Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmeni Orhan Erinç 9 Genel Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinkaya 0 Yazıişleri Müdürii: lbrahim Yüdız • Sorumlu Müdür: Fikret tlkiz 0 Haber Merkezı Müdürii: Hakan Kara • Görsel Yönetmen: Fikret Eser Istıhbarat Cengiz Yüdınm 0 Ekonomı: Orfem Yüzak 0 Kuitüı Handan Şınköken 0 Spor. Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sami Karaören 0 Düzeltme: Abdullah Yazıcı 0 Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu 0 Bılgı-Belge: Edib« Buğra 0 Yurt Haberlen Mehmet Faraç Yayın Kurulu. flhan Sclçuk (Başkan), Orhan Erinç, Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner. tbrahim Yıldız. Orhan Bnrsaiı, Mustafa Balbay, HakanKara. Ankara Temsılcısı Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No. 125,Kat.4,Bakanlıklar-AnkaraTel.4195020(7hat), Faks: 4195027 0 Izmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Ziya Blv. 1352 S 23 Tel: 4411220, Faks:44191170AdanaTemsücısı. Çetin Yiğenoğlu, lnönü Cd. 119 S. No:l Kat:l, Tel: 363 12 11, Faks: 363 12 15 Müessese Müdûrû. Üstün Akmen 0 Koordınatör: Ahmet Korulsan 0 Muhasebe- Bülent Yener 01dare. Hiiseyin Gürer 0 Saüş Fazilet Kuza MEDYA C: • Y5netım Kunılu Başkanı - Genel Müdür Gülhin Erduran 9 Koordınatör Reha Işıtnıan # Genel MudürYardımcısı SevdaÇoban Tel. 514 07 53 - 51395 80-513846O61,Faks: 5138463 Yayımla>an >e Basao: Venı Gûn Haber ^jansı, Basın ve Yayıncıhk A.Ş Türkocağı Cad 39 41 Cagaloğlu 34334 lstanbul PK 246 - Stıkecı 34435 Istanbul Tel (C212l512 05 05(20hal) Faks. (0 212)513 85 95 www.cumhuriyet.com.tr 1 OCAK 2000 Imsak:5.48 Güneş: 7.22 Öğle: 12.14 îkindi: 14.32 Akşam: 16.52 Yatsı: 18.21 Taylor'a•• . 1 1 . 1 1 odulu • Haber Merkezi - Ünlü sanatçı Elizabeth Taylor, önceki gün Londra'da düzenlenen resmi yılbaşı kutlamasını, Kraliçe'nin yeni yıl şeref davetlisi olarak onurlandırdı. Aktör Sean Connery ve Julie Andrews'in de katıldığı gecede, Hollywood starlanndan Taylor'a ikinci binyılın son onur ödülü de takdım edildi. Yapay balık yuvası • MARMARİS(AA)- Biyolojık çeşitliliğin zengin olduğu Gökova Körfezi'ne, bahklann bilinçsiz avlanma, trol gibi tahrip edici yöntemlerden konınması için yapay balık yuvalan bırakılacağı bildirildi. Muğla Valisi Lütfî Yiğenoğlu, Gökova Körfezi'ne resif bırakılması konusunda uzmanlann görüşünü almak için Muğla'da 14 Ocak'ta bir toplantı düzenleyeceklerini söyledi. Hititmezarı butundu • ESKİŞEHİR(AA)- Eskişehir'de yapılan kazı çalışmalannda, Hitit dönemine ait mezarlar bulundu. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölürnü tarafından Eskişehir'in Çavlum köyünde yapılan kazı çalışmalannda, çok sayıda küp mezar günışığına çıkanldı. Hitit dönemine ait olduğu belirlenen küp mezarlarda, 4'ü çocuk 23 insanın iskeleti, turjtan halka ve iğneler Ue deniz kabuğundan yapılmış kolyeler bulundu. Çıkanlan kemiklerin yaklaşık 4 bin ydlık olduğu belirtildi. Bir köylünün tarlasmı sürerken, çapasına bir vazonun takîlması üzerine başlatılan çalışmalann finansmanı, Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü tarafından karşüandı. Sigara ömrü kısaityop • LONDRA(AA)- Bristol Üniversitesi bilim adamlannın yaptıklan bir araştırma, içilen her bir sigaranrn, insan ömrünü 11 dakika kısalttığını ortaya koydu. Bristol Üniversitesi bilim adamlan, 17 yaşında sigaraya başlayan ve 71 yaşında ölen bir insanın, bu süre içinde içtiği tahmin edilen 311 bin 688 sigara yüzünden ömrünün 6.5 yılını kaybettiğini hesapladılar. Bilim adamlan, bunu hesaplarken, bu kişinin günde yaklaşık 15 sigara içtiğini varsaydılar. Son 40 yılda 14 büyük petrol kazası meydana geldi. Çevre Bakanı acil eylem planının olmadığını açıkladı Devlet Marmara'dan ders almıyorİstanbulHaberServisi-Florya sahilinde ka- raya oturan ve ikiye bölünen Rus bandıralı "Volganeft 248" adlı tankerden sızan fueloilin denizden temizlenmesi çalışmalanna hâlâ baş- lanamadı. Uzmanlar bundan sonra yapılacak temizleme çalışmasının çok anlamlı olmadı- ğını söylerken devlet, son 40 yılda meydana ge- len 14. büyük petrol kazasına karşın hiçbir ders almadı, müdahale edecek kuruluşlan ko- ordine edecek bir acil eylem planı hazırlama- dı. Çevre Bakanı Fevzi Aytekiıı de Florya'da- ki incelemeleri sırasında bu gerçeği ortaya koy- du. Bakan Aytekin, Marmara'da bir acil eylem planı olmadığını itiraf erri ve "bundan sonra hazırianacağını'' söyledi. Bakan Aytekin, böy- le kazalara karşı bölgede tek bir otorite ohış- turulmasına ilişkin "bir düşüncesi" olduğunu ifade ettı. tt Volguıeft248" adlı tankerden sızan fueloilin denizden temizlenmesi çalışmalan- • Marmara Denizi ile îstanbul Boğazı'nda gemilere kesilen cezalar da kirliliği önleyemedi. 1999'da 16'sı Türk, 53 gemiye Marmara'yı kirlettikleri için 850 milyar lira para cezası uygulandı. Cezalann caydıncı olması için dolar bazuıda arttınlması istendi. na 4 gün sonra hâlâ başlanamadı. Aynca Flor- ya'daki kirliliğin sorumlusu Rus gemisinin fu- eloil yüklü kalıntısının kaldınhnası için de Kı- yı Emniyeti ve Gemi Kurtarma Genel Müdür- lüğü henüz bir çalışma başlatamadı. Gemiyi si- gortalayan şirket kendi olanaklanyla ortaya çıkan kirliliği temizleme çahşmalanna başla- mazsa, lstanbul Valiliğı'nin gerekli temizliği yaptırarak sigorta şirketine fatura edeceği be- lirtildi. lstanbul Üniversitesi Deniz Bılimleri Ens- titüsü'nden Doç. Erdoğan Okuş ıse maddi za- rarın 1 milyon dolan geçeceğini kaydetti. Marmara Denizi ile lstanbul Boğazı'nda ge- milere kesilen cezalar da kirliliği önleyemedi. 1999'da 16'sı Türk, 53 gemiye 850 milyar lira para cezası uygulandı. Cezalann caydıncı ola- bilmesi için Çevre BakanlığVnca belirlenen ceza miktannın dolar bazında arttınlması ge- rektiği vurgulandı. lstanbul'da 1999'da Marmara Denizi'ni ve lstanbul Boğazı'nı kirleten 16'sı Türk bandı- rah olmak üzere toplam 53 gemiye yaklaşık 850 milyar lira para cezası uygulandı. lstanbul Bü- yükşehir Belediyesi Çevre Koruma Daire Baş- kanı MustafaÖzrürk, lstanbul Boğazı ile Mar- mara Denizi'nde 24 saat süreyle gezici 3 ekip- le gerçekleştirdikleri kontrollerde denizi kir- lettiklerini belirledikleri gemilere ceza kestik- lerini anımsatarak Florya Menekşe sahilinde karaya oturan Rus bandıralı "Volganeft 248" adh tanker ile denize fueloil sızdıran Isviçre ban- dırah "Martin P" adlı kuru yük gemisine 19 milyar 650'şer milyon lira ceza uyguladıkla- nnı kaydetti. 