Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
6 EKİM 2000 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOM /ekonomi (« cumhuriyet.com.tr 13
tedemir'de
yeni senaryo
• Ekonomi Servisi -
Özçelik-lş Sendikası
Genei Başkanı Recai
Başkan, Devlet Bakanı
Yüksel Yalova'nın,
'Isdemir'in bedelsiz
olarak Erdemir'e
verilmesi' ve buranın 4
yıl içinde yassı ürün
üreten bir fabrikaya
çevrileceği yönündeki
açıklamalannı sert bir
dille eleştirdi. Başkan,
"Bu senaryonun içinde
başka maksatlann yattığı
ortadadır. Bakanın
bundan haberi yok
mudur?" dedi.
Ziraat Bankatfna
yeni kaynak
• ANKARA (ANKA)-
Tanm satış kooperatifleri
birlikleri ile tanmsal
KİT'lerin ürün alım
bedellerinin
ödenmesinde
kullanılmak üzere,
Destekleme Fiyat Istikrar
Fonu (DFlF)
ödeneğinden Ziraat
Bankası'na yeni kaynak
aktanlacak. DFÎF'ten
aktanlacak kaynak,
Ziraat Bankası
tarafından, ürün alım
bedellerinin
ödenmesinde
kullanılmak üzere
biriikler ve tanmsal
KlT'lere yıllık yüzde 25
basit faizli kredi olarak
kullandınlacak.
sanayici tepkisi
• ANKARA (AA)-
Ekonomist Mustafa " ' "
Sönmez'in gelir dağılımı
araştırmasında, 650 bin
kişinin gelirinin, en
yoksul 30 milyon kişinin
gelirine eşit olduğunun
ortaya konulması ve her
iki grup arasında 236
katlık gelir farkı
bulunması işadamlannın
eleştirilerine neden oldu.
Ankara Sanayi Odası
(ASO) Başkanı Zafer
Çağlayan, "Türkiye
nüfusunun giderek
yoksullaşması, zengin için
birebir tehdittir. Çünkü ac
insan her şeyi yapar"
dedi.
Supenonline
Jtvrupa'da öncü
• Ekonomi Servisi -
Superonline, Avrupa'nın
en iyi bireysel internet
şirketi seçildi. ,
Superonline Genel
Müdürü Savaş Ünsal,
" Superonline'ın
Avrupa'nın öncü
şırketleri arasında yer
almasından onur
duyuyoruz" dedi. Ünsal,
Türkiye'de ve Türkçe
konuşan dünyada
intemetin yaygınlaşması
için çalışmalanna hız
vereceklerini belirtti.
Küçük yatrmaya
e-ticaretimkân
• Ekonomi Servisi -
înternet dünyasuıda ticari
işlemler gerçekleştirmek
isteyen büyük küçük tüm
firmalar, 'mySAP.com'
sayesinde bu imkâna
kavuşuyor. Bu amaçla
Sap tarafindan organize
edilen 'e-konomi forum
2000', 13 Ekim'de Lütfi
Kırdar Kongre ve Sergi
Sarayı'nda 500'ü aşkın
teknoloji yatınmı yapan
ve yapmayı planlayan
fırmaların katılırruyla
gsrçekleşecek.
Türk Telekom
bîrinci oldu
• Ekonomi Servisi -
îıterpro'nun düzenlediği
5)0 Bilişim Şirketi
Aaştırması'na göre Türk
"ilekom ilk 10 şirket
sralamasında birinci
odu. Telekom aynca
İetişim Teknolojüeri
lategorisi'nde l.'liğı aldı.
Enerji sıkıntısına çözüm arayışı: BOTAŞ, likit doğalgaz için uluslararası ihale açtı
Kömürde talep patlaması• Enerji sıkıntısını
aşmak amacıyla çeşitli
önlemler alınırken bu
süreçte son yıllarda
yüzde 35.1 'den yüzde
30.7'ye gerileyen
kömür kullanımının da
yeniden artacağı
belirtiliyor.
