Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
13AĞUSTOS 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI / ekonomi
r
â cumhuriyet.com.tr 13
Dünyada petrol
fiyatiarı
yiikseliyop
• LONDRA(AA)-
ABD'de stoklann erimeye
başladığı yolundaki yeni
belırtiler üzenne petrol
fî>atlan son 22 ayın en
yüksek değenne ulaştı.
Londra Emtia
Borsası'nda, eylül
teslimatı lCuzey Denizı
Brent türü ham petrolün
varil fıyatı, 14 sent
yükselerek 20.63 dolara
çıktı. ABD Petrol
Enstitüsü. 6 Temmuz'da
sona eren haftada
ABD"nın ham petrol
stoklannın üç milyon vanl
düştüğünü açıklamışti.
ABD'nın ham petrol
stoklan bır önceki yıla
göre yüzde 6 oranında
düşmûş bulunuyor.
Türk işadamları
Moskova'ya
gidiyop
• İSTANBUL(AA)-
Moskova'da 2 ay önce
açılan Türkıye-Rusya
Ticareti Gelıştirme
Merkezi'ni yerinde
görmek ve Rusya
ekonomısi hakkında bilgi
almak üzere 56 kişilık
Türk ışadamı grubu, 15
Ağustos'ta Rusya'ya
gidiyor. Türkıye-Rusya
Ticaretı Gelıştirme
Merkezi'nden yapılan
açıklamaya göre, Türk
işadamlan, Moskova
Ticaret ve Sanayi Odası
tarafından düzenlenecek
toplantıda, Rusya
ekonomisi hakkında bılgi
alacaklarve ikili
görüşmeler yapacaklar.
Edirne
meraları
• EDÎRNE(AA)-
Edirne'de 13 köyün
meralan, ihale yöntemiyle
projelendırilecek. Tanm II
Müdürlüğü yetkilıleri. 13
köyde meralann
ölçümlerinin yapılması,
haritalandınlması ve sınır
çizgılerinin belirlenmesi
için 20 Ağustos Cuma
günü saat 14.30'da kapalı
'•-zarf usulöyle ihale
yapılacağını bildirdi.
Yetkilıler, 7 grup halinde
yapılacak olan ihale
tutannın. toplam 19
milyar 618 milyon 519
bin 189 Iira olduğunu
belirtriler.
Köy-Tür'den
yatınm
• İSTANBUL(AA)-
Köy-Tür Elazığ
Tavukçuluk AŞ'nin
Elazığ'da 5 milyon dolar
(2.1 trilyon Iira) tutannda
yeni yatınm
gerçekleştirdıği bildirildi.
Köy-Tür'den yapılan
açıklamada, kuluçkahane
ve anaç kümeslen
yatınmlannın 2000
yılında tamamlanmasıyla
birlikte tam entegrasyona
geçilerek bölge üretımine
katkının arttınlmasının
amaçlandığı bildirildi.
Türk gıda
sektörü
• BERLÎN (AA>
Türkiye Araştırmalar
Merkezi (TAM),
Almanya'daki Türk gıda
sektöriinün konumu ve
sorunlanna ılişkin yeni bır
araştırmaya başladı.
Araştırma, gıda
sektöründeki
toptancılann,
perakendecilerin ve
gastronomi alanında
hizmet veren ışletmelerin
rekabet ortamı, Türkiye
ile ticari ilişkileri. gümrük
birligi sonrası karşılaşılan
güçlükler.Türkiye-
Avrupa Birliği
ilişkilerinin sektöre
etkilerini içeriyor.
Daevvoo sadece
otomobil
satacak
• SEUL(AA) - Güney
Kore'nin ekonomik
sıkıntı içindeki ıkinci
büyük sanayi
grubu olan Daewoo'nun,
sadece otomobil
üretimıyle bağlantılı
faaliyetlerini
sürdürmesine izin
verilecek. Hükümetin
Finansal Denetleme
Komisyonu Başkam Lee
Hun-jae "Daewoo'nun
bütün birimleri gruptan
aynlarak bu yıl sonuna
kadar satılacak" dedi.
