Katalog

2TEMMUZ1999CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın toplantısında, sektör temsilcileri bir dizi değişiklik önerdi Gerılemeye öıüem ahnması istendiBANU SALMAN ANKARA - Dış Ticaret Müsteşarh- ğı'nın sektör analizi, dış ticaretteki ge- rilemeyi ortaya koydu. Sektör temsilci- leri, vergi indirimlerinden, reel kur po- litikası izlenmesine, Eximbank ve Halk- bank desteğinden. başta enerji ve su ol- mak üzere gider kalemlerinde indirime, bürokratik işlemlerin azaltılmasından dış rekabete karşı korunmaya kadar uza- nan önlemlen gündeme getirdiler. Dış Ticaret Müsteşarlığf nın "Sektör Toplantrian Raporu"nda. Eximbank kre- dılennin özel bankalar tarafından kendi şirketlerine verildiği şikâyetleri yer aldı. fstihdam teşviki, yenı Vergi Yasası'nın değiştirilmesi, bankalann ticari kredi- lerdeki faiz oranlannı düşürmesi, bavul ticaretinin canlandınlması, Rusya Fede- rasyonu'ylabarteruygulanması, iç piya- sadaki satışlann dahilde ışleme rejımi ta- ahhütlerine sayıiması, tanmda prim sıs- • Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın "Sektör Toplantılan Raporu"nda, Eximbank kredilerinin özel bankalar tarafindan kendi şirketlerine verildiği şikâyetleri yer aldı; istihdam teşviki, yeni Vergi Yasası'nın değiştirilmesi, bankalann ticari V 1/ kredilerdeki faiz oranlannı düşürmesi, bavul ticaretinin canlandınlması, Rusya p U ^ Federasyonu'yla barter uygulanması gibi öneriler gündeme getirildi. M temi, tanıtım ve ar-ge desteği, mevduat munzam karşılıklanndan dışsatıma fi- nansman payı aynlması. döviz kredile- rinin stopajdan bağışık tutulması. Avru- pa Birliği üzerinden gelen başka ülke ürünlerinden vergi ahnması gibi bir di- zi çözüm önerisi gündeme getirildi. Rapora göre sektörler bazmda dış ti- caret rakamlan şöyle: Deri: Dışsatım miktar bazındaki yüz- de 19.6'hk artışa karşın deger bazında yüzde 8.6 azalarak. 723 milyon dolardan 661 milyon dolara geriledi. Kimya: Dışsatım miktarbazında yüz- de 28, değer bazında yüzde 5 artarak 1.9 milyar dolar olarak gerçekleştı. Dışa- lımda ise miktar bazında yüzde 6'lık ar- tışa karşın değer bazında yüzde 1 l'lîk dü- şüşle 11.4 milyar dolar oldu. Zeytinyağı: Dışsatımda miktar bazın- da 4 bin tonluk artışa karşın deger ba- zında 20 milyon dolarlık azalma yaşan- dı. Böylece 1997/1998 döneminde 71 milyon 917 bin dolarlık dışsatım ger- çekkştirildi. Teksti]\?konfeksiyon:Dışsatırn. 1997 yılındaki yüzde 13'lükartışıkoruyama- yarak, 1998 yılında değer bazında yüz- de 6.2'lik artış gösterebildi. Ortalama birim dışsatım fıyatlan ise sektör gene- linde yüzde 3.5 oranında azaldı. Dışalım ise 1997 yılındaki yüzde 3O'a ulaşan ar- tışın ardından yüzde 2.1 oranında azal- ma gösterdi. Maldne: Dışsatım yüzde 18 artış gös- terirken, dışalım yüzde 3'lük azalma kaydetti. Demir-çeBk: Dışsatım miktar bazında yüzde 11, deger