Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 7 HAZİRAN 2000 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI / ekonomi(« cumhuriyet.com.tr 13
BABALAR İÇİN
• TOMMY
HILFIGER'da "genç ve
nüıu genç" babalar için
hediye atternatifleri
buJunuyor. Hawai
gömlekJer. ctpli
pantolonlar. ebru desenü
şortlar, dik yakalı ceketier,
marangoz pantolonlarla ve
pilot gözlüİder, yaz
gûnlerinde babalann
gardrobunu süsleyecek
seçenekkr arasında yer
abw.
• CAPITOLde "babalar
ve çocuklar" defılesinde
ünlü mankenler biraraya
geldi. Bugün Capitol'de
düzenlecek ünlü
mankenlenn katılacağı
def ilede, babalar günü için
en güzel mesajı gönderen
ailesiyle birlikte bir hafta
tatil kazanacak. Aynca
"Adam olacak çocuk"
resim yanşmasınm
sonucunda kazanan küçük
ressamlar da düllennı
alacak.
• ÇARŞI
MAGAZALARI Babalar
Günü'nde ayakkabı
reyonundan 2 çıft erkek
ayakkabısı veya erkek
reyonundan toplam 50
mılyon hralık alışveriş
yapanlara, 10 milyon lira
indmm olanağı bukjnoyor.
12-18 hazrran tarihleri
arasında biri Eau de
Toilette olmak üzere iki
Paco Rabanne XS alanlara,
7 adct küçük cam şişe
içinde toplam 50 ml'lık
XS parfiim armağan
edıliyor.
• KFC restaurantlanna
Babalar Günü'nde
babalan ile birlikte
gelenlere kendi
yiyeceklerini aknklannda
babalanmn sandöviçi
ücretsiz olarak ikram
edilecek.
• DESA ürünleri Babalar
Günü'nü için yûzde 20
indırimli uyguluyor. Çanta,
valiz, kemer, ayakkabı,
konfeksiyon ve hediyelik
eşya alanlanndaki ürünler,
25 Haziran tarihine kadar
indirimli olarak satılıyor.
• ERMENEGILDO
ZEGNA'nın
kokksıyonunda Babalar
Gûnü için hediye
alternarifleri buhınuyor.
Koleksiyonda, tişört,
gömlek, kravat, maşo,
kemer, çorap ve deri
aksesuaıiar yer alryor.
• PİZZA HUT, Babalar
Günü'nde restorana gelen
tüm babalara bedava pizza
ikram edîyör. t8
Haziran'da babalan ile
birlikte Pizza Hut'lara
gelenler "Babalar günü
özel menüsü'"nü sipariş
verdiklerinde babalan için
de bir pizzayı ücretsiz
olarak alacaklar.
• BLLMONU Kl V İLKA
Demirel'in, Yiğit ve Çağlar aracılığıyla kendi şirketlerine para aktardığı öne sürülüyor
Banka boşaltmada dayanışma
• Hazine murakıplannın
raporunda, kendi şirketlerine
yasal sınırlamalar nedeniyle
kredi kullandıramayan
Demirel'in bu yolu aşmak
için 'back to back'
kredilendirmeye giderken
Korkmaz Yiğit'in bankası
Bank Ekspres'le yoğun
ilişkiye girdiği belirtildi.
HACERGEMtCİ
Hükümet, IMF ve Dünya Banka-
sı 'nın baslalan ile mali sistemini ma-
saya yatınrken halen Tasarruf Mev-
dnatı Sigorta Fonu kapsamında yer
alan 8 bankayla ilgili Hazine mura-
kıplan tarafından hazırlanan rapor-
lar, bazı banka sahiplerinin bankala-
nnın içını boşaltmak için kullandık-
lan yöntemleri de ortaya koyuyor.
Gece yansı operasyonu ile 22 Aralık'ta
Fon'adevredilenEgebank'taYabyaMu-
rat Demirel'in, banka kaynaklannı ken-
di şirketlerine aktarabilmek için Kork-
maz Vlğit, Cavit Çağlar ve Zeytinoğhı
Grubu'nun bankalannı kullandığı ileri
sürülüyor.
