Katalog

25 MART2000CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA J L J V t J l ı t ^ I f J J . / ekonomkrt cumhuriyetcom.tr 13 İŞÇİMN EVRENtNDEN ŞÜKRAN SONER 5 artı 5'in oylamasına gün sayarken Demirel'in her zamankinden biraz daha fazla ön planda olması sürpriz değil. Bunca yılın deneyimi ile her gün ön planda olmanın biryolu bulunuyor. Bir gün medyanın yıldız yazarları Köşk'e çağnlıyor, ertesi gün bir kuruluş yıldönümü yaratılıp orada konuşuluyor... Günün akışında değişiklikmiş gibi görünenlere biraz uzaktan bakıldığında, değişen hiçbir şeyin olmadığı görülse de önemli değil. Önemli olan o anda önemli habermiş gibi görünüp hep gündemde olmak. Vazgeçilmezi oynamak. Nasıl mı? Yöntem hep aynı yöntem... Demirel'in önceki gün görüştüğü yazarlar ve yazarlann bu görüşmeyi gazete köşelerine yansıtmalarına göz attığımda, nedense hemen hemen aynı yazariann bulunduğu Izmir Iktisat Kongresi aklımageldi. Otarihte Cumhurbaşkanı Özal, Başbakan pemirel'di. Kongrenin başladığı günün gecesi Özal bir yemek veriyordu. Otelde kaima işlemlerimiz yapılırken de bu yemeğe ilişkin davetiyelerdağıtılıyordu. Sıradaonümde buîunan adı geçen yazarlardan birkaçının Özal'ın yemeği için davetiyeleri yoktu. Araştınldı. Listenin doğrudan Özal tarafindan incelendiği ve işaretlenmemiş isimlere davetiye verilmemesi direktifınin verildiği öğrenildi. Meslek dayanışması içinde, bir kısım yazarlara adlan seçilerek davetiye verilmemişse hepimizin birden yemeğe gitmemesi gerektiğini söyledim. llginçtir, birkaçının renginin çok fazla kaçtığına tanık olduğum, özellikle de davetiyeleri gelmemiş yıldız gazetecilerin böyle bir dayanışma boykotuna karşı çıktıkJannı gördüm. Kokusu bir gün sonra çıktı. Özal'ın akşam yemeğine davet etmediği yıldız gazeteciler, gece sabaha kadar yaverinin peşinde koşturmuş, yalvarmışlar, sabaha karşı Özal ile görüşmeyi başarmışlardı. Meğerse Özal bir gün önce üç büyük gazetenın manşetinde, televizyon ana haberterinde Demirel'den bir arada alınmış açıklamaya bozulmuştu. Yıldız gazetecilerimize, "Siziçevremden uzaklaştınveririm" tehdidini savurmuştu. Onlar da bu uyannın anlamını çok iyi anlamışlar, Özal'a yalvaryakar görüşmeyi sağlamışlar, ertesi gün de Özal'ı gazetelerin manşetine, televizyonlann ana haberlerine taşımışlardı. Yıldız gazeteci olmanın raconunda her koşulda en yukardakilere ulaşabilmek vardı. Ulaşamayanlann işi bitiyor, transfer, piyasa değeri çok fazla düşüyor olmalı ki, o günden bugüne, en yukardakilerin, liderterin etrafindan kopmayı hiç göze alamadılar. Yeri geldiğinde davetiye listesinden isimlerinin silinmesi türü hakaretleri sineye çekip, iiderin gözüne girmek için gerekeni yaptılar. Medya patronlannın gözü ile yıldız gazeteci, siyasetçiye her an, her koşulda ulaşabilen gazeteci. Daha iyi anlaşılabilmesi için medyadaki önemli bir yıldız gazeteci transferinin öyküsünü bir kez daha anımsatmakta yarar var. Söz konusu transferde o günün medya ücretlerinin çok üstünde bir rakamın ödendiği duyulmuştu. Olay, zenginin parasının züğürdün