bazında yüzde 13'lük azalmayla 2.2 milyar dolar olarak ger- çekleşti. Dışalımda, miktarbazında yüz- de 7, deger bazında yüzde 8 oranında aza- larak 3.4 milyar dolar oldu. Yaş meyW-sebzc: Yaş sebze dışsatı- mı, miktar bazında yüzde 27 oranında, değer bazındada yüzde 23 oranında aza- larak, 138 milyon dolara geriledi. Yaş meyve dışsatımı ise miktar bazında yüz- de 9, değer bazında da yüzde 10'luk ar- tışla 234 milyon dolara ulaştı. tşlenmiş tanm ûrfinleri: Gıda sanayi- inde kapasite kullanım oranı 1997 yılm- daçıktıgı yüzde 72.6'hkdüzeyi koruya- mayarak yüzde 7O'e geriledi. Gıda ürün- leri dışsatımı yüzde 18 azaldı. Elektrik-elektronik: Dışsatım değer bazında yüzde 27 oranında artarak 1.84 milyar dolara çılcn. Dışalım yüzde 14'lük artışla 4.4 milyar dolara yükseldi. Ağaçveonnanürünieri: Dışsatım, 268 milyon dolar olan 1997 yılıyla aynı dü- zeyde kaldı. Dışalım ise, yüzde 8 oranın- da artarak 1.5 milyar dolara yükseldi. Madencilik: Dışsatım, yüzde 6'lık miktar bazındaki artışa karşın değer ba- zında yüzde 6'lık azalma göstererek, 485.5 milyon dolardüzeyinde gerçekleş- ti. Dışalım ise, miktarbazında yüzde 20, değer bazında yüzde 11 artış göstererek 369.4 milyon dolara çıktı. Cubre üreticilerinin suçladığı Enhos 'Çiftçinin çıkan gözetiliyor' Ekonomi Servisi - Yerlı gübre üreticileri. Genel Mü- dürü Raşit Doğan Enhoş" un olduğu Türkıye Tanm Kre- di K.ooperatıfleri Merkez Birliği"nı(TTKJCMB),çift- çinin parasını Tunus şirke- tine "peşkeş" çekmekle suç- ladı. Gübre Üreticileri Der- neği Başkanı Y. KemalGen- çer, dün düzenlediği basın toplantısındaTTKKMB'nin her yıl ihale ile aldığı DAP gübresinı bu yıl Gübretaş aracıhğıyla Tunus'tan daha pahalı bir fıyata aldığını öne sürerek "Hükümetin üıale- lerde şefFafhk ilkesi. böyle büyük bir alım ve ihalede beüiolmayan Uişküerçerçe- vesinde zedelenmektedir" dedi. Gençer. her yıl ihale- ye dahil edilen DAP gübre- si alımının bu yıl direkt ola- rak yapılmasını eleştirirken TKJCMB Genel Müdürü Ra- şit Doğan Enhoş. sözkonu- su alımda DAP gübresinin olabilecek en düşük fiyata alındığını belirterek "Güb- re üreticılen yıllardır sağla- dıklan haksız kazanç kesil- diği için bu tür suçlamalara yöneliyorlar" dedi. Enhoş. üreticinin gerek ithal ettigi gerek ürettiği güb- reyi "ürettım. çiftçiye sata- cam" diye beyan ettigi güb- renin her tonu için 3 ay ön- ce 30 bin lira destekleme al- dığını ifade ederek "Bize sattıkları takdirde bu des- teklemeyi almıyorlar. Biz desteklemesiz fiyatlanyla rahatlıkla rekabet ediyoruz. Onlann da rant kapısı ka- panrraş oluyor" diye konuş- ru. Kooperatifın görevinin ucuz girdi temin etmek ol- duğunu anımsatan Enhoş. yıllardır sözkonusu üretici- lerden 250 dolardan ucuza mal alamadıklannı belirte- rek "Ancak bu yıly bir ilki gerçekleştirdik ve alabile- ceğimız 3 yerden biri olan Tunus'tan çok ucuza