Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 24 OCAK 2000 PAZARTESİ
OSS DENEME SEVAVI
SAYISAL BÖLUM
1. Brsayının ^ - ne36eklanıraesay»u<yanaıaktsadayor
Bu aayıkaçtKr?
A) 180 B)24O
dagari kaçnr?
A) 2 B)4
C)2B0 O) 324
-L^-L.JL an a
a o 3
C)6 D)8
E)3B0
b nki pozMf
E)12
4y-2-Sz iaa
— onmksçbr?
A )
İ B
'T C
'T O)
T ^ İ
m v* n birar rakam oimak uzsra. dort maııııalıh
n>29n aayM 12 ikt tam MUhuyor t— n - nVntaı t ü
UUik(l k ?
C)4 0)5 E)B
IfadaaMn aaitl nadlr?
A) 2
6. J^ET
B ) 3
(
x. y E R olmak ko»ulu ık». X2
< x ve x y < 0 4*
AaagKiaulardan hangtal dogrudur?
A)x y>y B)xy>x C)1<x<2
D)x<0 E)y>0
1
((lU
BaMran yaşı ogtnn yasnn 3«
gaklûnto kJarat yafton topkm
Buna gora babanm aand*
A) 36 B) 33 C) 30
». AvaB kOjnaterl Içkı;
S<A-B^-7
yaaı kaçbr?
0)27 E)24)
S(B*)»10 oMugunagOra S<A) kaçbr?
A) 6 6)7 C)8 0)9 E)10
10. a. b. c sayma «ayılandır
a.5b = l ? k»a«b»cranankOçukdagarikacbr?
A)5 B)6 C)7 D)8 E>9
11. n tabaranda 20m aayıa» Md lıaaanıaklı nm aayina
*s* oMuguna gora m nbı an buvOk dagarl kaçbr?
A) 5 B)4 C)3 D)2 E)1
12. x, y, z e M* oknak uzare.
m • zz - y iaa X • y • z toulaimn« dagarl aaag*-
Jakllanlan hangM nHm«T7
A) 27 B)30 C)39 D)42 E)«B
13. ab lklba»amaMıbiraayıvea + 4o«ab laab-a tarkı
tOjBÜ kaç olabilir?
A) 8 B)6 C)S D)3 6)2
- ^n*rA)-a
18.
b+d
B)-1
a*c-12
a b"c.d-3
taHnrinin aonueu nadlr?
C)0 0)1 E)2
b.d — " * * "
A) 4 B)3 C)6 O)S E)7
16. Bır sutço %40 kârta utı» yapmaktadır Ancak Mbalar
•onucund*fitOBgrı%20 ek*k MctüOOnû gorOyor
BunagOrakan ydzde kaçbr?
A) 10 B)20 C)40 D)00 E)7S
17.
X-f1
1».
19.
20.
21.
A) x • 1 B) —— C) ^ - j D) X - 1 E) 1
0,1 , »02
0*1 OlOOZ
MamMn aonueu nadk-?
A)2O 8)30 C)40 O)S0 6)60
A kentınden B kenUna gıdan br araç hmnı Oçkt bri kadar
azabraa bu yokı 9 saatto. ruzmı 20 km armma S uatta
akyor
A Ita B kanUarl aıaııııılalıl uzakfck kaç km dlr?
A) 400 B)450 C)S00 O)5S0 E)800
R-{-3) de 4 t*lemi
xAy»3**3y + xy*6 bıçminda tanmlanryor
A Maminln bbim (atklatz) ahjmam nadk?
A)-î 8)1 C)3 D)-4 E)5
I aaUHgtal aaglayan kaç hrkk bm-
4- »••*N
aayı dagarl vardn-7
A) 6 B)5 C)4 D)3 E)2
B)2
23.
r,,v,.<
34.
x»4
x. y z pozflur ta
jalamlnln aonueu kaçbr?
I H r'(x) aaaeıdakll*rd«n
ılardır
x»y«l
E)1*
26.
27.
T
lanu tDJB kaç»r7
A) 12 B)15 C)1S O)17
a.b«R,
A «*» »-b
b * * ' a
•M a.b carp«nı kaçta-7
A) 80 B)64 C)32 0)16 E)12
(1M7)1
**7
sayoı 7 •* bOMndOOIInda kalan kaçtır?