çenesini yorması örneği, elbette gazetecilerin çenesini yorduğu kadar iş dünyasının da ilgisini çekmişti. Yıldız gazeteciye beklenmedik, o günün değerlertnin birkaç katı transfer ücreti ödeyen işadamı, arkadaşlan tarafindan sorgulanmıştı. İşadamı gazete sahibi, adı geçen yıldız gazeteciye o parayı gazeteciliği için değil sadece, devletin başındakilere olan yakınlığı nedeni ile ödediğini bildirmişti. Bu işlerin yalanı, eksiği yarsa, binnci ağızdan nakledenlerin yalancısıyım. lkinci aktardığım olaydan bir 18, birincisinden bir 10 yıl sonra "Değişen ne var" diye bir sorgulama yapsak. Olumlu bir şeyler bulabilir miyiz? Doğrusu Demirel'in kimi gazete köşe yazarlannın eleştirdiği, kimilerini seçerek çağırdığı söyleşi tablosu, "Yöntem aynı yöntem"] rahatlıkla söyletebiliyor. Dahasında medyanın etkinliğinin katlanarak artması, holdinglerinin yayıncılık kurumlan açısından işletmecilik kurallannın tamamen dışına çıkması, zaranna yayıncılık yapılmasının sorgulaması olmah. Başka işlerde, ihalelerde, her yerde başrollerde büyük ekonomik işletmeler, neden ve nasıl medya işletmelerinde zaranna işletmeciliği, dampingi seçebiliyortar? Gazetecinin değerinin gazetecilik yetenekleriyle değil, iktidardakilerle sıkı ilişkileri ile ölçüldüğü bir düzen nasıl bir düzen olabilir? sukransonerro yahoo.com PETKhrde temettü dağıtnnı • İZIMİR (AA) Petkim Petrokinıya Holding AŞ 'nin (PETKİM) 1 Mayıs 20O0 tarüıİBde yüzde 12.5 oranında temettüyü (kâr payını) nakit olarak dağıtacağı bildirildi. Yönetim ve denetim kurulu başkan ve üyelerinin ibra edildiği PETKİM Genel Kurulu'nda. 1999 yılı faaliyet dönemi için bin liralık nomınal değer karşılıgı 125 liralık (yüzde 12.5 oranında) temettünün nakit olarak 1 Mayıs 2000 tanhınde dağıtılmasına karar verildiği belirtildi. AB, 21. yüzyıl ekonomisinde sosyal bütünleşmeyi sağlayarak büyüyecek Sosyal modelden ödüıı yok • Halen 15 milyon insanın işsiz olduğu Avrupa Birliği içinde 2010'a kadar 20 milyon kişiye istihdam sağlanması kararlaştınldı. Zirvede dijital ekonomi içinde lider olmanın koşulunun insana daha fazla yatınm yapmaktan geçtiği vurgulandı. Bu çerçevede birlik içindeki bütünokullar200re kadar tntemet'e bağlanmış olacak. Ekonomi Servisi Avrupa Birliği (AB) üyesı ülkelerin liderleri önümüzdeki 10 yıl içinde ''sosyal modeTı koruyarak Avrupa'yı dünyamn en rekabetçı ekonomisi haline getirmenin yollannı tarüştılar. Portekiz'in dönem başkanlığında başkent Lizbon'da yapılan ve iki gün süren zirvede AB liderleri önümüzdeki 10 yıl içinde 20 milyon kişiye yeni iş olanaklan yaratma karan aldıklanm açıkladılar. Demirel ve Yazarlar Işsizliğe karşı mücadelede 5 ülke ve 5 ayn model (işsizlik oranlan) FRANSA 1.7 i 14 AUMANYA 1.1 IPG zammına tepki • Ekonomi Servisi LPG'den alınan KDV'nin yüzde 40*a çıkanlmasına ilişkin calışmalar şoförleri kızdırdı. Türkiye Şoforler ve Otomobilciler Federasyonu (TŞOF) Başkanı Derviş Günday, "LPG ile oynayanrn elinin yanacağını" kaydederek hükümeti, "toplayamadığı verginin acısını şoför esnafuıdan çıkarmaya