplandı. Cumhur- başkanı se- çilme ya- şı 40 idi. 16 gün içinde her türlü yasal dü- zenlemeler yapıldı ve Beşir seçildi. Esat ailesi, çoğunluğu Sünni olan Su- riye halkı içinde azjnlıktaki Aleviler- dendir. Beşir, "hurma demokrasile- rinde" görülen yüzde 99.9 oranında "evet" oyu alarak referandum ile cum- hurbaşkanı seçıldı. Asken Istihbarat Komutanı Asaf Şevket'ın kızkardeşi Buşra ile evlenerek ülke içindeki bir siyasal dengeyi sağlayıp konumunu pekiştirdi. Hafızzamanında, çevresinde ördü- ğü "koza"s\na çekılmiş Sunye halkı, "/pege" dönüşmek için Beşir'den "ümit" diye söz ediyor. Yıltardır eko- nomik kalkınması yüzde sıfınn az üs- tü olan Suriye'de halk genç başkan- dan çok şey bekliyor. Aydınlara ve ba- sına karşı babasından farklı, daha anlayışlı ve hoşgörülü olduğu söyle- niyor. Londra'daki bilgisayar merakı ile ülkede bu alanda öncülük yaptı- ğı gözleniyor. Apo olayının neden olacağı birça- tışmada Türk tanklanna karşı bir Su- nye tankı içinde bulunması olasılığı yüksek idi. Böyle bır durum yerine, babasının cenazesinde Türkiye'nin yeni Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer*i tanımış olması, Beşir'in bun- dan sonra Ankara'ya ızleyeceği si- yasasında önemli bir etken olacak- tır. Devlet Bakanı Recep Önal'ın bir- kaç ay önce Şam'a yaptığı bir ziya- rette iki ülke arasında ekonomik iliş- ki boyutu için 2 milyar dolariık bir "po- tansiyel" üzerinde görüş birliğine vanlmasının iki komşu için kaçınıl- maz bir nimet olacağının da bilincin- dedir. ABD'nin dünyadaterörü des- tekleyen 7 ülkeden biri olarak kabul ettiği Suriye'nin böylesine kötü bir "etiket "ten kurtulması, Apo'nun bı- rakılmasının ardından Türkiye ile her türlü ilişkileri güçlendirmesi ile da- ha da kolaylaşacaktır. Sezer'in An- kara'ya zıyaret çağnsına Beşir olum- lu yanıt vermıştır. Şu anda bir gözü, bir kulağı ABD'dekı Barak-Arafat doruğunda olan Beşir'in, yılbaştndan önce Ankara'yı ziyaretinin gerçekleş- mesi Camp David'den gefecek ha- beriere de bağlı. (Financial Times) Ağca, bir 'Herostratos' mu? Abdi Ipekçi ve Papa Ikinci John Paul suikastı olaylarının tetikçisi Mehtnet Ali Ağca, geçen hafta çı- karıldığı bir mahkemede, kendi affı- nı sağlayan papaya tepki gösterdi. Ağca, mahkemede Tannnın düşma- nı, insanlığın düşmanı Vatikan'dır. Vatikan'akarşısavaşaçıyorum" di- ye bağırdı. Vatikan Basın Sözcüsü Joaquin Val d'Aosta, bu açıklamaya "Ağca kamuoyunda şöhret olmaya çalışı- yor" sözleri ile tepki gösterdi. Söz- cü, "Ağca'nınyinekendindensözet- tirme çabasında olduğunu" söyle- di. Kamuoyu Ağca'yı Mayıs 1981'de Pa- pa'ya suikast girişimi ve son- rasındaki dav- ranışları ile da- ha iyi tanıdı. An- cak konulan teşhislerfarklıy- dı. Neden ünlü kişilerAğca'nın kurşunlannın hedefi olmuşlardı? Dün- yanın yedi harıkasından biri Efeste- ki ArtemisTapınağı'dır. Bu görkem- li tapınağın yüceliği hakkında çeşit- li olaylar ve öyküler anlatılır. Bunlar- dan biri de lö 356 yılında, Bûyük Is- kender'in doğduğu gün bu tapına- ğın Herostratos adlı bir akıl hasta- sı tarafından yakılması ile ilgilıdir. He- rostratos, Efesliler tarafından yaka- lanıp öldürülmeden önce tapınağı kundaklamasına gerekçe olarak "Adı- mı ölümsüzleştirip tarihe geçmek istedim" diye