Katalog

29 HAZİRAN 1999 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER Vergi gelirleri yaklaşık yüzde 50 oranında azalan belediye başkanlan panik içinde Belediyelerde kriz kapıda• Belediye başkanları, belediyelerin kamu kurumlanna olan borçlanndan dolayı tller Bankası'ndaki paylanna konulan hacizlerin kaldınlmasını, Yerel Yönetimler Yasası çıkıncaya kadar borçlannın ertelenmesini istiyorlar. • Eski îstanbul Belediyesi raportörü ve Bahçelievler Belediyesi Teknik Başkan Yardımcısı Reşat Akçay, TBMM'nin sorunu en kısa sürede çözmemesi halinde maaşların ödenemeyeceğini, çöplerin toplanamayacağını belirtti. • Marmara ve Boğazlan Belediyeler Birliği Genel Sekreteri Fikret Toksöz de özellikle yeni seçilen belediye başkanlarının panik içinde olduğuna dikkat çekerek belediyelerin kamuya olan borçlannın konsolide edilmesini istedi. CENGtZYILDIRIM Yaklaşık yüzde 50 oranında vergi ge- lirleri azalan yerel yönetimlerde kriz ka- pıda; belediye başkanlan panik içinde, hiz- metlerise dûrma noktasında. Belediye baş- kanlan. belediyelerin kamu kurumlanna olan borçlanndan dolayı lller Banka- sı'ndaki paylanna konulan hacizlerin kal- dınlmasını, Yerel Yönetimler Yasası çı- kıncaya kadar borçlanrun ertelenmesini istiyorlar. Eskı İstanbul Büyükşehir Be- lediyesi raportörü, Bahçelievler Beledi- yesi Teknik Başkan Yardımcısı Reşat Ak- çay, TBMM'nin sorunu en kısa sürede çözmemesi durumunda işçi ve memur maaşlannın ödenemeyeceğini, çöplerin toplanamayacağını belirtti Marmara ve Boğazlan Belediyeler Bir- liği Genel Sekreten Fikret Toksöz de özellikle yeni seçilen belediye başkanla- nnın panik içinde olduğuna dikkat çeke- rek, belediyelerin kamuya olan borçlan- nın konsolide edilmesini, acil olarak da bu borçlann en az bir yıl süreyle beledi- ye paylanndan kesilmemesini istedi. Toksöz. aksi halde birçok belediyede çok sayıda işçi ve çalışanm işine son ver- menin kaçınılmaz olacağı uyansında bu- lundu. istanbul Büyükşehir Belediye Baş- kanı AK Müfît Gürtuna da belediyelerin lller Bankası 'ndan gelen paylannm azal- dığını, giderlerinin arttığını belirterek, mali disiplin ve dengeyi sağlamak için ta- sarruf önlemlerine başvurduklannı kay- detti. Belediyeler borç batağında Türkiye genelındeki toplam 3 bin 215 beledıye borç batağında. Belediye başkan- lan Yerel Yönetim Yasası'nın bir an ön- ce çıkanlmasını, aksi halde hizmetlerin duracağını belirtiyorlar. Eski İstanbul Büyükşehir Belediyesi raportörü, Bahçe- lievler Belediyesi Teknik Başkan Yar- dımcısı Reşat Akçay, TBMM'nin soru- nu en kısa sürede çözmemesi halinde iş- çi ve memur maaşlannın ödenemeyece- 1 ğini, çöplerin toplanamayacağını ve bü- İIIIIEIIIII llîltullllll IIHIIIN 1 İHİSHİ İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfît Gürtuna. belediyelerin tller Bankası'ndan gelen pa> lannın azaldığuıı, giderlerinin arttığuu belirterek, mali disiplin ve dengeyi sağlamak için tasarruf önlemlerine başvurduklannı kaydetti. tün hizmetlerin duracağını belirtti. Ak- çay, "Halkındemokrasiyeolaninancının sarsdmaması için paıiamento en kısa sü- rede DG.M Yasası ve Bankalar Yasası'nda olduğu gibi, yerel yönetim reiörmunu bir an önce gerçekleştirtnelidir"* dedı. Büyükşehir hudutlan içinde kalan 27 ilçe belediyesi dışında bir o kadar da il- çe veya belde belediyesi bulunduğunu ammsatan Reşat Akçay. İstanbul daki il- çe belediyeleri dışında kalan belde bele- diyelerinin. 