ÇEAŞ VE KEPEZ
SPK'den
Uzanlar'a dava
ANKARA(ANKA)-Sermaye
Piyasası Kurulu (SPK), Uzan
grubuna ait Çukurova Elektrik
AŞ (ÇEAŞ) ve Kepez Elektrik AŞ
ügili olarak kamyon dolusu ev-
raküzerinde yaptğı inceleme so-
nunda. şirketlerle ilgılı olarak
"örtülü kazanç" ve "emniyeti su-
fistnnal" suçlamasıyla davaaçma-
ya karar verdi.
SPK, bir "geceyansı operasyo-
nuyla" kamyonlar dolusu evrak
ve belgelerine el koyduğu ÇEAŞ
ve KEPEZ ile ilgili olarak baş-
laüığı incelemeyi tamamladı. Ku-
rulun, salı günü yapüğı toplan-
hda alanan karar uyannca, ÇE-
AŞ ve KEPEZ'e, dava konusu
olacak eylem ve uygulamalannı
düzeltmesi için bir süre verilecek.
öngörülen sürede suç sayılan
eylem ve uygulamalann düzel-
tilmemesi durumunda SPK, alı-
nan karar gereği ilgili şirketler
hakkında savcılığa suç duyusun-
da bulunacak. Uzan grubunun,
SPK'nin aldığı kararla ilgili sü-
recin ışlemesi için benzerbir suç-
lamayla ilgili olarak sürmekte
olan davanın bitmesini talep ede-
bileceği belirtiliyor.
Uzan grubunun, "ticari itiba-
rmm zedelendiğr gerekçesiyle
SPK yönetimi aleyhine manevi
tazminat davası açabileceği gö-
rüşü de gündeme getiriliyor.
SPK'nin, GSM 1800 lisans iha-
lesi sırasmda borsada "maıüpü-
lasyon" konusundaki ınceleme-
'sinin îse beklemede olduğu kay-
dedildi.
Ekonomi Servisi - Enerji
üretiminin giderek tüketimi
karşılamaz hale gelmesi, ham
petrol fiyatlanndaki tırmanış
ve kömür ithalannda yaşanan
sorunlar, Türkiye Taşkömürü
Kurumu'nun (TTK) ürettigi
kömüre olan talebi arttırdı. Bu
arada BOTAŞ da, likit
doğalgaz temini için
uluslararası ihale açtı.
Enerji sıkıntısını aşmak
amacıyla çeşitli önlemler
alınırken bu süreçte son
yıllarda yüzde 35.1 'den yüzde
30.7'ye gerileyen kömür
kullanımının da yeniden
artacağı belirtiliyor.
11K kömürüne ilgi
Devlet Bakanı Şûkrü Sina
Gürel, bakanlığının bağlı
kuruluşu olan TTK'nın
ürettigi kömürlere yönelik
hızlı talep artışma dikkat
çekerek bunda, TTK'nin
ürettigi taş kömürünün
kalorifik değerinin yüksek
olmasının yanı sıra enerji
sektöründe yaşanan
gelişmelerin ve kurumda bir
süredir sürdürülen aktif
Japonlarpetrolsatacak
Ekonomi Servisi - Japon firmalan, dünya
petrol fiyatlannı düşürmek ve istikrara kavuş-
turmak için 6 milyon varil akaryakıü piyasa-
ya sürmeye hazırlanıyor. Petrol piyasası ana-
listleri, bu hareketin fiyatlan varil başına 25
dolara indirebileceğine dikkat çekti.
Ülkedeki petrol dağıOcı firmalar adına, Ja-
ponya Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanı
Takeo Hiranuma'ya bu isteklerini ileten şir-
ketierden bin olan Showa Shell Sekiyu'nun
sözcüsü "Mümkünolduğuncaçabukhareket
ederek petrol fryatlannın istikrara kavuşma-
sına katkıda bulanmamn kendüeri açısmdan
çok önemfi olduğuna" işaret etti.
