Katalog

5 NİSAN 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr 15 ALLEGRO EVÎN İLYASOĞLU Bir konser ve ild kırgın mektııp10. Akbank Caz Festivali Cem Man- sııryönetimindeki Akbank Oda Orkest- rası ile açıldı. Topluluğun bu yılki kon- serlerinin tümünde dikkat çeken te- matik özellik, bu kez klasik müzikten ca^zageçişşeklindesergilendi. 1920'li, 30*lu yıllarda Gershwin, Copland gi- bı Amerikalı bestecilerle Darius Mil- haud gibi bir Fransız'ı etkıleyen caz müzığınden ömekler sunuldu. Gersh- win'in ünlü "Rhapsody in Blue" adlı yapıtında piyanıst Ozgiür Aydın, sağ- hırn tekniğinin yanı sıra oturmuş bir anlayışla "akademik'' ölçüleriçindey- di. Hatta işin caz yönünü birazcık ol- sun abartmaması yadırganabilirdi da- hi. Konserleri Avrupa'dan sonra Ame- rika ve Japonya'ya da uzanan bu al- çakgönüllü yorumcumuzu daha çok önemli başanlar bekliyor. Bu arada dünyanın her sahnesinde çalabilecek nitelikteki sanatçımız Ayşegül Kirma- noğlu yine klarnetinin o tertemiz, yu- muşacık tonu ile Rhapsody in Blue'yu taçlandırdı. Programın dığer solisti. şarkıcı Cynthia Utterbach'tan övgülerle söz etmek olanaksız. Şef Cem Mansur"un tüm gayretine karşm ne orkestrayla birlikteydi ne de etkileyici bironısı var- dı. Hiç bu kadar ruhsuz bır "Summer- time" yorumu dinlememiştim öncele- ri. İld 'kırgın' mektup Haftahk müzık yazılaranızda güncel olaylara değınmekte, kendi değerlendir- memizi ve mûzik çevresinin tepkileri- ni okurlarla paylaşmaktayız. Geniş kap- samlı, tarihsel değerlendirmeleri ha- zırlamak ise en zom. Örneğin çokses- li müzik tanhimiz üstüne Cumhuri- yet'ın 75. yıh nedeniyle çeşitlı dergi- lere ve kuruluşlann yayınlanna hazır- ladığım yazılar, gerçekten de son de- rece zor derlenmiş çalışmalardı. 75 yıl içindeki müzik yaşamımızın öncüleri- ne, ünlülerine ve kurumlanna çok sı- nırlı bir şekilde değinmelıydim. Özet yapmak her zaman uzun anlatmaktan daha zordur. Kendime göre birtakım ölçütler ko- yarak ışe başlayıp yurtdışındakı büyük sanat merkezlerinde sesini duyurmuş sa- natçılanmızı taradım. Ancak nice sa- nist Ergican Saydam'dan bu konuda kırgın bir mektup geldi. Ergican Say- dam (d. 1929) belki dünyanın en büyük salonlannda çalmamıştı, ama tam elli yılı aşkm bir süredirdünyanın çeşitli kö- şelerinde konser vermiştı. Belli bir di- siplin içinde hiç yılmadan konser ola- naklan araştırnuş, yurtdışında Türk ya- pıtlannı tanıtmış ve nıce yapıtın ilk ses- lendirisıni yapmıştı. (Örneğın, Liszt'ın Abdülmecit ıçın yazdığı parafrazın no- talannı ilk kez Avusturya'dan bulup Is- tanbul'a getirerek seslendiren ve pla- ğa kaydeden kışiydi. Aynca Rey, Tar- sın bültenleri, diplomalar, eleştiriler ve konser programlannı içeriyor. Bence yalnız Ergican Saydam'ın değil, aynı za- manda Türk çoksesli müziğınin de bir izdüşümü bu belgeler. Ülkemizde mü- zik eleştirisine öncülük etmiş nice im- za yer ahyor bu sayfalarda. Örneğin Fıkri Çiçekoğlu, Şazi Kösemihal, tlhan K. Mimaroğlu, SadiGüneL