Yüzde 50-70 oranında indirime karşın yurttaşlar alışverişe ilgi göstermiyor
Fiyatlar sıeaktaıı eridi• Toplam tüketim talebinin ve
satın alma gücünün giderek
azalması giyim firmalannı
indirime sürüklerken, kimi
firmalar, "eski etiketi
gerçeğinden daha yüksek"
göstererek müşteri çekmeye
çahşıyor.
NtLÜFERŞENSÖZ
Ekonomide yaşanan durgunlukla bir-
likte gelen ucuzluğa, sezon sonu indirim-
leri de eklenince fiyatlar sıcaktan eridi. Top-
lam tüketim talebinin ve satın alma gücü-
nün gıderek azalması, giyim firmalannın
yüzde 50-70 oranında indirime gitmesi-
ne neden olurken, yurttaşlar ucuzlukta da-
hi ahşverişe yoğun ilgı göstermiyor.
Ancak kimı firmalar "eski etiketi ger-
çeğinden daha yüksek" göstererek müş-
teri çekmeye çahşıyor.
Özellikle de ikinci üçüncü ındirimlere
aşama aşama gittıklerinı fıyat etıketlerin-
de gösteren kimi mağazalar, müşterilere
u
Çok büyük indirime gfttik" izknimi ve-
riyorlar. 40 milyon lıranın üzerindekı ce-
ketlenn mahyetıni kurtarmadan 10 milyon
liranm altma düşebilmesi eski etiketlerin
gerçeği göstenp göstermedif i konusunda
kuşku uyandınyor.
Görüşlennı aldığımız bir tüketici daha
önce 45 milyon vererek aldığı bir ceketin
12 milyona düştüğünü görünce duyduğu
öfkeyi şu sözlerle dile getirdi: "Sezon ba-
şı fiyatlar ile şimdiki fiyatlar arasında bu
denli büyük farkı görünce kendimi kazık-
lanmış duygusundan kurtaramıyorum*'
Mağaza sahipleri, yaptıkları indirim-
lerle pazar fiyatlanndan farklan kalmadı-
ğını söylerken, ahm gücünde her geçen gün
yaşanan düşüş nederayle ındirimlere ta-
lebin zayıf olduğunu belirtiyorlar.
Esnaf, yaz sezonunun açılmasıyla vit-
rinlerin "durgunluk*la gölgelendiğine ve
kısa bir süre içinde indirime gittiklerini di-
le getirirken "Ancak şimdiki indirimler
sezon sonu olması nedenryte daha da bü-
yük oranlarda. tkinci hatta üçüncü indi-
rinüere gidilivor. Ucuzhığun piyasayacan-
lıhk getirmesini umuyoruz" açıklamasını
yapıyorlar.
'Ne alırsan 1 milyon!'
Kimi mağazalar vitrinleri "Ne alırsan
1 milyon" etiketleriyle süslerken özellik-
le büyük markalann "astronomik" fiyat-
lan, indirime girmesine karşın el yakıyor.
Beymen, Vakko gibi büyük firmalar ürün-
lerinde yüzde 50 indirime giderken daha
küçük giyim firmalan indirim oranlannı
daha da yukan çekiyor. Markasız ürünler
satan mağazalar ve yerli firmalar yüzde
70'e yaklaşan oranlarda indirime gidiyor-
lar.
Beymen'de indirim öncesı 125 milyon
liraya satılan bir ayakkabıntn 75 milyon
liraya düşmesi üst gelir düzeyindekilere
yararken, Infınity'de yüzde 70'e varan in-
dirimle 42 milyon lıralık ceket 9 milyon
950 bin liraya düşmesi dıkkat çekiyor.
Yargıcı'da 34 milyon 900 bin Iira olan
gömlek, yüzde 50 oranında gerileyerek
17 milyon 450 bin liraya inmesine karşın
satın alma gücünün gerilemesi nedeniyle
pahalı gelıyor.