6 milyon varil, Japonya'nın yıllık tüketimi-
nin yüzde 10'una denk geliyor. Japonya'nın
petrol üretimi yok denecek kadar az, ancak
ithal edilen ham petrol stoklan 1999 yıh iti-
banyla 60 milyon varile yaklaşıyor.
Şimdiye kadar 11 Japon petrol dağıtıcısı fır-
manın bu harekete destek verdiği bildirilir-
ken şirket yetkilileri, önemli miktarda işlen-
miş petrol stokuna sahip olduklannı ve fiyat-
lann bir an önce istikrara kavuşması için bu-
nu ihraç edebileceklerini kaydettiler.
6 milyon varil akaryakınn, dünya tüketimi
açısından çok büyük bir miktar olmadığı, an-
cak fiyatlan indirmek yönünde olumlu etki
yapabileceği ifade ediliyor.
Petrol üretimi açısından dünyada bölgesel bir
eşitsizlik olduğu, bu nedenle Japonlann piya-
saya sokacağı akaryakıtın özellikle K. Ameri-
ka ve Avrupa'yı \d$ ayîannöa ySPf&cak sıkın-
tıdan kurtarabileceği görüşü dile getiriliyor.
Uluslararası danısmanlık kuruluşu
'Enflasyon yıl sonunda
yüzde 35-36 olur'
Ekonomi Servisi - Yıllık
enflasyon oranı tahminleri
büyük ölçüde netleşti. 2000
yıl sonu enflasyonunda ra-
kamlann, toptan eşyada (TE-
FE) yüzde 31-32; tüketici
fiyatlannda (TÜFE) ise yüz-
de 35-36 oranında gerçekleş-
mesi bekleniyor.
Uluslararası danısmanlık
kuruluşu Schroder Saloman
Smith Barnet de (SSSB) Tür-
kiye'de yıl sonu enflasyo-
nun TEFE'de yüzde 27, TÜ-
FE'de ise yüzde 34 olacağı
tahmininde bulundu. Enf-
lasyonun seyrine ilişkin ana-
lizler, TÜFE'de en düşük ar-
tışın ekim, eylül ve ocak ay-
lannda yaşandığını, en yük-
sek isehaziranve temmuzay-
lannda olduğunu ortaya ko-
yuyor.
Türkiye'de enflasyonun
öngörülenden yavaş düştü-
ğune işaret edilen değerlen-
dirmede, bunun sonucunda
faiz hadlerinde yaşanan dü-
şüşün de talep artışına neden
olduğu bildirildi. Hedefler
aşılmakla birlikte enflasyo-
nun yıl sonunda TEFE'de
yüzde 31 -32, TÜFE'de yüz-
de 35-36 olması bekleniyor.
pazarlama çalışmalannm da
payı olduğunu söyledi.
Devlet Bakanı Şükrü Sina
Gürel, sanayinin çeşitli
sektörlerinin Zonguldak
kömürlerine yöneldiğini,
bunun yanı sıra önceki
yıllarda gereksinimlerini
çoğunlukla dışalun yoluyla
karşılayan, aralannda
Çankın, Kastamonu, Kars
ve Diyarbakır valiliklerinin
de bulunduğu çok sayıda
kuruluşun TTK'den kömür
talep ettiğini bildirdi. Şükrü
Sina Gürel, "Bu dunun
enerjinin sağlanabiHrBğinde
kaynaklann çeşitlendirilmesi
ve en azından bir
bölümünün yurtiçi
kaynaklara
dayandınlması açısmdan
Zonguldak kömürierinin
stratejik özeOiğini
göstermektedir'' dedi.
BOTAŞ ihaleye çıktı ~
Elektrik üretiminde 1990'da
yüzde 17.8 olan dogalgazın
payı 2000'e gelindiğinde
yüzde 32.8'e çıktı.
Bu arada soğuk kış aylannın
yaklaştığı şu günlerde
artan doğalgaz
talebinin karşılanması
için alternatifler arayışlanna
da başlandı.
