Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5ARALIK2& 8 Mehmet@cumhuriyet.com.tr enter .net MEHMET SUCU Linux'un gerçek öyküsü Deligibi inux'un yaratıcısı Linus Tor- valds, bu sistemin başansının ardında stratejik planlar olma- dığını söyledi. Finlandiyah 'yazrinn devrimcisi', Li- nux işletim sisteminin yaratıcısı Linus Torvalds, otobiyografisini yayımlama- ya karar verdi. Mayıs ayında çıkacak kitapta, Linux işletim sisteminin tamamen tesadüf ese- ri ortaya çıktığı belirtiliyor. Just for Fun: The Story of an Acci- dentıal Revolutionary (Sadece zevk için: Bir tesadüfi devrimin hikâyesi) adlı ki- tapta Torvalds, açık kodlu yazılımlann ve Linux işletim sisteminin başansının uzun vadeli stratejik planlara dayanma- dığıru vurguluyor. Hazırkart reklamıyla dalga geçen bir animasyon internette dolaşıyor. Işte o animasyonu yapan kişi Berk Tokay isimli bir Bilkent öğrencisi. Günde 3 bin dolayında kışi tarafından zıyaret edüen sitesinde animasyonlan Macromedia Flash 4. müziklerin kurgusu ise n-Track Studio ile yapılmış çok sayıda klip var. deligibi.8m.com isimli sitede Berk'in yaptüdannı izleyebilirsiniz. Suya yazılan reklamlarazetelerde, televizyonlarda ve radyolarda, yoğun olarak internette yayın yapan ya da bir şey satmaya çalışan şirketlerin reklamlannı izliyorsunuz. Tûrkiye'de kabaca 1 milyon internet abonesi olduğu, kullanıcı sayısının ise bunun iki katına ulaştığı yani 2 milyon dolayında olduğu öne sûrülüyor. Yukanda sözünü ettiğimiz reklamlar ise yaklaşık 30-40 milyonluk bir mecraya iletiliyor. Kısaca söylemek gerekirse reklam yaptığınız insanlann yüzde 90'ından fazlası ürününüz hakkında bir şey bilmiyor veya ürünûnüzü kullanmıyor. Bu reklamlann arasında yer alan internet aboneliği tanıtımlannı bu yazının konusu dışında tutuyorum. Sözünü etmek istediğim, gazetelerde, TV'lerde ve radyolarda reklam yapan internet siteleri ya da moda olan adıyla portallar. Belki de reklamcılanmız internet hizmetlerinin tanıtımının internette yapılması gerektiğini henüz fark edemediler. Bizdeki bu garip durum dünyada ise olrnası gerektiği gibi tam tersine bir seyir izliyor. Turk.internet.com'da yer alan bir araştırmaya göre yaklaşık bir sene içinde internette online reklam veren yenı şirketlerin sayısı bir önceki döneme göre iki mislinden fazla. Jupiter Media Metrix'in AdRelevance CReklamUygunluk") araştırmasına göre bu sayı geçen on ay boyunca yüzde 157 arttı. Ancak yine de, en büyük servete sahip 500 ismin Net'ten hâlâ uzak olduğu saptandı. AdRelevance şirketi, 2000 Ocak 'Otomobil'de internet rabada intemete bağlanmak, yakın gelecekte otomobil tabanlı hizmetler arasında vazgeçilemez bir servis haline geliyor. Otomotive yönelik sürekli bağlantı sağlayan Java sistemleri sayesinde; trafık, hava durumu, müzik ve diğer servisler hakkında anlık bilgiler ahnabiliyor. Sun Microsystems Yazılım Sistemleri Gnıbu Başkanı Patricia C. Sueltz yaptığı açıklamada, "Her yerde erişim ihtiyacı hissedüen internetfn, arabalardan uzak kabnası kaçımimazdL Müşterilerimiz arük yollarda da internetin nimetkrinden faydalanmak istiyorlar" dedi. GasStation projesi ile arabalann sık sık gitmek zorunda olduklan