çalışmakla" suçladı. Tüketici Vakfi da otogaza ek vergi konulacağı yönündeki haberleri tepki Ue karşıladı. Yönetim Kurulu Başkanı Bayram Kısıklı, bunun yanlış bir uygulama olduğunu söyledi. İşsiziikle mücadeledefcırldı yöntemler Ydltk büyümenin ortalama yüzde 3 olmasının hedeflendiği AB içinde Uk aşamada 2001 yılına kadar 3 milyon kişiye yeni istihdam ortamı yaratılması planlanıyor. İşsiziikle mücadelede 5 ülkenin farklı politikası bulunuyor. • Fransa: 35 saat uygulaması 1 Şubat'tanbenyürürlükte olan haftada 35 saat çalışma uygulaması, Jospin hükümetının işsiziikle mücadelede en güçlü kozlanndan biri. Mart ayı başından beri 26 bin işyeri Ue anlaşma sağlandığı ve 152 bin kişiye istihdam alanı açıldığı belirtiliyor. • Almanya: Mali reform Almanya Başbakanı Gerard Schröder 9 Şubat'ta çıkanlan vergi oranlaruu 2005 yüina kadar düşürmeyi hedefleyen bir yasa çıkarttı. • tngiltere: Yeni anlaşma Asgari ücret uygulamasına geçilmesinin hemen ardmdan, özellikle genç işsizleri iş sahibi yapmak amacıyla formasyon ve eğitim kurslan düzenlenmeye başlandı. Yeni anlaşmaya göre genç işsizler işsizlik ödenekleri kesilmeden bu formasyon kurslanna katılacaklar. • Italya: Sosyal sözleşme Sosyal Demokratlann Aralık 1998'den beri yönetimde olmalannın meyveleri alınmaya başlandı. İşsizlik oranı düşme eğilimine girerken hukümet Temmuz 1999'da sosyal harcamaları biraz daha kısmak amacıyla yeni bir planı daha uygulamaya koydu. • Ispanya: Çalışma yaşamında reform Euro sistemindeki üOceler içinde işsiziikle mücadelede en başanlı ülke. Esneklik politikası sürerken bir yandan da özellikle vasıfsız işçilerin çalışma yaşamlaruu garantı altına alan kontratlar yapıldı. Ortak bildiri yayımlandı AB liderleri, ABD ile rekabet edebilmek için "bilgiye dayalı toplum" modelı oluşturulması ve birlik içindeki zengin yoksul herkesin bu modelin bir parçası olması gerektiği görüşünde birleştiler. 15 ülke lideri tarafindan imzalanan ortak bildıride aşağıdaki kararlar alındı: Yıl sonuna kadar elektronik ticaret ile ilgili yasamn çıkanlması Internet kullanmarun maliyetınin yıl sonuna kadar düşürülmesı. Telekomünikasyon piyasasım 2001 yılı sonuna kadar bütünüyle rekabete açık hale getirmek. 2001 yılına kadar AB içindeki bütun okullara tnternet ve erişim ağlanru kurmak. 2002 yılı sonuna kadar tüm öğretmenlerin bu konuda eğitim almış olmalannı sağlamak. 21.yüzyıl Avrapa ekonomisinın daha nitelikli iş olanaklan ile beslenmış ve sosyal bütünleşmeyi daha çok yakalamış ohnası gerektiğinin vurgulandığı bildiride, "Hedef, insana daha çok yatinm yaparak A\rupa sosyal modelini modernleştirmek'" denıldi. Halen Avrupa'da 15 mih/on işsiz bulunuyor. Yol"un ideolojisini benimsetmek için büyük çaba harcadığı belirtildi. Blair'in önümüzdeki 10 yıl için belirlenen yüzde 3'lük büyüme hedefine karşı çıktığı buna karşın birliğin aldığı diğer kararlara katıldığı bildirildi. Bu arada 50 bini aşkın kişi başkent L izbon da " Yalnızca iş değfl, kaBteli iş istiyonız'' diyerek protesto gösterisi yaptı. Avrupa İşçi Sendikalan