Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 20 HAZİRAN 2000 SALI
8 DİZI
12 Mart döneminde Şule Yüksel Şenler hapse girerken Mehmet Şevket Eygi 'nin yurtdışına kaçması öjke oluşturdu
Erbakan
Gülen'e
Hz.Isa
benzetmesi
Fethullah Gülen, İzmir ve Ege Bölgesi'nde
vaazlanyla ağırlığuıı hissertirmeye
başlamıstı; Nurculann önde getenkrinin
tavsiyelerine pek uymadığı da
görülüyordu. Ağabeylerden Mustafa
Sungur'un ona "Nur dershaneleri aç"
demesine rağmen Fethullah Gülen bu
isteğe başlangıçta uymadı. Daha sonra
yakınlanndan Mustafa Birlik ve Mehmet
Metin ile birlikte kendine özgü, sonralan
u
lşık Evleri" diye anılacak olan
dershaneleri açmaj a başladı. İ stelik Said-i
Nursi'nin kitaplannı değil. sadece
kendisinin hitabetini ön plana alan bir
çahşma tarn tutturdu. Fethullah Gülen'in
konuşmalan kasetlere ahnıyor ve bu
kasetierte özellikle Ege Bölgesi'nde hem
taraftar hem de para sağlaıuyordu.
AbduDah Yeğin, Hulusi Efendi, Şerafetân
Kartal, BayTam Yüksel ve diğer önemli
Nurcu Ağabeyler "Bantta hizmet olmaz"
diye bu örgütienme tarana karşı çıktdar.
Buna rağmen, Fethullah Gülen bu tarzda
ısrar etti. Kemal Erimez, Mustafa Birlik,
tlhan tşbilen. Cahit Tuzcu. Bekir Akgûn,
Mustafa Asutay gibi bölgenin ileri gelen
Nurculan da Fethullah Gülen'in yanmda
yer aldılar. Fethullah Gülen, Nurcuhığun
içinde bir 'Fethullahçılık' oiuşturma
çabasına girmişri. İ stelik Fethullah Hoca
vasıtasıyla cemaate katilanlann bazüan
Fethullah Hoca'ya Mehdi, Hz. tsa,
Kahtani gibi manevi sıfatiar
yakışümoriardı.
Ülkücü-
komünist
kavgası
Ulkücüler genelde sağ gençlik üzerinde
etkfli oluyordu. Pek çok AP'linin çocuğu
ülkücü olmuştu. Ülkücü gençlik, Nurcu
gençliğe de çengel atmışb.
Nurcu gençliği pasiflikle suçluyorlanfa:
"Siz düşman gördükçe 'Hicret sünnettir'
deyip kaçıyorsunuz. Bizse 'Cihat farzdır'
diyerek kosuyonız."
O dönemde Anayasa Mahkemesi'nde
Milli Nizam Partisi hakkında kapatma
davası açıldı. başsav cı partiyi gericilikle
suçladı. MNP'nin mağdur duruma
düşmesi, o güne kadar partiye mesafeü
davranan Nurculan da etkiledi ve
"tslamın partisi olduğu tesctl edildi"
diyerek MNP'ye yöneldiler. Bugüne kadar
Atatürk ve tnönü ile kıyasıya mücadek
eden Nurcular, "MNP tam aradığımız
parti" düşüncesine geldiler. Zaten Kadir
Mısıroğlu, Necip Fazıl, Mehmet Şevket
Eygi gibi MNP yanhsı yazarlar da
cumhuriyet devrimlerine karşrydılar.
Kimi MNP'liler de bu konuda
konuşmalar yapmaktan çekinmiyorlardı.
Nurculann tabanında çadamalar ve
kaymalar olmuştu. Bilhassa küçük
şehirlerdeki. kasaba ve köylerdeld
Nurcular, MNP'nin saflarında faıJ olarak
çahşryoıiardı.
