Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
tmtiyaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yaym Yönetmeni: Orhan Erinç
• Genel Yaym Koordinatörü: Hikroet
Çetinkava # Yazıışlen Müdürü: Ibraitim
Yıldız • Sorumlu Müdür: Fikret llJdz
0 Haber Merkezı Müdürü: Hakan
Kara • Görsel Yönetmen: Fikret Eser
tsühbarat: Cengiz Yıldınm 0 Ekonomi: Ödeın
Yûzak • Kültûr: Haadan Şenköken • Spor:
Abdülkadir Viicelman • Makaleler: Sami
Karaören 0 Düzeltnıe: Abdullah Yazıcı 0
Fotoğraf Erdoğan KcseoğJu 0 Bügı-Belge:
Edibe Buğra 0 Yurt Haberlen Mehmet Faraç
Yaym Kurulu: tlhan Selçnk
(Ba$kan), Orhaa Erinç,
Hikmet Çetinkava, Şükran
Soaer, tbrahim Yıkhz,Orhan
Bursak, Mustafa Balbay,
Hakan Kara.
\awmU>aD \e Basan: Yeni Gûn HabCT Ajansı, Basın ve Yayıncilık A Ş
TûAocağı Cad 39 41 C agalogiu 34334 lstanbul PK 246 - Sırkecı 34435 lstanbul
Ankara Temsılcısı: Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No:
125, Kat 4, Bakanlıklar-Ankara Tel. 4195020 (7 hat). Faks.
4195027 0 haaı Temsilcısı. Serdar Kıak, H. Ziya Blv.
1352 S. 2/3 Tel: 4411220, Faks: 4419117 0AdanaTemsücisi:
Çetin Yiğeaofliı, Inönü Cd 119 S. No: 1 Kat: 1, Tel: 363
12 11,Faks:363 12 15
Müessese Müdürü: Üstân
Akmen 0 Koordınatör:
Ahmet Korulsao 0
Muhasebe: Bölent Yener
0 ldare: Hüseyin Gürer
0 Satış: Fazilet Kuza
MEDYA C: • Yönetım Kurulu
Başkanı - Genel Müdıir. GûlbİB
Erdnran # K.oordınatör Reba
Işıtman • Genel MüdürYardımcısı:
SevdaÇoban Tel 514 07 53 -
5139580-513846O61,Faks 5138463
T
" ^ M l f t ^ ' www.cumhuriyetcom.tr 16ŞUBAT2000 Imsak:5.25 Güneş: 6.52 Öğle: 12.25 flcindi: 15.17 Akşam: 17.45 Yatsı: 19.07
Kış için açıfc giysi
• Dünyanın dört bir
yerinden gelen modacılar,
önûmüzdeki sonbahar ve kış
aylan için tasarladıklan
üretimleri sergilemek üzere
Londra Moda Haftası'na
katıldılar. Sergilenenler
arasında en çok ılgiyi çeken
giysi, ünlü top model Jodie
Kidd'in sunduğu bir Mathew
Williamson tasanmıydı.
Fotoğraflardaki
lstanbul
• Haber Merkezi - Boğaziçi
Üniversıtesı Mezunlan
Demeği (BÜMED), 1863'1ü
yıllardan günümüze
Boğaziçi ve Rumeli Hisan
görüntüleriyle özlediğimiz
lstanbul'u takvim sayfalanna
taşıdı Takvünde kullanılan
kartpostallar yuıe bir
Boğaziçi mezunu olan
lstanbul âşığı Ali Yamaç'a
ait.
Uselerarası
dosthjK
• lstanbul Haber Servfei-
Pertevnıyal Lisesi ile Atina
Koleji arasında kardeş okul
ilişkisi kuruldu. lstanbul
Milli Eğıtün Müdürlüğü'nce
yapılan açıklamada, Türk ve
Yunan halklannın
yakınlasması çerçevesinde
eğıtün kurumlan arasında
kurulacak dostluğun,
tabandan gelen güçlü sevgiyi
önûmüzdeki döneme
tasımaya yardımcı olacağı
belirtildi.