50 bin ölçekli nâzım plana uy- madan kendi meclislerince hazırlanan planlan hıçbir onaydan geçirmeden uy- gularken, büyükşehir kapsamında olan- lann uzun süre onay beklediğini kaydet- ti. Akçay, bu uygulamanın ilçe belediye- lennın çalışmasını önemli ölçüde aksat- tığını, hatta zaman zaman engellediğini savundu. Akçay şöyle devam etti: "Yasal açidan ilçe beledheierine verilen 1/1000 veya 500 ölçekli uygulama planlan yetkisi eDerin- den alınmaktadır. Büyükşehir belediyesi 1/5000 ölçekli nâzun planı yapmadan il- çe beiediyesinin plan yapma hakkı otoma- tik olarak etindcn alınmaktadır. Plan yap- makyetldsine mutlaka bir takvim geriril- melu takvime uymayan üstotoritenin yet- kisi elinden düşmetidir." Gelirler neden düştü? istanbul'da Bü- yükşehir Yasa- sı'nın çifte stan- darüı uygulandı- ğını savunan Re- şat Akçay, yerel yönetimlerin bu duruma düşme- sinin nedenlerini şöyle sıraladı: Reşat Akçay. 0 lller Bankası'ndan belediyele- re verilen pay, devletin vergi topla- yamaması ve enflasyon oranında kaynak aktaramaması nedeniyle belediyelerde sıkmtı yarattı. 0 Yerel yönetimlerin Emlak Ver- gisi oranlannm binde 4'ten binde 1 'e düşürülmesi (Bununla, yurttaş- lann gerçek rayiç bedeli üzerinden vergi ödemesi öngörülmüştü) yak- laşık yüzde 52 oranında gelir kay- bına neden oldu. • Çevre Vergisi: Enflasyon ora- nında Çevre Vergisi artışı gerçek- leşmedıği için bu alanda da beledi- yelen yüzde 40 dolayında bir gelir kaybına uğrattı. 0 Harçlarla ilgili 2464 sayılı Be- lediye Gelirleri Yasası'nda harçla- nn alt ve üst limıtleri belirlenmiş- tir. Bunda da enflasyon oranında artış yapılmadı. 0 Emlak ve Çevre Vergisi'nin yüzde 6O'ı belediyelere. yüzde 4O'ı ise özel idarelerve büyükşehir bele- diyeleri gibi kurumlara ödenmek- tedir. Çözüm ne olmak? 0 Yerel yönetimlerle ilgı- li vergi cinsîerini parlamento, miktarlannın ne olacağını ise yerel yönetimlerin meclislen belirlesin. 0 Vergi mıktarlannı bele- diye meclislennin saptaması. yapacağı yatınmı da belirle- yecek. bu da bölgesel adalet- sizliği ortadan kaldıracak. ya- pacağı hizmete göre de vergi alacaktır. 0 Böylece imar açısından çok gelışmiş Boğaz gibi lüks semtlerdekı inşaat harcıyla ge- cekondu ve gelir düzeyi, ran- tı düşük olan yerlerdeki oran- larla da adaletsizlik gideril- mış olacaktır. 