Nerede, ne kadar? (bin TL>
STONES
Pantolon
Gömlek
Etek
Şort
Eski
7.950
5.950
3.950
6.950
Yeni m
5.950 ^
3.950 1
2.950 I
3.950 J
kMUDO
Gömlek
Bayan Pantolon
Elbise
Ttşört
Eski
12.500
32.500
42.500
6.400
Yeni
9.500
27.500
34.500
2.900
fsiSLEY
Trıko
Elbise
Bluz
Pantolon
Eski
27.950
26.980
17.980
19.980
Yeni \
18.950
17.950
13.950
13.950
VEPA
Ceket
Gömlek
Bluz
Pantolon (cepli)
Bermuda
V
Eski
40.000
29.900
22.000
22.000
16.950
Yeni
12.500
12.000
6.900
9.500
8.450
itfl
LlMON
Gömlek
Tişört
Şort
Elbise
Eski
9.950
3.950
17.450
14.950
Yeni
4.900
1.250
8.700 i
4.500 j |
DtVARESSE (Ayakkabt) ||
Eski
75.000
57.500
Yeni IV
29.500 H
44.500 fl
29.500 1
YARGICI
Erkek Tışört
Gömlek
Bermuda
Elbise
Pantoton
Eski
11.900
34.900
19.900
19.900
19.900
Yeni
5.950
17.450
9.950
9.950
9.950
INFINITY
Ceket
Bluz
Pantolon
Elbise
Eski
42.950
12.950
23.950
34.950
Yeni
9.950 I
2.950
5.900
10.485
f BEYMEN
Ayakkabı
Erkek Gömlek
Takım Elbise
Elbtse
Eski
125.000-49.000
37.500
295.000
60.000
Yeni ^
75.000-24.000
19.000
130.000
38.000
HOTİÇ (Ayakkabı)
Eski
24.500
30.000
33.000
Yeni
14.500
19.500
24.000
Büyük sermayeyi sevindiren Bakan Oral, ÎTO üyelerinin tepkisi üzerine yeni vaatler verdi
'Küçüldere indirim gelecek yıla
9
• İTO'nun toplantısında bir küçük işletme sahibinin
"Herkesin vergisini düşürdünüz, ancak bize yüzde
beş zam yaptınız" şikâyetiyle karşılaşan Bakan Oral,
"KOBt'lere daha fazla vergi indirimi yapmak
istiyorduk. Buna karşın gelir-gider dengesi nedeniyle
bu konuyu 2000 yılı mart ayına erteledik" dedi.
Ekonomi Servisi - Vergı Yasa-
sı'ndakı değışiklıkler önceki gün
Meclis'ten geçerken Maliye Ba-
kanı SümerOral dünkü ÎTO ziya-
retinde değışıkliklerin "içme sin-
raediğini" söyledi. Vergı Yasa-
sı'ndakı değişıkliklerde küçük ve
orta ölçekli işletmelere daha faz-
la vergi indinmi yapmak istedik-
lennı belırten Oral. "Ancak gehr-
gkter dengesi nedeniylebu konuge-
lecek yıla kakfa" dedi.
ÎTO'nun ayhk olağan meclis
toplantısına katılan Maliye Baka-
nı Sümer Oral, hükümet olarak
önümüzdeki günlerde daha çok
bütçenin gider cephesı üzerinde
duracaklarını söyledi. "Vatanda-
şın harcanan her kuruşun çarçur
edflmediğinden haberdar olması
lazun" diyen Oral, bu amaçla bır
komisyon oluşturduklannı kay-
detti.
Oral, bakanlık olarak kamu har-
camalannı dısıplın altınaalacak ça-
lışmalan başlattıklannı belirte-
rek, gerekli harcama düzenleme-
lerinin yapılacağını ifade etti.
Yeni vergi yasalannda kımseye
ödün vermediklerini savunan Ba-
kan Oral, asıl amaçlananın ekono-
miye canlılık kazandırmak oldu-
ğunu vurguladı. "Önemli olan
Türkiye'nmçarkınındönmesidir''
diyen Oral. zaman zaman ITO
meclis üyelennin tepkisiyle kar-
şılaştı. tTO meclis üyelerinin so-
rulannı önce yanıtlamak ısteme-
yen Oral, "Şikâvetiervegüvenso-
runu ortadan kalku" dedi. An-
cak İTO meclis üyelerinin "Kalk-
mad^kalkmadı" şeklindeki tep-
kılen ûzerine Bakan Oral. "tş mi
bu şjmdi? Ben güvenceyi verdim.