aldık. Demegin yayınında şu an- da ton fiyatı 232.84 dolar olan DAP gübresıni biz 226 dolara temin ettik" diye ko- nuştu. Bayininkân Haziran ayında DAP güb- resini üreticiye 80 bin lira- ya verdiklerini belirten En- hoş. yerli üreticilerin aynı dönemde bayiye 80 bin liray- la gübre verdiğini, bayinin kanyla birlikte fiyatın çok daha yüksek seviyelere çık- tıgmı dile getirdi. Enhoş. DAP'ı üretebilen fabrikala- nn üretim kapasitesinin de Türkiye'nin ihtiyacını kar- şılayabilecek oranda ol- madığına dikkat çekti. Sonbeşyılda çalışanlarm miHi getirden aldığıpay yüzde 31'den yüzde 25e inerken. faiz, ldravekâr gelirierinin payı yüzde 54'ten yüzde 58'e çıkU. ÇalışanyoksuUaş% rantiyegüçlendi ANKARA (ANKA)-Türkiye'de uygulananeko- nomik polıtikalann sonucu son beş yılda çaltşan- lann milli gelirden aldığı pay gerilerken, rantiye kesimi güçlendi. DlE'nin yaptığı hesaplamaya göre 1998 yıhn- da 51 katrflyon 625.1 trilyon liraolan gayri safı yur- tiçi hasıla (GSYİH) içinde işgücünün payı yüzde 25.6 düzeyinde gerçekleşti. İşgücünün milli gelir- den aldığı pay 1993 yılında yüzde 30.9 düzeyin- de bulunuyordu. Söz konusu oran. 5 Nisan karar- lannın uygulandığı, temel maddelere yüksek oran- h zamlann yapıldığı, ücret ve maaş arüşlannın son derece düşük kaldığıekonomikkrizyılı 1994'te 25.5'e düştü. İşgücünün milli gelirdeki payı, ge- çen yıl yüzde 25.6'ya indi. Milli gelirden çalışan- larm aldığı pay 1993-1998 dönemi itibanyla 5.3 puan düştü. Faizvekirapayı Anılan dönemde faiz. kira ve kâr gelirierinin ulu- sal gelirdeki payı ise artış gösterdi. 1993 yılında yüzde 54.2 olan söz konusu gelirierin milli gelir- deki payı ekonomik kriz yılı olan 1994'te yüzde 59'açıktı. 1998'de ise yüzde 57.9 oldu. Yatırımcı umutlu 2000 için iyimser tablo Ekonomi Servisi - Siyasilere tah- kim ve fikri mülkiyet haklan konu- sunda yoğun baskı yapan yabancı yatınmcılar önümüzdeki dönemde enflasyonun sabit kalacağmı ve bü- yümenin hızlanacağını tahmin eder- ken 2000 yılı için iyimser bir tablo çiziyorlar. Yabancı Sermaye Derne- ği (YASED) yabancı yatınmcılann ekonomiye bakışlarını tespit etmek amacıyla baslattığı YASED Baro- metre'nin sonuçlannı açıkladı. Yaünm yetersiz YASED'in 290 üyesi ile yaptığı çalışmada özellikle 2000 yılı için bü- tün verilerde iyileşme öngörüldüğü gözleniyor. Yabancı yatınmcılann ileriye dönük beklentilerini aktar- mak üzere dün bir toplantı düzenle- yen YASED Başkanı Fanık Yöney- man Türkiye'nin yabancı sermaye- den yeterlı düzeyde pay alamadığı- nı belirterek, "Türldye'nin dünya- dakikanuniuvgulamalanikbiruyu- ma ihrjyacı var. Bugün için yap-işfct ve > r ap-işlet- de>ret Ue enerji vabnm- lannın hızlandınlması için tahldm ve imtiyaziaria ilgili anayasa ve yasal de- ğişildîkler gündemde. Biz atü a>dır bu konuyu gündemden düşünnemek için gay ret ettikve başanta da oJduk" derken derneğin konuyla ilgili yap- tığı ankette yüzde 81 gibi büyük ço- ğunluğun tahkim ve fikri haklar ko- nusunda herhangi bir gelişme olma- yacağmı bildirmesi dikkat çekti. UZUUUN fı OMURLU KAMPANYA! Yedek Batarya ve Deri Kıhf -JHediye 8.5 Milyon TL Peşin Mali ıııilat servet düşmanlığı değildir! ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ VUtiŞ Düşmanhğı Ege ve Akdeniz bölgelerinde topraktan geçimini sağla- yan milyonlarca insanımızı özel sektörün sömürüsüne kar- şı yıllarca başanyla koruyan TARİŞ, dev bir çiftçı kuruluşu- dur. 1934 yılında Atatûrk'ün desteği ile kurulan TARİŞ tam 46 yıl zeytinyağı, pamuk, incir ve üzüm üreticilerinin geliş- mesi ve zenginleşmesi için gerekli rekabet ortamını hazır- lamıştır. Bu nedenle, piyasalanmızda ürün fıyatlan ile istediği gi- bi oynayamayan tüccar ve sanayici TARlŞ'e adeta düş- man olmuş ve batması veya etkisiz hale gelmesi için çe- şitli girişimlerde bulunmuştur. 1980 yılından sonra işbaşı- na gelen hükümetler de tüccar ve sanayicinin bu tutumu- na uyumlu politikalar izlemiştir. Hatta zamanın başbakanlan, bakanlan ve bazı parti li- derleri, tanm satış kooperatıflenni "kara delik" ilan etmiş- lerdir. En önemlı tanmsal KlT'ler satışa çıkanlmış ve özet sektöre yok pahasma devredilmişlerdir. TARİŞ, ÇUKOBİRÜK, ANTBİRLJK, FİSKOBİRÜK, TRAK- YABİRUK gibi kooperatifler ise ortaklannın malı olduğu için satılamamış, ama onlar da kasrtlı olarak ekonomik dar bo- ğaza sürüklenmişlerdir. Tüccar ve sanayıciye düşük faizli krediler ve çeşitlı imkânlar sağlanırken milyonlarca çiftçiyi koruyan biriikler yüksek faizli krediler almaya zorlanmıştır. Sonuçta, 12 Eylül anlayışı egemen olmuş ve biriikler börç batağına sürüklenmişlerdir. Tanm Satış Kooperatifleri üreticilerin öz malıdır. Tıpkı Koç, Sabancı ve Yaşar Holding'e bağlı şirketler gibi özel- dir. Devletin bu kuruluşlar üzerınde hıçbir hakkı yoktur. Ama tanm satış kooperatifleri biriiklen holdinglere bağ- lı şirketler gibi özgür değildir. Yetkili kurullan, gelecekleriy- te ilgiii kararlan hükümetlere danışmadan alamazlar. Ge- nel müdürlenni hükümetler atar. Daha da kötüsü, biriikle- rin yönetim kuaıllan ve başkanlan vardır. Ama son söz da- ima genel müdüründür. O da hükümetierin talimatına gö- re hareket etmek zorundadır. Aksi halde bir saniye içinde görevlerinden alınabihrler. Dünyanın hıçbir ülkesinde böytesine bir kooperatifçilik anlayışına, insan haklanna, hukuk düzenine ters bir yöne- tim biçimı görülmemiştir. Türkıye'de yüz bınjerce insanın ortağı bulunduğu bir ko- operatifı hükümetler istersetüccann hizmetıne verebilir, is- terse batırabilir. • • • TARlŞ'e düşmanlık ne yazık ki hâlâ etkili biçimde sürü- yor. Nitekim 1999 yılının haziran ayında TARlŞ'in mallan- na ve bankadaki paralara haciz karan geldi. TARİŞ mallan üzenndeki haczi kaldırttı, ama paralan ar- tkZiraat Bankası'nın denetiminde. Mevcut ve getecek pa- ralan derhal haczedilecek. Bu yüzden milyonlarca üretici- nin umudu TARİŞ, alım-satım yapamayacak. Gelişmelere normal bir alacak-verecek meselesi olarak bakmak yanlış olur. Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Ke- nan Tannkulu'nun da dediği gibi TARİŞ müflis bir kurum değildir. Üstelik borçlannı ödeyebilecek ekonomik güce sa- hiptir. Ama borç miktan üzerinde ihtilaf vardır. Ziraat Ban- kası'nın TARlŞ'ten ıstediğt para, 8 ay önce verdiği 27 tril- yon liraya karşılık 54 trilyon liradır. TARlŞ'e göre ise borç 40triryon lira civanndadır. İhtilaf çözükjüğü anda TARİŞ bor- cunu ödemeye hazırdır. TARİŞ yetkililerinın verdiği bilgiye göre ihtilaf. hükümet- lerin sözlerini tutmamasından kaynaklanmıştır. Geçen yıl pamuk alımları sırasında TARlŞ'in parası yetmeyince, üre- ticilere yapılan ödemeterde aksamalar olmuş, zamanın hü- kümeti de eleştirilerden kurtutmak için TARİŞ'İ Ziraat Ban- kası'ndan yüksek faizli kredi almaya zorlamıştır. Ancak TARİŞ altından kalkamayacak kadar yüksek fa- izli kredıye karşı çıkmıştır. Bunun üzerine zamanın hükü- meti kendine göre bir yöntem bulmuş ve TARlŞ'e "Siz bu krediyi şimdilik alınız. Yeniyıl bütçesinde biz bu parayı yüz- de 50 faizli Difif Kredisine çevireceğiz" diye söz vermiş. Bu güvence karşısında TARİŞ böyle karmaşa bir uygula- maya razı olmuş. *•• Ancak siyasi olaylar beklentinin tersine gelişmiş. Yıl- maz hükümeti düşürülmüş. Ecevit, azınlık hükümeti kur- muş. Siyasi tartışmalar arasında bütçe çıkanlamamış. Ar- kasmdan 18 Nisan seçimlen gelmiş. Yeni hükümetin ku- rulması bir ay sürmüş. 1999 yılı bütçesi 5 gün öncesine kadar çıkanlamamış. Sonuçta da bu olumsuz gelişmete- rin kurbanı TARİŞ oîmuştur. Şimdi ne olacak? Şu anda TARİŞ ihracat bile yapamıyor. Haciz kalkmaz- sa mal atıp satamaz. Sattıklannın parası eline geçmez. Önümüzdeki aylarda sırası ile üzüm, incir, pamuk ve zey- tinyağı hasadı başlayacak. Eğer TARİŞ bu ürünlerin alım- lanna katılamazsa rekabet ortamı ortadan kalkacak ve pi- yasalar tamamen tüccar ve sanayicinin insafına kalacak. Asıl kurban da milyonlarca üretici olacak. Hükümet bu tatsız olaya çok acele çözüm getirmeli ve TARİŞ'İ de milyonlarca üreticiyi de, Ziraat Bankası'nı da sı- kmtıdan kurtarmalıdır. Milyon veya 1 2 takSİt Peşin Fiyatına Taksit TURKCELL hat ve kart dahil __ . . 0212! 28i 46 44 trnk . 02321441'7 43*D»M 10322ı .RS TEKNIK 459 2" 54 «MTUJft (0416ı OUNCMR 214 45 20 _ •ASKOM 213 46 56 INUftA l0312j -»LPAKS SIHHIYE 230 35 K •AST&EFÖN SIHHIYE 231 7 T 31 •ISTELEFOS Uİ.US 310 86 86 •ASTEIKJ* 0ST1M 385 42 35 • AS1LEFON SINCAN 270 00 42 •CENTAŞ G 0 P 437 61 3" •£R* ÇA'MAYA 441 52 25 •FORS K IILA> 419 51 34 •UARMOM TINAJHIIM 418 38 68 •!