Hazine murakıplan tarafindan hazır-
lanan 23 Mart 2000 tanhli rapora göre
Murat Demırel, bankacılık sistemınde
'back to back' olarak adlandınlan bir
yöntemle toplam 100 milyon dolan ken-
di şirketlerine aktarmış.
Raporda, yasal sınırlamalar nede-
niyle kendi şirketlerini kredilendire-
meyen Demirerin, sistemde yer alan
başka bankalarla anlaşarak onlann şir-
ketlerine kredi verdiği, kendi şirkeüe-
rinin de bu bankalardan aynı miktarda
İDemird Grubu firmaianryn diğer
bankalardan kuNandığı krediler
BANK EKSPRES
Gfup FırmaAdı Tutar$
Egebank taraftndan
diğer grup firmalarına
kullandınlan krediler
Firmaadı Tutar$
Demiral ' Dempane)A.Ş.
Demete
Demyapı
Demser
llenlthalat
özteksTekstil
Dereks
UkyaTur.
8.000.000
7.000.000
7.5O0.OO0
7.5O0.0OO
8.000.000
7.750.000
7.250.000
7.000.000
Korkmaz Ykjit Kareınşaat
Boyut
Uçgen
Kelebek
Gür. Inş.
Utku Inş.
LâlGıda
SetGrup
8.000.000
7.000.000
9.000.000
6.000.000
8.500.000
7.500.000
7.500.000
6.750.000
ESBANK
Demiref
•
•
•
İNTERBANK
Otomobilcılık
Föy Otomotıv
Ege Fin. Kiraiama
•
60.000.000
13.000.000
6.800.000
1.000.000
2.000.000
2İ800.000
Zeytinoğlu
•
•
Eston (nş.
Zeytinoğlu Hld.
Kümaş
EsFın.Kir.
60.000.000
3.900.000
5.500.000
10.400.000
3.000.000
22*00.000
Demırel Dempa 900.000 Ça§tar NergısH. 900.000
ve geri dönüşü aynı tarihlerde oldugu
tespit edilen krediler kullandığı ifade
ediliyor.
Hazine murakıplannın raporu ile Ege-
bank'tan 640 milyon dolan kendi şir-
ketlerine aktardığı öne sürülen Yahya
Murat Demirel, bunun 100 milyon do-
larlık bölümünü back to back kredilen-
dirme yolu ile yapmış.
Kendi şirketlerine yasal smırlandır-
malar nedeniyle kredi kullandıramayan
Demirel'in bu yolu aşmak için back to
back kredilendirmeye giderken Kork-
maz Yiğit'in bankası Bank Ekspres'le gir-
diği yoğun ilişkiye dıkkat çekilen rapor-
da, bu yolla Yiğit'in Demirel'in şirket-
lerine 60 milyon dolar kredi verirken
Demirel'in de Yiğit'in şirketlerine aynı
miktarda kredi kullandırdığı ve bu kre-
dilerin geri dönüş tarihlerinin aynı oldu-
ğu ifade ediliyor.
Raporda, yine Fon bünyesinde olan
ve Zeytinoğlu Grubu'na bağlı olan Es-
bank'tan Demırel şirketleri 22 milyon do-
lar kredi kullanırken Zeytinoğlu Grubu
şirketlennin de Egebank'tan 22 milyon
dolar kredi aldığı kaydedildı.
Aynca Demırel, bankayı kendi şirket-
lerine kaynak aktarma aracı olarak kul-
landığı savı ıle hakkında onlarca dava açı-
lan Cavit Çağlar'ın Interbank'ından Dem-
pa ıçın 900 bin dolar kullanırken Çağ-
lar'ın da Nergis Holding adı ile Ege-
bank'tan aynı miktarda kredi almasının
altı çiziliyor. Demirel'in banka sahıbi
büyük holdinglerle de yine 12 milyon do-
larlık aynı şekilde kredi alışverişi oldu-
ğu belirtilıyor.
işçi ve memurbütçeyisırüadı
ANKARA (AA) - Ücretli-
ler, 1990-99 döneminde 59.9
milyar dolar gelir vergisi öder-
ken, bordro mahkûmlan ola-
rak nitelendirilen işçi ve me-
murlar son 10 yılda bütçeyi
adeta sırtladılar.