Kalkmıs ofanah, demek Id siz be-
ni duuemenüşsiniz" diyekarşıhk
verdi.
Meclis üyelerinin ısran üzeri-
ne sorulan yamtlayan Bakan Oral,
bir küçük işletme sahibinin ''Her-
kesin vergisini düşürdünüz, an-
cak bize yüzde beş zam yapnnız"
şikâyetiyle karşılaştı. Bu şıkâyet
üzerine Oral, "Küçük ve orta bü-
yükKikteki işletmelere daha fazla
vergi indirimiyapmak istiyorduk.
Buna rağmen gelir-gider dengesi
nedeniylebukonuyu2000yıhmart
ayına erteledik'' diye yanıt verdi.
Denetimin adı
var, kendi yok
• Kamuda 116 denetim biriminde 9
binin üzerinde denetim elemanı kadrosu
olmasına karşın fiili olarak görev yapan
yaklaşık 6 bin kişi bulunuyor.
ANKARA (ANKA)-
Türkiye'de çok sayıda de-
netim türü ve birimi ol-
masına karşın denetleme
oranının son derece dü-
şük kalması ve belırlenen
bazı suçlulann adalet me-
kanizmasının yetersiz kal-
ması nedeniyle kamu vic-
danını rahatlatacak ceza-
lan almaması "Türkiye Yk
denetim var nu, yok mu"
sonısunu gündeme getir-
di. Özellikle vergı dene-
timleri konusunda incele-
me oranının yüzde 3 sevi-
yelennde olması denetim
yetersızlığini gözler önü-
ne seriyor.
Denetim organlan ara-
sındakı çokbaşlılık, eşgü-
dümsüzlük, denetimde da-
gınıklık ve yasalann yeter-
sizliğı venmli bir deneti-
me olanak vermıyor. De-
netim organlannı tek çatı
altında toplamak amacıy-
la hazırlanan "Devlet De-
netieme Kurulu Yasa Ta-
sansı" da yeniden günde-
me gelmeyi bekliyor. Tür-
kiye'de her kamu kurumu-
nun kendi içinde bir dene-
tim organına sahip bulun-
duğu bilinıyor. Kamuda
116 denetim biriminde 9
binin üzerinde denetim
elemanı kadrosu olması-
na karşın fiili olarak görev
yapan yaklaşık 6 bin kişi
bulunuyor.
Bu sayının 1970'li yıl-
larda 10 bıne yakın oldu-
ğu belirtiliyor. Kamu ku-
rum ve kuruluşlannın ge-
lır ve harcamalannı denet-
lemek, hukuka aykın bir
durum çıkarsa bunun yar-
gılamasını yaparak sonuç-
landırmakla görevli bulu-
nan Sayıştay'da 200 dene-
tim elemanı görev yapı-
yor. Kamu kurum ve ku-
ruhjşlannın denetimi, Baş-
bakanlık Yüksek Denetle-
me Kurulu'nun (YDK) in-
celemesi ve hazırladığı ra-
por üzerine TBMM'de ta-
mamlanıyor. Türkiye'de
bırçok kamu kurumu Sa-
yıştay ve YDK denetimin-
den muaf olması ve fon-
lar, belli hesaplar ve kamu
harcamalannın bir bölü-
münün bu tür denetimler-
den gecmemesi dıkkat çe-
kiyor.
Finansal pıyasalara yö-
nelik denetim Maliye Ba-
kanlığı, Hazine, SPK,
Merkez Bankası gibı fark-
lı birimler tarafından ger-
çekleştınliyor, her birim
kendi görev alanı kapsa-
mında denetim yapıyor.
Önemli bir denetim kuru-
mu niteliğindekı bankalar
yeminlı murakıplan çok
az sayıda denetim elema-
nı ile onlarca banka ve bin-
lerce şubeyi denetliyor.
Vergi incelemesi esas
olarak hesap uzmanlan,
defterdarlar, vergi denet-
menleri ve vergi dairesi
müdürlerinin görevini
oluşturuyor. Aynca Mali-
ye müfettişleri ve gelirler
kontrolörleri de vergi in-
celemesi yetkısine sahip
bulunuyorlar. 300 dola-
yında hesap uzmanı, 100
dolayında Maliye müfet-
tişi, 400 dolayında gelir-
lerkontrolörü ve 2 bin do-
layında vergi denetmeni
bulunuyor. Vergide ince-
leme oranının yüzde 3'le
son derece düşük olduğu
belirtiliyor.