Paşalar
nurculan
koruyor12 Mart muhürasmdan sonra Demirel
hükümeri istifa etti. yerine Nihat Erim
hükümeri kuruldu. Yeni Asya gazetesi,
DemireTi düşürdüğü için 12 Mart'ın
aleyhinde şiddctli yazılar yayımlayınca,
gerici yayın yaptığı iddiasıyla Nihat Erim
hukıtmrti g«xrtpyi kapatmak istedi. Bu iş
İstanbul Sıkıyönetim Komutanı Faik
Türün'ün yetkisindeydi. Faik Türün
gazeteyi kapatmak istemedi ve "Yazıh emir
verin kapatay ım"1
dedi. Bekir Berk,
Mehmet Kuthılar. Servet Armağan, Hasan
Yak-ın ve Ali Demirel biriikte Faik Türün'u
ziyaret ettiler. Nurcularla Faik Türün çok
samimi bir görüşme yapnlar. Türün Paşa,
"Çok sert yazıyorsunuz arkadaşlar" diye
uyararak üsluplannı yumuşarmalannı
istedL Nurcular, 'Paşa'lar tarafindan böyie
hfanaye görürken solcular büyük
tatdbatlara uğradılar. Turuklandılar, hapse
atJİdılar. işkenceleıie yüz yüze geldiler.
Bu dönemde Deniz Gezmiş, Hüseyin lnan,
Yusuf Aslan idam edildL
• Nurcular, MNP'ye kaymalan durdurmak
amacıyla günlük bir gazete çıkarmaya karar
verdiler. Yeni Asya adı verilen gazete, Süley-
man Demirerin, Boğaz Köprüsü'nün temelini
attığı 21 Şubat 1970'te yayınına başladı. Yeni
Asya gazetesinden başka Yeni Asya Yaymlan
da kuruldu. Gazetenin başına Mehmet Kutlu-
lar, yayınevinin başına Mustafa Polat getirildi.
T"slami Hareket ve Türkeş kitabı,
# Zübeyir Gündüzalp'in talima-
Â. tıyla Türkiye'nin her tarafına
gönderildi ve Nurculann MHP'ye oy
vermemesi için geniş bir kampanya
yürûtüldü. Said-i Nursi'nin CHP'ye
karşı DP'ye oy verdiği, AP'nin de
DP'nin devamı olduğu tekrar hanr-
latıldı.
Fakat bu ilk açıktan muhalefet, bir-
takım sıkıntılan ve tereddütleri de
beraberinde getirdi. Kimi yerde
"MHP'ye karşı olmakveontarla uğ-
reşmak cemaate zarar verir" dendi
ve broşürûn dağınmına karşı çıkıldı.
MHP aleyhtan kampanyaya karşı çı-
kanlar arasında ilginç bir isim vardı:
Fethullah Gülen.
Fethullah Gülen, 'Agabeyier'e ilk
muhalefet bayrağını MHP'ye yöne-
lik savaşın hizmete yakışmadığını
ifade ederek açtı.
Ağabeylerden Abdullata Yeğin,
Bayram Yüksel ve Said özdemir
de MHP konusunda Fethullah Gülen
gibi düşünüyor, Zübeyir Gündü-
zalp'e de bu nedenle karşı çıkıyorlar-
dı. Adana'daki Nurcular da "tslami
Hareket ve Türkeş" kitabını dağıt-
mama kararı aldılar.
'yekaçıyorN U R S İ ' D E N B U G Ü N E
Bilinmeyen
1 İSLAM
- 3 -
ORAL ÇALIŞLAR . TOLGA ÇELİK . ERGUN GÜMRAH
• 12 Mart muhtırası Türkiye'deki dengeleri
bozdu. TÎP kapatıldı. TÎP kapatılınca denge ol-
sun diye MNP de kapatıldı. MNP'nin lideri
Necmettin Erbakan, rahatsızlığı gerekçesiyle
yurtdışına, Isviçre'ye gitti. Kapatılan Bugün ve
Sabah gazetelerinin sahibi Mehmet Şevket Ey-
gi yurtdışına kaçtı. Şule Yüksel Şenler, Necip
Fazıl gibi yazarlar ise yargılandılar.
MHP-nln Nurculara
açtıgı savaş
Buna rağmen çok büyük kitleye
yön veren Zübeyir Gündüzalp, Nur-
cu toplumunun çoğunlukla bu müca-
deleye girmesini sağlamış ve bu ça-
lışma MHP'yi olumsuz yönde etlci-
lemişti.