GelirlerGenel Müdürlüğü
verileri üzerinden yapılan he-
ı saplamalaragöreVdevfetme-'
) murian ile kamu ve özel sek-
törde çahşan işçiler, son lOyıl-
lık dönemde, ortalama 11 bin
980 dolargelirvergisi ödeme-
sinde bulundular.
Ocretlilenn ödediği toplam
verginin yıllık ortalaması ise
6 milyar dolara ulaştı. İşçi ve
memurun 1990'da ödediği
gelir vergisi, söz konusu yıl-
daki ortalama dolar kuruyla
5 milyar 2 milyon dolar ola-
raibdMehdi. Büfckam, 1991
ve 1992 yıllannda 6 milyar do-
lamı üzerinde seyretn. 1993'te
7 milyar 443 milyon dolar
olarak tespit edilen ücretler-
den alınan gelir vergisi,
1994'te 4 milyar 316 milyon
dolara dûştûyse de, 1995 'ten
sonra yeniden yükseldi.
37 trilyon vergi
Böylece, işçi ve memurla-
nn 1990-1999 yıllannda üc-
retlerinden ödediği gelir ver-
gismintoplamı da, 59 milyar
900 milyon 786 bin 74 dola-
ra yükseldi. Bu şekilde, işçi
ve memurlann günlük hayat-
ta ödediği diğer vergiler bir
tarafa, sadece ücretleri üzerin-
den 10 yıllık süreçte ödedik-
leri gelir vergisi, bugünkü de-
ğeriyle 36 katrilyon 958 tril-
yon 785 milyar lira düzeyine
çıktı. 2000 yıh bütçesinin 46
katrilyon 702 trilyon 436 mil-
yar lira oldugu dikkate alın-
dığında, ücretlilerin Hazi-
ne'ye katkısı da çarpıcı şe-
kilde gözler önüne serildi.
RAPORDAN
• BankEkspres ile karşjflklıkredi-
lendirme sonucunda Demirel Gnıbu
firmalarına 24 Eyiül 1998 tarihinde
kuüandınlan kredflerden Dempanel,
Demeks, Demyapı ve Demser'e kul-
landınlan kredi rutarlannın aynı gün
Demyön HoldingAŞ'nin Egebank AŞ
MerkezŞubesTndeki mevduathesabı-
na EFT ile virman yapıldığı, kredi tu-
tariaraun yine aynı gün Egebank ta-
rafindan DemywıHokfingAŞ'nin Bank
Ekspres MerkezŞubesi'ndeki hesabt-
na EFT ile virman olarak geri gön-
derüdiği tespit edilmiştir.
• Bu hesaptan, 25 Eylül 1998 ta-
rihinde 2.300 milyar lira, 28 Eylül
1998 tarihinde 3.040 milyar lira, 29 Ey-
lül 1998 tanhinde ise 3.052. milyar
TL'nin Demirel Grubu çalışanlann-
dan NaO Topçu tarafından çekildiği
ve çekilen tutarlann Yahya Murat De-
mirel'in aynı tarihlerde hesabına ak-
tanlan paralar ile uyumlu oldugu gö-
rülmüştür.
• Egebanktarafindan 29E\«11998
tarihinde Korkmaz Yiğit firmalarına
kullandınlan 30 milyon dolaruk kre-
dmin karşüığmda olmak üzere Bank
Ekspres tarafından yine aynı tutarda
ortakhk yapısı ve faaliyet adresi ile iş-
tigal konusu beDi olmayan tleri ttha-
tat, ÖzteksTekstfl. DereksTekstfl w Uk-
ya Turizm adiı 4 firmaya kredi kul-
landınkuğı betirlenmiştir.
• Lıkya Turizmdışındaki üç firma-
ya yapılan, bankaca usul ve teamül-
lere aykın şekilde kasa ödeme fişle-
rine kirnlik bilgisi ve çekenin imzasının
alınmaması nedeniyle kimin tarafın-
dan çekildiği belirlenemeyen ödeme-
lerin Egebank Merkez Şubesi'nde Mu-
rat Demirel, Ayje Nur Esenfcr ve Atfl-
la Aksoy'un hesaplanna yatınlan tutar-
larla denge sağladığı tespit edihniştir.