Kitap okuma
özendirilecek
• ANKARA (Cumhuriyet
Bûrosu) - Mılli Eğitim
Bakanı Metin Bostancıoğlu,
bilgi çağında herkesin
dünden daha fazla kitap
okuması gerektığini
belirterek okullarda kitap
okumanın özendirileceğini
söyledı. Bakan Bostancıoğlu,
"Kitap okumanın
özendirilmesi ve
yaygınlaştınlması"
konusunda bir genelge
yayunlayarak okullardaki
sosyal etkinlikler ve eğitsel
kol faaliyetleri içinde kitap
okumayı özendirecek
çanşmalar yapılacağmı
bildirdi.
Kayıtfarda
hternerten
• ANKARA (AA) - tntemet,
Ege Cruversitesi'nde
öğrencilere, "okula
uğramadan" kayıt yeniJeme
ve ders programını seçme
imkânı sunuyor. Uygulamayı
gercekleştiren EÜ Bilgisayar
Araştırma ve Uygulama
Merkezi'ne bağlı ÜNİ-PA
Proje Yöneticisi Handan
Kılıçarslan, öğrencilerin
harçlannı bankaya
yatırmalan halinde,
bulunduklan yerden Internet
kanalıyla kayıtlaruu
yenileyebüdiklerini söyledi.
Kış Müzayedesf
• tstanbul Haber Servisi-
Artium Sungur Sanatevi 10.
yaşını, Türkiye'nin önemli
resim koleksiyonerlerine ait
resimlerin bir araya
getirildiği "Kış Müzayedesi
2000'cie sanatseverlerle
bırlikte kutlayacak. Yann
saat21.00a"e
gerçekleştirilecek
müzayedede aralannda, Türk
resım tarihinin önemli
isimlerinden Fikret Mualla,
Fahrünissa Zeid, Ibrahim
Çallı, Bedri Rahmi
Eyüboğlu, Ali Dino, Arif
Dino, Abidin Dino
kardeşlerin eserierinin de
bulunduğu yaklaşık 150 adet
tablo satışa sunulacak.
Müzayedenin tanıtım sergisi
ise 18-23 Şubat tarihleri
arasında müzayede
salonunda gezilebilecek.
Milli Eğitim Bakanlığı'ndan yeni çözüm: Yatılı veya pansiyonlu okul
Taşnııahrantnıa sonANKARA (ANKA)- Milli Eği-
tim Bakanhğı, yıllık yaklaşık 100
trilyonliralık bütçesi Ue birrant ka-
pısı haline gelen taşımalı eğitimin
kapsamını daraltacak. Bakanlık,
dağınık yerleşim birimlerindeki
öğrencileri yatılı ya da pansiyon-
lu ilköğretim okullanna alacak.
Zorunlu hallerde yalnızca 6, 7 ve
8'inci sımf öğrencileri taşınacak.
1999-2000 öğretim yılı için 22
bin 282 ilköğretim okulundaki 619
bin 324 öğrenci taşımah eğitim
kapsamına alınırken, taşımalı eği-
timin faturası da 76 trilyon 599
milyar lira olarak planlandı. Milli
Eğitim Bakanhğı, taşımalı egiti-
• Milli Eğitim Bakanhğı, taşımalı eğitim giderlerini azaltmak amacıyla ilköğretim
1,2, 3,4 ve 5'inci sınıf öğrencilerini, taşıma kapsamı dışına çıkaracak. Dağınık
yerleşim birimlerindeki öğrenciler, yatılı ya da pansiyonlu ilköğretim okullanna
alınacak, zorunlu hallerde 6, 7 ve 8'inci sımf öğrencileri taşınacak.
min faturasmın yükselmesi ve ba-
zı bölgelerde yerel yöneticilerin
araç alarak taşımalı eğitim işine
girmesi ve bazı bölgelerde de ta-
şıma ihalelerine yönelik tartışma-
lann artması üzerine yeni bir dü-
zelnemeye gidilmesıni kararlaştır-
dı. Bu kapsamda, Taşımalı ilköğ-
retim Yönergesi'nin yûrürlükten
kaldınlarak, düzenlemenin yönet-
melik haline getırilmesı planlandı.
Yönetmelik çalışmalan son aşa-
masına getirilirken, düzenleme
kapsamında önceükle taşımalı eği-
timin kapsamı daralrılacak.