BOTAŞ dün, LNG (likit
doğalgaz) temini için
uluslararası ihale açtı.
Resmi Gazete'nin dünkü
sayısında verilen ilana göre
Arahk 2000 - Mart 2001
tarihleri arasında Türkiye'ye
getirilecek olan likit
doğalgaz, Marmara Ereğlisi
terminalinde teslim
edilecek. LNG,
135 bin metreküp taşıma
kapasitesine sahip
tankerlerle, aralık ayı
seçenekli olmak üzere şubat
ve mart aylannda 3 seferde
taşınacak. İhaleye ilgi
duyan fırmalar yanndan
ıtibaren gerekli belgeleri
alabileçekler ve 20 Ekim'e
kadar da tekîiflerini
iletebilecekler. -,.„ ......
Deprem koııutlan lıızlanclınld
ANKARA (AA)-
Depremzedeler için yapılacak
konutlarda, arazi
kamulaştırmalannın
tamamlanamaması, kredi
bağlantılan ve ihalelerin
gecikmesi, konut
büyüklüğunde yaşanan
anlaşmazlık nedeniyle
kaybedilen zaman, hızlı inşaat
süreci ile kaparılmaya
çahşılıyor.
Bölgede yapılacak kalıcı
konutlar için inşaat
çalışmalanna ağustos
sonundan itibaren
başlanmasına karşın inşaat
alanlanna gece aydınlatma
sistemleri de yerleştirilerek
çalışmalann gece de sürmesi
sağlanıyor. Inşaatlan sürdüren
Başbakanlık Proje Uygulama
Birimi (PUB) ile Bayındırlık
ve tskân Bakanlığı yetkilileri,
bu aşamada halen para dahil
hiçbir sorunun bulunmadığıru.
en büyük endişelerinin
havalann soğuması ve sert kış
şartlannın yaşanması
olduğunu belirttiler.
Dünya Bankası kredisi
Bayındırlık ve Iskân
Bakanlığı'nca yaptınlan
konutlann yılbaşmdan önce,
Dünya Bankası kredisi ile
PUB tarafından yaptınlan
konutlann ise gelecek yıl
nisan ayında tamamlanması
öngörülüyor. Dünya Bankası
kredisi ile yaptınlacak 11 bin
502 konutun inşasının 8 ayda
tamamlanması gerekiyor.
Bayındırlık ve Iskân Bakanlığı
ise Avrupa Kalkınma Bankası
kredisi ile 15 bin 460,
finansmanı iç kaynaklardan
sağlanmak üzere de
8 bin 209 konutun inşaatını
sürdürüyor. Bu ihalelerle
ilgili anlaşmalar
uyannca da konutlann
150 günde bitirilmesi
gerekiyor. Müsteşar
Yardımcısı ve Marmara
Bölgesi Deprem Inşaatı Genel
Koordinatörü Raci AkyoL
toplam 224 trilyon lira olan
konutlann ihale tutan için
şimdiye kadar 53 trilyon lira
ödenmesine, mali
gerçekleşmenin yüzde 24
düzeyinde olmasına karşm,
inşaatlardaki fiziki
gerçekleşmenin çok daha
yüksek olduğunu söyledi.
ONUK YAZAR I Prof. Dr. AHMET ÇAKMAK Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi
Sayın Mahfi Eğilmez, 20 Eylül tarih-
li Radikal'deki makalesinde, IMF'nin
"Dünyadakiekonomilerin özellikle tica-
ri vefinansalakımlararacılığıylagiderek
artan biçimde bûtünleşmeleridir" şek-
lindeki küreselleşme tanımına altematif
olarak, "Kapitalizmin, kurallara bağlan-
mak suretiyle yetkinleştirilmiş ve ser-
best piyasa ekonomisine dönüştürül-
müş biçiminin bütûn dünyaya egemen
kılınması çabası* tanımını öneriyor.
