Katalog

17 TEMMUZ 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr 15 Eleştirileri hiç umursamayan Branford Marsalis, popüler kültürün ölçütlerini reddediyor yLUSLARARASI İSTANİİIl CAZ FESTİVfiÜ a işeyammazAHSEN ERDOĞAN Marsalis ikincikezlstanbuTagekiMFotoğraf: KUBlLAY TÜNTÜL) Branford Marsalis, hem mesleğınde hem de özel yaşamında şanslı biri olduğunu her firsatta söylüyor. 1977'de Luisiana'da he- nüz bir yüksekokul öğrencısiyken yaşam- da en çok istedıği şey New York'a gidip caz yapabilmekti. 1981'de Nevv York'a geldi- ğinde ne kalacak bir yeri vardı ne de para- sı. Üstelikyaptığı müzigın hiçbir yerdepo- pülantesi >oktu. Bir yıl sonra ise istediği gece kulübünde çalışacak duruma gelmiş- tı. Yaşamın her konuda kendisine cömert davrandığını düşünüyor: "20 yü- dır müzik piyasasımn içindeyim ve kendimden memnunum. Her şeyden önce sevdiğiın işi yapıyo- rum, ki herkes böyle bir şansa sa- hip olmuyor. Aynca dünyanın en harika aflesine sahibim. Bu şans de- ğildir de nedir?" 6. Uluslararası Istanbul Caz Fes- tıvali çerçevesinde Açıkhava Sah- nesı'nde Stefon Harris \ e Joshua Redman'dan sonra kendı adını ta- şıyan topluluğuyla sahneye çıktı ünlü saksofoncu. DavuldaJeff'Tain'VVrtts, basta Eric Revis ve piyanoda Joey Calde- razzo'nun yer aldığı topluluk Marsalis'in araştırmacı-deneysel çızgisınin izlediği seyri sundu izleyicilere. Istanbul'daki kon- serinden sonra Danımarka, Almanya. Po- lonya, Portekiz ve Ispanya'da konserler vermek için yola çıkan sanatçının konser programında, kısa bir süre önce ölen en ya- kın arkadaşı ve caz pıyanisti Kenny Kirk- land'in anısına hazırladığı ve Kirkland'in yapıtlannı içeren 'Requienı' adlı albümun- den örnekler de yer alıyor. 'Cazayenkientakuneibisegjydiren adanı1 olarak nitelendırılıyor Marsalis. Görsellı- ğin, müziğın ızleyıcı tarafindan algılanış tar- zında büyük rol oynadığı ınancında "Bi- çim önemli, ama yaptığım, biçimcilik ola- rak degerlendirilmemeli. Sahneye takım elbiseli, şık bir şekilde çıkmak cann bir ge- lenegidir. İyi gryim. mü/igi daha etldleyici hale getirir. dinleyici de müziği daha ciddi algılar. Günümüzde popüler müzik bu kay- gnı taşımıyor. Pop, görsel endüstrinin en önemli tasıyıcüarından biri oldu. Şarkıa- lar, müzisyenler bir şova,eğleocelik bir gös- terne çıkarmışçasına giyinivoriar artık. Oysa müzik,diniemekiçindir.Öncedinler- siniz, sonra isterseniz bağuip çagınr, hop- layıp /ıplarsını/. Bir gösteri yildızı gibi gi- yinirseniz, müziği asıl anıacından saptınr- sııuz." • Caz öğrenmek tıpkı dil öğrenmeye benzer. Nasıl ki bir dili kitaplardan daha iyi hiçbir şey öğretemezse, cazm ruhunu da diğer yorumlardan daha iyi hiçbir şey öğretemez. Ruh yoksa teknik hiçbir işe yaramaz. Tek bir vuruş hatası yapmadan çalan müzisyenler cazın ruhunu bilmiyorlar. Eğlenceyi sanatın ana amacı olarak gör- mek. sanat ıçin vurucu