bağınr. Nitekim tarihe geçer de... Bu olaydan sonra ün ka- zanmak için benzeri korkunç toplumsal oturn- suz olaylan bi- lerek yaratan akıl hastalanna günümüz psiko- loglannca "he- rostratos" adı verilir. Ağca da bir herostratos MehmetAB Ağca Papa 2. John Paul değil mi? 7eugma!elaketi' "Zeugma'da suçlu kim" tartışma- sı sürüyor. Bu tartışma çerçevesinde "ODTÜ Tarihsel Çevre Araştırma Merkezi (TAÇDAM), llısu ve Karga- mış Baraj göllerinin etkileyeceği ar- keolojik araştırmalan başlatırken bir- kaç krn ötedeki Birecik Barajı'nın bo- ğacağı Zeugma 'yı görmezlikten gel- di" diye yazmıştık. TAÇDAM Yöneticisi Prof. Dr. Nu- man Tuna'dan tartışmaya yeni bır boyut getıren bir elmek aldık. Prof. Tu- na, Kültür Bakanlığı, DSİ ve OTDÜ ara- sında 22 Temmuz 1998 tarihinde im- zalanan baraj alanında kalacak ar- keolojik alanlann kurtarılma kazılan- na TAÇDAM'ın Zeugma'yı neden al- madığını şöyle açıklıyor: "Kargamış barajalanının birkaç km ötesindeki Zeugma SlTalanını pro- tokol görüşmelerinde TAÇDAM ola- rak kapsam alanına almak istedik. Ancak Kültür Bakanlığı yetkilileri, Ga- ziantep Müzesi denetiminde Birecik Barajı altında kalacak bölgelerdeki çalışmalann başanlı bir şekilde sür- dürüldüğünü, Karkamış baraj bölge- sinde ise hiçbir çalışmanın yapılma- mış olduğunu belirterek Birecik ba- raj alanını protokol kapsamı dışında bıraktılar. Kültür Bakanlığı aynca, Bi- recik baraj alanı içindeki çalışmala- nn GAP idaresi tarafından destek- lendiğini, bu itibarla Birecik baraj ala- nında yürütülmekte olan çalışmala- nn başka bir protokol kapsamında yeralması nedeniyle TAÇDAM çalış- malannda kapsafn dışı bırakıldı." Tuna, açıklamasını şöyle sürdürü- yor "Zeugma 'da yaşanan, sadece Kül- tür Bakanlığı, GAP idaresi ve diğer ilgili kamu kuruluşlannın ihmali ve beceriksizliği ile açıklanamaz; bura- da çalışma fırsatını yakalayan arke- ologlann paylaşmacı ve açık olma- yan bir tavır ile kurtarma kazısı stra- tejilerine uygun olmayan bir çalışma yöntemini benimsemiş olmalannın da Zeugma felaketlnde büyük payı vardır. (....) Zeugma'daki kurtarma kazılanna son anda çalışmaya baş- layan yabancı arkeologlardan önce, bölgede yıllardır çalışan deneyimli arkeologlara neden çalışma fırsatı verilmemiştir? Bu kanşıklıkta parayı getiren kazabilecek midir? Halbuki ba- rajı yapan fırmanın, kurtarma kazıla- n için gereklikaynaklan başından be- ri sağladığı ilgili çevrelerce ıfade edil- mektedir. (....) Zeugma 'da resmi ma- kamlarca ifade edildiği gibi, 1/5 gibi bir arkeolojik kaynağın yitirildiği doğ- ru değildir. Su altında kalacak ve kal- makta olan en önemli kentsel kesim 1/2'den fazladır; bilgi ve kültür var- lıklannın en değehi bölümû Fırat kı- yılanna yakın olan bölümdedir. Hızlı belgelemeyöntemleri ile Zeugma'nın bu kesimlerinin en azından bilgileri kurtanlabilirdi." Herkes Zeugma'da birbirini suçlu- yor. Parlamento dahil hiçbir denetim kuruluşu da çıkıp suçlulan aramıyor! Elmek: oacar@superonline.com Fax:0312.46815 79 AB dönem başkanı Fransa'nın Ankara Büyükelçisi Garcia, Cumhuriyet'e konuştu 'Aslolan yuıitaş özgürlüğüAYHANŞİMŞEK ANKARA - AB'nin yeni dönem baş- kanı Fransa'nın Ankara Büyükelçisi Ber- nardGarcia, Kopenhag kriterlerinin azuı- lık maddesı konusunda