benzin istasyonlannm, Java teknolojili arabalar ile etkileşimli olarak depoyu kontrol edebilen ve anlık problemleri görebilen interaktif bir e-ticaret üssü haline geleceği öne sûrülüyor. Kurulduğu 1982 yılından bu yana u Bügisayar Network'tür" slogammn çizdiği vizyon doğrultusunda ilerleyen Sun Microsystems, internetin temelini oluşturan ve firmalara işlerini 'nokta com' haline getirme olanağı sağlayan endüstri lideri donanım, yazılım ve servisler sunar. Tüm dünya çapında 170'ten fazla ülkede faaliyet gösteren Sun Microsystems'in ydlık satış geliri 17.6 milyar dolardır. Aynnülı bilgi, www.sun.com'dan edinilebilir. ayı ile 2000 Ekim ayı arasında ilk defa online olan geleneksel ve nokta-com reklam verenleri analiz etti. Bulgulara göre online reklam veren şirketlerin sayısı ortalama olarak ayda yüzde 14 arttı. Ocak ayında vveb'de reklam yapan 3.963 şirketin yaklaşık dörtte biri yeniydi. En son AdRelevance şirketinin bulgulanna göre yeni reklamcılar düzenli bir şekilde online ortama geliyorlar. 2000 yılı Mart ayından beri her ay, bini aşkın şirket ilk defa online reklam yaptı. Bu yılın üçüncü çeyreği 5.489 yeni reklamcının online olmasına şahit oldu. Planet Project, 110 milyon reklam yürüttüğü kampanyasıyla geçen ekim ayında en başta gelen yeni online reklam veren oldu. Ekim ayı içinde diğer önde gelen yeni reklam verenler şöyle sıralanıyor: 30 milyon reklamla Major League Soccer (FutbolBirinci Ligi), 16 milyon reklamla Nurelco, 11 milyon reklamla Saks Fifth Avenue, 9 milyon 200 bin reklamla 1800LUGGAGE.com, 6 milyon 800 reklamla mailsweeps.com ve 7 milyon 500 bin reklamla education.com. Her geçen gün daha fazla şirket online reklam verenlerin safına katılsa da, Servet listesinin ilk 500'ü bunlann arasında yok. Reklam harcamalan ölçüm firması AdZone Interkatif'e göre eylül ayında internette reklam vermeye yaklaşık 1.6 milyar dolar harcandı. Servet listesindeki 500 şirketin ilk 10'unun buna katkısı 50 milyon dolardan az oldu. Servet listesindeki 500 şirketten 66'ncısı olan Walt Disney anonim şirketi bu en büyük servete sahip 500 şirketten en çok reklam veren oldu. Disney'in online reklam harcaması, 69.8 milyon dolar civannda. Wap acep ne işe yanyor? IV reklamlarında bir wap tutku- sudur aldı başını gidiyor. Cep te- lefonunuz varsa mutlaka wap'lı ' bir tanesiyle değiştirin, yoksa da alırken mutlaka wap'h bir tanesini seçin diye beynimiz yıkamyor. Peki ama bu vvap sistemi bir işe yanyor mu acaba? Elbette beraberinde birtakım avantajlan da getiriyor ama.. Işte zurna- nın zırt dediği yer burası... Ama sorusu- nun ardmda neler olabileceğini biz uzun süredir bu sayfalarda yansıtmaya çalıştık. Turk.lntemet.com'da yer alan bir yazıya göre vvap teknolojisi abartıldığı kadar işe yaramıyor. Wap'ın ilk günden beri, taşı- nır internette ilk basamak olması düşünü- lüyordu. Ama Kaliforniya'lı Nielsen Nor- man Grubu tarafmdan Londra'da yürütü- len saha derinliği araştırmasma göre vvap berbat bir düşüş yaşıyor. Jacop Nielsen: "Kanaatimce, wap taşınabUirtiğe yanlış yaklaşımı temsil ediyor. Wap kullanılabi- lirliği bu derece zavallı kalmışken şirketler hiç ldmsenin kullanmayacağı wap servis- lerinde