bir darbe, Marsa- lıs'e göre. Eğlence unsurunun ağirbastığı konserlerin, sanatçılann çok geniş kitlele- re ulaşmalannda büyük rol oynadığını ka- bul ediyor"Bir konseri izJemeve gelen in- sanlar. müzik dinlemekten çok, eğlenmeyi istivorlar artık. Sakin sakin, düşünerek ve hissederek müzik dinlemek onlara zor ge- Branford Marsalis *l Heard You Twke The Fırst Time' adlı albümüyle 1993'te, 'Barcelona Mona' adlı single'ıyla 1994'te iki kez Grammy Ödülü kazanmış, bir kez de ödüle aday göstenlmışti. Ancak bu ödül sanatçı içın hiçbir şey ıfade etmiyor. Popü- ler kültürün ölçütlenyle takdir edılmenin kendisini hıç ilgilendirmedığinı söylüyor: 'Grammy Ödülü hiçbir anlam taşımaz. inanın.Cazdan zerre kadar aıuamayan bir grup insan sağdan soldan topladıklan caz albümierini bir araya getiriyor ve 'Evet iş- te bu ıvı. bu kötü' diye yorumda bulıınu- yor. Bircazmüzisyeni ontann ölçütlerini ken- di ölçütü olarak algılayamaz. Ama ne ya- paiun, böyle uygun görüyorlar, biz de ah- yoruz. An, ödülü bana mı verdiniz? Teşek- kür ederim, gerçekten çok nazjksiniz." In- sanlann ellerindeki ödülü havaya kaldınp u Beni seviyorsunuz, evetbeni gerçekten se- viyorsunuz!'' dercesine kendılerinden mem- nun bir şekilde gülücükler saçmalannj an- lamsız buluyor: "Ben kendimi sevi- yonım, önemli olan bu." Funk'tan akustik caza, etnik caz- dan pop-caza kadar geniş bir yelpa- zede arayışlannı sürdüren Branford Marsalis'in yaptığı iş, bir zamanlar bazı çevrelerce 'bir yığın saçmakk' olarak nıtelendirilmişti. O ise bu eleş- tınyı hiç mi hiç umursamıyor. "Neya- pıyorsam kendim için yapıyonım" dıyor; "Kimseye hiçbir şey ispatla- mak zorunda değttim." ABD'de Michigan State Univer- sity'de dersler veren sanatçı, temelde ca- zın okulda öğrenilemeyeceğine inanıyor. Ama öğrencıyi tekniğe boğmayan biroku- lun da kişiye fırsatlar sunabileceğini düşü- nüyor: "Akademik müzik kurumlan, öğrend- yiu>gulama teknikleriytcboguyorlar. Ama bizinı Michigan Lniversity'de yapüğımız, öğrencilerin bol bol caz kayıtlan dinleme- lerini sağlamak. Caz öğrenmeküpkı dilöğ- renmeye benzer. Nasıl Id bir dili kitaplar- dan daha iyi hiçbir şey öğretemezse. cazın ruhunu da diğer yorumlardan daha iyi hiç- bir şey öğretemez. Ruh yoksa teknik hiçbir işe yaramaz. Tek bir vuruş hatası yapma- dan çalan müzisyenler tanıyorum, ama ca- zın ruhunu bilmiyorlar. Tümüyteiyi çalma- ya odaklanmış bir mürisyen, duygu anla- mında ne verebilir ki size?" Kemancı Boris Belkin, Avrupa'dakimüzisyenler arasında büyük biryarış oldugunu vurguluyor 'Gelecek yüzyd klasik ıııüziğhı olacak' NURDAN CtHANŞÜMLL Yapı Kredı Sanat Festivali 99'un temmuz aymın ılk konu- ğu keman sanatçısı Boris Belkin oldu. Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda gerçekleştinlen kon- serde Belkın'e Alesander VVaren- bergeşlikettı. Konserde Proko- fiev ve Şostakoviç'in yapıtları yorumlandı. 