AB'de farklı gö- riişler bulunduğunu belirterek Türkiye'ye bu sorunu aşmak için Fransa modelini benimsemesini önerdi. Cumhurfyet'in soruiannı yanıtlayan Garcia, Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimligi (AGSK) konusunda Türkiye'nin kaygüannı abartıh bulduğunu belırtırken "Türkiye'nin karşı çıkacağı müdahakyi zaten AB yapmayacakör. DahasL, Tûrki- ye olası bir müdahaie karanna hem NA- TO'da hem de iküi dûzeyde karşı çıkabi- fir. Amaamg Türkiye'yi dtşlamak değfl. Önümüzde Türkiye'nin üyelik süredn- den kaynaktanan takvim sorunu var. Yî- ne de eümizden gefeni yapıyoruz" diye konuştu. Bemard Garcia'ya yöneltilen sorular ve yanıtlan şöyle: AB Komisyonu ve Tfirkiye, Kopenhag si>«sikriterlerindey¥ralan "azınhklann konmması" maddesi üzerinde anlaşamı- yor. Bu sorun nasıl aşüabitir? - Bu konuda Türkiye'ye Fransa'yı ör- nek almasını öneririm. AB içinde azın- lıklar konusunda iki farklı yaklaşım var. Anglo-Sakson konsepti olan azınlık bi- zinı siyası yaklaşunımıza uymuyor. Biz- de herkes Fransız yurttaşıdır. Yurttaşla- nn özgürlüklerinden söz ederiz. Azınlık konseptini tanımazken bireysel haklarm yaşama geçirilmesi konusunda çok ileri- deyiz. Fransa Anayasası'nda farklı top- luluklar tanımlanmasa da bunlann ken- dilerinı ıfade edebilmelerine olanak tanı- nıyor. Resmi dil Fransızca olsa da diğer dillerin konuşulması yasak değil. AB, üyeliksûraândeTürkiye'dennetür değişiklikkre gitmesini bekliyor? - Kopenhag krıterlennde azınlık hak- lan değil, azın- hklann korun- masıdenüiyor. Bu çerçevede yapıhnası ge- reken, herhan- gi bü- toplulu- gu karşı aynm- cılık yapüma- ması. Türki- ye'den istedi- ğimiz farklı toplulukların kendilerini ifa- de etmelerini, kendi kültürlerini yaşamalannı engelle- memesi. Türkiye'nin onlan azınlık ola- rak tanıyıp tanımaması önemli değil. Üyelik sürecinde gerçekten birçok alanda reform ve degişikJiğe gidilmesi gerekiyor. Özellikle de kamu özgürlüğü alanında. Demokratikleşme ve hukuk alanında önemli adımlar atılmah, me- deni hukuk, ceza hukukundadegışıklik- lere gidihneli. Olfım ryraçımn hâlâ kaktinlmamış nU ması çok büyük bir sorun mu? - Ölüm cezasının kaldınhnası gerekir tabii. Ancak bu konuda biraz temkinli ol- mak gerekir. Demokrasi ile ölüm cezası arasında öyle zorunlu bir ilişki yok. De- mokratik ülkelerde de ölüm cezası ola- biliyor. ABD demokratik değil, diyebilir misiniz? Tabii ki hayır. Türkiye'de de za- ten uygulanmıyor. Kanımca, ölüm ceza- sının kalduıl- «T.., . ,, ması, kamu /urkıye'den özgüriügüko- İStedİğİmİZ, nusunda ger- farkll çekleştinlme- . . , . si gereken re- toplUİUklann formlardan kendilerini ifade daha önemh etmelerine ve kendi külturlennı ISLt. , Erbakan m BernardGarda y onaylanması- engel olmaması." »•»^*l»- ° lendiriyorsu- nuz? - Hukuki süreç tamamlanmadan bu ko- nuda yorum yapmak doğru ohnaz, ancak size şunu söyleyebilirim. Başbakan Bû- lentEcevit, yaptığı açıklamada, karardan memnuniyet duyulmadığını söyledi. Öy- leyse yasalan değiştirsinler. Biliyorsu- nuz, niahkemeler yasalan uygularlar. AB'nin yeni dönem başkanı Fran- sa'nınönceMİderineier?Budönemde Tür- kiye'ye yönetik ne gibi geüşmeler olacak? - Frjnsa'nın ilk önceliği AB'yi geniş- leme cerçevesinde