Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 NİSAN 2000 ÇARŞAMBA 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Bilsak Tiyatro Atölyesi, Çehov öykülerinden oluşturduğu '1yi Hava Kötü Hava'yı sahneliyor Sıfir noktasında üetisimsizljk RAYAN YlRMİBEŞ Bilsak Tiyatro Atölyesi'nin sekiz Çehov öyküsünden yola çıkarak sah- nelediğı 'lyi Hava Kötü Hava', 'sı- fır noktası'nda bırakılmış sahnele- riyle seyircinin yorumuna açık, ikili ilişkiler ve iletisimsizlik üzerine ku- rulu bır oyun. Çehov yapıtlannda gö- rülen, kişilerin sözlü tepkilerinin ey- leme dönüşmemesi dunımunun işlen- diği 'lyi Hava Kötü Hava'da Bilsak oyunculan, başta yalnızca oyıınculuk çalışması amaçlı yola çıkmışlar; da- ha sonra, seçilmiş öyküleri doğaçla- malarla bir oyun halıne getırmişler. Metın dramaturgısinin ve tasanmın Nihal Geyran Koldaş ımzasını taşı- • "Özellikle kadın-erkek ilişkilerinden yola çıktık. tki ya da üç insan arasındaki iletisimsizlik durumu, Çehov öykülerinden seçtiğimiz şey. însanlar birbirleriyle niyetleri ne olursa olsun sürekli teğet geçiyorlar. Niyetler çok iyi; o yüzden de biraz, 'lyi Hava Kötü Hava' adını seçtik." dıgı oyunda dramaturgi, ortak bir ça- lışmayla gerçekleştirilmiş. - Öykülerden uyarlama yaptığı- nızı söylüyorsunuz. Ancak daha çok bir esinknme olduğu görülüyor. Çe- hov'un öykölerini oası) biçimJen- dirdiniz? NtHAL GEYRAN KOLDAŞ - Yaptıgımız esınlenme değü, uyarlama. Çehov'un adına saygı duyduğumuz- dan uyarlama sorumluluğunu üstleni- yoruz. Bir öykü var. Herkes bunu oku- yor ve kafasında bir şey canlandınyor ve oradan bir ilışki anlıyor. Öyküleri alıp sözsüz doğaçlama yaptık; ilişki- yi bulmak için. Hiç kimsenin kafasın- daki şey değil oyunda ortaya çıkan. OyuncuJarkendi anladıklan biçımde o ilişkiyi kuruyorlar. Bu onlara ait bir şey. Kimse ona, "Hayır, o öyle değil, sen yanhş anladm" diye dışandan mü- dahale edemez. O öyle anladı; yaza- ra ihanet etmediğı, onun durumlannı değiştirmediği sürece. Ele aldığımız öykülerde yazann dünyasını aktar- maya çahştık ama eksildenmiz vardır. Bir araya geliş nedenimiz aslında bır oyun koyalım ve Çehov oynayalım değildi. Bir süre sonra bu öyküleri kurgulayıp bır oyuna dönüştürmeyi düşündük. O zaman diğer öyküleri de ilk se- çilenlerle tematik olarak bağlanabıle- ceklerden seçtik. Iki erkek, dört ka- dın olduğundan herkesin aşağı yuka- n aynı ölçüde çalışabilmesi için de FtFE TtYATRO ÖDÜLLERİ On iki kategoride 4'er aday belirlendi Kültür Servisi - Halk Sigor- ta tarafından düzenlenen 'Afi- fe Tiyatro Ödülleri 200O'in, sahıpİeri 17 Nısandabelliola- cak. Seçicı kurulu oluşturan Tunç Yalman, Dr. Fiisun Akat- lı, Doç. Dr. Dikmen Gürün, Seçkin Selvi, Engin Uludağ, Prof. Dr. Nazan Aksoy ve De- met Taner tarafından on iki ka- tegori için dörder aday ve dör- der özel ödülün sahıpİeri açık- landı. Muhsın Ertugrul Özel Ödü- lü: Genco Erkal Nisa Serezli Aşkıner Özel Ödülü: A. lpek- kaya. Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü: M. Baydur (Güne Ba- kan Cam Kınklan) Tiyatroda Yeni Kuşak Özel Ödülü: 1. Tür- kay (Slyvia). Yılın En Başanlı Prodüksiyo- nu:Fişne Pahçesu (Ortaoyun- cular), Ideal Bir Koca (Tiyat- ro İstanbul), Sersem Kocanın KurnazKarısı (İBŞT), Sevil- mek (Aksanat Prodüksiyon Ti- yatrosu). Yılın En Başanlı Yönetme- ni: F. Şensoy (Dolu Düşün Boş Konuş), G. Gürün (1de- al Bir Koca), I. Kasapoğlu (Sevilmek), K. Kurdoğlu (Sahte Kimlikler). Yılın En Başanlı Erkek Oyuncusu: A. Biricik (Güne Bakan Cam Kı- nk!an),C. Türel (Sevilmek), K. Engür (Sevilmek), T. Bar- las - (Kapıyı Aç). Yılın En Başanlı Kadın Oyuncusu: A. Gürzap (Kırmı- zı Karaağaç), T. Saran (Se- vilmek), T. İncer (Kapıyı Aç),Y. Kenter (Nükte). Yılın En Başanlı Yardımcı Erkek Oyuncusu: B. Kent (Fişne Pah- çesu), B. E. Yarar (Arturo Ui'nin Önlenebilir Tırmanı- şı), G. Kıraç (Dolu Düsün Boş Konuş), Y. Boratap(On- ce Insan). Yılın En Başanlı Yardımcı Kadın Oyuncusu: A. Ünsal (Klakson, Borazanlar ve Bırtlar), E. Küınç (Ser- sem Kocanın Kurnaz Kan- sı), M. Baykal (Dolu Düşün Boş Konuş), S. Erbulak (A?k- ı Memnu).Yılın En Başanlı Müzikal ya da Komedı Erkek Oyuncusu: H. Bilginer (Dolu Düşün Boş Konus), M. Se- rezU (Slyvia), N.özcan (Ka- dın ile Memur), S. Dinçel (Sersem Kocanın Kurnaz K*- nsı). Yılın En Başanlı Müzikal ya. da Komedi Kadın Oyuncusu: G. Berberoğlu (Oyunun Oyu- nu), N. Serezli (Slyvia), S. Se- len (Gel Evlenelim Yürü Bo- şanalım), Z. Olcay (Doln Dü- şün Boş Konuş). Yılın En Ba- şanlı Tasanmcısı: Ali Cem Kö- roğlu (Sersem Kocanın Kur- naz Karısı), B. Dinçel (Kadın Ue Memur), N. Gürkan (1de- al Bır Koca), Su Yucel (Can). Yılın En Başanlı Giysi Tasanm- cısı: S. Tezcan (Arturo Ui'nin Önlenebilir Tırmanışı), S. Çandarddeal Bir Koca), Ş. Zıpçı (Fişne Pahçesu), T. Ka- fadar (Sersem Kocantn Kur- naz Karısı). Yıhn En Başanlı Sahne Mü- ziği: M. Kibar (Sersem Ko- canın Kurnaz Kansı), N. öz- şuca (Güne Bakan Cam Kı- nklan), S. Atakan (Romeo ve Jüliet), S. Günseli (Amp- hitryon 2000).Yılın En Başa- nlı Işık Tasanmcısı: A. Gül- dağlan (Arturo Ui'nin Önle- nebilir Tırmanışı), t. Ören (Aşk Hastau), U. Yddız (Can), Y. Aymaz (Şerefe 20. Yüzyü). Bilsak Tiyatro Atölyesi Çehov'un sekiz öyküsündenyola çıkarak oluşturduğu 'İyiHava, Kötü Hava' adlı oyunu sahneliyor. Metin dramaturgisini ve tasanmını Nihal Geyran Koldaş'm (yanda)yaptığı oyunda sıfir noktasındayaşanan ikili ilişkiler, iletisimsizlik işleniyor. bazı öyküler seçildi. Küçük ve kısıt- lı bir mekânda oynamak durumunda olduğumuz için de bazı öyküler tama- rruyla elendı. Mesela, kırsal bölgeler- de geçen öykülerden hiçbiri yok. Çe- hov yapıtlannda 'alt akıntı' denen şey var. Biz çalışmamızı bunun üze- rine kurduğumuz için iyi malzemey- di. - Oyunun genele yayılan ağır tem- posu ve geçişler nedeniyle izleyici- nin dikkatinin dağılmasına yol açan bir çalışma karşunıza çıkıyor. Oyu- nun