BülentTar- can,HayatiAsılyazıa,SelmiAndak,Fa- ruk Güvenç, Danyel Eriç, Faruk Yener gibı. Ergican Bey hiç gocunmadan, övüldüğü konserler kadar acımasızca eleştirildiği satırlan da bu cildüı içine da olay öyksine sunıümuştu ki, bu ba- le Türkiye'de adeta ilk kez sergikniyor- du, sanki daha evvel hiç oynanmamış- ü. Yazüanlara göre Leningrad-Kirov balesindeki ilk temsil 23 Mart 61 'de ve 39 yü sonra nihayet 4 Mart 2000'de Is- tanbul'dao\nanıyorvtbö\ieceNâzım'ın isteği en sonunda yerine getirflmiş olu- yordu. Evet İDOB kuruluşunun 40. yı- fanı kurlama programı içinde bu baleyi ilk defa repertuvarına alarak değerü birkoreografi da (Grigoroviç) konuket- ti. Ancak bitindiği gibi Ferhad ile Şi- rin', yanlanJaruı aksine dünya prömi- ğundan buçpğunun kmlacağından da kaygılıydım. Nitekim geçen hafta piya- can, Tanç, Usmanbaş gibı bestecılen- mizin kimi yapıtlannı ilk kez çalmış, plak yapmıştı. Yıllarca hem konserva- tuvarda hem de özel olarak pek çok öğ- renci yetiştirmişti. LeylaGencer,Ayhan Baran, Suna Korat, Ayla Erduran, Su- na Kan, O. Erüch, Marschner, AJdules- cu gibı sanatçılara eşlik ederek yalnız solıst ve pedagog olarak değil, bir oda müzikçisi olarak da hizmet vermışti. Ergican Bey Bana "Sanat Albümü" adı altmda kocaman, cıltlı bır dosya göndetmiş. Taa sahneye ilk çıktığı 1948'deki günlerinden bu yana yurtdı- şında ve içindeki konser haberleri, ba- katmak yürekliliğini göstermiş. Bence en kısa zamanda bu albümü anılar ve fotoğraflarla süsleyerek bir kitap halı- ne getırmelı. Dığer bir mektup, devlet sanatçısı MeriçSümen'den geldi bu hafta. Özet- leyerek yayımlıyorum: "Sevgili E\in. Bu defaki ilk iki tem- sfii4 ve 7 Mart tarihlerindeyapılan' Fer- had ile Şirin' Balesi'ne ifişldn olarak o günlerden bu yana Cumhuriyet'teki se- nin yazın dahil, muhtelif dergi ve gaze- telerdeki haber ve yazılan okuyunca bir açıklama yapmak sorumluluğunu duydum. Program dergisinde ve basın- yerinden 39 yılgibi uzun birsüreden son- ra İstanbuTda ilk defa sergüenmivordu ashnda. Nânm'ın vasrytti,Ankara'da oJ- sun, İstanbul'da oisun, çoktan yerine getirilmişti.Annnsamayanlara haürlat- mak için konuyu seninle paylaşmak is- tedim. De\ let balesi eserin Türkiye prö- mherini 1981 "de gerçekleştirmiş ve bu bale bü\ ük başan ile iki sezon kapah gi- şe halinde sahnelenmiştL Ankara'daki temsillere ilaveten Mayıs 1981 'de İstan- bul'da AKM sahnelerinde de üç kez sergüenmişti. 19 yıl önceki bu temsjlkr- de besteci Anf \felıkov tstanbullfla da Ankara'da da bircokkezorkestrayıken- disi yönetmiştL (Diğer temsiüeri Erol Erdinç yönetmiş). Vezir'de Altan Tekin vardı. Şimdiki ADOB Baş Koreografi Fahrettın Güven, genç birdansçı olarak Şut rolünü o^uTOr, bugünkü Mehme- ne rolünü üsdenen Hülya Aksular iseye- ni bir konservatuvar mezunu olarak kordobalede dans edh ordu. Keza halen İDOB Baş Koreografi olan Özkan As- lan Ferhad'ı, Gülay Sargm Şirin'i ve ben, Menç Sümen de Mehmene'yi