'Çürük gemilere yasak gehndT Mustafa Özrürk, kontrollennin denizin kir- letilmesini önlemede büyük yaran olduğunu vurgulayarak "Ancak daha caydıncı olması için, kestiğüniz ceza tutajrlannı beürleyen Çev- re Bakanhğı, bu tutarlan enflasyon oranında döviz bazında arrûrman. Çiinkü dünyada de- nizleri kirleten gemilere verilen cezalar, kirlili- ğin denizde yararnğı tahribat çok fazla olduğu için, bizdeidnden çok fazla ve çok ağır" dedi. Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma Işletme- leri Genel Müdür Yardımcısı ErkanAnkan, ge- minin kınlan 2 tankından denize sızan yakla- şık 800 ton fueloilin büyük bölumünün lodos nedeniyle sahile vurduğunu belirtti. Buna rağ- men denizde bir miktar petrol türevinin kaldı- ğını ifade eden Ankan, su üzerindeki fueloilin temizlenmesi çalışmalanna "en kısazamanda başlanacağuu" söyledi. Geminin 2 tankında bulunan yaklaşık 900 ton fueloilin tahliye edilmesine çalıştıklanru be- ürten Ankan, deniz suyu sıcaklığuıın 11 -12 de- rece olması ve gemi kazanının çalışmaması nedemyle fueloilin akışkanlığını kaybettiğini bildirdi. Türk Medeni Yasası tasansı, Bakanlar Kurulu'nca imzalanarak TBMM'ye sunuldu Yeni yüzyılda yeni medeni yasa JVl edeni yasa tasansında 'kan' sözcüğünün yerine 'kadın' getiriliyor. 'Koca'nın evin reisi olması' hükmü değiştirilerek, evlilik birliğinin yönetiminde kadın ve erkeğe eşit söz hakkı tanınıyor. Eşler, evlilik birliğini temsil etme yetkisine sahip olacaklar. ANKARA (AA) - Türk Medem Yasa- sı'nda değışıklıkler öngören tasan Bakan- lar Kurulu'nca TBMM Başkanlığı'na su- nuldu. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, tasannın yasalaşmasının 1926'dagerçekleş- tirilen hukuk devnminin devamı olacağını söyledi. Bu tasannın 20. Yüzyıl sona erme- den TBMM'ye sunulmasına büyük önem verdiklerini kaydeden Türk, "lsteğimiz ger- çekleşti. Türkiye, 21. Vüzyıi'a yeni bir me- deni yasa Ue girecek" diye konuştu. Türk Medeni Yasa Tasansı, 1030 mad- deden oluşuyor. Tasan, 'Başlangıç', 'Kişi- ler Hukuku', 'Aile Hukuku', Miras Huku- ku ve 'Eşya Hukuku' başlıklannı taşıyan dört kitaptan oluşuyor. Kadın ve erkeğin her alanda eşitliği ilke- sine dayanan tasannın dili, anayasa ve gü- nümüz Türkçesi'ne uygun hale getirildi. Tasannın öngördüğü bazı önemli düzen- lemeler şöyle: Medeni Yasa Tasansı'nda 'kan' sözcü- ğünün yerine 'kadın' getiriliyor. Evlenme işlemi halen sadece erkeğin bu- lunduğu yerde yapılrrken, tasanyla kadı- nın bulunduğu yerde de gerçekleştirilebil- mesi imkânı getirihyor. 