A) 8 B)4 C)3 D)2 E)1
P(x»1)-<x3
*4x»m)' (X2
+ 2J2
Mnkyor
Pfx) poltnomtoun katsayaan tocHam 32 I M m
A)-2 B)-1 C)0 D)1 E)2
^ - ( m - i ^ ^ m ' O denkJamnnkfitdafl x,vax,dk'
* ı + — = 1
B)2 D)--1-
ka««ır?3»o.» + s «g.3 = 1 8 k »
A)2 B)3 C)Jİ
8<rgrupıaçıbrısı6090nda btnyor
la miktan y I kadar arttınlıp, gunMfc çabama
sOraai - 1 ı kadar azalbkna lakı tümo kaç gOnda
bttar?
A) 75 B)90 C)106 D)120 E)1S0
|GE|-2
|BC)-8
|DG|-3cm
oMuguna gora
|AGf kaçcmolur?,
A) Vİ5 B) 2VÎÖ
34. ABCuogannda
DFffAB
36. ABCOçganinda
[AC]J.[BC1
IAH]J-tBHJ
AOaçMrtay
(AD(-|BO(
|DC|. 2Vâ birim
Şakllda |AB| kaç
birlındlr?
A)6 B)8
36. Şakllde
|AB|-12cfn
|ADJ -16 an
m<Â)<90-
|BC|-1Scn)
JOCJ - l ı n n
_^ E
m(C)>90-
|BD|-x an İaa
lamaayi daAarlarlnln
A)34 B)35 C)36 D)37 E)3S
144 a n ' *
|BC]dOrtaal.
IDdOçaatparcara
baonmllatt»
A) 24 B)2S C)28 0)30
m<AOO)-3r
m(BOC)-1*0* «M.
m(dcÂ) kaç daracadk?
A) 20 B)24 C)28 0)30
43. * x - ( M - 2 ) y •*-« doAruaunın
llçlnk
A)0
4S. AynıdOZtamdaUMaMkUr
E)-2
B)P,>P,»Pr C ) P 2 > P , . P j
E)P,>P2»P.
47. Knokum«rafındadona- , , r - -
: tavnaya
taHaaklBUH». F va P
buyOMOOundaU 0ç kuvvat
Lavha ««klldakl ke-
numda da«ç«Kkı oldu-
Auna •Ot* P kaç Fdb?
A) 2
(MN çub»>l «a» bOnManiT.1
A)İVBİI B) I w VI
O)Yarıali
C) !.•«••
ŞaMI r dakl K cbaMl vc Şakl II da M lakarl x yflnonda 1 tıır
abycr
Bu mdn IçJod» L dHllal va R aıfcarinlıı dBnma yOfllarf
Itatavaayılan Içln na •aytanablllr? (N we P lakari aynı
fc» * btb )
A)Denmayomeny.R-nkıtun>)mıL'(ton koçük.
B) Denme ysmen y. ttr Myılan aynı
C) DenmayenlHiy. R'ntnluraayıaı. Lrankıkaocfcr
O) LnmdOnmayöoOy. R"nkıx, tursayKanaynı
Q LrUndMmayenoy. R H n t fTnntıra>patL'ı«ni<jkatı
Kanar uzunlu0u 4a
olan homofan kar«
kt«hanmtarakpa>çaaı
ç*anlıp auıraa aj)ır-
1 ^
yar ılıai|Mrir7
61.
ŞakMata ayı kohı tanzf dsngeda ohıp Knmn kohı aal
Sat kafay» 2g kUMI cktkn llav» adlllnM dangMHn
ktkrar uûUrabHmMİ Içttı:
l Solkalayaig kotMcim*MadHpbıma 1 bsknaya
«I BHÜ1 bo*r
C)YarwH
yırgManndan hangiiarl dogrudur?
A)YWnEİ B)Yakazn
D) !«•• E)lvat1
62. OzKOUaald, olantıvıdanV^ıauiMida azMMMii.eo/cm3
olan sıvıdan V2
hacmnda ahnarak otusbjrulan homoıan
kansımın yoguniugu 2p/cm3
mr
laad, kac g/cm'^Or?