can- landırryorduk. Yaşambiçjmi olarakba- fcde 50,profesyonel mesleğinde de40yı- h devirmiş bir sanatçı \ç eğitünci olarak • 10. Akbank Caz Festivali Cem Mansur yönetimindeki Akbank Oda Orkestrası ile açıldı. Topluluğun bu yılki konserlerinin tümünde dikkat çeken tematik özellik, bu kez klasik müzikten caza geçiş şeklinde sergilendi. Gershwin, Copland gibi Amerikalı bestecilerle Darius Milhaud gibi caz müziğinden ünlü ömekler sunuldu. ben, konunun bu şekflde yansıülmasj- na kınldım. Bu güzel eserin Türkiye'de- ki geçmişinin adeta yok sayılması beni olduğu kadar öncedenrolalmış olan diğer sanatçılan da üzdü." 1981 'dekı temsillenn bu yıl Istan- bul 'da yapılanlardan farkı, o sıralar po- litik nedenlerle "Nâznn" aduıın afışle- re ve program dergisine konmayışı ve Grigoroviç'in Ankara sahnesıni küçük bularak kendi yerine Anatolı Shake- rea'yı koreograf olarak göndermiş ol- ması imiş. . >ı. . ***-«*» ••[ e-mail: evini@boun.edu.tr Renklibirtasan:ArtEnsembleofAfiicaZEYNEP ÜN Müziklerin arasındaki yapay sınırlann seksenler- den bu yana gittikçe eri- yip kaybolduğu, hiç birbi- rine dokunmaz gözüken türlerin iç içe dolandığı gü- nümüze, daha altmışlann ikincı yansından başlaya- rak göz kırpan Art En- semble ofChicago'nun öy- küsüne gözatmak bıle baş- döndürücü. Aralannda sa- yısız elyapımı çalgının da yer aldığı, üyelerin kullan- dığı aletlenn yalnızca nice- liğinı düşünmek bile. Art Ensemble of Chica- go: Işte geçmişten günü- müze büyük zenci müziğı diye adlandırdıklan iş şar- kılanndan, ilahilerden, en gürültülü, en aykın tımla- n içinde barındıran (alt- mışlı yıllann toplumsal baş- kaldınsını, devnmci ruhu- nu anımsayın bir) ses ev- renlerinin, her dinletinin neredeyse ayn bir görsel tasanmla sunuluşuyla fark- b katmanlara. zenginlikle- re kavuşması, böylece bır ırkm tarihinın yüceltilme- si ya da gerçek boyutuyla ortaya çıkması. Art Ensemble of Chica- go: Işte köklenn araştınl- ması, yüzyıhmızın müziğı caz yutturmacasının yalan- lanması, blues'un Afri- ka'dan bu yana yorumlanı- şı kısacası. Bu köktencı an- layış yeni yüzlerle gülüm- süyor yüzümüze şimdi: saçlar ağarsa da, hep aynı heyecanı, hep aynı tazeli- ği taşıyan Malachi'nin, Roscoe'nun, Moye'nin ya- nmda (ne yazık Lester ya- şamıyor artık, Jarman da kendi tasanlanna yoğun- laştı). Yenı yüzler iki görkem- li Chicagolu: Ilki Lester'ın küçük kardeşi Joseph (Ka- hil El Zabar'ın harika üç- lüsü Ethnic Heritage En- semble'dan tanıyıp sevdi- ğimiz tromboncu), ıkincı- sı de Chicago'nun soluğu rüzgâr üfüren saksofoncu- lar geleneğınin. zincire doksanlarda eklenen baş- ka bır parçası: An Brown (Kahıl El Za- bar'ın harika üçlüsü Ritu- al Trio'dan; çaldığı piyano da cabası). 