Bence Mahfi Eğilmez'in tanımı daha
anlamlı. Tanımlamak, tanımladığınızın
ayırt edici özelliğini vurgulamaktır. IMF
tanımında yanlış yok ama küreselleş-
menin ayırt edici özelliği eksik. Mahfi
Eğilmez, işte bu ayırt edici özelliği vur-
guluyor. \/urguluyor ama onun tanımın-
da da netlik yok. "Kurallara bağlanmak
suretiyle yetkinleştirilmiş" ifadesi açık
değil, bunu okuyan herkesin aynı şeyi an-
lamasını bekleyemeyiz.
Oysa tanımda kullandığınız ifadeler
herkesin aynı şeyi anlamasını sağlaya-
cak kadar açık olmalı. Ikincisi serbest pi-
yasa ekonomisinden neyin anlaşıldığı
belli değil. Şu nedenle: Ekonomi ders ki-
taplannda, belki daha net bir ifadeyle
klasik ve neoklasik oğretide, serbest pi-
yasa ekonomisinin iki ayırt edici özelli-
ği var Devletin güvenlik ve altyapı gibi
bazı alanlar dışında ekonomiden çekil-
mesi ve sermaye, mal ve emek akımla-
nnın serbestleşmesi. Eğer Eğilmez ser-
best piyasa ekonomisi derken bunu kas-
tediyorsa bütün dünyaya egemen kılın-
mayaçalışılanın bu olduğunu söylemek
oldukça zor. Burada kritik noktaya yine
Eğilmez'in yazısındaki bir ifadeden ha-
reketle ulaşabiliriz. Kendisi IMF'nin yu-
Prag Sonbaharı ve Kiipeselleşme
kanda aktardığım tanımını verdikten he-
men'sonra ekliyor: "Küreselleşme teri-
mi çoğu kez emeğin ve teknolojinin ulus-
lararası sınıhar arasında hareket ede-
bilmesini de kavrayacak biçimde kulla-
nılıyor. Sadece ders kitaplannda böyle
kullanılıyor. Ders kitaplannın dışındaki
gerçek dünyada böyle kullanılmıyor."
Küreselleşmede dananın kuyruğunun
koptuğu yerierden biri burasıdır. Küre-
selleşme mal ve sermaye akımlannın ta-
mamen serbest, ama teknoloji ve emek
akımlannın çok sınırlı olarak serbest ol-
duğu bir dünya ekonomisinin adıdır.
'Öteki Dünya'nın zaran
Dolayısıyla küreselleşmenin bugüne ka-
darki başlıca sonucu, zengin ülketerin öte-
kilerinin pazarlanna mal boşaltması ve
ucuz emeğinden ıstifade etmesi olmuş-
tur. Zengin ülkelenn "öteki Dünya"da üre-
tim tesisleri kurması, biçimsel olarak
teknotoji transferi olabilir. Ama artık her-
kes biliyor ki TV, bilgisayar ve otomobil
montajınageçmekdeğil, bunlann anapar-
çalannı üretmekle uluslararası ticareti
kendi avantajınıza kullanabiliyorsunuz.
Hep böyle olmuştur zaten. Zengin ülke-
ler yeni teknolojilere geçerken mevcut
ortalama teknolojiyi "öteki Dünya"ya
bırakmışlardır. Nitekim bir taraftan ser-
bestleşmeden bahsediliyor, ama başta
ABD olmak üzere zengin ülkeler ulusla-
rarası patent haklan gibi yasalaria ken-
di ileri teknolojilerinin "Öteki Dünya " ta-
rafından öğrenilmesini ve kullanılması-
nı engellemeye çalışıyorlar. Eğilmez, Ri-
cardo'nun karşılaştırmalı üstünlüklerte-
orisini kapitalizmin belkemiği olarak gös-
terirken çok haklı. Çünkü karşılaştırma-
lı üstünlükler, uluslararası ekonomik iliş-
kilerde zengin ülkelerin devamlı görece
kârlı, "öteki Dünya "nın ise devamlı gö-
rece zararlı çıkmasını doğal ve herkesin
yaranna gösteren teoridir.