A) 1.8 B)2.2 O2.4 D)2 8
K
63. DOaey ke>M •sktoU B*» ofctn bos
kap sabrt dabıh K musluju ıl«
dotdunıkıyor
Buna g o n kap dofcıncaya kaaar
kaptakl »rvı kOÜaainln zamanla
ata»daldlanlwi
84. Şakıklakı bof kap d yoSunlukkı sm
akıtan u M d e M mualuk M 3t sursda
Mu«luk açılarak kap tamaman
flgtaaıOdakna
(Şakl dOztan sal beknatanmkjair)
C)
t » HZaa
66. Yoflunluûu smdan küçuk kab aa«n kab<n
tabanındak! K noktaaından bnkıkMdan t
•oresomL noktaaınavanyor
Ctakn K- dan L' y* gallnc^a kadar
eamw etkly*n rwC kınrvatln zamana
« . BoylanaekldalagDıakviK.
L. M cneta! çubuktannın
•ıcaklıkları aynı ınLktar
azatjkJıOında boylanndakj
dajımm* mıktariarı »sıt
okjyor
Çubuklann yapıkhklan
malumalarln boyca S77
il
67.
« I
Hava ıçindakJ bir cam msroagt m l akaana panM olarak
oe*^krmgıvgma%ifBnkı«.a»Oaııkaıııuı«)aaıııı«rLaklaii
otaşta UmOf r* vanrnnbr
Buna gOn mavi nınm ıımcatloıı akıatı Izlaaigl yol
kaalkl çlzaHarla ballrMan ajınlardan hanglsl otabNlr?
A)l B)« Q l O)rV E)V
I ışiRtnın K, L, M ayna- ^law j ; , ^j s ss*ı
lanndan yanaanaH vanV
K v* M aynalan btr-
btttarlfm paraM oMu-
ftuna g6r* ıfinın L
a>ııaaıyta yap>» açı a
ka«dancadferT
A)1S B)30 O4S D)55 E)80
Nokanal br ış* kaynagı aa yançaptan aal okan aajMm ot-
mayankl>a»Bla»>n)»rv»paıdat1" ' " *
Buna gOra pardadakl pMD* <
n»yanma^c»rr*»»»panteta>Jdafaflfa,anHİ>».ı.tl.
- - • • -• 1 aaapıılatllaıılaıı t
t
t
t
•
0 _
80. + ytikia aMdrookoba K Mkan
çuUx)>J yakMsbnklıgınd* «aak-
tTMkobun ytpntdmnınbirıııMv
1 Kçubutv + yOMOdur
• Kçubugu-yOkkMOr
M KcubuOuyOkaOzdOr
A)Yktvz!
dlvell
61. »aklldakl doAru
akım davnMlndaaa.
d*O*r dW»nç — o#-
dufluna gOn X dl-
vsncinin dv^Mİ o*-
dlr?
A
'f
B
>f
62. ŞakldaMdBvmdaXanaMankapaa
M bOOn kmbalar 4
4 ya da hangNari dogru oiabMr?
B)lvanı C)lvaM
E) l.lvsM
63.
eaAbOydklOktekı V hızian ıln haıutuB 9aça*yor
X cisınlnln yatay d0zl«n* ulasbjı nokta olan M
noklBaındaki hm yln* V . Y etominln yatay ddzlaım
lanlan X'ln N noklasındakl hın Ha Vnirı P nokta-
smdakl h o a*lt bûyüldükj» otduguna gflra:
L KMagkdOzlemıaûrtOnmaaiBlir
• X cam leKMaflfcdOrlnmaraMndafcı aorlıjnrmk»-ı»y.ıı
Y c a m t e LR eC*dCcdBmıara»tndaldsürtOnrnBkaHa-
ymndankOçOklDr
V Yatay dorlamde PR yokj aononmaaızdk^
»ara<aıııldtn hangtal ya da hangllari kaalnillda doft-
rudur? (MN = NP = PRa,r v« cuımieıe harek.tton
boyunc»dı«»ndanhı;t»rkuvvBtuyBUaı»ıulııı»fcl»dır)
A)Yakvzl B)YamaH C)IVBIV
0) HJIIverV E)l B lllvelV
64. Bllatık olufturan Ikl «laınafit Için asaA>dakHardwi
hanglsj kaainHfc
A) BetrS kütto oranbnn
B) EleHron ortaklaf«1ar
C) EMdnnak(wnaly^
ri) riılıaılinn«»ı.lılnOlaa
E) KjııyıainıııilulJnCianmı.
60. D^nkiaınl,
olan dağlsim tçbi,
1 Fzaaalbroaıydır.
II' MO**MBTarası çı*m kuvw* defliamsz
yargılanndan hanoMari dodrudur?