• BukisilerinDemirel'leiaskileri
göz önünde bulundurulduğunda his-
sedan belM olmayan 4 firmaya Bank
Ekspres tarafindan kullandınlan kre-
di tutarlannın Y.Murat DemireJ'e ak-
tanldıgı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Panrvan ve adresi belli olmayan, ayn-
ca kredibUitesi bulunma>an firmalara
back to back kreditendirme yoluyla
nedenotonişieınJeügiietarakTCX503
w50<Vl. maddderi uyanncahaklannda
mevzuat raporu tanzün ediimiştir.
Aktanlan kaynak tutannda geçen yıla göre dolar bazında yüzde 18 düşüş olacak
Tanm kesimi reform kurbanıANKARA (ANKA)-Hükü-
metin, Dünya Bankası ve
IMF'nin zoruyla uygulamaya
koyduğu tanm programı gere-
ğince, girdi desteklerinin dü-
şük tutulması ve destekleme fi-
yatlanndakı artışın hedeflenen
enflasyonla sınırlandınlması,
tanm sektörüne yönelik kay-
nak aktanmını bu yıl dolar ba-
zında yüzde 20'ye yakın azal-
tıyor.
Destekleme alımlan, görev
zaran ödemeleri, sermaye öde-
neği, prim ödemesi, girdi des-
teği gibi yollarla, 1999 yılında
4 milyar 79 milyon dolara ula-
şan tanm sektörüne aktanlan
toplam kaynak tutannın, bu yü
3 milyar 357 milyon dolara çe-
kilmesi öngörülüyor. Bu da ta-
nm kesimine aktanlan toplam
kaynak tutannda geçen yıla gö-
re dolar bazında yüzde 18 ora-
nında bir kısıntı yapıldığına işa-
ret ediyor.
Geçen yıl tanma bütçeden
doğrudan 730.4 trilyon lira ak-
tanldı. Bunun 131.1 trilyonunu
ilgili kamu kuruluşlanna görev
zaran ve sermaye ödemeleri
oluşturdu.
2000 projeksiyonu
Bu yıl tanm sektörüne doğ-
rudan bütçeden yapılacak aktar-
manm 675.9 trilyona çekilme-
si öngörülüyor. Bu kapsamda
Enflasyon hedefi yüzde 25
llk 5 ayda gerçekleşen oran yüzde 18
Fryatlardaki artış
Buğdayda yüzde 24
Mazotta yüzde 138
Gübrede yüzde 128
Ekmekte yüzde 125
LÜkümet, Ziraat Bankası'nın önceki yıllardan kalan görev zaran
alacaklarına uygulanan faizi de "tanm sektörüne yapılan ödemeler"
içerisinde göstererek rakamı olduğundan 3-4 kat daha fazla gösteriyor.
görev zaran ve sermaye öde-
meleri 100 trilyona çekilecek.
Bu yıl tanm sektörüne, bütçe-
den görev zaran, prim, girdi
desteği ve destekleme alımlan
yoluyla toplam 1 katrilyon990.9
trilyon liralık (3 milyar 357 mil-
yon dolar) kaynak aktanlacagı
hesaplanıyor.
Bu arada hükümet, Ziraat
Bankası'nın önceki yıllardan
kalan görev zaran alacaklarına
uygulanan faizi de 'tanm sek-
törüneyapılan ödemeler' içen-
sinde göstererek rakamı oldu-
ğundan 3-4 kat daha fazla gös-
teriyor. 1999 yılında tanm ke-
simine destekleme alımı, prim
ve girdi desteği gibi isimlerle ya-
pılan 4 milyar 96 milyon dolar-
hk ödemeye, Ziraat Bankası 'nın
görev zaran alacaklanna yürü-
tülen faizler de eklenerek top-
lam 18 milyar 328 milyon do-
lar olarak hesaplanıyor. Bu yol-
la tanrrun kamuya olan yükü
kâğıt üzerinde arttınlıyor.