Konfederasyonu Başkanı Elibo BabagBonun da katıldığı sessız protesto yürüyüşünde göstericiler 21. yüzyıl ekonomisinde yalnızca işin yeterli olmadığuu, kalifıye iş için ortam yaratılması gerektiğini vurguladılar. Bu arada zirveden bir gün önce de çalışma koşullanmn iyileştirilmesini isteyen Portekizli öğretmenler toplantımn yapıldığı binanm önüne çadır kurarak sessiz eylem yapmışlardı. Fueloil'de ATV sıfirlandı • Ekonomi Servisi Akaryakıt ürünleri fıyatlandırmasında, fiıeloil çeşitlerinden kilogramda 5.200 lıra olarak alınan Akaryakıt Tüketim Vergisi (ATV) tutan sıfırlandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın tebliği ile de bugünden geçerli, motorin ve kalorifer yakıtında Akaryakıt Fiyat Istikrar Fonu (AFlF) kesintileri arttınldı Buna göre, motorinde litrede daha önce 1.050 lira olan AFlF kesintisi 18 bin 550 liraya, kalorifer yakıtında sıfır oten AFlF kesintisi tle 530 liraya yükseltildi. ' • ' • Üçüncü Yol da tartışıldı Zirve boyunca Ingiltere Başbakanı Tony Blair'in 'Üçüncü Dijital ekonomi tartışüdıÇiftçiye değilfinansa TARIMA DESTEĞtN ÖBÜR YÜZÜ tışıldı. DSP lstanbul Milletvekili, TBMM Bilgi Teknolojileri Grubu Başkanı Prof. Dr. Ziya Aktaş' ın yönettiğı panele katılan TÜSLAD Başkanı Erkut Yücaoğlu, Türkiye de •Intenıet altyapısmda 'müthis, bir darboğaz' yaşandığını ifade ederek, "Türk Teiekom bu konuyu öncetikli, kapsamb yannnuar arasına almak Türkiye Internet kullanıcı Ekonomi Servisi Bilgi teknolosayısı ve kullanınıı açısından Avrujilerinde yaşanan gelişmelerle gepa'nın en geri kaümş ülkelerinden leneksel ekonominin pabucu darna birisi" diye konuştu. atıldı. Üretim biçiminin, dağıtun Tüketiciye yönelik elektronik tikanallannın ve çalışanlann nitelicaretin artması için hanelere bilgiğinin değiştiği 'yeni ekonomi', Türsayar girmesi gerektiğini söyleyen kiye'de de akademisyenler, uzmanYücaoğlu, "HerevdebuzdolabMelar ve işadamJan tarafindan değerlevizyon gibi vazgeçiimez ev aleti gilendirildı. bi bügjsayar da otmah" dedi. Bilgi Koç Sistem tarafindan dün düzenekonomisine geçişte eğitimın önelenen 'Dijital Ekonomi' panelınde, mine işaret eden Yücaoğlu, "Eğitim, ekonominin bılgı temelınde yeniden geleceğin anahtan olacaknr. Gefcceyapılandığı bir ortamda Türkiye'nin ğin insanı bilgi teknoiojisini bilen. konumu ve neler yapabileceği tarbirden fazla disipüne hâkim, evrensel değerkri benimsemiş, yaratıcıbğmın önündeki sınırian kakurmış, değişen koşullara hıziı uyum gösteren. ogrenme>i öğrenmiş bir kimtik taşrvacaktBr" açıklamasuu yaptı. Sabancı Üniversitesi Rektörü Tosun Terzioğlu. dijital ekonomi konusunda Türkiye'nin yolun başında olduğunu belirterek "Ekonomi her zaman bilgiye gereksindi. Ancak son yıüarda bilgryi \ önetmek ekonomik süreçkrden biri haline geklL Ekonomi gittikçe bilgi yoğun bir bileşime evriUyor. Bilgi içinde boğulmakistemryorsak yüznıeyi bilmeliyiz" açıklamasuu yaptı. Terzioğlu, girdi, üretım, dağıtım, tükeüm süreçlerinin tümunde bilgi olan bir ekonominin hâkim olduğunu belirterek, "Karl Marks'm sö> lediğigibi üretim