4 yaşında piyano çalmaya baş- layan ve 1974 yılında Batı'ya iltica eden VVarenberg. Kurt Masur v e Ivan Fischer gıbı or- kestra şefleriyle birlıkte çalıştı. Bu deneyimlerin müzik kanye- n açısından çok önemli oldugu- nu söyleyen Warenberg. halen Liberman, Goldstein. Perga- menschikov, Repin \ e Kantarov gibi müzısyenlerle birlikte kon- serler veriyor. Gençlenn klasik müziğe olan ilgisinin gün geçtikçe azaldığı- nı vurgulayan Warenberg, bu ko- nuda çalışmalar yapılması ge- rektiğini söylüyor. Popüler mü- ziğe olan ilgınin gün geçtikçe arttıgmdan yakınan pıyanist. gençlere "Lütfen klasik müzik konseıierinegktin'' çağnsını ya- pıyor Albüm çalışmalanndan hoşlanmadığını belirten Waren- berg. "Boris Belkin'le önümüz- deki > ıl bir konser kaydı gerçek- leştirebiliriz. Ancak ben srüdyo- ya girip kayıt yapmaktan hoş- lanmıyorum" dıyor. Keman çalışmalanna Mosko- va Merkezi Müzik Okulu ve Kon- (Fotoğraft KADER TUĞLA) servatuvan'nda başlayan Bons Belkin, !9~3 yılında Sovyetler Bırlıği'nden Avrupa'ya göç et- ti Bu yıllann kendisi için olduk- ça acılı geçtigmi anlatan Belkin. bugünkü kariyerine ulaşabilmek ıçin çok çalıştığını ve bırçok fe- dakârlıkta bulunduğunu söylü- yor. "Farklı bir kültüre geçince hayatta kalmak için güçlü olma- lısınız. Ba geçiş süreci çok zor. O dönem çalıştığun hocalarunın bi- rinin peşinden her yere gidiyor- dunı, farklı ülkelerde konserler izliyordum. Aradan Syıl geçtiğin- de hocam bana bu süre içinde hiç gülümsemediğimi söyledi. Tekrar gülmey i ögrenmem 5 yı- hmı aldı. Ancak eğer o dönem- de Sovyetler Biriiği'nde kalsay- dım bu kadar başanh olamaz- dım." Belkin. A\xupa'da Zubin Meh- ta, Ashkenazy gıbı ünlü orkest- ra şeflennın yönettiğı Berlın Fı- larmoni. Montreal Senfonı ve Israil Filarmoni orkestralanyla kayıtlar gerçekleştirdiği için ken- dini şanslı sayıyor Klasik müzik dünyasında be- lirli bir yer edinmek ıçin ya ulus- lararası bir ödül kazanmak ya da dünyaca ünlü şef ve orkest- arklı bir kültüre geçince hayatta kalmak için güçlü olmalısınız. Bu süreçte hocamla farklı ülkelerde konserler izliyordum. Hocam bana hiç gülmediğimi söyledi. Tekrar gülmeyi ögrenmem 5 yılımı aldı. Sovyetler Biriiği'nde kalsaydım bu kadar başanh olamazdım. ralarlaçalışmak gerektiğıni söy- lüyor Belkin: "Uluslararası ödül- ler genç müzisyenin kariyerini hızlandınr. Bu,dünyanın her ye- rinde böyle. Avrupa'da klasik müzik dünyasında büyük bir ya- nş var \e bu yanş içinde bir yer beliıiemek için çok çahşmak ge- rekiyx)r. Farklı müzisyenlerle bir- Bkte çahşmak da oldukça önetn- IL" Kaynağı Odesa'ya baglı olan D. Otstraeh keman ekolünün en önemli temsilcilerinden biri olan Belkin, Oistrach ile birlikte ça- lışmasa da pnunyotmpJannı dik- katîe dinlediğini ve etkilendiği- ni söylüyor. 