Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 20 HAZİRAN 2000 SALI
14 JvLJJ-iJ. LJ1\ kultur@cumhuriyet.com.tr
SAHNEDEN AYŞEGÜL YÜKSEL
Bakakahnzgiden dinozorun ardmdanHürriyet'te "Tatiı Dino'nun Ölümü" başh-
ğını gördüğümde yüreğim ısmdı. !VBna Ur-
gan'ın gidışi daha özlü biçimde dile getirile-
bilir miydi?
Birinci Dünya Savaşı sonrası tstanbul'unda
doğmuş, insan olma serüvenini Cumhuriyet
Türkiyesi'nde yaşamış, 20. yüzyılın son yılla-
nnda, 80"ini aşmışken yazdığı bir "anı" bir de
"gezi" kıtabıyla "çok satan" yazarlar listesine
kurularak yıllardır sürekli olarak kitapçılarda
satılan çok önemli 10 bilimsel kitaba imza atan
kendisi değilmişçesıne ünlenip yaşamında ilk
kez yazdığından adam gibi para kazanmış, bu
işe de en çok kendisi şaşmış bir "olay" kadın...
Yaşamı hiç de kolay geçmemiş, çalışarak ya-
şayabilme zorunluluğunu küçücük, ama güçlü
bedeninde yıllarca taşırken çevresini saran gü-
zelliklerden pay almayı hiç mi hiç ihmal etme-
miş, tek büyük şansı "sevdiği işi yapmak", en
büyük silahı da özgûrce düşünüp düşündükle-
rini özgürce dile getirmek olan, "ilkeli", "ça-
uşkan", "sevecen", "özverfli'', "ödünsüz" bir
varoluşun geçiciliğini her türlü başka çekicili-
ğe yeğ tutmuş, kendine ve tüm insanlara say-
gılı bir insan.
. Işte bu kadın, "yükselen değerier"e ulaşma
adma başka değerlerin ayaklar altına alınma-
sında sakınca görülmedığı, u
hâlâ annelerinin
raargarinini kullananiann" küçûmsenerek akıl-
lannı başlanna devşırmeye çağnldığı, küresel-
leşme duşûnü topluma şınnga edenlerin, yal-
nız eski zoolojik çağlann korkutucu canavan
değil, aynı zamanda çizgi fılmlerin ve oyuncak
dünyasının sevimli "soyu tükenmiş" kahrama-
nı olan "dinozor (dino)"a hem alay, hem haka-
ret içeren aşağılayıcı anlamlar yüklediği bir
Türkiye'de, "Var mı diyeceğiniz, ben bir dino-
zorum" diyor. Demekle kalmıyor, yazdığı
"anı" kitabıyla okuru öyle bir sürüklüyor ki pe-
şinden, "dinozor" sözcüğüne çiğnenmekten
çürümüş cikletle yapıştınlan "küçiUtücü" an-
lam düşüp yok oluyor. Mîna Urgan'la birlikte
"dinozor" olmanın keyfi yaşanmaya başlanı-
yor. "Yükselen değeıier"in şampiyonlan artık
ışlerine yarayacak yeni bir "yafta" bulmak zo-
runda...
Kaç gündür torunu yaşmdaki öğrenciler ka-
pımda. Onun hiç tanımadığı. ama bilimsel ki-
taplanyla sürekli olarak eğittiği, eğitmeyi de sür-
düreceği Ingiliz Dili ve
Edebiyatı öğrencileri... Mî-
na Urgan'ın yıllanmış pro-
fesörlüğü, örnek bilim
adamlığı, usta yazarlığı
üstüne konuşmak istemi-
yorlar. Onlar benim ara-
cılığımTa Mîna Hanım'la
aralannda bir kan bağı kur-
mak istiyorlar. "Sizin öğ-
retmeninizdi, değil mi" di-
ye soruyorlar. Biliyorum,
gün gelecek, çocuklanna
"Benimöğretmenim Mîna
Urgan'ın öğrencisivmiş"
dıye anlatacaklar. Ne mut-
lu bana. Onca yüksek ni-
teliğı arasından "öğretmen
olma'' nitelığmi öne çıka-
rıp kavramlan depreme
uğramış toplumumuzda
sarsılmaz bir "değer ölçü-
sü" olarak koruduğu için
ne mutlu Mîna Urgan'a...