5-28 Nisan 2000 Yapı Kredi Kâzun Taşkent Sanat Galerısı B A PT I S T E Topluluğa Afhka kıta- sından katılan adlar da iş- tah kabartıcı: Doksanlann başından bu yana Avru- pa'da da, ABD'de de çok sayıda şenlikte (Alman- ya'da Music Meeting ve Moers gibi en sivri yenılik- çilerin borusunun öttüğü etkinliklerde bile) ayakta alkışlanan. Mali'nin, Salif Keita'dan sonra uluslara- rası arenaya sunduğu ikin- ci yıldız gitarcı ve şarkıcı Habib Koite; Koite'nin memleketlisi balafoncu Ke- letiguı Diabete; DIW ıçın üretilen Art Ensemble of Soweto'dan ammsadığımız Amabutho topluluğunun vurmalı ustası Leguabe (klavyeliler ve dansta da sergiliyor yeteneklerini); Güney Afnka'nın harika çocugu, mimar. müzık alet- leri yapıması, ressam, usu- nuza gelebılecek her türlü vurmalıyı yetkınce çalabi- len Mogauwane Mahloele. Ve tromboncu China Phas- le yönetımınde on şarkıcı- dan oluşan Güney Afn- ka'nın efsaneleşmiş Amak- hono We Sintu Korosu. Hep birlikte bugün 18.30 ve yann 21.30'da CRR Konser Salonu'nda karşı- mıza çıkacaklar 10. Ak- bank Caz Festivali çerçe- vesinde. Ve zenci müziği- nin caz, blues, gospel, rhythm-and-blues, reggea diye farklı türlenn olma- dığmı, her şeyin aynı kök- ten fışkıran bir kaynak ol- duğunu tanıtlayacaklar. Alıştığımız bir boğa Art Ensemble ofChicago 5 Ni- san'da CRR'de konser verijor. • Işte geçmişten günümüze büyük zenci müziği diye adlandırdıkJan iş şarkılanndan, ilahilerden en aykın tınılan içinde barındıran (altmışlı yıllann toplumsal başkaldınsını, devrimci ruhunu anımsayın bir) ses evrenlerinin, her dinletinin neredeyse ayn bir görsel tasanmla sunuluşuyla farklı karmanlara, zenginliklere kavuşması, böylece bir ırkın tarihinin yüceltilmesi ya da gerçek boyutuyla ortaya çıkması. (mayısm yedisi, sene bin- dokuzyüzkırk) görüntüsü sunar bize Blythe, koca- man göbeği, kalın ense- siyle; aynen Jackie McLe- an ya da Charles Mingus gibi. Burçtaşlannın şen- lendirdiği saksofon kür- süsündeki yerini yetmişle- rin sonunda edinmiştir. bı- dia Navigation'm gerçek- leştirdiği o soluklu çalış- malann yeri bir başkadır, bana sorarsanız. Müziğin- deki çeşitlihk yaşamından kaynaklanır aslında. Gü- neşli, beyaz müzikçilerin cenneti Batı Sahili'nde doğmasına büvümesıne karşın, bıçak gibi kes- kin siyasal bilinciyle zen- ci cemaatin örgütlenme- sinde önayak olan Horaca Tapscott'ın UGMAA'sm- da kimliğini bulmuş, so- nunda şanın şöhretin tek yönü Doğu Sahili'ne, New York'a savrulmuştur. Hayranhkla dinlediği, öykünmeye çalışüğı Colt- rane ve Dolphy'den, usta- lann karmaşık, kendisinin de daha yolun başuıda, bı- yıklan terlememiş bir mü- zikçi olması nedeniyle ça- buk sıkıhnış, ama yıhna- dan yıllarca kendi özgün sesini aramış ve yeniden köklerine dönmüştür; ba- ğımsız şirketlerden yıldız- lığa giden yolda Colum- bia'ya inış ya da çıkış (han- gisi?) yapmış, inişli çıkış- lı bir on yılın sonunda, bir- kaç iyi, birkaç da basbaya- ğı kötü çahşmanın ardın- da yeniden kös kös bağım- sızlann ya da en azından küçüklerinyolunu tuttnuş- tur, önder olarak verimli al- bümler üretirken World Saxophone Quartet, The Roots ya da The Leaders gibi imece topluluklara te- rini akıtmaktan kaçınma- mıştır; kalıbının iriliğin- den ürküp tırsanlan, ben efendı adamım, korkmayın yahu diye yatıştırmıştır çevresinde; elektrikli çal- gılarla tunk'a, tubalı dört- lüsüyle köklerine yeşil ışık yakmış, hiç bitmeyen tını arayışlannı çeşitli ülkeler- den gelen vurmahlarla par- lak akışkan, tutkulu alto biçemine eklemlemiştir. 