hazırlamaktu-. Hede- fimiz.Nice'te yapılacak hükümetlerara- sı konferansta üzerinde uzlaşılacak re- formlarla kötü işleyen AB kurumlannı 30 üyeli bir bu^liğe hazırlamak. Konferans- tan önce Türkiye ve diğer aday ülkelerle de düzenleyeceğimiz Avrupa Konferan- sı'nda bir araya gebneyı düşünüyoruz. Burada ülkelerin üyehk sürecinde gelinen noktayı ve aday ülkelerin ısteklerini ele alacağız. Sosyal bir Avrupa istiyoruz. Ne yazık kı azırüıklar konusunda Türkiye'ye bas- kı uygulayan bazı ülkeler, sosyal bir Av- rupa için o kadar istekli değiller. Diğer aday ülkelerle karşuaştmknğiD- da Türkiye'nin durumunu nasıl değer- lendiriyorsunuz? - Bu adayın dığerlerinden ıleride oldu- ğunu söylemek yanhş olur. Türkiye'nin iyi olduğu bırçok alan var. Kabul edilen eko- nomik reform paketi ve parasal alanda uy- gulamalar çok olumlu. Ancak Türkiye, özgürlukler konusunda bıraz geride. Türkiyie-Fransa iüşkikrindegeiinen son durumu nasıl değeriendiriyorsunuz? - Ekonomik ilişkilerimiz çok iyi du- rumda. Savunma sanayii projelerinde çok başanlara ulaştık, ancak bunun son zaman- larda sürdüğünü söyleyemem. Saldın he- likopten ıhalesınde Fransa'nın önceden dışanda bırakılmasım anlayamıyoruz. Şimdı de tank ihalesinde benzer endi- şeleri yaşıyoruz. Beşir resmen başa geçti Suriye'de yeni dönem başladı • Yeni Devlet Başkanı Beşir Esad, yemin töreninde, "Babamın yolundan gideceğim" dedi ve Golan'ın geri alınmasının en önemli hedefleri olduğunu belirtti. Dış HaberlerServiâ- Sunyc'de geçen haf* ta yapılan referandumla devlet başkanlığı- na seçılen Beşir Esad, dün parlamentoda ye- min ederek, 7 yıllık devlet başkanlığı göre- vıne resmen başladı. Beşir Esad yemin tö- reninden sonra yaptığı konuşmada, "Suri- ye'nin en önemli hedefi Golan Tepeleri'nm geri aimmasHhr" dedı. Suriye'nin 16. Devlet Başkanı Beşır Esad, törende Kuranıkenm'e el basarak anayasa- ya ve yasalara saygı göstereceğine ve hal- kın çıkarlannı koruyacağına dair yemin et- tikten sonra yurtiçi ve yurtdışuıda yürütece- ği siyaseti özetleyen konuşmasına başladı. Esad konuşmasmda, babasının polıtıkalan- nı sürdüreceğini, ancak "Bunlann yeni yüz- yüa uyduruhnası gerektiğini'' söyledi. Milletvekillerinden alkış Ülkeye özgü geleneksel ahşap kakma- larla döşenen ve ölen eskı Devlet Başkanı Hafiz Esad'ın büyük portresinin bulundu- ğu salon, parlamentonun 250 milletvekili- nin 249'unun alkışlanyla inledi. Milletve- killerinden biri ise hastalığı nedeniyle töre- ne katıhnadı. Parlamento Başkanı Abdülkadir Kaddu- ra, televizyondan canb yayımlanan törenin açılışında 34 yaşındaki göz doktoru Beşir Esad'a hitaben yapüğı konuşmada, "Ağır vazifelerinizi başarmanıza yardım etmesi için Afiah'a dua edıyoruz" dedı. Beşır Esa4 parlamentoya gelışi su^smda da "Kannmzı ve ruhumuzu sana adıyoruz" diye slogan atan kalabalık tarafından karşı- landı. Esad, Suriye'de 10 Temmuz'da yapı- lan referandumda oylann yüzde 97.29'unu alarak devlet başkanı seçihnişti. olcu uçağı evlerin üzerine düştü Dış Haberler Servisi - Hindistan'da, Boeing 737-200 tipi biryolcu uçağı ev- lerin üzerine düştü. Kazada uçakta ve yerde ölenlerin sayısının en az 59 ol- duğu açıklandı. Hindıstan Havayollan'nuı iç hat se- ferleri düzenleyen yan kuruluşu Alli- ance