A)Yamızl BJYalnall
D) Ivell E)l.>valll
66. An bir aıvmın bunar lıaaını 1 Içkı:
I SaMsxakkMiı»virmMX*MiaraıkçaartB
II SrmmtOrOnabagMır
III Sıcakakanbkcaartar
yargdanndan hanojiarl doOrudur?
AIYaaicl B)Ya«lcll
O)lvell E)'veHI
67. AaağHlaldk«iianhangMaıvılarlçinayırt«dki
A)0t*0öe
B)ÇazflnlHlk
C) EmeldkkstMys
D) GenkKjrnekafctayaı
5 Kaynama ncklatı
68.
Saf br »ıVHHn antıa gnflği aakidakj gDJdk-
Bunaofln.
L TanackkMilorattaneffannanbOyOkoldutubakjaS
tür
• SnnkOtkMjartmbrıatj vcakkjı yOUsar
Hl SMkanabnmazamanekMnıiEar
yargılanndan nangilarl dogrudur?
A)YUhızl B)Yakazll C)YMa<M
D) Ivell E)l.lvaa
68. X.Y,Zmadd»iente»i)iı«ubMaı»aı»yuı
- Xhalarojandir
- Y rrmnımıı» " I ı i I ıla lnıııajm ıııtlamauı
aynatnlamaz.
A)Xkanamdr
B) YMaaMr
pZufmaddadr
D) Z«*ım<>nttr
9 XmbeMbrbasırv^a
70. Atomun ysptm. II* llgHI.
1 Alflm numars» nötr atomun akjkk . nnaaaBk;
• NWrabxrHjneMdnxiıayna.prctonaayajalaa|iar,
• NMratofrielektraikaytıeo^rMoaMRMcyakOazakr
mnjHanndan hangHarl dogrudur?
AJYaanzl B)Ylr«III Q < M B I |
D) lv»ll Ell Ivelll
71. X'2
Y*6
Z-3
ryoolannınulukUunıaYilanaaMr
Bu tanaclMarin P urıtan va yaııvaplan tçtn 1
Mlardan hangM dogrudur?
72
A)Y>X>Z
B) Y > X > Z
C) Y>X>Z
D) Z > X > Y
E) Z>X>Y
Y>X>Z
X>Y>Z
Z>X>Y
Z>X>Y
Y>X>Z
X-3
ryonununi8aWaronuM>dv
X stofTiMiO fçln
73.
A)Penyodkoatvsfn4 panyodundadır
b, Brgaçiıaiamanbdr
O Moiakulayapıyasahlp».
O) taıvaaHdngiMt
E) DeğaılkalaMrantayw3<ur
RadyoakBY lamlar va aMtarl Ha «gai
lerdan hanjM nDkatfT
X) Atom catürda0i bir atttron yakaka
ds^amaz.
B) Gama ajaHan yukauı va kuttoaizdr
C) Bstaa^aan -1 yuMO
Dt AteltıraMlt-2 yOklû
E) Nötron»yı»ı protonuyKindançakolankntopalr
bozunmaaı yapar
AaagMMkHardan hangMnln maMaH
eü? (Mg - 24, N - 14)
•y»
74.
B) Nomalkotutoda8.9eaMhacrnkapa)yanN,oazı
C, imolalomiçantnNH,
D) 5 6 gram azot ıçsren NjO,
E) 1 2 102 3
tanaatom ıcsrenSO,
t v> 9aon omnç wonoa wtmtı DCT n r a r j m ,
l Hacm.
• OHaaııınmoteKûlrıgı.
(I OzkOBo
mcaMdarlndan nangllarl artar?
A)Yahızl B)YakuR C»
OJIval E)l.lvatl
76. L Safau
• 0.2M Bc tOOmt NajCO, lıılıı I.nııamal
•L OJMBHOOmlNaaauluçazatlai
77. Aaagıdakl ozaiıiklmlan hangial aukaryettora all
daolMlr?
A) KaMMl raatBfyak hocra ıande bairl br zarkı oavr»
çekrdagr) ıçmda bulunur
~\ " ı ı ı m r aıılaıı ı a111 ıiıa«aıııliı jauaıı«)la
Q Mtoztabolanllnar
DJ SAoptaaVnsİBrd*! kavniflyık o^flnslkv tMŞMtar
E) Foaıtoriyoklur
*•* Fagoalloz yapamayan bır nurcanln oamotfk basaıcc
l proton aantazı
l gtikozaenteti.