ZİRAAT OPALARI
MoUyeÜer,
enflasyonu
solladı
İZMİR (AA) - Türkiye
Ziraat Odalan Birliği'nin
(TZOB) yaptığı buğday
fiyatı değerlendirmesinde,
girdi artış oranlan ve 1 kilo
buğdaydan elde edilen
gelirle alınabilen mal
miktarlan hesaplandı.
TZOB yetkililerinden
alınan bilgiye göre, 2000
yıh için enflasyon hedefi
yüzde 25 olarak
belirlenirken, ilk 5 ayda
gerçekleşen enflasyon
yüzde 18 oldu. Buna
karşılık fiyatlann artış oranı
buğdayda yüzde 24, mazotta
yüzde 138, gübrede yüzde
128, ekmekte yüzde 125
olarak gerçekleşti. Bir
kilogram buğdayın
geliriyle geçen yıl 2.563
kilogram gübre, 0.443 litre
mazot alan çiftçinin, bu yıl
1.397 kilogram gübre,
0.231 litre mazot alabilir
duruma geldiği belirtildi.
arttırma başvurusıttebul ed
TEDAŞ'ayüzde 5.2zam izniverilmediANKARA (AA) - Türkiye Elektrik
DagıtımAŞ'nın(TEDA^>,ayükzamora-
nmtvüzde2.1'denyüzde52'yevükselt-
ravarankacak elektrik kııllanımı
nedenlerden dolayı, yv&âs 2.1 ^r
nındakı fryat arttşımn devam etme-
mahyetlerini, dolayısıyla enflasyon ora-
flfflt afttıraeağını, -btt nedcnlc, en
hitap eden model
zenginliği> le en çok tercih
edilen saat markalanndan
biri olmaya devam ediyor.
Komple çelik gövdeli
Befanond Rhiera. mat ve
parlak tonlannı aynı
bünyede banndınyor.
mek için Başbakanlık'tan istediği izninr —stdurumunda, enerji sektöründe^
enflasyonla mücadele programını olum-
suz etkileyeceğı gerekçesiyle kabul edil-
mediği öğrenildi.
"Petrol fryatiaruıda öngörükmeyen
arbşlar, yapısal değişikliklerin yapıla-
maması, kamu kuruluşlanndan tatasfl
edilemeyen alacaklar veönemM boyutla-
ki KlT'lerin yıl sonu finansman
açıklannın 1.5 milyar dolan bu-
lacağı belirtüiyor.
Elektriğe zam yapümaması gerek-
tiğini savunan yetkililer, enerji sektö-
ründeki KlT'lerin ürünlerine zam yap-
malan durumunda, bunun sanayi üretim
bu nedenle bu yılm son üç ayuıda, be-
lirli oranda bir fiyat artışmın gcrckli-~ -"» —j—ı T — T ^ — ^ ^ — — — — — —J — —— r
ıdan bu yıl, istikrar programı- ulabileceğine işaret ediyorlar
'—ııı bozmamak ıçııı zam oıamnuı
yükseltihnemesi gerektiğinı ifa-
de ediyorlar. Bu kuruluşlann 1.5
milyar dolara ulaşacak olan borçla-
nnın ise konsolide bütcedeki faiz dışı faz-
ladan karşılanacağı vurgulanıyor. Ener-
ji Bakanlığı ile Hazine de, alınacak her
türlü önlemın yetersız kalabileceğini,
TEDAŞ'ııı, yaklasık 4 milyar dulan
bulan cirosunun 1 milyar dolanm tah-
sil edememesi nedeniyle Türkiye Elekt-
rik Üretim ve tletim AŞ'ye (TEAŞ) bor-
cunu ödeyemezken, TEAŞ'm da, üret-
tığı elektriğin parasını alamaması ve kı-
sıth zam yapılması nedeniyle borçlan cid-
di boyutlara ulaşıyor.
ŞÜKRAN SONER
İŞÇİNİN EVRENÎNDEN
Bir Yıldönümü
15-16 Haziran olaylannın 30. yıldönümü bir dizi
etkinlikle kutlanıyor. Bunca yıl sonra bu kadar çok
toplantının düzenlenmesi, geçmişe özlem, bir nos-
talji yaklaşımından çok, galiba olup biteni sorgu-
lama, çıkış yollan arayışından kaynaklanıyor.