sahaya çdap para zryan etmemeü- ler" yorumunu yapıyor. Nielsen şirketle- re, taşmır internet stratejisi tasarlarken wap'ın şimdiki kuşağmdan sakınmalan- nı öğütlüyor. Nielsen, bir hafta kadar bir süre vvap'lı telefon kullandıktan sonra kul- lamcı performansmm dehşet verici boyut- ta düşüş kaydettiği yorumunu yapıyor. SALI __ ORHAN BURSALI Türk İmajı Üzerhıe "Türk'e düşman fikir, öneri, eğilim ve girişimler neden dolayı bu kadar çok ve kolay müşteri ve destek buluyor?" Bozkurt Güvenç'in yönelttiği bu soruyu bu köşede biraz açma denemesinin ardın- dan yazıyı başka bir soruyla bitirmiştik: Türk tma- jının kötülüğünün köklerini, daha çok, özellikle 1950'lerden sonra üfkeyi yönetenlerin dünyada Tür- kiye imajını düzeltecek hiçbir ciddi girişimde bu- lunmamalannda, dahası, bu imaji kötüleyecek çok şey yapmalannda arayabilir miyiz?" Hele Türkiye- Avrupa Birliğı arasında Katılım Ortaklığı Belgesi'nin görüşüldüğü bugünlerde, imaj açısından kendimize yönelelim. Öncelikle üze- rinde durmamız gereken anahtar sözcüktür ken- dimiz. ••• Şöyle bir hipotez kurabilir miyiz? "1940'lara kadar dünyada genç ve yeni bir ül- ke olarak yıldızı yükselen Türkiye, özellikje 1950'ler- den sonra, bu yükselişini sürdürememiş; uygar- lığın dayandığı temel ilkelerde hiçbir varlık göste- rememiş; bu uygariığa siyasal, bilimsel, ekonomik, teknik, düşünsel, sanatsal, yazınsal gibi insanlı- ğın ve uygarlığı oluşturan temel faaliyet alanlann- da yeterince ve temayüz eden bir katkıda bulu- namamış; bazı alanlarda ise genel gelişmenin ge- risine ve tersine düşmüştür. Bugünkü temel sıkın- tılarımızın ve yaşadığımız imaj sorununun teme- linde bu yatmaktadır". Bu hipotezin dayandığı gerekçeleri tek tek gös- termek gerekir. Bu yazıda belki kaba çizgileriyle birkaç noktanın altını çızebileceğiz. Türkiye, Osmanlı'nın yıkıntılarından Kurtuluş Savaşı ile doğuyor. Yenı bir millet yaratılıyor. Ülke, her nasılsa bu topraklardan çıkmış, bam- başka özellikler taşıyan bir lidere sahip. Bu lider uygar bir millet oluştuımaya girişiyor... Hem gecikmiş demokratik devrimleri, hem de çağının ilerisinde reformları başlatıyor. Bilime, eğitime, ekonomiye el atıyor... Bütün eksikliklerine rağmen, Türkiye Avrupa'nın kıyısında yıldızı parlayan genç ülke. Saygın... Emperyalistleri, işgalcileri ülkesinde dize getir- miş... 1950'lerden sonra demokrası ile daha da yük- selecegız derken beklenen olmuyor. Üç kez asken müdahale yaşıyoruz... Siyaset, ül- keyi sürekli müdahalelerin eşiğine getiriyor. Ana- yasayı çiğnediği gerekçesiyle bir başbakan ve iki bakanı asılıyor. 1970'lerde üç genci asıyoruz... 1980'lerde onlarca genci... Sıkıyönetimler... Dalga dalga gelen düşük yo- ğunluklu iç savaşlar.. Sürekli, iflasın eşiğine gelen ekonomiler... 