Evet, Mîna Urgan be-
nim ögretmenimdi...
Ilk karşılaşma
YU1959. îstanbulÜni-
versitesi Edebiyat Fakül-
tesi'nin tngiliz Dili ve Ede-
biyatı Kürsüsü'nde 1. sı-
nıf ögrencısıyim. Kûrsüye
her yıl 200 öğrenci alını-
yor. Her yıl ya da iki yıl-
da bir yalnızca bir ya da iki
kışi mezun oluyor. Sınav-
lardan çok, "öğrenmek"
önemli. Sınavlar dersine
göre iki yılda, üç yılda bir,
yazılı ve sözlü olarak ya-
pılıyor. Sırat Köprü-
sü'nden geçmek gibi bir
şgy. Sınıflar aşın düzeyde
kalabalık; öğretim eleman-
lannın dünyasıyla öğren-
cılerinki arasuıda masallar
boyu bir uzaklık var...
Meğerse çeviri sınıflan
küçük olsun diye grupla-
ra bölünürmüş. 15-20 ki-
şilik bir sınıfta Doç. Dr.
Mîna Irgat'ı bekliyoruz.
Mîna Hanım'ın Shakes-
peareuzmanı olduğundan
falan haberimız yok. Biz
ünlü ozan ve oyuncu Ca-
hh Irgat'ın eşinin nasıl bi-
n olduğunu merak ediyo-
gat yok artık. Zor bir işi birlikte başarmak du-
rumunda olduğumuz bir kader arkadaşımız var.
Böyle başladı, böyle gitti öğretmenimizle
olan ilişkimiz. Mîna Hanım, nasıl saygı göster-
di düşüncelerimize gûnler boyu ve biz onun
onaylayacağı çeviri önerileri kotarabilmek için
ne denli yoğun bir çaba içine girdik... Öyle in-
ce eleyip sık dokuduk ki sanınm öykünün çe-
virisine son noktayı hiç koyamadık. Ama "çe-
viri'' olayının şakaya gelmediğini, bilgi paylaş-
manın önemini, öğretenle öğrenen arasındaki
• Birtakım
güzel insanlar
yaşamış
ülkemizde. Onlar
yaşamı
"özenti"ye
kapılmadan, ama
"özenle"
yaşamayı
seçmişler. Sırtlan
pek olmasa da
gözleri tokmuş.
Onlar yaşamın
getirdiği ve
beslendikleri tüm
zenginliklere
yenilerini
katmayı "insan
onuru"nun
vazgeçilmez bir
zorunluluğu
saymışlar. Mîna
Urgan işte bizim
topraklanmızda
yetişmiş böyle
bir kuşağın en
özel
insanlanndan
biri.
güven ve saygı ilişkisinin iletişım yolunda en
vazgeçilmez adım olduğunu, dayanışma olma-
dan hiçbır olumlu sonuca vanlamayacağını, kı-
sacası "öğretmenlik" sanatmın tüm ipuçlannı
biz o dostluk duygusuyla kuşatılmış çeviri der-
sinde öğrendik.
Bunca yoğun enerji alışverişine karşın hoca-
mızın edebiyat fakültesinin labirent örneği ko-
ridorlanndaki hangi odada oturduğunu hiçbir
zaman öğrenemedik. Hoca odalan kutsal uzam-
lardan sayılırdı bir zamanlar.
— ruz.
Içeri girdi. Sade giyim-
li, süssüz makyajsız, er-
ken kırklannda bir hanım.