15-16 Haziran olaylannı, fiilen DlSK'i kapatma,
gerçekte işçinin özgür iradesi ile sendıka seçme
hakkının elinden alınması karanna karşı işçinin bir
büyük patlaması olarak özetleyebiliriz. DİSK üye-
si işçilerden daha fazla sayıda Türk-lş üyesi işçi-
nin, yüz binlerin iş bırakarak fabrikalardan Istan-
bul merkezlerine doğru yürüyüşleri iktidan sallamış,
çok şiddetli polisiye önlemle eylemler durduruî-
mak istenince de olanlar olmuştu. 4 ölü, çok sayı-
da yaralı bilançosu bir yana, yüz binlerin polis, jan-
darma barikatlannı yararak kent merkezlerine yü-
rümeleri önlenemeyınce sıkıyönetim ilan edilmiş-
ti.
İşçiler, DİSK, haklı olarak, çok büyük bir haksız-
lığa karşı işçilerin yüz binlerie karşı duruşlan, pat-
lamasına ağırlık verirler. İşçi sınıfının gazaba gel-
mesine yol açan yasakçı yasanın, anayasa ve hu-
kuka aykın görülerek Anayasa Mahkemesi'nce ip-
tal edilmesine deginirler.
Galiba bir 30 yıl sonra bu büyük direnişle övün-
mekten vazgeçiptoplumsal gidişteki etkiîerine, iş-
levine ağırlık vermek gerekiyor: O zaman da 1961
Anayasası, 1963 yasalan ile gündeme gelen özgür
sendikal düzende, ilk yıllarda çok başarılı yol alın-
dığını görüyoruz. Çok hızlı bir sendikalaşma, öz-
gür toplu pazarlık düzeni içinde işçilerin gerçek
ücretleri yanında çalışma koşullannda sürekli bir iyi-
leşme yaşanıyor. Sendikalı işçilerin ücretleri, kamu
çalışanları, bütün sendikasızlar, hatta kayıt dışı si-
gortasız çalıştınlanların, ücretı ile geçınen tüm ça-
lışanların gelirterinde lokomotif işlevini görüyor.
Türk-lş'ten kopanlann DlSK'i kurmalan gelişme-
yi zayrflatmıyor. Tersine, 27 Mayıs'ın demokrasiye,
sendikal haklara, sosyal devlete açılma projesi
içinde kamuda kolayca örgütlenmiş işçi hareketi-
ne dinamizm getiriyor. Türk-lş'ten kopan DİSK, var
olmak, gelışmek için özel sektörde örgütlenmeye
girişince, hele de sendikalaşma nedeni ile işten
atılan işçilere direnişlerle sahip çıkmayı becennce,
militan, dinamik sendikacılık süreci başlamış oldu.
Sendika enflasyonu, işverenlerin dinamik sendika-
cılıktan kurtulmak üzere san sendikalan destekle-
meleri bu gelişmeye set çekemedi. Sendikal reka-
bet, işçinin sendika seçme özgürtüğünü çok yay-
gın kullanabılmesi, en sarı sendikanın bile işyerin-
de birtakım haklar alma zorunda olmasını, işçi le-
hine tırmanışı getirdi.
Işte yasakçı yasa ile tek sendika, fiilen Türk-lş
lehine DlSK'i kapatma gibi bir sonuç getirse de,
sermaye ve siyasi iktidarlar açısından asıl hedef,
güdümlü emek haklannı savunamayacak sendika-
cılığı yaratmak idi. Zaten evrensel hukuk, sendikal
haklar ilkeleri, yasayı iptal eden Anayasa Mahke-
mesi de "işçinin özgür iradesi ile sendikal biriik ne
kadar olumlu birgelişme ise, yasa zotv ile tek sen-
dikanın, işverenler, siyasi iktidartann elinde oyun-
cak, güdümlü sendikalar olacağının" saptaması-
nı yapıyorlardı.