Taşınacak okullardaki öğrenci
sayılan daha asağı çekilecek ve il-
köğretimin 1,2, 3,4 ve 5'inci sı-
nıfındaki öğrencilerin, bulunduk-
lan bölgelerde okumalan için ya-
tılı ilköğretim bölge okullan ile
pansiyonlu illköğretim okullanna
devam etmelen sağlanacak. Taşı-
malı eğitim yalmzca 6,7 Ue 8'in-
ci sımföğrencilerini kapsayacak ve
yine zorunlu hallerde uygulana-
cak.
Kesinsitiz 8 yıllık ilköğretimin
altyapısının hazırlanmasına yöne-
lik çalışmalan denetleyen Milli
Eğitim ve Maliye Bakanlığı mü-
fettışlen de taşımalı eğitime karşı
çıkü. Taşımalı eğitim için 1997 yı-
hnda 3.5, 1998'de 18.6, 1999 yı-
lında40.4 olmaküzere toplam 62.6
trilyon lira harcandığı ve halen ta-
şıyıcı firmalann 16.1 trilyon lira-
lık alacağı bulunduğunu belırle-
yen müfettişler, taşımalı eğitim
harcamalannın azaltılarak daha
fazla okul yapılmasını önerdi.
Müfettişler, "Mevcut okullar-
dan daha faria yararfamlmag VP fat-
şunah eğitim giderierindeid artj-
şm durdurulması ve azaltıhnası uy-
gun olacakür. Taşunah eğitim har-
canuüanndaki azalma sonucunda
da yeniilköğretim okulu yapımına
daha fazla kaynak aynlabileceği
gibi kaynaklarm da uzun yıflar hiz-
met verecek sabit yaünmlara dö-
nüştûrülebflmesi degerçekleşecek-
tir" değerlendırmesınde bulundu.
Terkos
Gölü'nde
yanştûar
doğayla
siMiştılar
Dünyanın en bûyûk serüveni
olarak adlandırüan Camel
Trophy 2000'in Türkrve
seçmelerinde 2. tura vûkseknler
beffioMu.
Bu yd Pasifik Okyanusu'ndaki
Tonga-Fiji adalarmda
gerçekleşecek olan Camel
Trophy'ye kaülaeak 2 Türk
yanşmacryı beliriemek için
yapılan elemeler sonrası
maceracılar Göçek'te Güney
Afrika'daki uluslararası
seçmeterde de yanşacaklar.
Geçen hafta sonu Terkos Gölü
kryısmdaki Durusu sahilinde
gerçekleşen elemelerde ll'i
bayan toplam 40 yanşmacı
mücadele efti.
Durusu sahiüne kuruian
kampetlerde kalan ve gece
gündüz demeksizin yön bulma,
kano, dağ bisikleti, fizik
kondiisyon ve omurgafa şişme
bot (RIB) etaplannda yanşan
sporcularuı 16'sı 2. tura
yükselmeyi başardı. Özellikle
RIB adı verüen botlarla Durusu
göhlnde yapdan yanşma büyük
ilgi gördü. Eski mankenlerden
Merve tldeniz ve yelkenci
Zeynep Atabay'ın da 2. tura
çıktığı yanşmacılann isimleri
şöyle: Gülnaz Kudunoğju,
AJtrza Bflal, Arif Gürdenü,
Bora Bölükbaş, Cüneyt
Çubukçu, Cüneyt Gazioğtu,
Ercan Tutal, Üknur Akdoğan,
Mehmet Tetdnel, Okan
Ydmazer, AJp Akbaş, Murat
Koray, Sinan Gürman, Ümit
Aynaa. (ARİF KJZILYALIN)
TÜBİTAK, iletişim araçlarının nasıl kullanıldığını araştırdı
'Bilgi toplumu için
alım gücünü arttınn'ANKARA (ANKA) - TÜBİTAK,
toplumungeniş kesiminin iletişim tek-
nolojisine ve erişim olanaklanna ya-
bancı olduğuna dikkat çekerek bilgi top-
lumunun geniş kesimleri dışlamama-
sı için alım gücünü yükseltecek uygun
ekonomik ve toplumsal politikalarm se-
çilmesini istedi.