'Koca'nın evin reisi olması hükmü değiş- tirilerek, evlilik birliğinin yönetiminde ka- dın ve erkeğe eşit söz hakkı tanınıyor. Eş- Karadeniz Hamsiyi 'Bereo' kurtaracak CEMİLCİĞERİM SAMSÜN - Karade- niz'de, 19yıIda3O'aya- kın ekonomik balık tü- ründen 25'ini yokettiği belirlenen Mnemiopsis Leidyi adlı canlı türü- nün düşmanı olan "Be- reo"ya rastlanması, hamsinin geleceği için umut verici oldu. Ondokuz Mayıs Üni- versitesi Sinop Su Ürünleri Fakültesi Te- mel Bilimler Bölü- mü'nce yürütülen "Or- ta Karadeniz'in Bryo- künyasal Dönüşüm Ça- lışmalan" sırasında "Bereo" adı verilen can- lı türiine rastlandığını araşürrnayı yürüten Bö- lüm Başkanı Doç. Dr. LeventBataçıkladı. Ge- nellıkle Akdeniz ve At- las Okyanusu'nda ya- şayanBereo'yabuböl- gede rastlanmasınm, Karadeniz'in ekosiste- mi ve özellikle hamsi- nin geleceği açısmdan çok önemli olduğunu belirten Doç. Dr. Bat şunlan söyledi: "Bereo'nun,Karade- niz'e genıilerin sintine sulan ile geldiğnü zan- nediyoruz. Yaklaşık 1 yB- dan bu yana sürdürdü- ğûmüz çakşmalanmız- da, Bereo'nun deniz or- tamında Mnemiopsis'i yokettiğinigöziemiedik. Ancak bunun binmsel olarakispaügerekir. Bu nedenleçakşmalanmm laboratuvar ortamında da sürdürüvoruz." ler, evlilikbirliğini temsil etme yetkisine sa- hip olacaklar. Eşler, birliğin temsil yetkisini kullandık- lan hallerde, üçüncü kişilere karşı da mü- teselsilen sorumlu olacaklar. Kadırun evlilik birliğini temsil yetkisini kötüye kullanması halrnde, kocanın bu yet- kiyi kaldırmasuıa ilişkin hüküm değiştiri- liyor. Buna göre, eşlerden herbirinin tem- sil yetkisini aşması veya bu yetkiyi kullan- mada yetersiz kalması halinde, temsil yet- kisinin sınırlandınlması veya kalduılması konusunda karar verme yetİcisi hâkime bı- rakılıyor. Eşlere, oturacaklan evi birükte seçme hakkı getiriliyor. Bugünkü düzenlemede ise kadına, ko- canuı belirlediği evde otur- ma zorunluluğu bulunuyor. Medeni Yasa'daki 'kanu- ni ikametgâh' yerine, Türk- çe 'yasal yerleşim yeri' ifa- desi kullanılıyor. Evlenen kadın, isterse ko- casının soyadmm yanı stra kızlık soyadını da kullana- bilecek. Erkek de, hâkim karanyla eşinin soyadını ala- bilecek. Boşanan kadın, ev- lenmeden önceki soyadmı kullanabilecek. Bu soyad, kadırun tanmdığı soyadı da olabilecek. Üçüncü kişilerle kadın arasuıdaki davalarda, kadı- nı, kocanın temsil edeceği hükmü kaldmlıyor. Eşler arasındaki eşitlik ilkesi uya- nnca, eşlerden herbirinin, diğeri ve üçüncü kişilerle her türlü huİcuki işlemi ya- pabileceği esası getiriliyor. Ailenin oturduğu ev konu- sunda istisna getirilerek, bu ikametgâh ile ilgili işlem- ler konusunda, eşlerden her biri, diğerinin açık nzasuu almak zorunda olacak. Nüfusumuz 77 yılda 5.2 kat arttı Türkiye 2000'e, 64 milyonla giriyor ANKARA(AA)-Türki- ye, 2000 yılına 64 milyon 851 bin nüfusla girecek. Cumhuriyet kurulduğun- da 12 milyon 475 bin nü- fusu olan Türkiye, böylece aradan geçen 77 yılda 5.2 katına çıkrruş oldu. AA muhabirinin "2000 Yıh Progranu"nda yer alan Devlet Istatistık Enstitüsü (DİE) tahminlerinden yap- tığı hesaplamalara göre, 1998 yıh sonunda 63 mil- yon 921 bin olan Türkiye nüfusu, bir yılda 930 bin kişi artarak 1999 sonunda 64 milyon 851 büıe ulaştı. DlE'ye göre, 2000 yılı sonunda 922 bin artışla 65 milyon 773 bin nüfusa ula- şacak olan Türkiye'de, ge- lecek yü bir milyon 337 