Peki emeğin dolaşımını serbest bıra-
kırsak ne olur? Tüm işsizler ve düşük üc-
retliler zengin ülkelere hücum eder. Bu,
o emeğin geleceği ülkelerin ulusal dev-
letleri için bir bakıma iyi, bir bakıma kö-
tü, sermaye sınıflan için ise kötü görü-
nüyor. Zengin ülkelerin ise sermaye sı-
nıflan için iyi, emekçi sınıflan için kötü,
ulusal devletleri için ise hem iyi hem kö-
tü görünüyor. Bu noktada durup zengin
ülkelerin tavnna bakalım:
Kendi ülkelerine kapıyı zoriayarak bas-
kı yapan emek göçünü çok sınırlı tutma-
ya çalışırken "Öteki Dünya" devletleri-
ne insan haklan ve demokrasiye dayalı
bir çalışma düzeni tşlkin ediyorlar. On-
larda başta Malezya Devlet Başkanı ol-
mak üzere buna karşı çıkıyoriar! Çünkü
zenginler, "öteki Dünya "daki ücretlerin
bir miktar yükselmesini kendi çıkarlan-
na görüyorlar, "öteki Dünya" devletleri
ve sermaye sınrfı ise ucuz emeğe daya-
lı uluslararası rekabet avantajını en ko-
lay yol olarak görüyorlar.
Bu kısa ve kuşbakışı küreselleşme
analizi bizi şu noktaya getirdi: Tüm yol-
lar Roma'ya çıkar. Günümüz dünyasın-
da başlıca iki çelişki vardır: Emek / Ser-
maye çelişkisi ve Zengin Ülkeler / Öte-
ki Dünya çelişkisi. Dünya ekonomisi bu
çelişkilerin çözümüne göre şekillenmek-
tedir. Nitekim bu raundu zengin ülkeler
ve sermaye kazandığı için küreselleşme-
nin kurallan onlann istediği gibi belirlen-
di. Ve dünya çalışanlannın büyük ço-
ğunluğu görece yoksullaştı, işsizlik çığ
gibi büyüdü. Sayın Mahfi Eğilmez'in sö-
zünü ettiği ise sözüm ona bir çelişkıdir.
Kendisi, atıfta bulunduğumuz yazısını,
Prag'da küreselleşme karşıtı gösteri ya-
panlann, harcamalanyla kapitalizmin kü-
reselleşmesine katkıda bulunduklannı,
böylece çelişkiye düştüklerini söyleye-
rek bitiriyor.
Prag'daki sözde çelişki
Öyleyse tüm dünya çalışanlan, üretim
ve tüketimleriyle kapitalizmin kendini
yeniden üretmesine devamlı katkıda bu-
lunuyorlar. Aynen öyle oluyor. Eğilmez,
muhtemelen Prag sokaklanndaki 5-10
bin kişiye bakıp "Olsa olsa Praglı otel-
cilere ve seyahatşirketlerinepara kazan-
dmriar" diye düşündü. Çünkü bugün
için söz konusu gösteriler, medyatik ya-
nına rağmen, küreselleşme için birteh-
dit oluşturmuyor. Zaten kapitalizmin gü-
nümüzdeki en önemli zaferlerinden biri
çalışanlan ve işsiz kitlelerini ne oy vere-
rek, ne de sokağa çıkarak yapılacak bir
şey olmadığına inandırmış olmasıdır.
Bunlann aşılması tabii ki zaman alacak.
Ama yine de gelecekteki olasılıklardan
biri de milyonlarca göstericinin somut ve
yapılabilirtalepler etrafında ortalığa dö-
külmesidir. O zaman birileri sokağa ve
de ekrana bakarken "kapitalizmin küre-
selleşmesine katkıda bulunuyorlar" di-
ye düşünmeyecek, çare arayacak.
ÇtFTÇt DOSTU
SADULLAH USUMİ
Zeytinyağında Üretici
Sanayici Çekişmesi
Zeytinyağı üretimine bir ay kala sanayici ve üre-
ticiler arasındaki tartışmalar alevlendi.