tamamında yansıtmak istedi- ğiniz nedir? - Çehov'un büyük oyunlanndaki ana temada bir araya gelmiş insanlar hep bir özlem içindedirler. Birbirle- riyıe ilişki kurmaya çalışırlar ama ol- maz. Bunun çok daha az sayıda, iki ya da üç insan arasındaki durumu öy- külerde seçtiğimiz şey. tnsanlar bir- birleriyle niyetleri ne olursa olsun sü- rekli teğet geçiyorlar. Niyetler çok iyi; o yüzden de biraz, 'lyi Hava Kö- tü Hava' adını seçtik. Herkes belli bir nedenden dolayı birbiriyle ilişki kurmak istiyor ve herkes haklı ama ol- muyor. öyküleri seçerken özellikle kadın-erkek ilişkilerinden yola çık- tık. Öyküleri olabildiğince birbirinin içine geçirmeye çahştık. Birbirlerini etkilesınler, biraz kışkırtsınlar ıste- dik. Bir tek son sahnemız var onu biz uydurduk.. Çehov'danözürdileyerek. Öykülerdeki karakterlerin ya da tip- lerin bir şekilde oyunun sonunda bır araya gelmesi, ortalaması gibi. Ora- da da hıç ilişkiye geçemediler. Bizim ruyetimız doğaçlamalarla ilişkiye geç- mekti. - Bilsak oyunlarında iletisimsiz- lik temasının işlendiğine hep tanık oluyoruz... - Daha öncekı bazı oyunlanmız, 'Savaş Oyuolan', Park Yapdmaz'da da aynı şekilde iletisimsizlik vardı. Orada, yazarlann getirdiği bilinçli bir yabancılaşma olgusu vardı. Mesela 'Savaş Oyunları'nda duygusuzluk vardı. Bu oyunda öyle değil. Soğuk bir yabancılaşma değil insanlardakı. Herkes çok duygulu, insancıl, iyi ni- yetlı. Bize göre biraz demode bir şey. Ama bir şekilde yine Uetişim kurula- mıyor. Oyunda, başlarda 'her şey rastlantılara bağh' diye bir replık var. Çehov'un böyle nesnel bir bakışı var; dışandan olaylara, insanlara. Biz olabildiğince o nesnelliği anlamaya, yakalamaya çalışarak çahştık. Klışe- leri gerçekleştirdığimizde de hayatta olduğu kadar birgülünçlük ortaya çık- tı. Tiyatroyla benim üişkim tiyatronun artık çok kişisel bir şey olduğuna da- ir. Çünkü toplumsal dramatik sanat- lar var ve çok gelişmiş. Sinemagibi... Tiyatro onun yerini alamaz, onun- la rekabet edemez. Kendine ait bir alanı var. Bence o alan da şu anda ki- şisel bir alan. En azmdan benim yap- mak istediğım tiyatro, böyle. O an bir araya gelen oyunculann ana mesele- si neyse ele alınan odur. Çok politik bir mesele de olabilir bu ama yine o kişinin içınden çıkması ve sorununu yansıtması lazım. KÜLTÜR • SANAT (O 212) 293 89 78 (3 HAT) SİNEJVIA TÜRSAK BEŞİKTAŞ BE1.EDİYKSİ LF.VENT KOtTtR MERKEZİ Dostluk \e. R.~rıs \( u\ Rr Fıînı CÜNEŞE' YOLCU S DALDA OSCAfl AOOL I N İYİ FİLM I EN i n V ÖNHUEN SMI H S B E » a t m B)KS( OnMCU KEVM SMCET EN İYİ OZGÛN SENAflTO ALLMI MU-EN İY! SNBUTOGRAFI İAMERİKAN GÜZELİ |Seansları:12.20-14.35-16.50-19.05-21.20 LEVENT KÜLTÜR MERKEZİ TEK KATLJDIR. PERŞEMBE • CUMA 20 30 / CUMARTES115 00 K u m , P a n . Y a . KUMPMIYA «HNESI 0212 235 u 57 T.C. KOLTÛR BAKANUGİNIN KATK1LARIYU Senaryo ve Yönetı Yesim Ustaoğiu İSTANBUL ULUŞLARARASI KISA FİLM GÜNLERİ BAŞLIYOR 5-11 Nisan 2000 • ALHANY» • AVUSIURYA • BtLCtKA • FRAHSA • HOLt ANOA • INGH.TFRE • IRLANDA • ISPANYA • ISVEC • 1IALYA • JAPONYA • MACARISTAN • POLONYA • TURKIYE • YUNAHISTAN SES-1885 ORTAOYUNCULARİSTİKLAL CAD. NO:148 TEL (0 212) 25118 65-66 FAX (» 212) 244 43 27 www ortooyuncular com ) ılın fıhnı <tftİtıQtt kc\in '(inms* ) *>tt 11luk 'un. hattu bt'lki tU wm on yılın c/; ivi\t... M M;I ( \ i ' \ \ ı ı Miıt KH 1 1 I iİyteri dikctt dikttı cdtn bır Jıİııı IT hcr \evdvH inu mtisi bİttiğnıdt' derin dii)ihuetcrc dafnorsuını:- I \\H \ K VM»| \IIK / \\1 \\ 'dünesv ) oli-ıthtk ". htr planı. ht r divuloî*.. itzı'nU' tauıtiaıııtıı^ ıı^iu i\ı bİrfilnı. Svnarytnıt. Knrı;ıiMt. nıt kun ktt/iamttn, görüntii, sanat vv oyuın n viitırlitniyle dörl dtiitiik hir vnpıın \ı ı\ f\s< n \\ MII 1 n 1 1 HnşgeMin '(IÜM'U' )fhuluk'. Srııi btkfİytnduk. ISTISNAt FILMLER Beyoğlu AKADEMİ İSTANBUL (251 74 84/151) Aksaray ABT SİNEMASI (621 36 49) Kadıköy BAHARIYE EURIMAGES 414 35 05 Ankara NERGİZ (425 20 06 Izmir SEMA 483 91 00) VanEMEK (216 1515) 12.00-14 15-16.30-18 45-21 15 WS 12 30-15 00-17 30-20 30 11.30-14 15-16.30-19.15-21.30 I 12.00- «4 00-16 15-18.30-21.00 12.15-14 30-16 45-19.00-21 15 14.00-16.30-18.45 Anlofi Çetıov - Ferfıan Şensoy FİŞNE PAHÇESU CÜLDÜRÜ - Çehof lazdur laz kalacaktur • Cuma 20.00 / C.tesi 15.00 ve 20.00 / Pazar 15.00 m 18.00 Fertıan Sensoy'un ÇOK TUHAF SORUŞTURMA Çarfamba 20.00 Fei+ıan Sensoy'un PARASIZ YASAMAK PAHAli 6 Nisan Penembs 20.00 Derya Boykol ŞU AN MUTFAKTAYIM Salı 21.00 ICMüt Bokoriığı v« Mfco'nuı kolMonYta Fernan Şensoy FELEK BİR GÜN SALAKKEN. 13 Hian Parymbe 20.00 Fernan Şensoy FERHANGİ ŞEYLER T.C. KULTUB BAKANLIGf NİN KATKILARIYLA 25 Ni* Bilet Satış Yerleri: Ortaoyuncular Gişesi: 251 18 65 VAKKORAMALAR-Taksim. Suadiye. Akmerkez İlanlorınız için: 0212. 293 89 78 CABARET CİNE AYSUN&ALİ KOCATEPE 5 Nisan Çsrsamba. 22.30 • Arnavutköy 257 74 38 DEFNE GOLGESl r-* TURGAY FİŞEKÇİ Şiirin Çılgın Yılları Tristan Tzara, iki arkadaşıyla birtikte 8 Şubat 1916 günü, Zürich'te, Larousse ansiklopedtsinin rasgele bir sayfasını açarak bulduklan "Dada" sözcüğüyle çağımızı derinden etkileyen zincirle- me sanat akımlannı da başlatmış oldular. Akımın ünü bir anda bütün Avrupa'ya yayildı. O yıllarda Zürich'te Sovyet Devrimi'nin hazıriık- ları içinde olan Lenin bile evinin yakınındaki bir kahvede buluşan Dadaıstlerin toplantılanna ka- tılma gereğı duydu. Tzara, 1919'da Paris'e gel- diğinde neredeyse dönemin en ünlü sanatçısıy- dı. Breton, Soupault, Aragon gibi genç şairier onun çevresinde toplandı. Dada'yı 1922'ye dek sürdürdüler. Ancak Dadacılığın açtığı yol kapanacak gibi değildi. 