'Bestecikr hep yaşayacak' Belkin aynca klasik müzığin bir caz ya da rock grubu tarafin- dan yorumlanmasına pek sıcak bakmıyor. Her yaz Italya'nın Siena ken- tindekı Chiagana Akademisi'nde masterclass dersleri veren Bel- kin, bu derslerle kendisinin de her gün yeni şeyler öğrendiğini an- latıyor: "Ders vermeyi çok sevi- yorum. Gençlerle birlikte obnak, bilgi alışverişinde bulunmak ol- dukça yararlı." Sanatçı, Warenberg'in aksi- ne, gençlenn klasik müziğe kar- şı oldukça ilgili olduğuna ina- nıyor. Köklü bir geçmişi olan klasik müziğin gelecek yüzyıl içindeki yerinin hazır oldugunu belirtiyor "Brahms,Beethoven, Mozart gibi besteciler hep yaşa- yacak. Hem geçmişe hem de ge- İeceğe ismini yazdırmış besteci- ler onter-." Bugüne dek Londra Senfoni, Royal Filarmoni gibi orkestralar- la CD çalışmaları gerçekleşti- ren Belkin. önümüzdeki günler- de Londra Filarmoni Orkestra- sı'nın eşliğinde Çaykovsld'nin yapıtlanndan oluşan bir çalışma gerçekleştirecek. Bilim ve Sanat Eserleri Meslek Birliği, etkinliklerine başlıyor Amaç, edebiyaü mesleğe dönüştürmek Kültür Servisi- PEN, TYS. öğretım üyeleri birlik- lerinin bir araya gelmesıyle kurulan BESAM (Bilim ve Sanat Eserlen Meslek Bırliğı) faalıvetlenne başlı- yor. BESAM, 1951 yılında yürürlüğe gıren Fıkir ve Sanat Eserleri Yasası'nın 1983 yılında değiştırJenve dört meslek birliği kurulmasını, her alanda bırden fazla meslek birliği oluşturulmasını engelleyec mad- desinin 1995 yılında değıştınlmesi sonucunda kuru- lan ilk meslek birliği oldu. 12 Nısan 1999'da tûzelki- şilik kazanan BESAM'm geçicı yönetım kurulu Al- pay Kabacah (başkan), Zeynep Aİiye (ıkinci başkan). Sabri Kuşkonmaz (genel sekreter). Faik Akça» ı say- man), Nihal Veğinobalı. Esen Aslandoğan \e Gürsel Üstün'den oluşuyor. BESAM, bilim, fikir, sanat alanındakı eser sahıp- lerinin ortak çıkarlannı korumayı, haklarını ıdeme- yi, alınacak tazminat ve telif ücretlennin tahsılı .le hak sahiplenne dağıtımını amaçlıyor. BESAM'a yayımlanmış en az bir kıtabı (telif. çe- vin esen) olan kışiler asıl üye olabılecek. ancak bu alanda çalışan başka bir meslek birliğıne üye olanlar BESAM'a üye olamayacak, BESAM"a üye olanlarda başka bir meslek birliğine gıremeyecek. BESAM, üyelerinın yetki belgesı ıle yetkili kılacağı basılmış ve basılacak olan eserlerinin yayınevlen. basın, r adyo- lar. televizyonlar ve başka ortamlar tarsfından kulla- nılmasıyla doğacak malı haklann ızlenmesini üzeri- ne alacak. BESAM, kuruluşundan sonra ilk iş olarak bandrol konusunu kendi bünyesine almak amacıyla Kültür Bakanlığı'na başvurdu. Alpay Kabacah, şu andakı Kültür Bakanlığı yönetiminin bu konuyu uygun kar- şıladığını ve yasa tasansı hazırlanmasını bekledikle- nni söyledi. Bazı yazarlann bandrol konusunun san- sür mekanizmasına dönüşmesınden duyduklan endi- şeyi de dile getiren Kabacah, bakanlığa yaptıkları başvuruvu bir kez daha vurguladı. Korsan yayıncılık konusuna da değinen Alpay