Sanayiciler, zeytinyağı ithalatının devam etme-
sini, dökme zeytinyağı ihracatının da önlenmesi-
ni istiyor.
Üretici kuruluşlarının görüşleri ise farklı. Onlara
göre, zeytinyağı ithalatı kesinlikle durdurulmalı ve
dökme zeytinyağı ihracatı da devam etmelidir.
Bu arada, sanayicileri destekleyen ekipler hem
Ankara'da yetkili makamlan hem de basını etkile-
mek için çalışmalara başladılar bile...
Ne yazık ki tüccar ve sanayicilere ilk destek,
şimdiye kadar üretici haklannı savunan bir dost ya-
zardan geldi. Dökme zeytinyağı ihracatını eleşti-
ren, zeytinyağı ithalatını savunan yazı, dahayayım-
landığı anda büyük tepki topladı... Üretici ve ku-
ruluşlannı adeta isyan ettirdi.
Hemen belirtelim ki sanayicilerin istekleri yeri-
ne getirilirse, üreticiler kısa zamanda iflas eder, zey-
tinlikler de turistik alanlara dönüşür. İşte, o zaman
ömür boyu ithalatçı oluruz... Türk halkı da Tu-
nus'un, Fas'ın kalitesiz yağlannı kullanmak zorun-
da kalır.
• • •
Dünyanın en kaliteli zeytinyağlannı yetiştiren Ay-
valık, Burhaniye, Havran ve Küçükkuyu bölgele-
rindeki üretici kuruluşlan zeytinyağı ithalatına kar-
şı çok hassas.
Âyvalık Ticaret Odası Başkanı Ziya Şansal, "Ih-
racat kaydı ile bile olsa ithalata şıddetle karşıyız"
diyor
"Zeytinyağı ithalatı başladığı anda tüccar ve sa-
nayici bu ortamdan yararianarak fiyatlan hemen
aşağıya çekiyor. Üreticilerde ellehndekiyağlan ma-
liyetinin çok altında satmakzorunda kalıyor..."
Burhaniye Ticaret Odası Başkanı Fikret Akova
ise daha ithalat lafını duyunca ateş püskürüyor:
"Zeytinyağı ithalatı, tüccar ve sanayicinin bir
oyunudur. Aslında büyük çapta bir ithalat da ya-
pılamaz. Zira, Türkiye'de yeterince yağ vardır.
Ama, ithalat lafı üreticileri ürküttüğü için ellehn-
dekiyağı korkudan ucuza satar. İthalatı savunmak
üreticilere ihanettir."
Zeytinyağı ithalattnın her şekline karşı oldukla-
nnı belirten Edremit Ticaret Odası Başkanı Ibra-
him Elman da bu konuda şöyle diyor:
"Hem zeytinyağı ithalatına karşıyız, hem de dök-
me zeytinyağı ihracatının mutlaka devam etme-
sini istiyoruz. Aksi halde, zeytincilik ve zeytinyağ-
cılık tarihe kanşır. Milyonlarca insan da geçim sı-
kıntısına düşer..."
On binlerce üreticinin ortak olduğu TARİŞ de zey-
tinyağı ithalatına karşı. Birlik Başkanı Cahit Çetin
"khalat başladığı anda sanayiciler üreticileri ürkü-
tüyor. Onlar da düşük fıyatla zeytinyağlannı elle-
rinden çıkarmaya bakıyorlar. Böylece tam bir fi-
,yat karmaşası yaşanıyor.." diyor.
Ticaret odalanndan başka, ziraat odalan da tar-
tışmanın içinde. Ayvahk Ziraat Odası Başkanı Ah-
met Sucu "Zeytinyağı ithalatını durdurmak ve
dökme zeytinyağı ihracatını devam ettirmek için
bütün güçleri ile çalışacaklannı söylüyor...