5 Nisan Çarşamba günü 21.30'da CRR Konser Sa- lonu'nda, marimba ve vib- rafonda Gust Tsilis, gitar- da Kelvyn Bell, tubada de- ğişmez yoldaşı Bob Ste- wart, vurmahlarda Arto Tunçboyacıyan, Klod Kı- avue ve Mar Gueye'den oluşan her boydan takı- mıyla hem onu Enja'dan yayımlanan albümleriyle Türkiye'de azıcık da olsa tanıyan sevenleriyle hem de ilk kez yüz yüze gele- ceği genç izleyicileriyle sarmaş dolaş olmak için bekliyor bizleri. Resim Sergisi Matrix'in devamı çekiliyor «V^KREDI KÜUÜR SANAT YAYlNaUK YAPI KREDt KÜLTOR MERKEZl Utıkla! Caddesı, No. 285 80050 BeTogJu »o >ogı Yapı Kraiı KsMr Sanat Y»T,ncılık A.Ş aahaiıa Yapı n Kıcdı Baokan A4. ıçın Kültür Servisi-Keanu Reeves, 11 milyon dolarhkteküfı gözden çıkanp Speed 2'de rol almayı reddetmış, ge- rekçe olarak da devam fıbnlerinde oynamaktan hoşlanmadığını belirt- mişti. Ancak bol Oscarlı 'Matrix'ın de- vamı için bu kadar kesin konuşmu- yor Reeves: "Eğerfflmin devamı çe- kihnesi söz konusu ohırsa elbette ka- bul ederim. Çünkü bunun'sıradan' bir devam fılmi niteliği taşımayaca- ğma eminim. Yapıma Joel Sılver da tipkı benim gibi her zaman yeninin ve mükemmelin peşinde koşuyor. Zaten biz ilk olarak proje üzerinde çalıştığunızda "Matnx'i bir üçleme olarak düşünmüştük. Üç füm birbi- riyle bağlanü içinde olmalıydL Şim- diden yeniaraştmnalara başjadık. Ye- ni bölümlerde, ilkdefa kullanılan di- ghal efektler ve ses teknikleri ola- cak" diye görüşünü açıklıyor. Yö- netmen Andy ve Larry Wachowski kardeşler de yeni filmin Laurence Flshburne'ün canlandırdığı Morp- heus'un, "Matrix, varnğunızuı, ya- şamnmzm,özgüriük arayışımızın di- gital bir yansıması olarak varotana- ya devam edecek" sözlerine bağla- narak yeniden gelişeceğini belirti- yor. Keanu Reeves, Matrıx'in gerek- siz şeyleri gözümüzün önünden sil- mek için yarattığımız bir dünya ol- duğu görüşüne katıhyor. Genco Erkal ve Zeliha Berksov gecede dansettL Dostlar 30y uncu, Genco Erkal 40. yılını kutladı Kültür Servisi - Tiyatro sanatçısı Genco Erkal'ın 40. sanat yılı ve Dostlar Tıyatrosu'nun kuruluşunun 30. yıldönümü nedeniyle geçen pazar gecesi AKM Konser Salonu'nda bir kutlama gecesi düzenlendi. Gecede, Genco Erkal'ın kuruculanndan olduğu Dostlar Tıyatrosu'nun öyküsü, yönetmenlığini Nurdan Arca'nın yaptığı 'Dostlarm 30. Yıh' adlı belgesel fihnle davetlılere aktanldı. Arduıdan, Erkal ile Dostlar Tiyatrosu'nda halen görev alan ve daha önce çalışan toplam otuz bır tiyatrocu , Dostlar Tiyatrosu'nun bugüne kadar sergılediğı ve aralannda 'Anahk Davası', 'Aipagut Ola>ı", "Asiye Nasıl Kurtulur', 'Azizname', 'Abdülcanbaz', 'GalOeo Galilei', 'Üzbik Baba', 'Yosma', 'Bitmeyen Kavga', 'Ha Me Ka-Ha Ha