** ilTIŞIM TUNM.HLNI 468 45 ' 5 'OTA ANADOLU G OSMANPAŞA 446 38 98 »05'A »MOOLL IUÜIM 428 12 92 >OPTA ANADOLj ATAKULE 440 77 41 •02DEMIR POLATLI 623 18 C3 -7UGSEL ÇANK.ITA 442 34 65 "YDS tl.US 311 53 51 AKTMYA 10242) .tlfSAN AUtYA 511 53 23 ASTEM 243 14 03 'BELGE 242 76 51 ATDM ıO256 -AS^EL 212 18 İE •TONSES «JSAOAS 1 612 9C E4 MUUSflt 0266) •CABA 249 68 46 •JfOLVEP KŞ »f.ALIH 312 3« 28 -TEKNOTE. BANDIRM» '14 60 16 MtU |O3T 4, KjB>N 524 41 29 •Y'JCa 215 2İ24 BURM10224 .ÎE«*|E^614 3Î 85 •IZAY 271 73 95.ÇAN0RI 10376. 'OOGAN Oro 212 62 55 ÇOMI [03641 •80a 225 39 31 DSULI 0258', -ASÎEı 263 27 23 UTUMIMt 10412. .RfiAT 228 51 75 EOİME ..0284ı -SE SA 212 00 79 'GENC UÎUN ISMAıL 225 46 6". ERZURUH |0442ı -ASENA 233 20 82 E « 5 D ) İ « 02221'ILETIŞIM 230 53 77 KİTAr 0326] -ECE 'SKENDEP'.N 614 3* 7" BTMByi (0212) •m htnVM MEBIER 637 69 15 -DE«SAN MISARM 5«6 52 31 -F0R5 MiCIDKEHO" 213 68 88 •VBNl DJINONL 522 51 25 •HCC GAYRETTEPE 267 10 48 «MIB4 F»T!H 534 51 63 •SUJ*N RNDWU 243 45 76 'OEVSAN 102161 KADtKÇV 4.18 93 77 OEMSAN ÜMfiANIYE 521 08 K •MCC KAKK0Y 348 38 58 •SISTtM MAİTEPE 352 19 47 IZMIR (0232, "Al HABERLEŞME 489 59 58 >A8EL Ç*W(AYA 445 66 85 •ABS ALSANCAK 446 85 85 -ASEL CANKAYA 445 93.27 -TEMSA SEL" K 892 24 26 -TONSES ÇANKAYA 445 03 33 «JUMS10344) YAMAK 214 28 27 M M M (0372) SYSTEM 412 8635 KMHHO») p 6 6 | •KALHJ232 7816IÜ[YMS(O352) •DENKASAN234566OIOR|1ME1J^88) -rUCE aEKTROMK 212 34 80 t K / S k ıO386> -A7A iLEtiŞM in 95 001&JBİ (0262) •«««2 UM 324 68 38 •YAaCIOa.U G£BZE 642 62 68 HHIYAJC332 •SIUTE 321 30 X «UT«T» (0274) «3ULSOİLIR 21218 10 •KMJYAOGUI TAVSAMJ 615 05 00MMM (0236, •ASMAR23794 00*ULKUUYAf!AUtSEHK65312 72>ULK|JT1C AM4ISIÜ 412 7219 MBMI ?)324[ •Cti.TA 23734 34 «UOU10252) •HASM 21İ99 59 'UE*» rATA&N 572 32.22 --1 J 1lC384).[»IKASAIİ 21260 r122 19 «BBİ«(p2! •VINNG MARUABS 412 6217 54 0 « U 10452; •BCCL 225 3818 «IZE __ __ _, .)264İ'DEMS*N A0APAZAR1 281 14 61 " • — l(p346|.YAĞMUI1225 76 7eT6wi(O356-=AŞ*TEj;-.D'>4İL£3-.'95 4C 214 01 E2 SlÂN MÖÖoeBnÖtaÖS"İO462[<SÖM«'2M"9«,"3Î~İMİ$İ32T-C>MX>GÛ 2T4 84 48 ZBIi (0372) •B»HAR T)C ĞOÎÖEBFt 512 20 73 >BIIMER BKG. 252 03 36 •«ffiATa 253 7110 'KAflATH.' 323 48 48 •METIN aEKTRONIK HJfU 378 76 47 >SM)EN KVDEK 556 58 02 H » / / ı ı « . n * i ru.tı/ 2YIL aranti TURKIYE'NIN TEK CEP TELEFONU! 129x47x25 mm. • 193 gr. • 85 saat stand-by, 3 saat konuşma süresı (Yüksek kapasiteli pılle)» Saat ve alarm • Titreşimli, sesli uyarı özelliğı • 3 satır, 36 karakter ekran • Mesaj ve çağrı özelliği •Bataryalar garantı kapsammda degıldır. ASELSAN V^gi sorunlapnrazF«k»:0212S14 07 51 Vergi yasalannın en yanlış anla- şılan düzenlemesi "nuüi milat" ko- nusu oîmuştur. Bu konuda sağlıklı sonuçlara ulaşmak için toplumun doğru bilgilendirilmesi gerekir. Oy- sa herkes, kendi oturduğu yerden görünen kendi gerçeğini sa\"unuyor, yazıyor. Ya ülkemizin gerçeği?.. O nerededir? Onu kim savunacak. ya- zacak? Bu konuşmalar, tartışmalar