C)»varV
IV ptazmobolaykvındKi
nangılarlnln oaroaldaB
A ) l l l
O) a,*m<V
78. Ciklarmflk-
B)llvsa
BI.İVBM
organcllardaa rutnglalnln bonılması
A) Rbozom B) üzozom C) KoM
D)Qcxoi E)Mtakondrl
80. Denaria yaaıyaıı Mr hueralHarin hoera Içj darlfkni
vani oamotlk baaıncı, darHz suyuna aatt pıuman)
oldugundan *ra||***-*" yapılardan hangUna garak-
sintmlarl yoktur?
A) Vuıgan (kontrakti) koAaa " - L
B) Hucraoaparina
E Çekkdakzarma
81 Dojada. bltkllarln topraktakl mad«n«4tl luzlardan
yaranandaaanvabumaıl
zengınteîtınMdBrl bant.
Bu olayda
ı paraz*
t sapraof
1
ngNari rol oynar?rlkwda
82.
A)lv«ll
D) Yalnall
B)lvat1
E)Hv»IV
Yıiuırıdıtogr»»darbrbllghucı»alrıa^«uv»glu»tııılJaı»wı
zamana gflra dagiaimni ujflalaımatetadı
Grafikktra gera bu höc
hangU g*rç*k>a«iyOr olablltr?
) Y t o B)Protoin
0)OBıojan
83.
fc)
koturtorrıe kabkkgnda omaOr).
-Panıa*nadayan*kkk.
-YanikapaOlyapma.
m f r y i m taDMgı garmor
Bu olay a*agıdWd»rdan hangiainl
A) DNA n«ı rtukkMd yapıda oldugunu
B) KaKmvnONMoy^jâtkgan
C) ONA mlctannın gen saysma uygun okluöunu
84. Agır (N1 !
) DNA lçw«n baktarlktr normal 1 .,
(N") Mr baal yarlnda çogakMdannda (bBrOnma • _ , _
gldarak arttıkça) daha aonrakl doüarda aaaOıöakl
otaytardan hangM Bözlantr?
A) Agr (N1
>) DNA moMkularlnrı oraranm artngı
B) Ha«f (N'4) DNA nxıfc*uiart™n orararan arBıgı
C) Afl«r DNA ve hafif ONA molalttHerlnn •*> otduju
D) ButünDHfmolakOlartnrımolBzokluflu
E) BOtundoaam >af agır(N
1
^ONAkx)n)flnKxMcuHrdan
oluftutu
86. TOtûn biBaaının totun rnozak haatalıgına yakzMnmaaına
sebep olsn T M V vkoslan ızokt ecHdHon »onra baaka
bAMereds buteabnkpOraörneyeçatı».rnış MojtbBaanh
aftKhBu oiay btz» " m v vimatarlntn
lanton hangMna aaltlp oMugunu
•irıııııı ıa»ılıın.ıı*ııaıl>>.
B) GnSgıhacrenınaakJdago
Q TDre azgü okluklannı
ugunu
D) Protomsentebeydmedfctom
86. HOaenn buyuklukbaxrf«ndanoairibt*
»Jyo bölunmesı aersKır Hacmyençapm kupOyla artarkl
yuzeydekj boyüme yançaptnm kana
Bunun aonucunda. nücranln yOavyl:
t arayıımınaıııaıatfcıır».
a. gazaksvartaim.
V luuuuiorgaravıyapma
ourylannctan hangilerlnl |
A)lvalV B ) l » l O«velV
O)l,llvetl E)YMKZİV
87. l*a>ı H11111I11I ıılaıı jr.ııı ılalıafarla ı«ıjanInjaıııı |>T>
haraketlarde ok«|ana geratmnim artar va koronaı' damaı-
nmakanakısıhızlanr
(i aaagKlaknanfan hangMna neden nfnaar?