araçlannın sahibi arük üretküer" değerlendırmesını yaptı Ekonomi ServiaTanm sübvansiyonunun bütçeye ağır yükler getirdiği gerekçesiyle kaldınlacağı yönünde Uluslararası Para Fonu'na (IMF) soz* veren hükümet, diğer yandan da desteğin çiftçiye değil finans sektörüne gittığıni itiraf ediyor. Tanm ve Köyişlen Bakanlığı Müsteşan llhan Bilgin, geçen yıl tanm sektörüne verilen 12 mih/ar dolarlık desteğin sadece 3 milyar dolannın çiftçiye ulaştığını belirterek, 9 milyar dolann ise yüksek enflasyon nedeniyle finans sektörüne gitriğinı söyledi. HollandaTürkiye Tavukçuluk Semineri'nin açılışına katılan Bilgin, tanmsal desteklemede yaşanan sorunlan anlattı. AB'ye adaylık ve IMF ile yapılan anlaşmalar nedeniyle Türk tanmının yeni bir sürece girdiğini belirten Bilgin, "Taran sektöfiaçısadnı AB'yegirişte var obna ya da yok olma mücadeksi verİTOruz. Çiftçhe bu rekabet gücünü kazandmnazsak, tanm bitme noktasma gelecek" diye konuştu. Çiftçinin rekabet gücünün arttınhnası için öncelikle maliyetlerin düşürülmesi gerektiğini belirten Bilgin, halen AB'de 22 sent olan bir litre mazotu Türk çiftçisinin 72 sentten aldığını, vergilenn kaldınlması halınde mazotun fıyatının 45 sente inebileceğini söyledi. Bilgin, ilk aşamada çiftçi kayıt sisteminin kurulacağım belirtti. IMFde yeni dönem WASHINGTON(AA)Uluslararası Para Fonu (IMF) Direktörlüğü görevine Alman aday Horst Köhler'in oybirliğiyle seçilmesinin ardından, 182 ülkenin üye olduğu bu kuruluşta radikal reformlara girişilmesi çabalannın ivme kazanması bekleniyor. Geçenhafta basın açıklamasında, ABD Kongresi ile IMF'de reformlar konusunda tartışmaya ve diyaloğa açık olduğunu söyleyen Köhler, ana misyonlanndan birinin global mali krizlerin patlak vermesini önlemek olacağını ifade etmişti. GM, Ford gibi devler Avrupa ve Japon şirketlerini alıyor Otomotivde ABD egemenliği Ekonomi Servisi Dünya otomotiv endüstnsi, " d n r durak bilmeyen" bırleşmeler ve satm almalarla, G M (Saab, Isuzu, ABD'li devler Subarv, Suzuki, tarafindan Fıa?) paylaşılıyor. General Motors Diğer ve Ford gibi devler, pazardaki hâkimiyetlerini, Avrupalı ve Japon otomotiv şirketlerini satm DaimierChrysler alarak (Smartj pekiştiriyor. Şirket birleşmelerinin RenauK Nissan devam etmesi durumunda, dünyada sadece birkaç otomotiv firmasmm pazar payıyla sektörde ikinci faaliyette kalacağı öngörülüyor. sırada olduğuna dikkat çekiliyor. Öte yandan, sektörde özellikle ulus Aynca Alman otomotiv şirketi aşın evlilikler ve satm almalann Volkswagen'in de AJman yaşandığı gözleniyor. Ancak, Audi, Skoda ve Seat'la yaptığı ulusaşın birleşmelerin kültürel ortaklıkla pazarda yüzde 9.4 farklılıklar nedeniyle oranında payı bulunduğu sorunlara yol açtığı Alman devi belirtiliyor. Japon otomotiv BMW'nin tngilız Rover'i önce şirketi Toyoto'nun Daihatsu'yu satm alıp sonra satmasıyla birlikte satm almasıyla birlikte pazar gözler önüne serildi. Son olarak payının yüzde 9.2'ye çıktığı, ABD'li Ford'un Alman BMW'yi Renault'nun Japon alacağım açıklamasıyla Nissan ile birlikte 8. 