0 Imar planlannda yol. meydan, yeşil saha, çocuk bah- çesi, pazaryeri gibi kamuya aynlan yerlerden Hazine'ye ait olan bölümlerin, belediye- lerin teklifi ve Maliye Bakan- lığı'nın oluruyla devredilır hükmü bulunmaktadır, ancak bugüne dek bu devirler yapıl- mamıştır. • Kamulaştırmaplanıyla il- gili yasa 1985 vılında yiirür- lüğe gırmesine karşın bugüne kadar gerçekleşmemiş. bu ne- denle belediye bütçelerine de bu kaynak ve ödenek konula- mamıştır. # Parlamento bugüne ka- dar yerel yönetimlere kamu- laştırma yetkisini öngören ya- sayı çıkarmadığı için kamuş- laştırmalar yapüamıyor, böy- lece yeşıl alanlar yağmalanı- yor, yerel yöneticiler suçlanı- yor ve kentlerplansız büyüyor. # Bir örnek: Bahçeliev- ler'de toplam yeşil saha mik- tannın, nüfusa oranına göre 3.5 milyon metrekare olması gerekırken, var olan yeşil alan miktan yalnızca 400 bin met- rekare civanndadır. # Yeşil alan örneği, tüm İstanbul, tüm il ve ilçeler ıçın geçerlidir. Plansız kentleşme ve yağmanın temel unsuru bu- dur. # Bir ülkenin temel hede- fini, geleceğini tayin eden Dev- let Planlama Teşkilaü (DPT) ne yazık ki uzun süredir iş- levsiz bırakılmışür. Bu neden- ledir ki ülkemizde turizm, sa- nayi veticaretgibi ekonomıy- le ilgili hususlar plansız bir şekilde gelişmiş; tanm alan- lan sanayiye, turizm alanlan konuta, ticaret merkezleri sa- nayiye gitmiştir. Tanm için yalnız kırsal kesımler kalmış- tır. 0 Plansız kentleşme,'kent- lere göçü hızlandırmış, ekolo- jik denge bozulmuş. turizm yörelerimiz konuta açılmış, denizlerimiz sanayileşmeden kırlenmiştir. • 3194 sayılı İmar Yasası kapsamında bugüne kadar ya- pılması gereken planlar yapıl- mamış, Marmara Havzası ve Tekirdağ bölgesindeki tanm alanlan yok olmuştur. 0 Başta bölge planlan ol- mak üzere planlar en kısa sü- rede sonuçlandınlmabdır. # Seçilmişlerin yetki ve sorumluluklan eşdeğerde ve- nlmeli; yetkisini kötüye kul- lanan, sorumluluğunu yerine getırmeyen kişılerin bağım- sız yargı tarafindan yargılan- ması sağlanmalıdır. 0 Kişisel onay müessese- sı ortadan kaldınlmalıdır. 0 Kısa vadede belediyele- rin kurumlara olan borçlann- dan dolayı lller Bankası'na olan borçlanna konulan ha- cizler kaldmlmalı, mümkün- se anapara sabitleştirilip faız- ler ya dondurulmalı ya da kal- dınlmalıdır. 0 Yerel Yönetimler Reform Tasansı çıkıncaya kadar borç- lar ertelenmelidır. DeniıBank SUNAR APO DAVASI SONRASI Gürtuna da DemireVden yardım istemiştitstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı AH Müfît Gürtuna da bü- yükşehir belediyesinde son mali durumla ilgili yaptığı değerlendir- mede ekonomik kriz nedeniyle devletin tahsil ettiği vergi gelirle- nnin önceki yıllara göre beklenen artışı gösteremediğini. bunun be- lediyeleri iki yönden etkilediğıni kaydetti. Gürtuna şöyle devam et- ti: "tlk olarak, 3030 sayılı kanuna göre büyükşehir belediyelerine Maliye Ba- kanhğVnca verflmekte olan yüzde 5'lik vergi, pa> lannın azalnıasına yol açb. lkinci olarak, 2380 savılı kanuna göre büyükşehirlere gelen lller Bankası paylan azalmaktadır." Gıderlerin enflasyon ve hatta üzerinde bir nispette artmaya devam ettiğinı belirten Gür- tuna. şunlan kavdettı: "Büjükşehir Betediv'e- miz, bağfa kuruluşlan İSKİ ve tETT ile işti- rakkrimiz ve ilçe belediyelerinin birçoğunun geçen >il mart ayında imzalamış bulunduğu toplusözieşme uyannca