Bir iskemle çekip yanımı-
za oturdu. Elinde SaftFa-
ik'in "SonKuşlar"ı. San-
ki birlikte yıllardır çalışan
meslek erbabıymışız gibi,
"Çok işimizvar, çocıddar"
dedi; "Sait Faik'in bir öy-
küsünü Ingilizceye çevir-
memizgereklL Ancak, ka-
fa kafaya verirsek başara-
biliriz bunu." Karşımızda
o davudi sesli ozan-aktör
Cahit'in kimbılir kaç dil-
ber arasından seçip aldığı-
nı merak ettiğimiz Mîna Ir-
ŞefLeonardSlatldn, BBCSenfoni Orkestrası'm birincişefliğini üstkniyor
Mustafa ve Zeynep daha küçücüktü. Mîna Ir-
gat bir süre sonra 147'ler fiyaskosunun kurba-
nı olarak aramızdan aynldı. (Gidişiyle dönüşü
arasında yaşadıklannı "am"larda okuduk yıl-
lar sonra.) Döndüğünde Mîna Urgan'dı. Profe-
sördü artık. Geçen yıllar içinde, emekliliği ge-
rektiğinden birkaç yıl daha öne alarak araştır-
macılık ve yazarlık üstünde yoğunlaşt. Ama hep
Mustafa'nın ve Zeynep'in annesiydi... Musta-
fa ozan, Zeynep tiyatrocu.
Araya yıllar girdi. Ben Ankaralı oldum.
Ömür'le Özgûr'ü büyüttüm. Yıllar içinde ne
zaman karşılaşsak, hep Mühürdar'daki evinin
balkonundan güneşin denize batışını izlemeye
çağırdı. Güneşin doğuşunu ve. batışını ender
izleyebildiğim yıllardan geçiyordum. Sonunda
Mühürdar'daki eve gidebildiğimde Mîna Hanım
Bodrum'daydı. Balkona son yirmi yıl içinde
turnelerle Ankara'ya geldiği için birlikte ola-
bildiğimiz Sevgili Zeynep'le çıktık. Gün orta-
sıydı, yağmur yağıyordu.
Son karşılaşma
Tam iki yıl önce bir haziran günü. Yıllardır
bir türlü gerçekleşemeyen buluşma Bodrum'da
oldu. Bodrum'daki güzelim evinin minicik taş
oyalı avlusunda bir öğle üstü. Değerli zamanı
boşa geçirmemek için ön çalışma yapmış. "Bi-
Byor musun, düşündüm de onca vıllık üniversi-
te öğretmenliğim içinde, benimle doğru dürüst
bıtirme tezi vapmış bir iki öğrencimden biriy-
din" dedi. "İşi zora koştuğumuz için Berna ile
benden kimse tez almak istemezdLSen buna ce-
saret ettin, üstelik de çok iyi yah^n"
Yüzümün kızardığı neyse ki sıcaktan belli ol-
madı. O zamanlar kendimi "baş\r
apıtı''m üre-
ten yaman bir yazar sandığımdan, genellikle 50
sayfa uzunluğunda olması gereken bitirme te-
zine 200 sayfalık malzeme katmıştım. Tezi oku-
ması için Mîna Hanım'a verdikten sonra gün-
ler, haftalar, bir iki ay geçti. Hocadan ses yok.
(O zamanlar şimdiki çocuklann yaptığının ter-
sine, sabah verilenin hesabını akşama sormak
saygısızlık sayılırdı.) Sonra bir gün benim tez
kırmızı kalemle gelincik tarlasına döndürül-
müş, ama kabul edilmiş olarak geldi "Amma
da uzun yaznuşsın, düzeltmesi çokzaman aldı."
Öyle kızmış ki tezi beğendığıni bile söylemı-
yor. (Kızgınlığı geçtikten 34 yıl sonra, ancak
şimdi söylüyor.) Alabildi-
ğine titiz, sorumluluk duy-
gusu uç düzeyde bir hoca-
dan, dört öğrenciye vere-
bileceği zamanı çalmışım
'Önemli olanbugün yaptığınızdır'
S.RAYANYİRMİBEŞ
Philarmonia Orkestrası'nın 1997'denbu
yana birinci konuk şefi olan Leonard Slat-
tdn, 28. Uluslararası Istanbul Müzik Fes-
tivali'nin konuğu olarak îstanbuFdaydı.