Aynca KİT mensupla-
nnın işlediği ıüşvet suçu,
yasada karşılığını buhnu-
yor. Işlenen bu tür suçlar,
Türk Ceza Kanunu'nun
"görevi suüstimal" veya
"görevi kötüye kullan-
ma"ya ilişkin maddeleri
kapsamında değerlendiri-
liyor. Bu maddelerden yar-
gılananlann büyük bölü-
mü de beraat ediyor.
hracatçılar,
dünyanm en
büyük findık
üreticisi
konumundaki
Türkiye'nin
yüksek fiyat
nedeniyle rekabet
edemediğinden
şikayet ediyor.
Findık fiyatlan
ve ihracatının
azalmaması için
önlemler alınması
gerektiğini
belirten Findık
îhracatçılan
Birliği Başkanı
Cüneyd Zapsu,
findık üretiminin
de kontrol altına
alınması
gerektiğini, hatta
düz arazilerde
alternatif ürünler
teşvik
edilmesinin
zorunlu olduğunu
söyledi.
îhracatçı fmdık ahm fiyatmdan şikâyetçi
6
Sektör l>ağuıısızlığuu kaybettT
Ekonomi Servisi - Findık lhracat-
çılan Birliği Cüneyd Zapsu, findık
sektöründe tehlike çanlannın çaldı-
ğını belirterek ihracatm dolar bazın-
da yüzde 25, miktar olarak da yüz-
de 18 oranında gerilediğini belirtti.
Findık ihracatçısının Eximbank kre-
dilerinden yararlanmadığı gibi, nor-
mal ihracat kredisi kullanamadığını
belirten Zapsu "bağunsıznğını kay-
bettiğine" dıkkat çektığı sektörün bu
hale gelmesinin nedenlerinin başın-
da "yüksek fiyat poMtikasT geldiği-
ni öne sürdü.
Düzenlediği basın toplantısında
Fiskobirlik'in ahm yapmaması gerek-
tiğini savunan Zapsu "üretim mik-
tanmn azalahnasıyla fiyatiann düş-
mesinin sağlanabikceğuii" öne sü-
ren çehşkıh açıklamalanyla dikkat
çekti. Zapsu, gazetemizin yazarla-
nndan Sadullah Lsumi'nin, 6 ve 11
Ağustos tarihlı Cumhuriyet'te ya-
yımlanan "Fmdık Üreticisi Koma-
da" ile "Fmdık Bölgeterinde Yaşanan
Dram" başlıklı yazılanna da tepki
gösterdi.
Birlik Başkanı Cüneyd Zapsu, Usu-
mi'nin Doğu Karadeniz'deki findık
üreticilerinin karşı karşıya kaldığı
sorunlan anlatan yazılannın gerçe-
ği yansıtmadığını iddia etti.
Usumi, yazılannda "ihracatçıla-
nn findığı ucuza kapatmak için ha-
zuiıklarmı tamamladığL, hükümetin
verdiği fiyat ne olursa olsun, ihracat-
çüann 600 binliradan ahm yapacak-
larmı duyurdukbnm'' belirtmış, "hü-
kümetigerekli önlemleri almava" ça-
gırmıştı.
Tarutım sfirecek
Findık ihracatçılannın yeni tarutım
projeleri geliştirdiğine değinen Zap-
su, yeni pazar arayışlanna girdikle-
rini ifade etti. Türkiye'nin de findık
için iyi pazarolduğunubeürten Zapsu,
fındığın Türkiye'de az tüketildiğini
belirterek işlenmiş fındıkta KDV'nin
yüzde 1 'den yüzde 15'e çıkanlmasını
eleştirdi.
ÇtFTÇİ DOSTU
SADULLAH USUMİ
Fındıktaki Kaybımız
250 Trilyon Lira Olacak...
1999 yılı ürünü fındığın akıbeti daha ışın başında
belli oldu. Iki aydan ben hükümetin içinde ve dışın-
da süren "Pazar savaşım" bu yıl da ihracatçı tüccar
kazandı. Milyonlarca üretici bir kez daha kaybetti.
