Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 8 EKİM 2000 PAZAR
OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gonıs@cumhuriyet.com.tr
1
Fahrettin Paşâ'nın Atlılan
Alpaslan BERKTAY
B
abam, Girit'in köylerinden-
di. 1897YunanHarbı'nde
kaçıp gelmışler. Orada 2
tane siyasal partı varmış:
(Karavanathes-Karavana-
cılar)ve (Aksipoliri-Yalına-
yaklar)... Bızimkiler,(Yahnayaklar)dan...
Çoğu adalı gıbı, hümanist ve demokrattı.
Acıma duygusu güçlüydü. Ezilenlerden
yanaydı. lnsanlannezilmesindentiksinir-
dı. Bize hıç bir şeyı dayatmadı. Davranış-
lanyla örnek oldu. En çok sevdıği şair,
Tevfik Fıkret'ti (Tarih-i Kadım)i ezbere
okurdu. Ateıst ıdı. Cumhunyetçıydı. Ağ-
ladığını, ilk kez, Atatûrk'ün ölümünde
gördüm. tzmir'in incir mağazalannda iş-
çılık yaparak okumuş. Bu yüzden, 17 ya-
şında tüberküloza bağlı zatülcenp ve am-
pıyem geçırmış. Arkasından, Mühendis
Mektebi'nden Balkan Savaşı'na.. 18
Mart'ta Dardanos-Hasan Mevsuf Batarya-
si. Yaşamının günüydü 18 Mart.. Tek top
.t leri yerine, sürekli, cehennemi bır gü-
Itü... Deniz, düşenmermilerle, fokurfo-
kuı icaynıyor.
-...Mermılerin havada carpıştığını gör-
düm.
Tarassut mahalline düşen bır mermi,
Hasan v e Mevsuf beylen şehıt ediyor. Ya-
nm saatlık birsuskunluk.. Telefon bağlan-
tısı kurulur kurulmaz, hattın öbür ucunda,
CevatPaşa:
- Dardanos, neden susrunuz?
- Durum, böyle böyle..
Karşı uçta bir sessızlik... Sonra:
.s»
- Sen al kumandayı!
Halil Namık (Berktay), daha zabit nam-
zedı.. Bu kez bu yanda bir sessizlik..
- Ne o, yoksa korktun mu?
- Korkmuyorum. Ama başarabilir mi-
yim?
-Başanrsın!
Ve ateşe devam... Dûşman yenilip çeki-
lırken Mevki-i Müstahkem Kumandanı
Cevat Paşa, at üstünde çıkıp geliyor. Yı-
kık tarassut mahallinde Hasan ve Mevsuf
beyler yerde.. Mevsuf beyin bir gün önce
çok sevıp Çanakkale'den aldığı dürbünü,
göğüs kafesinin içinde.. Çocuk gibı aglı-
yor Paşa:
- Hasan mı tuttu bu kayıtlan, poligon-
da atış yapar gibı?
Kayıtlar, tıkır tıkır.. I. top ateş! Krono-
metre.. Dûştü, düşüyor.. kayıt.. 2. top!.
Ona göre uzaklık ayan.. Deniz kaynıyor,
hangisi sizinkiydi, ayıramazsınız başka
türlü. 0 ana-baba gününde soğukkanlı, tı-
kır tıkır bir beyin.. Arkasından, tzmir'in
işgali.. Ihtiyat Zabitleri Gizli Cemiyeti..
Ankara'ya haber kaçınrken yakalanıp,
Sankışla'da idamdan son anda yakayı kur-
tanşı... Kurtuluştan sonra, I. lzmir Iktisat
Kongresi'ne, Aydın Demiryolu Şirke-
ti'nden işçi temsilcisi olarak katılışı... Iş-
çilerin Sovyetler'den direktif aldıklan söy-
lentileri üzerine söz alıp soruyor:
- Türk hûkümetının Türk işçisine gûve-
ni varmı.yokmu?