Dünyanın birçok yerinde yönettiği kon-
serlerdeki yaratıcı program seçiminin ya-
nı sıra klasik, romantik ve 20. yüzyıl re-
pertuvarlanru olağanüstü yorumlamasıy-
labüyük beğeni toplayan Slatkin'in, 15 ve
16 Haziran'da Aya trini'de yönettiği kon-
serlerde Beethoven'ın yanında çağdaş bes-
tecilerden Aaron Copland ve
James McMiBan'ın eserleri
yer aldı. Los Angeles'ta mü-
zisyen bir ailenin çocuğu ola-
rak dünyaya gelen Slatkin 2.5
yaşında kemanla kariyerine
başlamış.
- Ekim 2000'den itibaren
BBC Senfoni Orkestrası'nuı
birinci şefliğini üstleneceksi-
niz. Philarmonia Orkesrra-
sı ndaKi konukşeflfgınız sons mîereceK*
LEONARD SLATKIN - Üç yıl önce
BBC ile ilk kezbir festivalde konuk şef ola-
rak üç konser için bir araya geldim. Çok
sık çahşmadık ama iyi anlaştık. Philarmo-
nia'ylaolan ilişkimden de iyi diyebilirim.
Geçen yaz ise BBC ile yaz programı yap-
tık. BBC, sanınm iki tarafin da aldığı haz-
zı gözlemledL 2 hafta sonra telefon aldım.
BBC Senfoni Orkestrası'nın baş şefliğini
yapıpyapamayacağımı sordular. "Herşey
organize edfldi, gel" dediler. Philarmonia,
çalışmaktan tat aldığım daha geleneksel
tarza dayalı bir orkestra. BBC'de ise beni
yerleşmiş birrepertuvarve birçok yeni mü-
zik bekliyor. Bir televizyon kuruluşuyla
çalışmak heyecan verici olacak. 1996'dan
bu yana Washington Ulusal Senfoni Orkest-
rası'nın da şefliğini yürütüyorum. 20 haf-
ta Washington, 18 hafta BBC için çahşa-
cağım. Konuk şeflık için çok vaktim olma-
yacak.
- Repernrvan naai belirHyorsunuz?
-Konsere göre değişiyor. Baş şefseniz bü-
tün sezonun repertuvannı dengeli bir bi-
çimde ayarlamalı, adetabir restoran şefi gj-
bi spesiyalleri de listeye dahil etmelisiniz.
Konuk şefseniz ne yapıldığına odaklan-
manız gerekiyor. Philarmonia'nın ses ko-
rosu olduğundan yapacağınız konserinku-
rallan çok belirgin değil. Saîon dışında da
• "Oscar alırsanızfılm hemen tehrar vizyona girer.
Klasik müzik Gmmmy'si kazanırsanız törenden sonra
çıkan repertuvar bir daha ele alınmaz. Bugün kayıt
endüstrisi çok iyi koşullarda değil. Birçokşirket,
klasik müzik kaydı yapan iyi isimleri bile istemiyor.
Halka ulaşmak için Internet ve video teknolojileri gibi
yeniyollar bulmak gerekiyor!'
-16Haziran'daPhflarmonia Korosu'mın
da yer aldığı bir konser yönettiniz. Koro-
nun yer aldığı bir konser yönetmenin diğe-
rinden farkı nedir?
- Birçok insanla bir aradasınız. Genelde
harika bir repertuvar var. Koro olduğu za-
man sözle birleşen müzik, besteciyi size da-
ha yakm kılıyor. Diyelim ki 9. Senfoni'yi
korosuz çalıyorsunuz; bunu sadece mü-
zikle yapmak da mümkün. Bazen metnin
anlamını çıkarmak biraz zor. Içenğe ulaş-
mak, bestecinin düşünce kapılarmı arala-
mak ve bütünlükte huzurvereni yakalamak
imkânı bazı toplumlarda müm-
kün, bazılannda mümkün ol-
muyor. Öte yandan koro, or-
kestradan kopuk oimamalı, ya-
km konumlanmalılar ki bizi
duysunlar.
- 50 kez Grammy adayı oi-
nBtşsunoz vc4kezödülüainuş-
- ofabütr: Repertavannı oluşturacagımz or-
kestra ve koşullar kendini sunar. Örnegin
tngüız bestecilerin neler yaptıklarım, bu-
günkü müzikte neler olduğunu takip et-
mek sizi popüler bir repertuvar oluştur-
maya götürür.
- Şeflikte nasıl karar kıldmız?