15-16 Haziran büyük direnişi ve Anayasa Mah-
kemesı karan ile yasanın iptali, sermaye-siyasi ik-
tidar ortaklığındaki kirli oyunun bozulması elbette
ki emek tarihinde önemli yeri olacak bir büyük ka-
zanım. 15-16 Haziran patlamasından ödü kopan
sermaye-siyaset ittifakının, önlem almak üzere bi-
lenmesi, işçi üzerinde estınlen terörün sonuçlannı
da atlamamak koşulu ile.
Sıkıyönetim ılanı, DİSK yöneticilennın hapse atıl-
malan, cezaevi, işçiler üzerinde işkenceler, zorla iş-
başı yaptırmalar, uzun dönemli sonuçlar anlamın-
da belki de en hafifleri. Asıl sol bir muhtıra gibi ge-
len, sağa oturan 12 Mart darbesinin demokrasi, emek
haklannı tırpanlamayı hedef alması üzerinde dur-
mak gerek. 15-16 Haziran olaylannda öncülük yap-
tıklan suçlaması ile, sendikal harekette, ışyerlerin-
de öncü, militan işçilerin, bir bir işten atılıp kara lis-
telere alınmalannın sonuçlarını görmek gerek.
İşverenler tarafından kara listelere alınmış işçi-
lerin işten atıldıktan sonra, ne kadar kalrfrye, usta,
işe yarar işçi oluriarsa olsunlar, bırakınız sendika-
lı, sigortalı, kayıt dışı işçi çalıştıran en ucuz işçilik-
li iş yerierinde bile ışe alınmayıp, aileleri ile birlikte
açlığa mahkûm edilmeleri, işçiler, sendikal geliş-
me üzerinde nasıl biryılgınlık, 12 Mart sürecinetes-
limiyet yarattı dersiniz?
Elbette grafiklere yansıyor. 12 Mart sürecinde
gerçek ücretlerde anlamlı bir düşme, sendikal ha-
rekette gerileme yaşanıyor. Yine de sonraki yıllar-
da, demokrasiye geçişle birlikte, kolayca toparla-
nılıyor. 12 Mart'ın kimi kalıcı yasaklan sayılmazsa,
emek hareketi üzerindeki tahribatı sonraki yıllarda
önemli ölçülerde gıderilebiliyor.
Elbette küresel sömürünün acımasız kurallannın
işletilmesinde, sendikal haklann var gösterilip fiilen
yok edilme sürecinde milat 12 Eylül. 20 yıl sonra-
sında bile yasaklı yasalar yürürlükte. Üstüne, baş-
ta sosyal güvenlik her alanda yeni hak gaspları ge-
liyor. Sendikalar Türk-lş, DİSK, Hak-lş bir arada sen-
dikasızlaştırmayı, ücretlerin aşağı çekilmesini dur-
duramıyoriar. Moral değerier kalmamış. Umutsuz-
luk, yılgınlık egemen olmuş.
Dünyada sendikalann önce aralarında birieşe-
rek, sonra ülkeler ölçeğinde, Seattle örneği dün-
ya ölçeğinde, uluslararası sendikal platformlar-
da gündeme getirdikleri karşı duruşlar, yeniden
toparlanma çabalan henüz Türkiye'ye ulaşmamış
bulunuyor.
sukransonertayahoo.com
Hava-ls Temsiieiier Kuruiu
THY satılmamalı'
EkonomiServisi-Tür-
kiye Srvil Havacılar Sen-
dikası (Hava-Iş) Genel
Temsılciler Kuruiu, Türk
Hava\bttan'mn(THY)
sonuç bildirgesinde, bir-
çok kamu kuruluşunun
gerçek değerinin çok al-
4mda4ze4 sektöre 4ev—
redildiğine dikkat -
zclleştirmc programı çekilcrek "Stratejikko-
kapsamından çıkanlma-
sı gerektiğini ve bu sü-
reci önlemek için her
türlü mücadeleyi vere-
ccklerini bildirdi.
Ha\
ı
a-lş Sendikası Ge-
nel Temsılciler Kuruiu
numuyla ülkemiz turiz-
minin ve srvil havacıhğt-
mızın sigortası konu-
mundald ulusal havayo-
lumuzözelleştinne kap-
samından çıkarıünalı-
dır" denildi.