A) Otaaene otan 9en*Miaım artmatma
B) Mtokondn saytunm azafenaana
C) YanjnnadjnartaııntHuamatna
D) Ka^baaMuklarnnonaBrrnaarıa
E) KanakısınınhızJarmasna
88. RNAaanteznde kakpolarakoatkotuONAkulanıkJıJında,
ancak beM br gecfluneden aonra RNA pufcııeıaz anzmı
r Fakztbugackrne.k*kokı DNA kakp
Bugozlam btz»,
L çıft kolkı DNA'nm tmnaknpaiyon
txxoaa»l>akkolaraaynk>Oaıı,
L RNApolrnenızıngaçaanlazkvKBgM,
a rttlı- 1111*» 1 M aıalılBaattlaı »3
AjYaruzl
D)lve«
B)Yar«l OYahrzM
ARADABIR
Prof. Dr. NECDET TARKAN
AKSffnm Zehirii SmntKil
10 Eylül 1999 tanhlı Cumhunyet gazete-
sinde, eski Istanbul Beledıye Başkanı Sayın
Ahmet Isvan'ın yaptığı açıklamalardan, Ya-
lova'da bulunan AKSA Aknlık Elyaf Üretme
Tesısı'nin halen bulunduğu yere kurulmama-
sı için 1960'larda, yıllarca çaba harcandığını,
Yalova Belediye Başkanlığı tarafından aynı
yönde kararlar alındığını, raporiar yazıldığını,
fakat hiçbirinin dikkate alınmayarak 1968 yı-
lında, tesisin şimdikı yenne kuaılduğunu öğ-
rendik. Kuşkusuz doğaıdur; çünkü ülkemiz-
de bu tarzda kurulmuş olan işletmelenn sa-
yıst hiç de az değildir.
CHumsuz raporiara karşın, bir tesisin açıl-
ması için uygulanan en kestirme ve etkın yön-
tem ise bir tören düzenleyerek tesisin teme-
linin cumhurbaşkanı tarafından atılmasını
sağlamaktır. Bizler bunlan da gördük!
Türkıye'de, özellikle 1950'lerden sonra, sa-
nayi alanındaki bırçok etkınlığin, halkın olum-
suz tepkılenne karşın, halk ıçın (!) uygulandı-
ğına tanık olduk.
Ülke yönetiminde sermaye kesıminin ağır-
lığı sürdükçe, aksi yönde birtutum beklemek
sanınm boşunadır...
Yerel yönetimler
1970'li ve 80'li yıllarda "sanayi riskleri",
"halksağlığı" ve "çevre sağlığı" git» çağdaş
kavramlara karsı duyarsız olan bazı yerel yö-
neticiler, Sayın lsvan ile eski Yalova Kayma-
kamı'nın aksine, her nasılsa kurulmuş olan
sanayi tesislerinın, aslında pek de yeterii ol-
mayan "Çevre Konıma Bantlan "na göz koy-
muş; bunlan ıskâna açarak beledıyelere (?)
gelır sağlama gayretı ıçıne gırmışlerdı.
Nitekim, 1988 yılında, AKSA yöneticıleri,
tesisin güneybatısında bulunan 700 metre
enındekı çevre koruma bandını, zamanın Ya-
lova Beledıye Başkanı'nın ısrarlı isteklenne
karşı korumak için büyük çaba harcamışlar-
dır.
Bu amaçla, 15.6.1988 tarihınde Ortadoğu
Teknik Üniversitesı (ODTÜ) Rektörlüğü'ne
yapmış olduklan başvuru üzerine, rektörtük
tarafından görevlendınlmiş; 16-17/6/1988
günlerinde, AKSA'da işyen çalışma koşullan
ile çevresinı ınceleyerek bir rapor düzenle-
miştinn.
17.6.1988 tarihlı inceleme raporumda; "te-
siste binlerce ton parlayıcı-patlayıcı vezehir-
limaddenin bulunduğu, bu maddelerin top-
lum sağlığı ve güvenliğı açısından son dere-
ce riskli olduğu, tesisin güneybatı yakasında
bulunan 700 metre enindekı boş arazınin, te-
sisteki büyük n'ske göre minimum genişlikte
bir güvenlik bandı oluşturduğu, bu nedenle
de iskâna açılmasının uygun olmadığı" belir-
tilmiştı.
Akrilonrtril sorunu
1988 yılında, AKSA'da yaptıgım inceleme
sonunda, tesiste kullanılan en tehlikeli madde-
nin akrilonrtnl (diğer adıyia vinil siyanür) oldu-
ğunu beürlarruş; bu durumu raporumda da be-
lirtmıştim.