- 2.5 yaşmdayken kemanla başladım. 8
yaşındayken piyanoyu seçtim. 19 yaşında
şefliğın benim için daha iyi olduğuna ka-
rar verdim. îlgimi çeken iki meslek kolu
vardı; biri spor yaymcılığı, diğeri ise yap-
makta karar kıldığım şeflik. Bu arada üç
yıl radyo programcılığı da yapüm. Şeflik,
yönetmenliğe benzeyen bir meslek. Hâlâ
bazen piyanonun başına oruruyorum ve o
zaman iyi ki devam ettirmemişim de şef
olmuşum diyorum.
- Akademi ödülü kazanırsa-
nız fılm derhal tekrar vizyona
girer. Klasik" müzik üzerindenj
GTarnmy—
alırsanız törenden sonra çıkan repertuvar
bir daha ele alınmaz. Bugün kayıt endüst-
risi çok iyi koşullarda değil. Birçok şirket,
klasik müzik kaydı yapan iyi isimleri bile
istemiyor. Kayıt yapmak zor. Halka ulaş-
mak için Internet ve video teknolojileri gi-
bi ilginç ve yeni yollar bulmak gerekiyor.
Ödüller, heykelcikler durduklan yerden
tabîi ki gözüme güzel görünüyor. Başka in-
sanlann oyuyla buna layık görülmek gü-
zel. tnsanlann, yaptığınız kayıttan veya
konserden keyif almasını sağlamak hoş bir
duygu. Seslendirdiğiniz parça aklımzda
bir fotoğraf gibi kalıyor. Geçen günlerle par-
çanın kafanızda şekillenmesi de değişiyor.
Ama önemli olan, bugün ne yaptığınız;
yann nasıl olacağı değil.
1 ( _ . ^ *
Sohbet açılıyor. Demll
çay, vişneli mekik. Mîna
Hanım'ın yanından ayır-
madığı küçük makasla iki-
ye kesip yanm yanm, be-
nim bütün bütün içtiğim si-
garalar... "Kitaplannı,ya-
zılannı biliyorum, iyi şey-
ler yapıyorsun, çok mutlu
oiuyonım (Sevinçten uç-
sam mı, sevgili hocam~)
ama şimdi en çok kocam,
çocuklannı, öğrencilerini
merakedryorum,bana on-
lan aniat" diyor. Onun ya-
şamı tüm cepheleriyle al-
gılama ve değerlendirme
yeteneğinin bir gösterge-
si. Yazdığıma çizdiğime
değil de, insan olarak var-
dığım noktaya, toplu bir
not verecek sanki. Bu ka-
dın nasıl bu kadar akıllı,
duyarlı, incelikli olabili-
yor?
"Anılar"ını neden bu
denli sevdiğimi soruyor.
Daha önceki yazımdaki
"teşhis"lerimi yeterli bul-
muyor. "Bumilletbukita-
bı neden böyle sevdi,anla-
madım gitti" demeyi sür-
dürüyor. "Gezfler" o sıra-
da kafasında planlanmış.
Ama o bana benim konu-
lanmdan söz ediyor. Üstü-
ne incelemelerim olan iki
büyük yazara, Haldun Ta-
ner ve Melih Cevdet An-
day'a ilışkin tanıklıklarmı
dile getiriyor. Butanıklık-
lan bilmeyi hak ettiğimi
düşünüyor... Gün bitiyor.
Gerisini biliyorsunuz.
Birtakım güzel insanlar
yaşamış ülkemizde. On-
lar yaşamı "özenti"ye ka-
pılmadan, ama "özenle"
yaşamayı seçmişler. Sırt-
lan pek olmasa da gözle-
ri tokmuş. Onlar yaşamı,
tüm şiddetine karşın, hü-
zünlü veya coşkulu bir ez-
guıııı luzgaı ında yaşaına-
yı bilmişler. Onlar yaşa-
mm getirdiği ve beslen-
dıklen tüm zenginliklere
yenilerini katmayı "insan
onuru"nun vazgeçilmez
bir zorunluluğu saymışlar.
Mîna Urgan işte bizim top-
raklanmızda yetişmiş böy-
le bir kuşağın en özel in-
sanlanndan biri.