geridc bıraknğınuz mart ayında işçilerirnize yüzde 62.5 nispetin- de zam yapılmısür. Öte >andan. Bavindırhk birim fı>aüan bu yıl vüzde 55 nispetinde art- nuşür. Netke olarak, bir yandan giderler ar- tarken öte yandan gelirier aynı nispette art- mayıncaortaja bir nakit acığı çıkmaktadır. Bu durum dikkateahnarak. belediye olarak, mali disiplin ve dengeyi sağlayan umumi tasarruf tedbir- lerine başvunılnıustur. Önümüz- deki birkaç a> içerisinde mali du- rumun daha rahat hale gelmesi için çahşılmaktadır." Gürtuna, Cumhurbaşkanı De- mird'e geçen hafta sunduğu "ts- tanbul için büyük dönüşüm pro- jeleri" başlıklı bnfıngde, ağırlık- la Nurettin Sözen döneminde başlanmış ve bir bölümü kendı dönentlerinde tamamlanmış çöp ıstasyonlan. doğalgaz. metro. tramvay ve barajlar gibi projelen gerçekleştirdiklen- nı savunmuş, Demırel'den bazı engelleri aş- malan için yardım talebinde bulunmuştu. Gürtuna. Demirel'den isteklerini şöyle sı- ralamıştı: "Yüzde5likvergi payının yüzde 10'a çıkarıhnası ya da İstanbul'un KDN geürleri- nin tstanbul'da kahnası Maliye Bakanhğı'mn vergi gelir paylanndan 6 ay boyunca kesinti yapılmasL, beİediyenin sağladığı dış kredilere Hazine garantisinin sağlanmasL İstanbul Bü- yükşehir Belediyesi sınırlannın il smırlan ola- rak yeniden helirlenmesi, traflk denetleme yetkisinin belediyeye verilmesi. Harem-Geb- ze hafif rayt sistemi için Karayollan Genel Mü- dürtüğü'nün onay vermesL" ^ ^ « E ^ % NTVwww.ntv.com.tr PUSULANIZI ŞAŞIRMAYIN BU AKŞAM 22:05 DUZYAZI ORHAN BİRGÎT 'Arkadaş Gruplan'nın ÇekişmesL. • Rahmetli Ismet Inönü'nün, Cumhuriyet Halk Par- tisi'ndeki brtip tükenmek bilmeyen hizıpter arasında- ki sürtüşmeyi, olabıldiğince yumuşak bir görünüm ile sergilemek amacıyla kullandığı bir deyimi, yeni genel başkan çok kısa bir sürede benimseyıp sık sık tekrar- lamak zorunda kaldı: / "Ariodaş gruplan." CHP'nin beşinci genel başkanı, haklı olarak kendi- si ile birlikte partiyi yönetme sorumluluğunu omuzla- yacak parti meclisinin uyum içinde çalışacak bir gö- rünüm sergitemesinı istiyordu. Öyte stediği için de, ken- disini genel başkan seçen kuruttayda, adeta baskın türünde oluşturuimak istenılen bir parti meclisinin önünü kesti ve kendi dışındaki yöneticilenn beürlen- mesini onuncu olağanüstü kurultaya erteletti. Ama partinin genetik nedenlere dayanan hastalığı- nın bu kurultayda da bütün belirtiteriyte sürdüğünü gör- dü. Genel başkanın, kendısine gölge etmeyecek isim- lerin çoğunlukta olduğu listesinden yeni parti mecli- sine girebilenler, Oymen'ın kalbınde genel sekreterada- yı olarak yatan kişiyi o göreve getırebılecek sayının çok altında. öymen bu nedenle kurultay sonrasında yapbğı ilk değeriendirmede, hiçbir grubun mutlak çoğunluğu sağlayamadığını söyleyerek, birlikte çalışmak, kımse- nin rahatsız olmayacağı uyumlu biçimde çalışmak gi- bi ilkelerı yaşama geçirebilecek bir genel sekreter için uzlaşma önenyor. Ama son kurultayı uzaktan kumanda yöntemi ile Ata- türk Spor Salonu dışından yöneten Adnan Keskin, seçim