MHP. bu konuda sessız kalmadı ve
Sakm öner çnde^gipdeki koman-
dolar, lstanbuî 'da MHP aleyhtan bro-
şürün basıldığı matbaaya silahlı bas-
kın düzenlediler ve bütün broşürleri
alıp götûrdüler. Bununla da kalmadı-
lar, Nurculann AP'den büyük para-
lar aldıklanru yaydılar.
Türkeş bir noktada daha düğmeye
bastı; Nurculann etkili olduklan ve
onlann diğer Islami çevrelerle irtibat
sağladıklan demekleri ele geçirme
talimatı verdi. Hedef, dinci çevrele-
rin etkin olduğu MTTB idi. Mustafiı
Ok'u, dinci çevrelerin adayı olan
Burhaneddin Kayıhan'ın karşısına a-
day çıkardılar. Nurcular diğer tslamı
gruplarla birlikte Burhaneddin Ka-
yıhan'ı desteklediler ve seçimi ka-
zanması sağlandı. Kavgalı geçen se-
çimde, MHP'liler "Mflüyetci Türki-
ye!-," diye bağınrken diğerleri "Müs-
hıman Türkiye!_" sloganmı attılar.
Fettiullah COlen ajan mı?
Fethullah Gülen, îzmir'de kendisi-
ne ait bir çevre oluşturarak kendisi-
ne bağh kişilerden bır danışma kuru-
lu, dershaneler ve yurtlar meydana
getirmişti. Ama 'Ağabeyler Konse-
yi'nin tavn, Fethullah Gülen ve çev-
resinin durumunu olumsuz yönde et-
kiledi. Hiç kimsenin, Mustafa Sun-
gur'un, hele hele Zübeyir Gündü-
zalp'in tavnna karşı koyacak ve di-
renecek gücü yoktu. Gülen hakkın-
da birtakım söylentiler de yayıldı.
"Fethullah Hoca'ya dikkat edin,
ayn bir grup oiuşturma hevesinde.
Paraya ve gösterişe çok düşkün. Bu
adamdan Nurculara da, ülkeye de
fayda gelroez. Büyük ihtimalle de o
bfa-ajan. Deviet Nurculan bölmekiçin
onu kullamyor olabiMr."
Bu söylentiler bütün Nurculan
kapsayınca Fethullah Hoca'nın itiba-
n sarsıntıya uğradı ve İzmir civann-
daki çevresinden kopmalar yaşandı.
Fethullah Hoca'nın tavnndan ha-
berdar olan Mehmet Şevket Eygi,
bazı yeni çıkışlar yaparak etrafında
yeni bir cemaat toplayabileceğini dü-
şündü ve Bugün gazetesi vasıtasıyla
Müslümanlan Sultanahmet X A -
mii'ne toplu sabah namazı kılmaya
davet etti. • .
Sultanahmet camll'nde
toplu namartar _^___
12 Mart'tan sonra TİP kapatılınca denge olsun diye MNP de kapatıldı. Mehmet Şevket Eygi yurtdışına kaçarken bazı Islamcdar yargılandı.
gazetesinin tirajı 100 binden aşağıya
düştü. Bu tavra rağmen kimi Nurcu
gruplar toplu namaza katılmaya de-
vam ettiler. Özellikle Müslüm Gün-
düz, bir ekipbaşı gibi bu hareketin
içinde yer aldı.
Necmettin Erbakan
mHletvefclll seçlllyor
12 Ekim 1965'te yapılan seçimde
Konya'dan bağımsız adaylığını ko-
yan Necmettin Erbakan, üç millet-
vekiline yetecek kadar oy alarak mil-
letvekili seçildi. AP içinde kendine
yakın kimi milletvekilleriyle yakın-
laştı. Tevfık Paksu, Hüsamettin Ak-
mumcu ile kurulacak parti için bir-
likte çahşmaya girişti. Tevfik Paksu,
Hüsamettin Akmumcu ve arkadaş-
lan, Nurculardan açıkça destek al-
maya çalıştıklan için beklemek zo-
runda kaldılar.