arasında elbet ülkemizin gerçeği de bir fırsatını bulup görûnecektir bir türlü. Işte. benim oturduğum yer- den gördüğüm mali milat! Mali nûlat ne değüdir? • Mali mılat, cebındeki üç kunış nedeniyle yurttaşın yakasma yapış- mak. hesap sormak değildir; • Mali milat, kaynağı belli olma- yan, açıklanamayan paraya Mali- ye'nin el koyması da değildir. • Mali milat, servet düşmanlığı, servet kıskançlığı hiç değildir! Işte. mali milat dediğimiz gerçek! 30 Eylül I999tanhı itibanyla ki- şi ve kurumlann beyan ettikleri var- lıklann geçmişı araştmlmaksızın, 01.01.1999 tarihinden sonra yaptık- lan yatınm ve harcamalann izlenme- si yoluyla, ortada "^rgüeııdirilme- miş bir kazanç" varsa bunun sapta- narak vergilendirilmesini sağlamak- tır. Ülkemizde; memurlar, ışçiler, serbest meslek sahipleri, esnaflar. futbolcular, sanatçılar nasıl vergi- lendiriliyorsa, kaynağı açıklanma- yan gelirierin de aynı yöntemle ver- gilendirilmesinden daha doğal ne olabilırki! Mali milat yoluyla; hangi kaynak- lardan, hangi yollarla elde edılmış olursa olsun, "vergUendirUmemiş kazançlar" ortaya çıkanlarak ver- gilendirilmeleri amaçlanmıştır. Bu uygulama. her çeşit kazancın vergi- lendirilmesini sağlamak düşünce- siyle oluşturulan bir vergi güvenlik önlemidir. Geçmişte başkaca vergi güvenlik önlemlerini de uygulama- dık mı? (Hayat standardı, ortalama kâr hadleri uygulamalan gibi.) Tekrar vurgulamalıyım. mali mi- lat m^uiamasındagebrin hangi kay- naktan, hangi yöntemle elde edildi- ğinden çok, gelirin »ergilendirilip vergüendiribnediği önemlklir. Yok- sa mali milat yoluyla, vergilendirU- memiş de olsa. asla ve kesinlikle Ma- liye'ye bir kazanç ya da servete el koyma yetkisi verilmemiştir. Mali milat konusundaki telaşm gerçeknedeni? Durum bu denli açık ve net iken u ma- Mmilat''konu- sunda bu den- li yaygara ko- parmanın, kö- tülemenin, ka- ralamaran,ya- Hnmcılan kuş- kulandınp pa- nik ortamı ya- ratmanın ne anlarru olabilir ki? Işte bu soru- nun yanıtı: Ülkemizde kolayca ka- zanan, ancak vergi ödeme ahşkan- lığı olmayan bir kesim var. Yasala- nmızdaki boşluk nedeniyle vergi ödeme alışkanlığı olmayan bu kesi- me şımdiye dek kimse "Bu kazan- cm vergisiniödedin mi" diye sorma- mış, soramamıştır. Şimdi; vergi ya- salannda böyle bir sorunun sorula- bileceğine yönelik düzenlemenin yapılması, vergi alışkanlığı olma- yan bu kesimi tedirgin ediyor. Asıl sorun burada; vergi ödememek alış- kanlığında! Ülkemizde geliri olan herkes gü- cüoranında vergi odemekle yüküm- lü ise; "kara para/ak para'' deme- den tüm gelirierin vergilendirilme- sinden daha doğal ne olabilir ki! Ha- ni vergi ödemek temel yurttaşhk gö- reviydi? Neden, kimilerimize ka- zançlan üzerinden vergi ödemek böylesine zor gelmektedir? Peki. mali milat uygulamasına yönelik eleştirilerimiz yok mu? Elbette var, şimdi sıra onlara