Havayollan şirketi yetkilileri, ka- zada ölenlerden 51 'inin uçakta, 8'inin ise yerde olduğunu söylediler. Görgü tanıklan, dün yerel saatle 07.30'da Pat- na kenti havaalanma inişe geçen uçağın motorlanndan birinin alevler içinde ol- duğunubelirttiler. Daha önce 54'ü uçak- ta, 6'sı yerde olmak üzere toplam 60 ki- şinin öldüğünü açıklayan yetkililer, ka- zadan kurtulan 7 kişinin tamamının uçaktaki yolcular olduğunu kaydettiler. Alçaktan uçuyordu Federal Sağlık ve Aile Refahı Baka- m CP. Thakur ise kazada en az 100 ki- şinin öldügünün tahmin edıldiğini söy- ledi. Sivil Havacıhk idaresi Sekreteri A-H. Jung ise düzenlediği basın top- lantısında. hastaneye bırçok yaralının götüriildüğünü belirtti, ama ölü sayısı hakkında rakam vermedi. Jung, uçağın pilotunun kontrol kulesı yetküilerinden, görüş mesafesi uygun olmasına rağmen, yere inmeden önce havada bır tur da- ha atmak için izin ıstedığıni söyledi. Uçak inışe geçerken herhangi bir terslik olmadığını belirten Jung, pilo- tun uçağı olması gereken seviyeden daha alçakta uçurduğunu kaydetti. Köle işçilere' tazminat ödeniyor BERLİN(AA)-Ikinci Dünya Savaşı sı- rasmda Almanya'daki fabrikalaıda zorla ça- hştmlan "köJeişçüere" tazminat ödenme- sıne dişkın anlaşma, dün Berlin'de Alman- ya Dışişleri Bakanbğı Müsteşan Wotfgang Ischingerile ABD Büyükelçisi JohnKomb- hun tarafından imzalandı. Imza töreninde konuşan AJmanya Dışiş- leri Bakanı Joschka Fıscherbugünün, hem Nazi kurbanlan hem de Almanlar için ta- rihi bir gün olduğunu belirterek geçmişte olanlaraı değiştirilemeyeceğini, ancakgeç- mişten gelecek için ders alma firsaü bu- lunduğunu kaydetti. Fischer, imzalanan anlaşmayla Nazi kurbanlannın tazminat alması konusunda tüm engellerin ortadan kaldn-ddığını söyledi. Alman hükümetının, bazı Aiman şirket- lerinin ve Alman Protestan Kilisesi'nin maddi katkılanyla kurulacak olan tazmi- nat fonundan, yaklaşık 1.5 milyonNazi kur- ban» tazminat alacak. Tazminat fonunun ku- rulmasıyla ilgili yasa tasansı, daha önce federal meclis (Bundestag) ve federal eya- let temsilcileri meclisinde (Bundesrat) ka- bul edılmiştı. KARANUGA KARŞI YAZ1LAR Cumhurtyet k ı t a p I a r ı Yurtseveriığın alaya alındığı bir dönemde, ûüneydoğu'nun daglarmda yuıdu için ölümü göze almış Kuvayı Mılliyeci bir yazarm yazarlığı, bileytaşıoa vunıltmış bıçağın panltısı gibi ışıidamaznu!.. ttüANSELÇUK ÇağPazarîamaA.Ş.7urkocağıCad. No:39/41 * ^ kitap kulûbO (34334)Cağaloğlu-lstanbul Tel: (212)514 01 96 Radyo, televizyon, gazete, dergı gıbı çeşıtlı basın yayın organlannda ve kıtaplaıda rastlanan dıl yanlışlannı eleştırmekle yetınmeyıp düzelten bır kıtap Bu kitabı aldıktan sonra kıtaplığınıza kaldırmayın. Bırakın ortalık yerde dursun Yarannı göreceksinız. ÇağPazarfamaA.Ş Türkocağı Cad. No.39/41 K. kitap kulûbB (34334)Cağaloğlu-islanbul Tel: (212)514 01 96 Cumhurtyet k ı t a p 1 a r ı Işık Kansu MASALDAN BUNALIMA YENt DÜNYA DÜZENİ On beş yefldn ınsanla, onlarca sonınun yanıtını aramak için yapılan söyleşıler.. Düşündûklennı dûşûnenlennkıyle çakışürmak ısteyenler ıçin.. r'ggnhurtyyî Çağ Pa2artama A.Ş. Tûrkocağı Cad No 39/41 *- fc^gP fculubü (34334>f:aftalnAlıı-İ5tanhııl Tol /917VÎİİ m Qfi(34334)Cağa(oğlu-istanbul Tel. (212)514 01 96