10'u aşkın IMF müdahaîesi.. Adam başınadüşen 3 bin dolar gelir... Siyasal alanda.. Biîim ve teknoloji alanında.. Ekonomi alanında... Düşünsel alanda... Sanat ve yazın alanında.. Dünya çapında yarattığımız ve uygariığa katkı- da bulunduğumuz değerler yok.. Yazın ve şiir alanında yetiştirdiğimiz değerleri de yok etmenın peşinde bir ülkeyiz. Nazım Hikmet'i vatan haini yapmışız. Yaşar Kemal'i Isveç'e sürmüşüz. Ankarabelediyesi başkanı olarak, birsanatn içi- ne tüküreni seçmişiz. Hapishanelerimiz rezil. Kişi başına ortalama ancak 4 yıl eğitim verebil- mişiz. Yani şu milleti ilkokul mezunu bile yapamamı- şız... Sürekli sorunlarla yaşayan ve sorunlannı çöze- meyen bir ülke.. Bütün bu konulan ana başlıklar halinde ele alıp büyüten bir aynaya bakmalıyız. Normal aynada yüzümüzü iyi göremiyoruz. Hatta normal ayna bizi olduğundan iyi gösteri- yor. Başbakanımız, dünya bize hayran, diye de- meç veriyor! ••• Burada imaj sorununu salt dışsal bir görüntü ola- rak değil, içsel bir durum ve bu durumun dışayan- sıması olarak ele almak gerekir. lyibirmalı tanıtmazsanızsatamayabilirsiniz. Bu- rada bir "satış" ve bununla ilgili tanıtım sorunu var demektir. Eh, orta nitelikli bir malı da tanıtabilirseniz sa- tabilirsiniz... Ancak, iyi olmayan bir malı, ne kadar allayıp pul- lasanız, ömrü sadece bir alımlıktır. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye'nin tanıtım fo- nuna aktarılan paralann, bu alanda yapılan çalış- malann orta ve uzun vadede hedefi bulması, ya- ni Türkiye'nin imajının düzeltilmesi ve bu imaj dü- zeltmenin getirilerinden yararlanması mümkün değildir. Ki bu da ayn bir konudur... Bu hipotezimizi ileriki yazılarda aynntılandıraca- obursali@bilimmerkezi.org.tr Telekom'un satış karanna tepki yağıyor canoruc tazminat davası açtı ANAP miüetvekflinm kitabı çahntı çıkü DtYARBAKIR (Cumhuri- yrt Bfirosu) - ANAP Diyarba- kır Milletvekili Abdulbaki Er- doğmuş'un bir süre önce ka- muoyuna açıkladığı "Demok- ras ve Tophımsal Banş" pro- jesinin, Dıcle Üniversitesi Hu- kuk Fakültesi Öğretim Görev- lisi Yardımcı Doçent Doktor Mustafa ŞenayCanoruç'un bir tezinden alıntı olduğu ortaya çıktı. Erdogmuş tarafindan kitap haline getirilen tezin toplatıl- masını isteyen Canoruç, Er- dogmuş hakkında Fikir ve Sa- nat Eserleri Kanunu'na mu- halefet ettiği gerekçesiyle 1 milyar liralık tazminat davası açtı. ANAP Diyarbakır Müİet- vekili Abdulbaki Erdogmuş, bir süre önce Ankara Oteli'nde duzenlediği basın toplanttsıy- la, "Demokrasi ve Toptomsal Banş" konulu bir projeyi ka- muoyuna açıklamıştı. Erdoğ- muş, projeyi daha sonraDiyar- bakır'da ikinci kez deklare et- mişti. ANKARA (Cumhuriyet Bö- rosu) - Cumhurbaşkanı Ahmet NecdetSezer'in Telekom'un sa- tışını düzenleyen karamameyi incelemesi sürerken, kurumun yüzde 33.5'inin blok satışına ve icra kurulununçoğunluğunun "stratejik ortağa" verilmesine ihşkin karannın varolan yasal düzenlemelere aykın olduğu belirtildi. Elektrik Mühendis- leri Odası (EMO) ve Haber- Sen, stratejik önemi nedeniyle Telekom'un satılamayacağını birkez daha vurgularken, karar- namenın onaylanması durumun- da gerekli yasal yollara başvu- racaklannı açıkladılar. EMO ve Haber-Sen'den dün yapılan ortak açıklamada, Tele- kom'un satılmasıyla ekonomi- nin düzeleceği yönündeki açık- lamalann "yalan" olduğu vur- gulandı. Açıklamada, varolan yasal düzenlemelerin Tele- kom'un yüzde 33.5'inin blok satışına ve icra kurulunun ço- ğunluğunun "stratejik ortağa" verilmesine ihşkin karara izin vermediginin altı çizildi. EMO ve Haber-Sen'in açık- lamalanna göre, 406 sayıh ya- sada 1995 yılrnda4107 sayıh ya- sa ile yapılan değişiklikle, Te- lekom'un en çok yüzde 34'ü gerçek ve tüzel kişilere satıla- bihyor. 