7'lik otomotivde esen birleşme pazar payı bulunduğu dile rüzgârlan, sektörün gidişatı getirüiyor. Dünya otomotiv konusunda endişeleri iyice arttırdı. pazarında geri kalan otomobil GM pazann hâkimi şirketlerinin toplam pazar payı ise yüzde 25'e dahi ulaşamıyor. Bu Dünya otomotiv pazannm hâkimi arada, Alman otomotiv devi olan General Motors'un Isveçli DaimlerChyrsler, Japon Mitsubishi Saab, Japon Suzuki ve Isuzu, firmasımn kontrolünü almak üzere Subaru ve Italyan Fiat'la yaptığı yürüttüğü görüşmelerin işbirliği sonucunda pazann yüzde sonuçlanmak üzere olduğunu 22.84'üne hâkim olduğu belirtilirken Japon Mazda ve duyurdu. Anlaşma gerçekleştiği Isveçli Volvo'ya sahip olan takdirde, Mitsubishi'yi fîilen Ford'un da yüzde 16.8'lik bir kendine bağlamış olacak Daimler Petpo China'ya borsa engeli • NEWYORK(AA)ABD'nin en güçlü işçi sendikalan konfederasyonu AFL CIO, insan haklannı ihlal ettiği gerekçesiyle Çin'in devlet destekli "Petro China" petrol şirketinin Wall Street Borsası'na gınşını engelledi. Sendikanın, Uygur Türkleri, Moğollar, Tibetliler ve Tayvanlılarla işbirliği yaparak, "PetroChina" şirketinin Wall Street Borsası'nda satış yapmasıru, satışlara aracılık yapan büyük simsar kuruluşlar üzerindeki etkisini kullanarak engellediği öğrenildi. Dünya otomotiv pazarı '99 Daire maliyeti 8.1 milyan lira • ANKARA (ANKA) Ev sahibi olmak, inşaat maliyetlerinde meydana gelen artışlar nedeniyle giderek güçleşiyor. 1999 yılında verilen inşaat ruhsatlarına göre, 100 metrekarelik apartman dairesinin arsa bedeli hariç maliyeti 8.1 milyar lirayı geçü. Verilen inşaat ruhsatlanndaki maliyet rakamlanndan yararlamlarak yapılan belirlemelere göre 100 metrekarelik evin arsa bedeli hariç maliyeti ise 1993e göre yüzde 41.8 oranında artarak 7 milyar 594 8 milyon liraya ulaştı. Chrysler'in yıllık motorlu araç üretim kapasitesinin 6.5 milyon birime çıkacağı ve şirketin ABD'nin General Motors ve Ford şirketlerinin ardmdan sektörde dünya üçüncülüğüne yükseleceği belirtiliyor. Daimler Chrysler'in daha önce Japon otomotiv firmalanyla ortaklıklara giden rakipleri Renault ve General Motors karşısında zayıf kaldığı Asya pazannda sağlam bir üs elde etmiş olacağı kaydediliyor. Çahşanm korkulu ruyası Dev şirketlerin, pazar paylannı arttırmasmı. halka açık hisselerin değer artışmdan elde edilen rant gelirini yükseltmesini, yönetim, üretim ve araştırmageliştirme maliyetlerinden tasarruf sağlamasuıı sağlayan birleşmeler, çalışanlann korkulu rüyası oluyor. Birleşen şirketlerde yaşanan tesis kapatma ve işten çıkarmalar sonucunda çalışanlann büyük bir kısmı işsiz kalmaya mahkum ediliyor. Uzmanlar, dünyada tüm sektörlerde yaşanan ancak bankacılık ve otomotivde daha çok yoğunlaşan şirket birleşmeleri ve satm aknalann sosyal etkilerinin çok büyük olacağına dikkat çekiyorlar. SPK ve Türk Ticaret Kanunu gereği yayımlanması zorunlu ilanlarınız için Cumhuriyet size özel bir fiyat sunuyor: Türkiye Baskısı Brütst/cm 20$ Bilgi için: FakS: 513 95 80 514 07 53 (0212) 513 84 63 (0212) 513 84 6061 Cumhuriyet