gelmiştir. Mali miladayönelikelestirilerim: • Geçmiş mali milat uygulama- da beyan süresi oldukça kısa tutul- muştur. E)üzenlemenin nedeni, da- yanağı ve amacı da bu kısa süre içe- risinde kamuoyuna anlaulamadı. Ko- nuya yönelik tebliğ de geç yayım- landı. Toplumsal güven ortamınm sağlanamamış olmasının panik or- tamında in- sanlar nakit türü varlık- lannbirbö- lümünü be- yan dışı tut- muş,birbö- lümünü yurtdışına transfer et- mek yoluy- la nakit var- hklannıtam ve doğru beyan etme- miştir. • Nere- den buldun sonısunun sorulabilece- ği taban tutar çok düşük rurulmuş- tur. (1998 yılı için 3.5 milyar TL, 1999 yılı için 5 milyar TL.) Enflas- yonun yüksek olduğu dönemlerde bu tutar o denli düşük kalacaktır ki, ne- redeyse Maliye toplumun tüm kesim- lerini "Nereden buJdun" sorusu yo- luyla karşısına alabilecektir. • Mali milat toplumumuza "Ne- redenbuldun?" şeklinde sunuldu; bu yanhştı. Oysa bu düzenlemenin asıl amacı "Bu kazancının vergisini öde- din mi?" şeklinde olmalıydı! Bundan sonra neter yapümah! • Mali miladın kaldınlması, "ak ya da kara" bir kısım kazançlann ka- yıt ve vergi dışı kalması sonucunu doğuracaktır. Bu birikim, bu yoğun- laşma ülkemizi kısa sürede "kara pa- ra cenneti" konumuna sürükleye- cektir. TÜSİAD Başkanı Sayın Ec- zaabaşı'nın. "Kayıt dışı ekonooıi- nin büyükhîğü ile övüncn bir iilke- nin işadanuolarak21. yüzyila girmek istenüyorum" sözünde de vurgulan- dığı gibi, böylesi birdurum; ülkemiz- de yaşayan, geleceğe umutla bak- mak isteyen insanlanmızm onurunu kıracak. ufkunu daraltacak, kendine güvenini azaltacaktır. • Diğer bir önemli nokta da; ma- li miladın kaldınlması bir kısım ka- zançlann bilinçli olarak vergi dışı bı- rakılması sonucunu doğuracaktır. Hayat standardının kalkması, vergi oranlannın indirilmesine bu sonuç da eklendiğinde; vergi gelirlerinde ciddi ölçüde düşme olacaktır. Sonuç olarak: • Tekrar ve son kez vurgulamak- ta yarar var. Mali milat servet düş- manlığı değildir, cebindeki "fiç kii- ruş" nedeniyle yurttaşlanmızın ya- kasına yapışıp hesap sormak da de- ğildir. Mali milat, vergilendirilme- miş kazançlan ortayaçıkarmak, ver- gilendirilmelerini sağlamak temel düşüncesiyle getirilen bir vergi gü- venlik önlemdır. • Işte bunun için "maü milat kal- dırıfanasın, ertetenmesin". Kişi ve kurumlara yeniden beyanda bulun- ma firsatı tanınsın, geçmişin araştı- nlmayacağına yönelik yasal güven- ce verilsin. • Mali milat ve benzeri kontıol ön- lemleri ABD. lngiltere, Almanya ve Fransa başta olmak üzere tüm geliş- miş ve çağdaş ülkelerde de değişik şekıllerde uygulanmaktadır. Ister ina- nın ister inanmayın, bu kayıt dışı iş- lem yoğunluğu ile hiçbirçağdaş top- luluk bizi arasına almayacak, kabul etmeyecektir. Mali milat, kayıt dışı işlemlerin azaltılması, ülkemizin dün- ya ekonomisi ile uyumunu sağlamak üzere atılmış önemli bir adım.