Yüksektepeterde, uçurum kenariannda ölümle bu-
run buruna gelerek findık toplayan üreticilerin hakkı
olan trilyonlarca Iira gene bir grup ihracatçının kasa-
lanna akacak.
Hükümetin findık alımlan için tespit ettiği 1 milyon
20 bin lira fiyat olumlu karşılandığı halde, üreticiler ra-
hatlayamadı. Çünkü, beklentisi sadece iyi bir fiyat ilan
edilmesınden ibaret değildi.
Geçıminı fındıktan sağlayan üreticiler, hem iyi bir
fiyat, hem de FlSKOBlRLİK'ten sezon sonuna kadar
peşin para ile alım güvencesı ıstıyorlardı.
Geçen yıl da iyi bir fiyat verilmişti ama, ihracatçı-
lann piyasa oyunlanna karşı yeterli önlem alınmadı-
ğı için üreticiler fındıklannı yan fiyatına elden çıkar-
mak zorunda kalmışlardı.
Bu arada, fındtğını FlSKOBlRLlK'e veren üreticiler
de hayal kınklığına uğramışlardı. Zira, ürün bedelle-
rini ayiarca alamadılar. Bankalara olan borçlannı va-
desinde ödeyemediler. Kredi faizleri ikiye katlandı...
Daha da kötüsü, FlSKOBlRÜKten ayiarca sonra
tahsil edilen paralann bır değeri kalmadı. Alım gücü
yan yanya azaldı. Milyonlarca üretici önemli ihtiyaç-
lannı karşılamakta sıkıntıya düştüler.
Bu nedenle hem findık üretıcılen perişan oldu, hem
de Doğu Karadenız bölgesi ekonomik bunalıma su-
rüklendi. Yerli sanayiciden esnafına, tüccanna, inşa-
atçısına kadar hemen herkes bu krizden payını aldı.
Üreticiler böyle bır faciayı tekrar yaşamamak için
hükümetten açık seçik bazı güvenceler istiyorlardı.
Ihracatçılann bugüne kadar yaptıklan uyglulama-
lar betlrydi. Üreticiler yıllardan berı sömürüldükleri
için peşin para, fıyat kadar kadar önemliydi. Hatta,
bunalım dönemlerinde para fiyattan da önce geliyor-
du.
Senelerin ihmali, hükümetlerin genetlikle tuccardan
yana politikalar ızlemeferi, milyonlarca findık üretıci-
sini muhtaç hale düşürmüştü.
Fındığa bir milyon değıl, iki milyon bile verseniz, eğer
paralan zamanında ödenmiyorsa üreticiler peşin pa-
ra alabilmek için ürününü tüccara çok ucuz bedelle
satmak zorunda kalacakb. Bu tür uygulamalan artık
sağır sultanlar bile duydu...
•••
Findık alım fiyatlannı bu yıl hükümet açıklayama-
dı. FİSKOBİRLIK Genel Müdürü Vefa Eraslan tara-
fından yapılan açıklamada da üreticilerin iharcatçıya
karşı korunacağı konusunda hiçbir güvence yok...
Güvence olarak sadece şöyle bir cümle var
"FİSKOBİRLIK ürün bedellerinin üreticıye öden-
mesi konusunda gereken trtizliği gösterecektir..."
Sıradan bir laf... Bakanlann, hatta hükümetlerin
verdiği sözterin tutulmadığı bir ütkede, FlSKOBlRÜK'in
böyiesine kaçamaklı bir açıklamasına inanmak müm-
kün müdür?
Nitekim, üreticiler de çeşitli kuruluşlar da bu söz-
leri bir güvence olarak kabul etmediler. Ordu Ziraat
Odası Başkanı Cemal Cengiz'in tepkisi sert oldu:
"Fıyatın önemi kalmadı. Eğer, hükümetpeşin öde-
meyapmayacaksa, alımlan sezon sonuna kadarsür-
dürmeyecekse, üreticiler gene tüccann kucağına
düşecektır. Bızi bu yıl da mafyanın kucağına itme-
sinler..."