TÜBİTAK ve BiLTEN tarafından
yürütülen Türkiye Ulusal Enformas-
yon Altyapısı (TUENA) Ana Plan ça-
hşmalan çerçevesinde, iletişim alet-
lerinin dağılımıyla ilgili bir anket ya-
pıldı "Eri^mvekaHanınıveteııeğiaçi-
sından durum saptaması" başlıklı
araştınnada, kent nüfusunu hane hal-
kı bazında temsil eden yaklaşık 4 bin
kişilik bir ömeklem üzerinde çahşıl-
dı. Çarpıcı sonuçlara ulaşılan anket
sonunda, evlerde telesekreter sahıpli-
ği yüzde 5.8, faks yüzde 1.5, telefon
yüzde 81.8, bilgisayar yüzde 6.5, mo-
dem yüzde 1.3, Intemet bağlantısı yüz-
de 1.2 olarak saptandı.
Geleceğin haberleşme altyapısına
erişim için önemli bir ölçü olan bilgi-
sayar sahipliğinin toplum içinde dağı-
Cüvence arıyorlar
Kadınlar iş yerine
eşi tercih ediyor
lımının dengesizliğine dikkat çekilen
çalışmada, "Geleceğin bilgi toplurou-
ntın geniş kesimleri dtşlamaması için
abm gücünü \üksehecek m'gım ekono-
mi ve topium potitikalan seçilmeiiaır''
denildi.
• îletişim araçlarının
kullanılma haritasını
çıkaran TÜBlTAK, bilgi
toplumunun geniş
kesimleri dışlamaması için
alım gücünü yükseltecek
uygun ekonomik ve
toplumsal politikalann
seçilmesini istedi.
Toplumda, üst gelir gruplan dışın-
daki geniş kesimlerin, yaygın ve adil
erişim hakkınayönelik gerekli düzen-
leyici mekanizmalann oluşturulması
istenen çahşmada, bu geniş kesimlen
"özel ihtiyaç gruplan'' olarak tanım-
lamarun yetersız olacağı vurgulandı.
Kamuya açık haberleşme merkezi ça-
lışmalarmın, zaman ve hedefolarak bir
plana uygun şekilde yürütülmesinin
önemine işaret edilen çalışmada şöy-
le denildi:
"HaJkm var otan teknotojfleri kul-
laııımkapasitesiveyeteneğiyülsekde-
ğfldir. Bo alanda var olan teknoiojfle-
rin kuBanımnun etkhıliğinni sağbuı-
masıiçinbilgiiendinııeveeğitiınçahş-
malan hem kamu hem de özd kesi-
min gündenıinde oünabdır."
Evden günlük ihtıyaçlann gideril-
mesi konusundakı beklenbkrin yüksek
olduğu vurgulanan çalışmaHa telefon,
vergi, su gibi borcunu öğrenmek ve
ödemek ısteğı yüzde yüzde 82.6; dilek-
çe vermek, cevap almak isteği yüzde
75.5; rezervasyon yaptırmak ve bilet al-
mak yüzde 73.5; bilgi ahşverişinde bu-
lunmak isteği 73.2; fılm, müzik ve di-
ğer sanatsal etkinliklen takip etmek is-
teği yüzde 73.2; tartısmalara oylama-
lara katılma isteği yüzde 69.6; lise, kü-
tüphane, müze ve sanat galerilerine
ulaşma isteği yüzde 64.9 olarak belir-
lendi.
ANKARA (ANKA)-
Kadın istihdamının çahş-
ma yaşamında her yıl ge-
rileme kaydettiği bulgu-
larla ortaya koyulurken, iş
bulamayan kadınlann, ev-
liliğe yöneldikleri belirti-
byor.
Başbakanlık Kadımn
Statüsü Genel Müdürlü-
ğü, "ÇahşmayaHazırlş-
gücüOlarakKenffi Kadm
ve Değişimi'" başlıklı ça-
lışmayla kadm sorunlan-
m ve beraberinde getir-
diği değişimlen inceledi.
Genel müdürlüğün 1054
işsiz kadm üzerinde yap-
tığı ankette, kadınlar iş
bulamaymca evliliği ter-
cih ettiklerini bildirdiler.
İş bulamayan kadınlann
yaşamlarındaki diğer
amaçlar, "rahat bir ya-
şam sürme", "çocukları-
nın geleceğini sağlama".
"iyi bir anne olma". "iyi
bir eş olma" olarak sıra-
landı.
İşsiz kadınlann yaş
gruplanna göre dağılım-
lanmn da ıncelendiğı an-
kette, iş bulamaymca ev-
liliğe yönehne eğiliminin
ağırlıklı olarak 30-39 ile
40-49 yaşlan arasmdaki
kadınlarda daha belirgin
olarak gerçekleştiği be-
lirlendi.