Kabacah. bu konuda ya- yınevlennin şıkâyetının önemli oldugunu belırttı ve Içişleri Bakanlığı tarafindan yayımlanan konuyla il- gıli genelgeyı anımsattı. Kabacah, BESAM'ın büyük uğraşlar sonucu kurulduğunu belirterek, Türkiye'de düşünen insanın dışlandığını, yazın alanına önem ve- rilmedigıni söyledi. BESAM'ın amacının, yayımcı ve yazan karşı karşıya getırmek değıl birlikte el ele yürümesinı sağlamak. edebıyatı hobı olmaktan çıka- rıp meslek haline getırmek oldugunu anlattı. Avukat Gürsel Üstün de Fikir ve Sanat Eserleri Ka- nunu'nun uzun süre ıhmal edildiğinı ve eser sahıple- rinın haklarını yeterince aramadıklannı belirtti. Sokrates, Arkeoloji Müzesi'nde Kflltür Servisi - MaxweO Anderson'ın yazdığı, Mîna Urgan'ın dilimize çevirdiği YalınayakSokrates, 21 Temmuz'da Bahçeşehir'de, 22 Temmuz*da ENKA Tesisleri'nde, 23 ve 24 Temmuz'da ise Arkeoloji Müzeleri bahçesinin doğal dekorunda sahnelenecek. Genco ErkaJ'ın rol aldığı ve yönettiği oyun daha sonra Ege ve Akdeniz bölgelerindeki açıkhava tiyatrolannı kapsayan bir yaz turnesine çıkacak. Kasım ayından bu yana 137 kez sahnelenen oyunun sahne tasanmı Duygu Sağıroğlu, giysi tasanmı Sevün Çavdar imzasım taşıyor. Oyunda Genco Erkal'm yanı sıra Ergin Ocakh, Ayşegül Günay, Erdem Akakçe, Didem Germen, Vürdaer Okur ve Göidnn Soylu rol alıyor. Zühtû Müridoğlu - 'Uyum', 1989 Artium Sungurdan Yaz Müzayedesi • Kültür Servisi-Artium Sungur Sanat Evi'nin 21 Temmuz Çarşamba günü saat 21.00'de Ortaköy'deki Feriya Karakolu'nda düzenleyeceği Yaz Müzayedesi'nın sergısi 20 Temmuz'a kadar sanat evinin merkezinde görülebilecek. Rüştü Sungur'un yönetecefi müzayedede Fıkret Mualla, Aİiye Berger, Nedim Günsur, Hamit Görele, tbrahim Safi, Necdet Kalay, Cemal Tollu, Şeref Akdik, Vagif tbrahim, Faruk Cimok, Diyarbakırlı Tahsin, Salih Zeki ve Ali Pertev gibi sanatçılann yapıtlan satışa sunulacak. Aynca Zühtü Müridoğlu'nun özel bir koleksiyonda yer alan oruz esen de açık arttırmaya sunulacak. Müzayedeye 0532 287 95 90, 0532 611 95 23 ve 0532 357 85 59 numarah telefonlardan da katılınabilecek. Aynntılı bilgı almak isteyenler 227 75 93-94-95 numaralı telefonlan arayabilirler. En Kötü Yazar Ödülü bu kez bir hgiNz'in • CHICAGO (AA) - ABD'nm San Francisco kentinde her yıl düzenlenen ve bu yıl 18'incisi yapılan En Kötü Yazar Yanşması'nı ilk kez ABD dışından bir lngıliz kazandı. San Jose State Üniversitesi tngilizce bölümünün sporsorluğunda yapılan yanşmada, adaylardan 'hayal ürünü bir roman içın giriş bölümünü kaleme almalan' istendi. Ingiliz edebiyatı alanında doktora yapmış olan David Chuter (47) adındaki Ingiliz yazar, şu satırlarla birinciliği kazandı: "Cerahat ve kasvet dolu geç bir ekim öğleden sonrası, yağlı, kınk kaldınm taşlan boyunca izlenen gökyüzünün kaygan salyası. Stanley Ruddlethorp camndan bezmışcesine, kansı, kız kardeşi, erkek kardeşı