1924'te Gerçeküstücülük bildirisinin yayımlan- masıyla bütün sanatlarda yeni bir anlayış başla- dı. Gerçeküstücülüğün temelinde çok somut btrger- çek vardı. O güne dek Avrupa sanatını ve siyasal yaşa- mını yönlendiren akılcı yaklaşımlar, 1. Dünya Sa- vaşı gibi bir yıkıma yol açmıştı ve bu tür akılcılı- ğa karşı bir tavır alınıyordu. Dadacı hareketten aynlan şairler, gerçeküstü dünyanın düşsel imgelennin peşine düştüler. Ger- çeküstücülük bilinç ile bilinçdışını birieştiren bir yoldu ve bu bütünlük içinde düşle gerçek iç içe geç'iyordu. Gerçeküstücülük bir şiir oyunu değil, gerçeğe ulaşmanın ve onu daha etkili anlatımın yeni yol- lannın aranmasıydı. Bu akımı yaratan şairierin ki- şilikleri ve daha sonraki yıllarda hemen tümünün komünist hareketlere katılmış olmalan da bunun bir başka göstergesidir. • • • Aragon, ülkemizde en çok sevilen ve kitaplan en çok satılan yabancı şaiıierdendir. Bunun da te- mel nedeni ünlü Elsa şiirieri ve bu şiirierin okur- lar üzerinde yarattığı etkidir. Şair olarak Aragon'u yalnızca Elsa şiirlerini yaz- mış biri olarak bilir çoğu okur. Oysa o, yirminci yüzyılda şiir sanatının geçtiği hemen tüm aşamalardan geçmiş, çok yönlü bir kültür adamıdır. Şairiiğinin yanında çok ünlü ro- manları, denemeleri, yıllar boyu yayımladığı der- giler olmuştur. Geçen yıl yayımlanan, Bahadır Gûhnez'in yaz- dığı Aragon (Kavram Yayınları) adlı yaşamöykü- sü kitabı, onu bütün yönleriyle ülkemiz okurlan- na tanrtan ilk kitap oldu. Şimdi de Nedim Gürsel'in Aragon - Başkaldı- ndan Gerçeğe (Can Yayınlan) adlı kitabı yayım- landı. Hemen belirtelim ki bu bir yaşamöyküsü kita- bı değil, tersine yokluğu çok duyulan şiir üstüne bir inceieme kitabı. Kitapta Aragon'un şiire başladtğı Ak yıflardah ya- şam ve şiir çizgisinin oturduğu 1939'a dek sana- tında geçirdiği evreler inceleniyor. Nedim Gürsel'in deyişiyle "Aragon'un Süreğen Devinimi"d\r bu süreç. Kitabı okurken bu çok ilginç gelişim serüveni- nin içindeki iki temel öğe hep dikkat çekiyor Ara- gon bir yandan en yeni, en biçimci deneylere gi- rişirken, öte yandan da belki bilinçli, belki bilinç- sizce geleneğin ağıriığı hep kendini duyuruyor. Bu son derece gelgitli süreci bir kitap boyun- ca izlemenin, yalnızca şairler için değil, şiire ilgi duyan herkes için düşündürücü birzihin çalışma- sı olacağı açık. Çoğu zaman karşımıza hazır gelen, birkaç da- kikada okuyup geçtiğimiz şiirierin arkasındaki ça- lışmaları ortaya serdiği, şiiri ve şairi oluşturan öğeleri inceieme fırsatını verdiği için de ilginç bir çalışma Nedim Gürsel'in kitabı. Çağdaş bir şair olarak Aragon'un kaynaklan, bi- zim çağdaş şiirimizi etkilemiş yanlanyla da önem taşıyor. Burada Özdemir Ince'nin, kırklı yıllarda şairlerimizin bakışlannı Baudelaire yerine Rim- baud'ya çevirmiş olsalar farklı bir çağdaş şiirimiz olurdu, yolundaki tezleri için de tartışma gereci sağlayabilir. Kitabın önemli bir yanı da dönemin ve çeşitli akımlann şiir anlayışlannı yansıtırken yalnızca Aragon'la sımriı kalmayışı; ana akımlann doğuş- ları, gelişmeleri, içindeki çeşitli tartışmalan da okurasunabilmesi. Böylelikle anlatılan dönemler üstüne bütünlüklü bir kavrayışa ulaşılabiliyor. K Ü L T Ü R İ Ç t Z t K KÂMÎL M A S A R A C I