Kadının Statüsü ve So-
runlan Genel Müdürlü-
ğü'nün yapnğı ankete ka-
tılan kadınlann yüzde
63.6'sı düşük ücrete kar-
şın sigortalı olarak çalış-
mayı tercih ettikJerini ifa-
de ederlerken, yüzde 29'u
ise yüksek ücretle çalışa-
bileceklerini, sigorta ya-
pılmasınınçok önemli ol-
madığı görüşünü dile ge-
tirdiler. e-posta : tan @ prizma. net tr
Düzeltme için son günler
oss
adaylan
dikkat!
• ÖSS'yebaşvurudabulunan ve
bilgilerinde yanlışlık bulunan adaylar,
gerekli düzeltmeleri yaparak formlan
21 Şubat'a kadar ÖSYM'ye
ulaştıracak. Adaylar Intemet'ten de
bilgilerini kontrol edebilecek.
ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) - 2000
ÖSS'ye başvuruda bulunan ve bilgilerinde yan-
hşlık bulunan adaylann, gerekli düzeltemele-
ri 21 Şubat'a kadar gerçekleştirmeleri gereki-
yor.
2000 ÖSS için 1 milyon 414 bin 872 aday
başvuruda bulunurken, bilgilerinde yanlışlık
ya da eksiklik olan adaylar, gerekli düzeltme-
leri form üzerinde yaparak, formlan 21 Şu-
bat'a kadar ÖSYM'ye ulaşöracak. Bu tarihe ka-
dar ÖSYM'ye ulaşmayan formlar işleme ko-
nuhnayacak. Adaylar taraflndan düzeltilmesi is-
tenılen bilgiler, bilgi ışlem ortamına aktanla-
cak, ancak adaya yeniden geri bildirim yapıl-
mayacak.
Adres değişikliği ya da adresin yanlış kod-
lanması nedeniyle ellerine kontrol formu ulaş-
mayan adaylar Internet üzerinden de bilgileri-
ne bakabilecek. Adaylar, "ösym. gov.tr" adre-
sinden bilgilerini kontrol edebilecek ve bilgi-
lerinde yanlışlıkbulunan adaylar, ÖSYM'ye baş-
vurarak, bilgi kontrol formu alabilecek.
Öğrenci alımında yenilflder
ÖSS 18 Haziran 2000, Yabancı Dil Sınavı ise
25 Haziran 2000'de gerçekleştirilecek. YÖK,
eleştirilere karşın alandan geçişe ek puan ve ağır-
üklandınlmış ortaöğretım başan puanı uygu-
lamasında bir değişiklik yapmazken, 2000
ÖSS'de yalnızca özel yetenek sınavı ile öğren-
ci alımındayenilikler olacak. Güzel sanatlar li-
selerinin müzik ve resim bölümleri ile spor bö-
lümünden mezun olan adaylara, özel yetenek
smavı ile yerleştirilirken ek puan verilecek. Bu
bölümlerden özel yetenek sınavına girebihnek
için ÖSS'de 105 alinak yeterli olacak. Diğer bö-
lümlerden mezun olan adaylann ise ÖSS'de
120 barajını aşmış olması gerekecek. Bu ara-
da özel yetenek sınavı puanlanna, 2000-ÖSS
puanlan da belirlenecek bir katsayı ile çarpı-
îarak eklenecek.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
Bilinçli Bir Geleceğin Mimarı
O imdi, toplumcu olduğunu sanan bir sanat ki, 'dev-
Onmc/ kahramanlar'dK diye, öldür Allah 'âsi' tiple-
rinî yaratır ve över, ona ne diyeceğiz? Bizde, bilerek
bilmeyerek, folklor temelinden kırsala yaslanan sa-
natçılar (Yaşar Kemal, Ahmed Arif); kırsal bölgeler-
de, feodal üst/yapının, hâlâ etkili olmasından mıdır, ne-
dir; ha bre, 'âsi' tiplerini önermişlerdir; iş kırsaldan
kentsele kaydı mı, bu defa karşımıza şehir 'âsileri' di-
yebtteceğimiz, birtatam tipteri işleyen eserlerçıkıyor (YK-
maz Güney'in mrthosu ve filmleri mi?); dahası 60
kuşağı ozanlannın epique zannıyla döktürdükleri. ki-
lometrelerce mısra ki, toplumsal bir jargonla, gerçek-
te bireyse) başkaldınlan övmektedir.