ve üç çocuğunun gömülü olduğu mezarlıktan, evinin bulunduğu tepeye doğru yürümektedir. Biraz sonra yaşamını harap edecek olan felaketin farkında olmadan, neşeyle, çürümüş evinin kapısını açmak ıçin kendisini zorladı." Ülkesinde memur olarak görev yapan en kötü yazar, yazdığı giriş için John Steinbeck'in 'Gazap Üzümleri' adlı eserinden etkilendiğini açıkladı. Yaşam Pınarım Tasarun yarışması • Kültür Servisi-Yaşar Holding Gıda ve tçecek Grubu'nun üniversite öğrencilerine yönelik olarak düzenlediği 'Yaşam Pınanm Tasanm Yanşması' ödülleri sahıplerini buldu. Elçin Eğilmez birinci. Zeycan Güleç ikınci ve Ekin Boztaş üçüncü seçıldı. Dereceye giren ilk on eser, gerçek boyutlardaki inek maketlenne uygulandı. Yanşmaya katılan eserler, Prof. Yüksel Uslay, Prof. Cuma Ocaklı, Doç. Turan Enginoğlu, ressam Cavit Atmaca ve ressam Gültekin Yıldız'dan oluşan seçicı kurul tarafindan belirlendi. Spielberg'in vakfının Beplin'de şubesi açridı • Kühür Servisi-ABD'li fılm yönetmeni Steven Spielberg'in kurduğu, Nazi soykınmının gerçeklerini ortaya çıkarmaya amaçlayan Soykınmdan Kurtulanlar Vakfi, Berlin'de de bir şube açıyor. Şube, Almanya'da devlete bağlı Inter Nations adlı bir enstütüyle işbirliği yapacak. Spielberg'in, Schindler'in Listesi adlı filminden elde ettiği gelirle kurduğu vakıf bugüne kadar 2. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin Yahudilere uyguladığı soykınmdan kurtulmayı başaran 50.000 kişiyle görüşmeyi başardı. Hacı Bektaş-ı Veli Şiir Yanşması • Kültür Servisi-10. Uluslararası Hacıbektaş-ı Velı Anma ve Kültür Sanat Etkinlikleri çerçevesinde düzenlenen şiir yanşması sonuçlandı. Yanşmaya katılan 250 şiir arasından serbest vezm dalında binnciliği Arif Berberoğlu'nun 'Mavi Zambak', ikinciliği Günay Güner'in 'Eşitlik', üçüncülügü ise Necmettin Cakır'ın 'Dünden Bugüne Koşuyorum' adlı şiirleri kazandı. Hece vezni dalında Abdullah Oral'ın 'Çağdaş Olmak', Coşkun Gönüllü'nün 'Çağdaş Olduk Demektir' ve Nedım Uçar'ın 'Çağdaş Düşünce' adlı şiirleri mansiyona değer bulundu. Yanşmada dereceye gırenlerin ödülleri 16- 18 ağustos arasında yapılacak olan Hacı Bektaş-ı Veli Anma Töreni'nde sahiplenne verilecek. BUGUN • MEBA SANAT EVt'nde saat 15.00'te Mine Ergen'in sunacağı 'PaWo Neruda Şürleri Dinletisi' yer alıyor. (547 13 35) • ÇUBUKLU HAYAL KAHVESİ'nde Soul Stuff ın konseri izlenebilir. (413 81 92) • NÂZIM KÜLTÜREVt'nde Avukat Basri Akyüz'ün konuşmacı olarak katılacağı 'DGM Yargüamalan' başlıklı seminer 14.00'te başlayacak. (414 51 50) 6. ULUSLARARASI İSTANBUL CAZ FESTİVALİ BUGUN , • Khaled'in konseri saat 21. 30'da Açık Hava Sahnesi'nde izlenebilir. • Bugge VVesseltoft"un programı 23.30'da Roxy'de yer alıyor. • DJ Martin 'Globalocal' Vlorales ve DJ Dave Hucker'ın programı saat 22.00'de Babylon'da izlenebilir. • ErikTruffaz'ın konseri 21. OO'te Dulcınea'da ızlenebılecek.