Erbakanınpartisi: MNP
Zübeyir Gündüzalp, Paksu ve ar-
kadaşlanna yüz vermedi. Bunun üze-
rine onlar da Mustafa Sungur'un pe-
şine düştüler. Hac yolculuğuna ha-
zırlanan Mustafa Sungur, "Hele bir
kurun da görelim bakahm" cevabını
verdi. Abdullah Yeğin, Said Özde-
mir ve Bayram Yüksel 'den de destek
sağlanmış olduğu için Erbakan'la
birlikte resmi görüşmeler hızlandı.
Erbakan ve arkadaşlan "Hak geldi,
batal zail oJdu" ayetini slogan haline
getirerek Milli Nizam Partisi'ni kur-
dular.
Parti, bütün dini çevrelerde bay-
ram sevincine yol açtı. Bu coşkuya
Nurculardan da katilanlann sayısı
çokru. Seçimden birinci parti çıkan
AP, hûkümet kurma çalışmalan ya-
parken bakanlık beklentisi içinde
olan kimi milliyetçileri kabineye al-
mayınca bir huzursuzluk başladı. Bir
anda Demirel'in masonluğu günde-
me geldi. Sadettin Bügiç, Aydın Yal-
çın, Mehmet Turgut önderlığinde 72
mılletvekili, "Demirel seçimden ön-
ce Müslümanlan, seçimden sonra da
milliyetçileri tasfiyeediyor, partiyi ta-
mamen masonlara teslim edecek" di-
yerek hükümete güvenoyu verme-
meyi kararlaştırdılar.
Demirel olayı ciddiye almadı, on-
lan muhatap kabul etmedi. Ama AP
içinde ciddi bir kriz söz konusuydu.
Partiden toplu istifalar gündeme gel-
di. Bu durum karşısında Nurcular
devreye girdiler. Bekir Berk, millet-
vekilleriyle tek tek görüşüp istifala-
rından vazgeçirmeye çalıştı. 30 kadar
milletvekilini ikna etti. Demirel on-
larla birlikte eksik kalan birkaç oyu,
CHP'den transfer ederek karşıladı ve
hükümet güvenoyu aldı.
AP bölünüyor 7 -
Bu arada AP]den 41 kişi aynldı ve
Kırkbirler yeni bir partı arayışına gir-
diler. MHP ve Erbakan ise bu geliş-
melerden ümitlendi. Ama 41 'ler'den
Sadettin Bilgiç, Mehmet Turgut,
Ferruh Bozbeyiü Rasim Cinisli gibi
isimler, Celal Bayar'la görüşüp De-
mokratik Partı'yi kurma karanna
vardılar. AP'nin bölünmesi, Milli
Nizam Partisi'nin aktif çahşması,
Nurculan tedirgin ediyordu.
Seçimde umduğunu bulamayan
ve sadece Türkeş'i Adana'dan seç-
tirebilen MHP iâe,|^urçyjara^ejrıgel
atmıştı. MHP seçimde başansızdı,
ama gençliği yönlendirmekte ve ül-
kücü gençliği solcu gençlere karşı
harekete geçirip olaylar çıkarmada
başanlıydı.
MHP'liler, Türkiye'yi komünist-
lerden kurtarmak için mücadele et-
tiklerini, Türkiye için şehit düştükle-
rini söyleyerek tslamcı çevrelerin
gençlerini deetkiliyorlardı. Ülkücü-
lük, Islamcı Milli Mücadeleci genç-
leri de arasına aldı ve bu akımı iyice
zayıflattı.
Nurcular günlük
gazete çıkarıyor -
Milli Nizam Partisi'nin kurulma-
sını önlemeye çalışan fakat basara-
mayan Nurcular, tabanlarından par-
tiye kaymalan durdurmak amacıyla
günlük bir gazete çıkarmaya karar
verdiler. Yeni Asya adı verilen gaze-
te, Sfileyman Demirerin, Boğaz
Köprüsü'nün temelini attığı 21 Şubat
1970'te yayınına başladı.