Mîna Urgan benim ög-
retmenimdi, çocuklar. On-
dan durmadan yeni şeyler
öğrendim, öğreniyorum.
Yaşamla bu kadar güzel
hesaplaşmış bir başka
"dinozor"a bir daha rast-
larmıyım, bilemiyorum...
YAZI ODASI
SELİM ÎLERİ
Eczaneler (II)
1960'larda, başımda kavak yelleri esen yeni-
yetmeliğimde, teyzem Pendik'te eczane açınca,
benim de kısacık bir eczane çıraklığı dönemim
oldu. Pendik'te hepsi topu birkaç eczare oldu-
ğundan, teyzemin Yeni Eczane'si her üç beş ge-
cede bir nöbete kalır, ben de teyzemle birlikte ka-
lırdım.
Bir yaz dönemiydi, hayatımın en güzel yazla-
rından biri. Sayfıye kimliğini yitirmemiş Pendikte
yaz hep evlerin dışında yaşanır, şenlik olup çıkar-
dı. Bahçelerde yaz sinemalan, kapı önlerinde çay
içmeler, geceyarısı poğaçalan...
Teyzemin eczanesinde en sevdiğim yer, arka-
daki bölümdü. Orada küçük ecza dolaplannda
şiddetli, orta dereceli, hafif zehirlerin şişeleri du-
rurdu. Etiketler renk renkti. Küçük terazi. Bir de
güllâç kılıklı kaşeler filan.
ölçek ölçek tozlar konur, sular eklenır, ilâç ya-
pılırdı. Yapım süresınce sanki derin bir sessizlik
hissolunurdu.
Eczaneterden kolonya alınırdı. Bu kolonyalar şim-
dinin markalı hazır kolonyalanndan başkaydı ve
eczacı, yine ölçerek biçerek kolonyayı kendisi
hazırlardı. Küçük, donuk, metal şişelerdeki yo-
ğun esanslar galiba tuvalet ispirtosuyla seyretti-
liyordu.
Zaten her eczacının kolonyası beğenilmez, ec-
zacının lımonçıçeğıne, lavantaya kıyamadığı söy-
lenirdi.
Bu kolonyalann, şimdi birçoğunu hatırlayama-
dığım, güzel adlan vardı. Yan yana şişeler, şişe-
lerde açık, uçuk sandan kavuniçiye, hatta kızıla
renkli sular. Etiketlerde adlar; Istanbul Geceleri,
Itır, Fujer...
Şişenizi kendiniz getirecektiniz, limonçiçeği is-
tiyorsanız ondan, lavanta istiyorsanız lavanta-
dan. Böytece evlerin eski kolonya şişelen birer
emektar gibi yaşamalarını sürdürürdü.
Kadıköyü'nün bir eczanesi daha o zamanlar,
yani 1960 öncesi, pudra, parfön -evet, o yıllann
deyişiyte 'parfön'- ve sabun satardı. Annem Chat
Noir pudrasıyla Soir de Paris parfönü kullanırdı.
Gerçi çok daha pahalı parfönler vardı ama, ai-
le bütçemiz ancak Soir de Paris'ye yetiyor olma-
lıydı. (Herzaman Pans derken, bu kolonyanın Pa-
ris'ini 'Pari' diye okumamıza anlam veremez-
dim.)
Sonralan annem, Soir de Paris'yi de alamaz ol-
du ve eski, boş, hepsi menekşe renkli, gümüşî
kapaklı Soir de Paris şişelerine limon kolonyası
gelip yerleşti.
Çocukluğumun evinden Yardley marka talk
pudrasını, gül kokan pembe bir sabunu da gö-
zümün önüne getırebılıyorum.
Eczanelerde, yaz gelınce, tek bir deniz topu var-
dı. Belki başka deniz toplan da vardı ama, onlar
şişirilmemiş dururdu. Şışkın deniz topunun renk
renk dilimleri bana çok çekici gelirdi.