Böyle şey olmaz, arkadaş!
...Kent serâvencisl değll...
Toplumsal bir sanat yapmaya mı hevesleniyorsun,
aman dikkat, agzından beyiik 'sosyalistiik' lâflan düş-
meyeceği gibi; 'feodal' âsileri, kasaba kabadayılannı,
gece kulübü azılılannı 'kahraman' saymayacaksın!
Türk toplumculuğunda, otuz yıldır 'devrimci' ile 'âsi'
aralıksız kanştınlmıştır. Ben 4O'lı yıllarda ievekettû
teâllaHah'diyebirtekkeezgisinin,'devnmc/'türküsa-
yıldığını hatırlanm. Köroğlu, Dadaloğlu (Kozanoğ-
lu) çok alışverişleri vanmış gibi, oldum olası toplum-
culann gözdeleri olmuşlardır; niye, düpedüz 'âs/'dir-
ler de, ondan! Pir SuKan Abdal gibi bir Şiî fanatiği -
nereden nereye- sosyalistliğin ozanı sayılmıştır; nasıl
kırsal bölgede, merkezi otoriteye ya da feodal koşul-
lara her kafa tutan, devrimci bir olasılığın odak nokta-
sı sayıldfysa!.. Işçi sınıfı öğretisi, Sosyalîzm bilimi di-
ye, cart cart atıp tutmamıza bakmayın siz, bunlar hep
cahillikten, birde 'protefarya'sızlıktan!
Şimdi eleştiriyorum ya (bunlar 1976'da yazılryor,
unutmayın) zamanında, (yâni 1950'liyıllara kadar) bü-
tün bu yanılgılara ben de düştüm, hem de nasıl, Pa-
ris metrolannın lâbirentlerinde, gece yanlan Pir Sul-
tan'dan türküler söyteyen, ben değil miydim? Bendim,
elbet! Gel gör ki Padişah'a kafa tutmuş, beye kızıp da-
ğa çıkmış diye, elin Şiîsi de, dağlısı da, Sosyalizm bi-
liminin has adamı olmuyor; olmadığından başka, ba-
şımıza bir sürü yanlış anlama, yanlış anlaşılma, kaba-
dayılık hevesi getiriyor. Onun için, hiç unutulmayacak:
'devrimci' dediğin, başkakjtran adarn olmaktan
çok, başkaldmşın», toplumsal biröneriyte yığınsal
bir eyieme dönüştürmeye çalışan, 'çağdaş' bir
adamdın burjuva toplumunun içinden çıkar, 'pro-
leter'dir, bilinçli bir geleceğin mimandır; dağ ya da
kent serûvencisi değil!
Oiur mu bre?
Oşiirden kim etkilenmemiştjr? Hani, '...kalktı göç
eytedi avşar Hleri...' diye başlarda; '...hakkımız-
da devtet etmiş fermanı / ferman padisahın dağ-
lar bizkndir!' diye bir yerlere bağlanır? Dadaloğlu
dedin mi, orada dun nedense, ben daha az bilinen bir
şiirini de pek severim: "...aşağıdan yusuf paşa'm ge-
liyor/duşmanına karşı koyan mert olur/ şâhin ko-
casa da vermez avını / aslı kurt yavrusu yine kurt
ojur...". Yaman değil mi? Bunun gibi, Dadatoğlu'dan,
bir çırpıda ezberden okuyacağım, az koşma, varsağı
ya da türkü çıkmaz ha! Ahmed Arif de biiir ki, 4O'lı yıl-
larda biz Dadaloğlu'nu, Köroğlu'nu, Gündeşlioğ-
kı'nu, Deli Boran'ı vb. çıkartma gibi ezberimize almış-
tık. Halk kökenini sürdürmek gerektir diye bir lâf çık-
mıştı, eh, halk kökenı deyince de elbette Osmanlı ya
'âsi' olmuş ozanlan anlayacaksın: taban'dan gelen bir
başkaldınma şiirini oluştuımaya çalışacaksın! Öyle de
yapardık, iyi mi yapar mışız kötü mü, ben bunu son-
ralan çok düşündüm; hakçası, o esinle yazdığımız şi-
irier kötü olmadı: Ahmed Arif'inkiler arasında pek ya-
manlanna rastlanır; Enver Gökçe de, sırasında, esas-
lı mısralar oturtmuştur; gel gör ki, ozanın zanaabn-
da başanlı olması, tutumunun doğru olduğunu
mu gösterir asıl sorun bu!