• • •
1994 yılına kadar dökme zeytinyağı ihracatı ya-
saktı. Piyasalar birkaç büyük fırmanın tekelindey-
di. Fiyatlarla istedikleri gibi oynuyorlardı.
Ancak, hükümet tabandan gelen baskılara da-
yanamadı ve dökme ihracata izin verdi. Ve... Bir
anda üreticinin kaderi değişti. Üreticiler, zeytinyağ-
lannı dünya piyasalarına uygun fiyatlarla satmaya
başladılar.
Üreticilerin eline para geçince, zeytinyağı fabri-
kalan modern hale dönüştü. Kontinü fabrikalan-
nın sayısı iki yıl içinde 100'ü geçti...
Zeytinyağı ithaline gelince... Geçen yıl TARİŞ
990 bin lira alım fıyatı ilan ettiği halde. piyasa 1 mil-
yon 150 bin liraya kadarçıktı. Ancak, hükümet tam
bu sırada sanayicilerin etkisinde kalarak zeytinya-
ğı ithalatına izin verdi. Fiyatlar da bir anda 700 bin
liraya kadar geriledi...
Şimdi, sanayici ile üreticilerin arasındaki kavga-
nın temeli bu uygulamalara dayanıyor... Sanayici,
gene fazla para kazanmanın yollarını arıyor, üreti-
ciler de haklannı korumak için çırpınıyor.
Komisyon karar verdi
Telekom 'unyüzde
29'u satıhıcük
ANKARA (Cumhuri-
yrtBûrosu)-Telekom"un
yeni ihalesinde satılacak
hisse oranı yüzde 20 "den
yüzde 29'a çıkanldı. Böy-
lece halka arz edilecek
yüzde 14'lık hisse payı
yüzde 5'e düşürüldü.
Telekom un yüzde
20 sinin, en az yüzde 51' ı
yabancı şirkete ait ortak-
lığa satılması koşulunu
içeren ihaleye hiç teklif
gelmemesi üzerine yeni
ihale için koşullar belir-
lenmeye başlandı. IMF,
2000 yüıbitmeden Tele-
kom ihalesinin yapılma-
sını istiyor.
Devlet Bakanı Recep
Önal'ın Prag'da, Tele-
kom'un satılacak hisse
payının yüzde 20'den yüz-
de 29'a çıkanlacağı açık-
lamasınakarşılık Ulaştır-
ma Bakanı Enis Öksüz,
komisyonda yer alan ba-
kanlardan biri olarak he-
nüz bu konuda karar ver-
mediğini söylemişti. An-
cak, Başbakan Yardımcı-
sı Hüsamettin Ozkan baş-
kanlığında Devlet Baka-
nı Recep Önal, Ulaştrr-
ma Bakanı Enis Öksüz
ve özelleştirmeden so-
rumlu Devlet Bakanı
Yüksel Yalova'dan oluşan
komisyonun yaptıgı top-
lantıda. Telekom'un sa-
tılacakhisse payınınyüz-
de 29'a çıkarılması ka-
rarlaştırıldı. Başbakan-
lık"tan yapılan yazılı açık-
lamada. pay oranında yö-
netime temsil hakkı tanı-
nacağı, ancak stratejik k(>-
nularda yönetimde oybir-
liği aranacağı bildirildj.
Açıklamada, teknik ko-
mitenin, aynntılı öneri ge-
liştirecegi ve bu önerile-
rin de Özkan başkanh-
ğında, komitede dcğer-
lendirilerek sonuçlandı-
nlacağı kaydedildi.
Bu öneride, hangi kd-
nularda yönetim kurulu-
nun oybirliğiyle karar alâ-
cağı netleştirilmeye çalj-
şılacak. ı
Telekom Genel Müdil-
rü Ibrahun Hakkı Al^-
türk'ün istifa edeceği kıı-
lislerde konuşulmaya ba^-
ladı Alptürk'ün, Tele-
kom'un satışı ve özelleş-
tirmeye yönelik yapılah
uygulamalardan rahatsıt
olduğu belirtiliyor. J