Bunlar bir rüyada gördüğümü sandığım ecza-
.jı^Jerin küçük şıklıkları, ufaktefek süsleriydi. Bir-
•~çoTTşey"gibı sfınîp ğrtftef." Bugünön marRâlarT"
ambalajlar, göstenşler dünyasında hiçbir özellik-
leri kalmadı. Tasarruffiknninyerini savurganlık eko-
nomisi alırken o şiırlı anlamlan da şüphesız sö-
necekti.
Şimdi hatırlıyorum, Bahariye'deki eczaneden
öksürük şurubum alınırdı. Bu şurubu, kargaak bur-
gacık yazılı reçeteyi sökerek eczacı hazırlar, biz
de akşamüstü gidip alırdık.
Günün birinde adlı sanlı ilâçlardönemi çıkagel-
di. öksürük şurubum ansızın, okunması, söylen-
mesi hayli zor, yabancı dilden bir ad edindi. Ar-
tık ondan içiyordum.
Adlı sanlı ilâçlar, kutular, ambalajlar saltanatıy-
la eski eczaneler döneminın sona erdığını nerden
bilebilirdik. Biz yine hep aynı eczanelere gıdip gel-
diğimizi sanıyorduk. Ama ilâçlar gibi ilişkiler de
değişiyordu. Kalabalık şehirde eczacı yakın ah-
babınız değildi artık. İlâç alırken havadan sudan
konuşacak vakit yoktu.
Asabî hanımlann ikide birde tutan çarpıntılan-
na iyi gelsin diye damla damla içtıklen Nevrolce-
mal -bu ad, bir mutluluk gibi gülümsetiyor beni
hâlâ- çoktan yapılmaz olmuş; Nevrolcemal'den
şifa bulan hanımlara Nevrolcemal'sizliğin yasını
tutmak kalmıştı...
Takvimde lz Bırakan:
"Bekçiler! llişmeyin, uyandırmayın serserileri!
Park onlanndır. Yalnız gözkulak olun, yeter." Sa-
it Faik Abasıyanık, "Parklann Sabahı, Akşarnı,
Gecesi" (Havuz Başı).
Fazıl Say ve Kudsi Ergımer
Caz Festivali'nde
• Kültür Servisi - 7. Uluslararası Istanbul Caz
Festivali, 12 Temmuz'da Lütfî Kırdar Kongre ve
Sergi Sarayı'nda ilginç bir konser gerçekleşecek.
Konserde yurtdışında müzik alanında yaptıklan
başanlı çalışmalarla tanınan piyanist Fazıl Say ve
neyzen Kudsi Erguner, caz ile Türk müziği
arasında özgün bağlantılar yaratarak Türkiye'de
ilk kez bu konserde doğu ile batınm 'jazz'ca
buluşmasmı gerçekleştirecek. Say ve Erguner, '
piyano ve ney gibi iki zıt enstrümanı kullanarak
seyircilere sıradışı bir müzik serüveni yaşatmaya
hazırlanıyorlar.
2. Foça Çevre Kısa Hlm Günlarl
• Kültür Servisi - Ulusal Çevre Kısa Filmleri,
Uluslararası Çevre Kısa Filmleri ve Belgeselleri
gösterimi, Sinema ve Çevre konulu söyleşilerin
^jlacağı 2. Foça Çevıe Kısa Frhn Guııleri, 5-9——
Temmuz tarihleri arasında düzenlenecek.
Belgesel Sinemacılar Birliği'nin desteğı ile
çeşitli ülkelerden ve Türkiye'den çevre konulu
kısa film ve belgeseller, Foça'nın tarihsel mekânı
Beşkapılar'da izleyicilere ücretsiz olarak ^- :
sunulacak. Aynca festival kapsamında yapılacak
tüm söyleşi ve açıkoturumlar, Internet'ten canlı
olarak dinlenebilecek.
Nemput Dağı'nda pan flüt Konseri
• Kültür Servisi- Çukurova Devlet Senfoni
Orkestrası'nın 26 Haziran Pazartesi günü
Nemrut Dağı'nda, güneşin doğuşu ile birlikte,
tannlann heykellen arasında verecekleri konseri,
Emin Güven Yaşlıçam yönetecek. J.Strauss'un
üç valsinin ve pan flüt için düzenlemelerin yer
alacağı programda, solist pan flüt sanatçısı
Marin Gerass olacak.