Atatürk de orada. MahmutEsatBozkurt
yanıthyor: . • •
- Soruyu ters sordunuz. Türk işçisinin
Türk hükümetine güveni var mı, yok mu?
Aslında, sorunun da amacı, bu yanıtı
almak..
Menderes'in Menderes, McCarthy'nin
McCarthy olduğu günler. Ağabeyim si-
yasal tutuklu; ezilenlerden yana olmanın
cezasını çekiyor. Babam ölüm döşeğin-
de; o da bunun acısını çekiyor. Dört oğ-
lundan yalnız ben, başındayım, öbürleri-
nin de adına.. Ölümcül kalp hastasının
hem oğlu, hem hekimi.. Bunun da duygu-
su bambaşka.. Sakarya Savası, 22 gün, 22
gece.. Bizimki, 3.5 ay, gidıp gelmecesi-
ne. Kayıtlar, 18 Mart'taki gibı.. Herkare-
cikte bir not.. Nabız, ritim, ilaç.. Yanm
saatte bir.. Yanm hap, olmadı, ceyrek..
Karşılıkh 18 Mart'ı mı yaşıyoruz yenı-
den? "Beni sırtında Kâbe'ye götiirüp ge-
tirdi" demış anneme. Menderes'e gelın-
ce.. Ittihat ve Terakki Idadisi'nden baba-
mın öğrencisi Saracoğlu da müdiir. Ağa-
beyim için, degil yardımını beklemek, adı-
nı bile anmak istemedi, en kritık açlık gre-
vi günlennde.. "Bak ya" demış anneme,
"Sureti hak'tan görünüp de, vah vah di-
yenler olursa sakın kabui etmeyesin! Be-
nim çocuklarun süründürülebilirter,asıla-
bilirier. Ama ben onlaria övünüyorum.
Üzüidüğüm bir tek şey var: Onlara her şe-
yiben ögredim sanryordum.Oysaburaı(sos-
yaiizmi) ben onlardan öğrendim" Ve de
annemin sözleri: "Yaşamımın en mutiu
günü, ne babanızla evtendiğim, ne de siz-
leri doğurduğuın gündü. Yaşamımın en
mutiu aru, 9 E\lül'de Belkahve sırtlannda
süngükrin paıiadığını gördüğüm sabah-
ü." Bunlar gelip geçiyor film şeridi gibı..
Dinliyorum. Yüreğınde, dinlenebilecek
seslenn en kötüsü..
- Ne duydun?
Saklayamazdım... Yaşamı anlamıştı,
ölümle de şakalaşabiliyordu, öylece de
gitti.
- Bruit de gallop dedim. Dörtnala ses-
len..
Gözleri canlandı:
- Tak şunu, bir de ben dinleyeyim.
Kulaklığı taktı, kendi yüreğini dinledi:
- Fahrettin Paşa'nın atlılan! Gümbür
gümbür..
- Bızde, "son sözü nejdi?" dıye sorar-
lar, demişti bir Alevi dostum. Insanın en
yalansız ânı... Işte buydu onunki de.. Kalp
astması nöbeti geldi, yine boğuluyor.
- Dün akşamkı gibi moral ver. elımden
tut yine!
Elinden tuttum, moral verdim. Eli elım-
de, uzaklaşıp gitti. 22 Şubat'ta güneş de
öylece, Çatalkaya'nın çatalının ortasm-
dan, 17.30'da batar. Gece 03 'te Menderes'in
"iyi saatteolsunlar"ı telefonda yasin oku-
dular. "Mikrobun başt"nı bulmuşlardı!
Bu satırlar 30 Ağustos'ta yazıldı. Düş-
man Dumlupınar'da kıskıvrak sanlmış.