bin bebek dünyaya gelirken, 415 bin kişi ölecek. Bir diğer ifade ile 2000 yılında Türkiye'de yakla- şık her gün 3 bin 663, her saat 153, her dört dakika- da 10 bebek dünyaya gele- cek. Yine Türkiye'de 2000 yılında, her gün 1137, her saat 47, her dört dakikada 3 kişi ölecek. Böylece Tür- kiye nüfusu, her gün 2 bin 526, her saat 106, her dört dakikada 7 kişi artacak. Geçenyıl binde 14.8 olan yıllık nüfus artış hızı ise 1999'da binde 14.4'e indi. Yıllık nüfus artış hızı 2000 yılında binde 14.1 'e düşe- ek. 1998 yılında binde 21.1 olan kaba doğum hızı, bu yıl binde 20.8'e indi. 2000 yüında ise binde 20.5'e dü- şecek. 1998 ve 1999'da bin- de 6.3 olan kaba ölüm hız- lan ıse 2000 yılında binde 6.4'e çıkacak. Yaşam uzayacak Geçen yıl binde 37.9 olan, bu yıh binde 36.3 olan bebek ölüm hızlan ise 2000 yılında binde 34.8 olacak. Fakat bu hız Batı ülkele- rinde binde 10'un altında ol- duğu için, Türkiye hâlâ be- bek ölüm hızı açısından üçüncü dünya ülkesi ol- maktan kurtulamayacak. 1998 yılında 2.38 olan do- ğurgan kaduı başına çocuk sayısı ise 1999'da 2.35'e düştü. Bu rakam 2000 yı- lında 2.32 'ye inecek. Nüfu- sun kendini yenileyebilme- si, uzun dönemde nüfus dü- şüşü yaşamaması için 2.1 'lik rakanun tutturuhna- sı gerekiyor. Ortalama ya- şam süresi de denen doğuş- ta hayatta kalma ömründe 2000 yılında az da olsa yük- selme yasanacak. Ortalama yaşam süresi 2000 yılında erkeklerde ve kadınlarda yaklaştk 2.5 ay artacak. Evlenme yaşı 18 Evlenme yaşında kadın ve erkek arasuıdaki eşitsiz- lik gideriliyor. Daha önce erkek için 17, kadın için 15 olan evlenme yaşı, her iki- si için de 17 yaşm doldu- rulması, 18 yaşmdan gün alma şarnna bağlanıyor. Ola- ğandışı durumlarda ıse ka- dın-erkek arasındaki fark kaldınlarak 16 yaşını doldur- ma, 17 yaşından gün ahna olarak değiştiriliyor. Kocanın, 'kadın ve ço- cuklann bakımından sorum- lu olduğu' ilkesi kaldınlarak, yerine eşit mali sorumluluk getiriliyor. Evin giderlerine katılmada eşlerin mali güç- leri, emek ve mal varhklan esas ahnacak. Eşlerden herbin meslek ve iş seçiminde serbest ola- cak. e-posta : tan @ prizma. net. tr Tk y'ilenyumun bir özelliği de arök 1V1 'herkesin kazanacağı'dır. Da- ha bunu bilen yok ama biz şimdiden haber veriyoruz ki, yolunu yordamı- nı bilen herkes kazanacak. 'Vererek kazananlar' olacak, 'alarakkazanan- lar' olacak, 'atarakkazananlar'ın ya- nında tutarak kazananlar' da bulu- nacak. Insanlar artık bu milenyumda her yolla kazanacaklar. Kinüsi uçarak, kimisi kaçarak, kimisi yatarak, kimi- si kalkarak hep.. ama hep kazanacak- lar. Biz birkaç örnekle nasıl kazanı- lacağını göstereceğiz, gerisi dinle- yenlere kahnış. Vererek kazananlar.. O ündi hemen akla gelebüir ki, ka- O zanmak için bir şeylervermekge- rekir. Kimisi 'emekvererekkazanır', 'kimisi uzun zaman vererek kazanır' ama artık bu yollarla sağlanan ka- zançlara dudak bükülüyor. Çünkü, in- sanlan geçindirecek paralar bu yolla kazanılamıyor. Onun için de.. geçine- cek para Ira7anmak için ne vereceği- ni iyi bilmek gerekiyor. Bunu iyi bi- lenlerden birisi