Hiç Dadaloğlu'nu merak etfiniz mi? Ben ettim, adı-
na 'halk ozanı' dediğimiz bu yiğit ozan, aslında türk-
men, yâni göçebe; bunlar, Erzin, Payas, Adana, Ko-
zan çevrelerinde hayvancılıkla uğraşan Selçuklu ar-
tıklan, üstelik bir de degil, birkaç aşiret: içlerinde Ko-
zanoğlu var, Yusuf Paşa var, Türkmenoğhj var, ve
de başkalan. Dadaloğlu'nun adı, Veli; Dadaloğlu
onun soyunun adrymış; aşiret beyi Kozanoğlu'nun,
'kaypak' Osmanlı ile yaptığı savaşlarda. onun yanını
tutuyor, onu övüyor. Zamanında bizi heyecanlandıran
da, bu savaşlar değil miydi? Osmanlı kim? Bir kere
'müstebit', ikincisi, 'mürteci'; oysa Dadaloğlu'nun
has Türkmen olduğu, 'ezilen halkın' şarkısını söyledi-
ği, besbelli; ondan yana olmazsın da kimden yana olur-
sun?
Sonra sonra, bir soru: iyi ama, Osmanlı niye uğra-
şıyordu bu adamlarla? Bir kere, durumlannı saptamış
otan tanhçi Cevdet Pasa'dan, kimler olduklannı oku-
yalım: "..^sker ahalisi Selçuklulardan kalma Tûrk-
lerdir ki, Varsak aşiretinden aynlmış topluluklar-
<ir, budağUar, Kozanoğuflan'nm piyade askeri oiup;
Çukurova'da, Ceyhan Nehri'nin sağ cihetindeki
göçebe aşiretler dahi, oniann süvarileri idi..." Hem
Devlet'e vergi ve asker vermezlermiş, hem de birbir-
leriyte boğuşuriarrmş; bunun tanığı, Dadaloğlu'nun ken-
disi, adını andığım koşmasının son dörtlüğünde ba-
kın ne diyor "...dadaloğlu der ki goründü dağlar /
aşiret kavgasm görenler ağlar..."
Adama giilmezler mi?
ahit Oztelli'ye bakarsanız, "...buralarda hüküm
süren Kozanoğlu'nun Ingilizlerin de teşvikiy-
le bir gûn istiklâl peşinde koşup, kendi başına bir
hükümet kurmasından bile korkukıyordu". tyi mi?
Şimdi bakın, şu üç önemli düzeyde, 'halk ozanı' han-
gi tavırlan temsil etmektedir: A/ Üretim düzeyinde,
yani ekonomik düzeyde, göçebe hayvancılığı! B/
Toplumsal düzeyde tanmsal yeriesiktopkıma kar-
şı, aşiret düzenini! C/ Siyasi düzeyde, öz devleti-
ne karşı, emperyalizmle isbiriiğini! Osmanlı'nın ne
istediği açık seçik görülüyor, bunlan göçebelikten ve
hayvancılıktan kurtanp, tanmsal üretime ve yer-
teşik düzene geçirmek istiyoriar. Üst üste -yâni bir
sonraki 'aşama'ya; kendi aralannda boğuşup dur-
malannı, çevrelerindeki halkı tedirgin etmelerini önle-
mek istiyoriar. Kozanoğlu, buna 'hayır' diyor; Dada-
loğlu da, bu beyin maiyetinde' ozanlık etmryor mu,
onu övüyor; bunun adı, 7/eric/' halk ozanlığı oluyor.
Adama gülerier yahu! Biz gerçekte neye düşmüşüz,
bilir misiniz? Hani Inönü 'Atatürkçülüğü'nün, bir 'Hal-
kevi Devrimciliği' var ya; Anadolu'da, devrik Osman-
lı'ya karşı ne varsa, onu bulup destekleyen; bunu ya-
parken de, toplumsal ya da ekonomik hiçbir irdeleme
gözetmeyen... Işte ona!..
http://www.pnzma.net.tr/AILHAN
http://www.bilgiyayınevi.com.tr./ailhan
Faks/0-212/26019 88