Akrilonttrilin nitelik ve etkireri
Akrilonrtril, pariayıcı-patlayıcı ve çok zehir-
li bir sıvıdır. Oldukça kolay buhariaşır ve bu-
harlan hava ile parlayıcı-patlayıcı bır kanşım
oluşturur. Pariama ve patlama halınde, bılinen
en şiddetlı zehırierden bın olan "hıdrojen si-
yanür" gazı oluşur. Bu nıtelık, aknlonıtnlın iş-
yeri ve çevre nskını büyük ölçüde arttınr.
Zehirieyıci nitelığı, solunum ve bıraz da cilt
yoluyla vücuda gırmesinden sonra, metabo-
lizma sırasında bozunarak oluşturduğu hid-
rojen siyanür maddesinden ilen gelir. Vücut-
taîd bozunma olayı biraz zaman aldığı için ze-
hiretkisi, hidrojen siyanürünkine oranla, biraz
gecikir.
Nispeten düşük konsantrasyonlara uzun
süre maruz kalındığında (örneğin akrilonrtril ile
çalışan işçilerde), cıldin etkilendiğı; mide, ba-
ğırsak ve beyınde tümör oluştuğu; akciğer ve
kalın bağırsakta kanser vakalanna rastlandı-
ğı bildirilmektedır (1, 2)
AKSA'daki durum
Akrilonitrilin yaratacağı en büyük tehlike,
buhariannın hava ile kanşmasından sonra tu-
tusarak patlamasıdır. Bu sırada oluşan hidro-
jen siyanür gazı solunum yoluyla vucuda gir-
dığınde, bırkaç dakıka gıbi kısa bır süre de öl-
dürebilir.
AKSAyetkilileri tarafından, tonlarca sıvı ak-
rilonitrilin toprak altına geçtıgi bildırilmişti. Bu
birikim tanklara aktanlmış olsa biie, evvelce
bulunduğu yerin çevresine sızarak yayılan
maddenin bir kısmı buhariaşamayıp toprak
attında kalmış olabilir. Bu yörelerrisklidir;uze-
rinde durulması gerekir.
Daha önce de belırtikjiği gibı akrilonrtril ko-
lay buhariaşan bir maddedir. Bu nedenle, sa-
dece yüzeyden alınan toprak örneklerinin
analızsonuçlannınyanıltılacağı; örneklerin la-
boratuvariara nakli sırasında da, zehiriı mad-
denin bularfaşarak kaçabıleceği, ılgıler tarafın-
dan dikkate alınmış olsa gerekir.
Toprak, sebze ve meyvelenn analizı için
yurtdışında arayışlara geçmeden önce, bü-
yük üniversitelerimızin fen-edebıyatfakültele-
ri kimya bölümtenne başvurulması uygun olur-
du; gerekirse yine de olabilir.
Üniversitelerirnizdeki tüm olumsuz koşul-
lara karşın Türkiye'de bu işin üstesinden ge-
lecek düzeye ulaşmış bılim adamlanmızın bu-
lunduğuna inanmaktayım.
(1) Encyclopaedia of Occupational Health and
Safety, ILO, Geneva.
(2) Pocket Guide to Chemical Hazards,
NIOSH, 1985, USA.
Cevap anahtarı
l.E,2.D,3.
D, 10. D, 11.
E, 17. A, 18.
D, 24. E, 25.
E,31.C,32.
C, 38. D, 39.
D,45.D,46.
B, 52. E, 53.
A, 59. B, 60.
D,66.E,67.
C, 73. E, 74.
B, 80. A, 81.
E, 87. B, 88.
E, 4. C, 5. A, 6. A,
B, 12. E, 13. B, 14.
B, 19. E, 20. A, 21.
B,26.B,27.E,28.
A, 33. B, 34. C, 35.
B, 40. A, 41. E, 42.
B,47.E,48.E,49.
B, 54. A, 55. E, 56.
C, 61. A, 62. C, 63.
C, 68. A, 69. B, 70.
E, 75. D, 76. A, 77.
E, 82. C, 83. B, 84.
A.
7. C, 8. B, 9.
C, 15. A, 16.
B,22.C,23.
D,29.E,30.
D, 36. D, 37.
D,43.C,44.
B, 50. A, 51.
B, 57. E, 58.
D,64.E,65.
D.71.C.72.
E, 78. D, 79.
B, 85. C, 86.
Cıımhuriyet-Çağdaş Dershane işbirliğiyle hazırlanmıştır - ÇAĞDAŞ DERSHANE tncirli Cad. No: 8 BaJorköy / ÎSTAJVBUL Tel - Fax: (0212) 660 51 52 pbı