de Beyaz Saray'ın es- ki stajyen Monica Levinski. Bakuıız şu Monica çok akılh çıkn, kilo vere- rek kazanryor. Akdlan fikirleri fesat- ükta olanlar 'cannnozatenvererekka- zanmayıöğrenmişti, stajnuyaparken MESELA DEDİK ERDAL ATABEK 3. Milenyumda Verip Kazananlar... epey deneyim kazanmışü' diyecekler ama.. olay öyle olmuyor. Monica 'nuı 'vererekkazanma\ ı iyi bildiğini kav- rayanbirzayıflama şirketi, Monica'ya kilo vermesi halinde iyi bir para ve- rileceği konusunda anlaşma yapıyor. Monica bu.. kafaya koyduğunu ya- par, hemen kilolan vermeye başlı- yor.. 15 kilo verince de kontratı yeri- ne getirmiş oluyor. lşte size 'vererek kazanma'run dâhice bir yolu. Kimde verecek kilo varsa, orasını burasını göstermek de para ediyorsa işe yara- yacağı böylece anlaşılmış oluyor. Tüyo vererek kazananlar... üyo vererek kazanma da dünya- Â nm en eski mesleklerindendir ama.. bu milenyumda bu mesleğin yıldızı parladı. Önceleri yalnızca at yanşlarında tüyo vardı. 'Fılanca ann durumu iyi değü, fişmanca ann diz- ginlerini çekecekler' türünden tüyo- lar at yanşlannda bahis oynayanlar için çok önemliydi ama.. artık tüyo- lardeğişti. Şimdi "fılanca banka ba- öyor, eli kulağında' diyenler, "orta- hkta devalüasyon laflan dolaşıyor, dikkatli olun" tüyolan rrulyonlarca (belki de milyarlarca) dolarin bir an- da el değiştirmesiyle sonuçlanıyor ki akıllara durgunluk gelir. Tüyolar at yanşlanndan para piyasalanna sıç- radığından beri "vererekkazananlar" listesi de kabanyor. Kimi bankala- nn da el altından a baü)«rgaüba" ha- berlerini kendileri yayarak, telaşa düşen vatandaşlann faizli hesapla- nnı bozdurmalanndan kazandıkla- n duyuluyor. Bunlar da bilgi vere- rek kazananlar ki bilgi toplumunda sayılan çoğalacak. Verdikleri bilgi- ler kendi yararlanna olduğu oranda da kazançlan artacak. Bunlarda "ve- rerek kazananlar"dan. Umut vererek kazananlar... u da eski bir kazanma yoludur, ancak 3. milenyumda radyoydu, televizyondu, Internetti, her yolla iletişün arttığı için "umut vererek kazanma1 ' da küreselleşti. Önceki yıllarda sıkça görülen "evlenme va- adiyle kız kandınna"nın geçerlıliği neredeyse hıç kahnadı. Şimdi "umut vererekkazanma" dünyanınherya- mna yayıldı. Bizde bile ciklet alan- lara bir piyango numarası verip bir otomobil resmi koyarak "çekilifte size de yer var" diye satış yapılan her ürüne uygulanıyor. Bu konuda pa- zarlan tutanlar birbiriyle yanşıyor. Her ürünün yamnda bir kupon.. ki- misinde sertifıka, ötekinde bilet, ma- li alana şans dağıtıyor. Umudu ve- ren kazanıyor da alana ne oluyor? Ona da hiç bir şey olmuyor, bir süre ken- di kendine oyalanıyor, sonra da her zamanki talihsizliğine verip yoluna devam ediyor. "Umut vererek ka- zanma", dünyanın en eski mesleği, bir yandan da dünyanm en sağlam pazarlaması. Hiç boş yok. Umut ve- renlerin tezgâhı hiç boş kalmıyor. Çünkü insanoğlunun umuda çok bü- yük gereksinmesi var. Şimdi ortada hiçbir şey olmasa bile, yenı yılrn her şeyi değiştirip çok iyi şeyler getire- ceğini umut ediyor. Biz de, yeni yılda her şey gönlü- nüzce olsun diyoruz.