Giresun Ziraat Odası Sekreter üyesi Özer Akbaş-
h da FlSKOBlRÜK'in açıklamasını yeterli bulmadı:
"Devletfiyat verip kaçamaz. Istikrariı birpolitika iz-
lenmel'ıdir. Aksi halde, devlet de üreticiler de zarar
görür.Üreticinin ciddi birgüvençeye ihtiyacı vardır."
Ordu Ticaret Odası Başkanı Ömer Aydın'ın eleş-
tirileri ise çok net... llgililer bu eleştirilerden gereken
dersi almalıdır
"Eğer, peşin para ve destekolsaydı, açıklamayı hü-
kümet törenlerie yapardı. FlSKOBlRLlK'e bıraktığı-
na göre, ışlerin ryi gideceğine inanmak zor. Ancak,
bu gidişle kaybeden Tün\iye olacaktır. Yılda 400 mil-
yon kito kabuklu findık ihraç edebilecekgücümüz var.
Fındığa destek verirsek her yıl bir milyar dolara ya-
kın gelir elde edebiliriz. Destek verilmezse, bu gelir
400 veya 500 milyon dolara kadar düşebilir... Tercih
hükümetin..."
•••
Findık bölgelerinde yıllardan beri süren ciddi söy-
lentiler var. Ihracatçılann yurtdışındaki bazı firmalar-
la hasat döneminden önce düşükfiyatlarla anlaşma-
laryaptklan vekarşılığindafnansmansağladıklan ile-
ri sürülüyor.
Bu tür anlaşmalara "Serbest pazar ekonomisi'm
gerekçe göstererek kulaklanmızı tıkayamayız. Hükü-
metin ciddi araştrmalar yapması gerekir. Zira, üreti-
cilerin bir nevi alivre alışveriş dedikleri ve ticari gele-
neklere ters düşen bu satışlar hem ülke ekonomisi-
nin büyük ölçüde gelir ve döviz kaybına neden olu-
yor, hem de üreticilerin tüccar tarafından baskı altın-
da tutulmasına yol açıyor...
Örneğin, birçok üründe "Asgari ihraç" fiyatlan uy-
gulanıyor... Böylece, ürünlerimizin düşük fiyatlarla ih-
racatı engelleniyor... Aynı uygulama fındıkta da ya-
pılsa, Ordu Ticaret Odası Başkanı Ömer Aydın'ın be-
lirttiği gibi, her yıl 500 ile 600 milyon dolar daha faz-
la gelir ve döviz sağlamış oluruz.
Hükümet bu konuyu acele olarak ele almalı ve fın-
dıkta da "Asgari ihraç fıyatı" uygulamasını başlat-
malıdır...
Kalkınma projeleriııe
hız veriliyor
• GAP en iyi örnek olmayı sürdürürken,
DAP, DOKAP ve Yeşilırmak Havzası
projelerinin de çalışmalanna başlandı.
ANKARA (ANKA)-
Kaynaklann etkin
kullanırrunı sağlayarak
bölgeler arasındaki
gelışmişlik faridannı
ortadan kaldırması
amaçlanan bölgesel
kalkınma projelerinin
yaşama geçirilmesi için
çalışmalar sürüyor.
Barajlar yapıbnasım,
hidroelektrik santrallar
kurulmasını, sulama
tesislerinin yanı sua
altyapı, ulaşım, sanayi,
eğitim, sağlık ve diğer
sektörlerin
geliştirilmesini öngören
bölgesel kalkınma
çalışmalarının en iyi
ömegi olarak GAP
gösteriliyor. Henüz
tamamlanmamasına
rağmen iyi sonuçlar elde
edilen GAP'ın
çahşmalan
sürdürülürken, Doğu
Anadolu Projesi (DAP),
Doğu Karadenız
Bölgesel Gelişme
Projesi (DOKAP) ve
Yeşilırmak Havzası
projelerinin de
çalışmalanna başlandı.
Bölgesel kalkınma
projeleri çerçevesinde
yürütülecek DAP 16İİİ,
DOKAP 7 ili, Yeşilırmak
Havzası ise 5 ili
kapsayacak.