Yeni Asya gazetesinden başka Ye-
ni Asya Yayınlan da kuruldu. Gaze-
Böylece Sultanahmet Camii'nde
toplu sabah namazlan başladı ve bu
hareket ülkede gündem oluşturdu.
Bugün gazetesi 100 binin üstünde ö-
raja ulaştı.
Zübeyir Gündüzalp önderliğinde-
ki Nurcu grup, bu harekete karşı çık-
tı; Bugün gazetesini boykot edip top-
lu namazlara katılmama karan aldı.
Bu tavırdan sonra toplu namaz
gösterilerinin hızı kesildi ve Bugün
tenin başına Mehmet Kuthılar, yayı-
nevinin başına Mustafa Polat getiril-
di. Bekir Berk. Mustafa Polat, He-
kimoğlu lsmail, Ahmet Şahin, Nec-
meddin Şahinergıbı isimler artık gün-
lük yazılannı gazetede yazıyorlardı
ve cemaati yanlış yollara gitmemesi
için uyanyorlardı. Bu yazılarda, M-
NP'ye kapılmamalan, AP'den kop-
( ı ; mamalan da taysiye ediliyordu.
Yeni' Âsya ismi zamanla cemaatle
bütünleşti. Zübeyir Gündüzalp'in li-
derliğindeki cemaat, o zamandan iri-
baren 'Yeni Asya Cemaati' adıyla
anıldı. Gazete cemaatin üzerinde et-
kin birrol üstlendi.
Gazetenin etkinligi artarken 29 ya-
şındaki Mustafa Polat bir trafik ka-
zasında yaşamını yitirdi. Polat, ga-
zetenin her şeyi idi ve yokluğu büyük
bir sıkıntıya neden oldu.
12 Mart muhtırası
Türkiye'nin gündemini, 1965 se-
çimlerinde 15 milletvekilliğını kaza-
nan Türkiye Işçi Partisi işgal edıyor-
du. TÎP sayesinde ilk kez sosyalist-
ler Meclis'te yer aldılar.
Yükselen sol dalga ve emekçi ha-
reketi, yönetici sınıflar açısından kor-
kutucu birgelişme olarak kabul edil-
di. Süleyman Demirerin AP'si Mec-
lis'te TlP millervekillerini konuştur-
mamak için elinden geleni yaparken
ülkücü komandolar solcu gençlerin
üzerine sürüldü. Solun gelişmesini
engellemek amacıyla bir "sag-sol ça-
üşması'' havası yaratıldı.
12 Mart 1971 muhtırası işte bu ko-
şullarda gündeme geldi. Askeri dar-
be solun üzerine yürüdü. ilk başta ts-
lamcı kesime yönelik bazı girişimler-
de bulunduysa da sonuçta darbeciler
sağcılarla ittifak yaptı.
12 Mart muhtırası Türkiye'deki ki-
mi dengeleri bozacak kadar etkiliy-
di. TtP kapatıldı. TİP kapatılınca
denge olsun diye MNP de kapatıldı.
MNP'nin lideri Necmettin Erbakan,
rahatsızlığı gerekçesiyle yurtdışına,
îsviçre'ye gitti.
Kapatılan Bugün ve Sabah gazete-
lerinin sahibi Mehmet Şevket Eygi
yurtdışına kaçtı. Şule Yüksel Şenler,
Necip Fazd gibi yazarlar ise yargılan-
dılar. Kadın yazarlardan Şule Yüksel
Şenler hapse girerken Mehmet Şev-
ket Eygi'nin yurtdışına kaçması dini
kesimde öfke oluşturdu.
Mehmet Şevket Eygi, Bugün gazetesiyle, Müslümanlan Sultanahmet Camii'ne toplu sabah namazı kılmaya davet etti.
Y A R I N
• Zübeyir Gündüzalp
ölüyor.
• Fethullah Gülen hapse
aülryor. ~^~—^J
• Generallerden
Erbakan'a: Türkiye'ye
dön, partini kur.
• Ecevit ve Erbakan.
• Süleymancılardan
MSP'ye savaş.
• Necip Fazıl Kısakürek:
Erbakan'ın boynu
vurulmah.