Pe' gibi oyunlann da bulunduğu, bestesı Arif Erkin'e aıt olan oyun şarkılannı seslendirdıler. Jülidc Kural'ın sunuculuğunu üstlendiği kutlama gecestnde, Erkal'ın yanı sıra Zeliha Berksov, Mehmet Akan, Macit Koper, Cihat Tamer, Nejat Yavaşoğullan ve Zeynep Irgat gibı sanatçılann şarkılan ve danslan kutlama coşkusunu arttırdı Dunyanın Renkleni' Festivali başlıyor • ANKARA (AA) - 51 Türk sanatçı'nın yapıtlanndan oluşan 'Çağdaş Türk Plastik ' f Sanatından'Bir Kesit' sergisi, Fransa'nın Amiens kentinde düzenlenen 'Dünyanın Renkleri Festivali'ne katılacak. Amiens'de 25 Nisan-14 Mayıs tanhleri arasında düzenlenen festival kapsamında Saint Germain Kilisesi'nde sanatseverlere sunulacak sergide, Alaettin Aksoy, A. Onay Akbaş, Beril Anılanmert, Koray Ariş, Mustafa Ata, Mehmet Aksoy, Mustafa Altıntaş, Özdemir Altan, Tomur Atagök gibi sanatçılann, resim, heykel ve seramik alamndaki 138 yapıtı yer alacak. VVashington Fılm Festivali'ne üç Türkfflmikatılacak • WASHINGTON- Washington'da düzenlenen uluslararası fıhn festivali 'Filmfest DC' programında üç Türk fihnıne yer verirken, hazırlanan tanıtım rehberinde, Türk sinemasının ulaştığı başanlı nokta övüldü. VVashington'da 5-16 Nisan arasında gösterilecek uluslararası pek çok filmin yanı sıra bu yıl festivalde, yönetmenliğıni Ferzan Özpetek'in yaptığı, 1996 yapımı 'Harem Suare'; yönetmenliğim Yeşim Ustaoğlu'nun yaptığı, 1999 yapımı 'Güneşe Yolculuk' ve yönetmen Sinan Çetin'in 1999 yapımı 'Propaganda' adlı fılmleri de Ingilizce altyazılı gösterilecek. Festıvalin tamtnn rehberinde Türk fîlmlerinde oyunculardan çok yönetmenin tarzının önem taşıdığı ve uluslararası festıvallerde Türk filmlerinin haklı bir başan kazandığı belirtildi. Beygü Gökçin'm resim sergisi • Kültür Servisi - Beygü Gökçın'in 'Colours For The Millenium' adlı 10. kışisel sergisi Girgın Piyano ve Sanat Galerisi'nde açıldı. Ressamın, aralannda Oscar ödüllü lngiliz aktör Ben Cross ve Yunanistan Dışişleri Bakam Papandreu ornıak üzere birçok sanatseverin özel koleksiyonunda tablolan bulunmaktadır. ), Conti ve Unal'ı ağmlıyor • tZMÜl (AA) - lzmır Devlet Senfom Orkestrası (İZDSO), bu haftaki konserlerinde Italyan flüt sanatçısı Marzio Conti ile keman sanatçısı Emre Ünal'ı konuk ediyor. Rina Rota'nın 'Suit Felliana' ve 'Flüt ve Orkestra için Beş parça', Ernest Chaussen'in 'Poem' eseri ile çeşitli fıhn müziklerinin seslendirileceği konserler, 7-8 Nisan'da Ismet Inönü Sanat Merkezi'nde gerçekleştirilecek. BUGÜN • CRR'de 10. Akbank Caz Festivali çerçevesinde saat 18.30'da Art Ensemble of Afiîca'nın konseri yer alıyor. (232 98 30) • BtLGÎ ÜNTV^RStTESİ'nde saat 19 00 da Jacques Dem\ nın yönettıği Les Parapluies de Cherbourg fılmi göstenlıyor. (216 23 15) • GEZGtNLERKULÜBÜ'nde saat 19.00-21.00 arasında Buket Uzuner'in kıtap üzerine söyleşisi, fotoğraf yanşması ödüllerinın dağıtımı. Pari Dukoviç'ın dia göstensı, Hakkı Çopuroğlu ve Nurşen Aslan'ın konseri izlenebilir. (285 63 22)