Fahrettin Paşa'nın süvan kolordusu önü-
ne katmış, kanatlanmış, Uşak üzennden
dörtnala lzmir'e doğru geliyor. O günde
Akdenız.. Takatak.. Takatak.. Kurtuluşun
sesleri.. O sesleri duymamak mümkün
mü? Ben her 30 Ağustos'la 9 Eylül ara-
sında dörtnala seslen duyanm. Tükenen
bır yüreğın, bır doğuşun muştusunda sür-
düğü sestir bu.. ,
PENCERE
Maşrıktan Esintiler.,
Birzengin, yoksul birdervişe sor-
du:
- Niçin bana gelmiyorsun?..
Derviş yanıtladı:
- Çünkü 'bana niye gelmiyor-
sun ' demek 'neye geldin' demek-
ten daha hoştur.
•
Padişahın biri Vasrtfden öğüt is-
tedi.
Ebu Bekir Vasıtî sordu:
- Altını mı seversin, düşmanı
mı?..
Padişah "altını severim" deyin-
ce filozof şu öğüdü verdi:
- Nasıl olur da bu dünyada bı-
rakacağın bir şeyi, yani altını se-
viyorsun da birfikte götüreceğin
düşmanı sevmiyorsun?..
Mezara girdikten sonra, altın ve
gümüş gibi şeyler, insanın başına
dikilen kabir taşı gibi kalır.
•
Sofi dedi ki:
- ömürne kadaruzun olursa ol-
sun, ölüm yüzünü gösterince o
uzunluğun ne yaran olur?.. Nuh
Peygamber bin yıl yaşamıştır; ama,
bugunden bakarsan beş binyıldan
ben ölüdür.
•
Dervişe sordular:
- Insanoğlu ne zaman yemeğe
koşar?..
Yanıtladı:
- Zengin acıktıkça, yoksul bul-
dukça..
Miloşeviç'in düştüğü durumu,
Hoca AJi Ramrteni vaktiyle söy-
lemiş:
- Herkeseyumruk saJlamak mes-
leğini güdenler, bir gün, eli aftın-
da bulunanlann tekmelehyle gi-
derler.
•
Kitaplaradını şöyleyazıyor: Ebu
al Hasan Ali bin Sehl al Buşen-
cl...
Horasan yiğitlerindenmiş...
Demiş ki:
- Imanın başı sonuna bağlıdır.
•
Ebu al Hüseyin Nuri'den:
- Sahrada koşan herkes yaban
eşeğini avlayamadı; ama, bu avı,
koşanlardan başka da kimse ya-
kalayamadı.
MısırlıZünnun Mağnpcoğrafya-
sında ünfü bır şeyhin katına çıkmış.
Şeyh sormuş:
- Ne iş için geldin?.. Eğerbilim
için geldinse bu olanaksız; çünkü
benim elimde değil, ömür boyu
kendiniadamalısın. Eğeriman için
geldiysen o, buraya gelmek için ilk
adım attığın yerdeydi.
Ot CL*
IKI CEP TELEFONUİSBi '>•• t ' -T
BIRBIRLERINI ARADIKLARINDA
HANGİSİ
DAHA FAZLA ÖDER?
Hangisi Telsim abonesi değilse, o daha fazla öder. Çünkü, Telsim aboneleri, ister Telsim abonesi
olsun, ister olmasın, başka cep telefonlannı aradıklannda % 25'e varan özel bir indirimden yararlanırlar.
Bu uygulamamn adı CepToCep'tir. Cep telefonu alırken, GSM hattınızı seçerken, mutlaka sorun:
"Sizde CepToCep var mı?.. Yoksa cepten cebe aramalarda daha fazla mı ödeyeceğim?'
Telsim abonesi olan
cep telefonu
%25
CEPTOCEP
Telsım'ın cepten cebe özel ındırımli
konuşma uygulamasıdır. Telsim aboneleri,
ister Telsim abonesi olsun, ister olmasın.
başka cep telefonlannı aradıklannda % 25'e varan özel bir indirimden yararlanırlar
CepToCep'te, arama sayısına/aranan numara adedıne hiçbır sınırlama getırılmemiştir.
Telsim abonesi olan
cep telefonu
IMsim abonesi olmayan
ctp telefomı
» T C W