406 sayıh yasada 1996 yıhnda 4161 sayıh yasa ile ya- pılan değişiklikte ise, hisse sa- tışı u halkaarz,bloksatış,yurtiçi ve/veyayortdışı sermaye piyasa- larmda satış,borsada borsa usül ve esaslan çerçevesinde saüş, menkul ktymeder yaünm fon- lan ve/ veya menkul kıjTneder yaünm ortakhklanna saüş su- retiyle'' yapılabiliyor. Açıkla- mada, bu yasa hükmü ve kamu yaran açısından Telekom'un blok satışının kabul edilemeye- ceğinin altı çizildi. "Stratejik ortak" tanımımn ne anlama geldiğinin halen be- lırsizliğini koruduğuna dikkat çekilen açıklamada, Başbakan Bûlent Ecevit'e bunun nasıl de- netleneceği soruldu. Açıklama- da Telekom hisselerinin blok satış yapıldığı yabancı şirkete yönetimde çoğunluk hakkı ta- nınmasının hukuk mevzuatına ve doğal tekel konumundaki Te- lekom eliyle yürütülen teleko- münikasyon hizmetlerinin yü- rütülüş tarzma aykın olduğu kaydedildi. EMO ve Haber-Sen, çok ya- kın zamana kadar Telekom'un özelleştirilmesine karşı çıkan Ulaştırma Bakanı Enis Ök- süz'ün satışa "iknaediKş" biçi- mine de dikkat çekti. Açıkla- mada, Öksüz'e yönelik olarak "Ulaşürma Bakanı, bakanbğı- nın görüşü aksine kendi açlala- malanyla da çetişen ve ülke ya- ranna bu kadar aykın bulduğu bir konuda karar alan hükfi- mette kalmaya devam edecek midir? Yoksa başında bulundu- ğu hakanhğın 'sıyası ırade' adı alanda IMF ve Dünya Bankası tarafindan yönlendirilmesine göz yummaya devam mı ede- cektir" ıfadelerine yer verildi. Açıklamada, şöyle denildi: "Son günlerde mali piyasa- larda meydana gelen kötü gkii- şin nedeni olarak Telekom'un özefleştiribnenıişobnasıgösteril- mistL Telekom'un özelleştiril- mesiyle UgOenen çe\ relerin or- taya atöğı bu yalanın işe yaradı- ğı anlaşümaktadır. Böylesi hi- kâyelerie ilk defa karşılaşmıyo- ruz. Ancak bozuk ekonominin düzefaneyeceğinin yeni acı reçe- telerle karşı karşıya kalacağn mızuı anlaşüması için fazla za- man geçmeyecek." Memıırlar içîn tek tip savunma İstanbul Haber Ser- visi - Emek Platfor- mu'nun aldığı karar doğrultusunda 1 Ara- lık'ta Türkiye genelin- de iş bırakan kamu ça- hşanlanndan, haklann- da soruşturma başlatı- lanlar için "tek tip ifa- de metni" hazırlandı. KESK tarafindan uz- man hukukçulara hazır- latılan ve eylem nede- niyle hakkında soruş- turma açılan kamu ça- hşanlanndan dileyenle- rin verebileceğı metın şöyle: "Ağniaşan ekonomik ve sosyal sorunlanmı- zın, hükümet tarafin- dan çözübnesi amacıy- la tüm emek örgütieri- nin yeraküğı EmekPlat- formu'nun aunış oldu- ğu üreümden gelen gü- cün kuuanıunası kara- nnı uygun bularak ve bu karara uyarak 01. 12. 2000 tarihinde işe gelmedim. Emek Plat- formu' nun basın açüda- masuıa kaüküm. Ama- cun, taleplerimizeyanrt vermeyen hükümetin uhıslararasısözkşmele- re ve anayasanın 17-55. maddelerine uygun ha- rekrteünesmisağtamak \e zoriamakür. Yukan- da beürtügün gerekçe- lereuygunolarakişegel- memem hukukidir, ya- saldır, meşrûdur ve bir hakkın kullamlmasın- dan ibarettir. Bu hak- kmkuDanılması,yasala- nn ihlali anlamını taşı- mamaktadır. Suç işle- me kasü da yoktur."