sonuçlannı CHP delegelerinin Baykalcılann haklılıklannı ortaya çıkardığı biçıminde yorumluyor. Ve tabii, partide yeni genel sekreter. merkez yöne- tim kurulu, genel başkan yardımcılan için kıran kıra- na bir çekışmenin belirtıleri, daha delegeler illerine dönmeden kendisıni göstenyor. Parti meclısine en yuksek oyla seçilmenın verdiği özgüvenin rahatlığı içindeki Fıkri Saglar, yeni genel başkanın bu yeni oluşum ile adamakıllı törpülenmış, kınlmış gücünü tanımlarken "Bizim liderimiz yok. Al- tan Abi'ye, gel başımıza geç dedik" diyor ve sanınm genel sekreterlik adaylığını "Beni izlemeye devam edin" tümcesi ile açıklamaya hazırianıyor. CHP geleneğınde "ikınci adam" konumunda olan genel sekretenn, genel başkan ile uyum içinde çalış- ması doğaldır. Dolayısıyla da genel başkan parti mec- lisıne bu görev için düşündüğü ısmi aday olarak öne- rir. 12 Mart muhtırasına yöoetttiğı tepki ile görevinden aynlan Bülent Ecevit'in yenne Ismet Inönü, Necdet Uğur'u genel sekreter adayı göstermişti. Parti meclisinin Ecevitçi çoğunluğu Inönü'nün ada- yına karşı Ibrahim Öktem'in ısminı önerdiler. Necdet Uğur'u seçtıremeyeceğıni gören Ismet Inönü, Şeref Bakşık uzennde uzlaşma yolunu seçti. Kısa bir süre sonra ise Bakşık, yerinı Dr. Kamil Kı- nkoğlu'na bırakmak zorunda kaldı ve yeni genel sek- reter, genel başkanına "Sen padişah mısın?" sözleri ile açık cephe alarak kavgayı kamuoyu önüne taşıdı. 9 Eylül 1992'de yeniden açılan CHP. eski arkadaş gruplan çekişmelenni sona erdirecek yöntemi uygu- lamayı denernedi. Yani önce kendisine Cumhuriyet Halk Partisi ismının niçin verikjığinı araştırma zahmetine gı- rişmeyi, yani parti içinde dogrultu ve söylem bırlikte- liği sağlayacak bir çalışma yürutmeyi yeğlemedi. Şımdi dogrultu ve söylem farkı içinde olduğu bili- nen isimler, onuncu olağanüstü kurultay sonrasında partide ikinci adamlık için, MYK üyeliği için yanşırken tam bir ikilem içine düşmüş olduklannı görecekler. Bu yüzden de ya parti meclisi seçimlerinde çoğun- luğu kazanan ve bu sonucu kenditerinin haklı okjugunu ortaya çıkarmak olarak değerlendiren Baykalcılar genel sekreterliğe de el koyarak örgütü kontrolleri al- tında tutacaklar ya da Öymen kendisıyle ne yöntem ne de söylem birlikteliğı olan bırtsınin, mesela Fikn Sağ- lar'ın ikinci adamlığını içıne sindirmiş gibi, ince bir dip- lomasi izleyecek. Her iki halde de beşinci genel başkanın karşı kar- şıya kalacağı sıkıntı karşısında o askerden dönen adamın köşedeki yeni doğmuşoğlan için sorduğu "Ya, bu da nereden çıktt" sorusuna çapkın kansının ver- diği yanıtı hatırlamamak olası degil. "Uğraşma çocukla. Onun da sana baba dediği mi var? Oturmuş, yoğurdunu yıyor." Faks:0212 677 07 62 E-Mail:orhan.birgit(a do.net.tr. Belediyeler batma noktasında Marmara ve Bo- ğazlan Belediye- ler Birliği Genel Sekreteri Fikret Toksöz, yerel yö- netimlerin sorun- lanna ilişkin yaptı- ğı değeriendirme- de belediye baş- kanlannın panik içinde olduklanna, ödeyemedikleri vergi ve si- gorta gibi kamu borçlanna haciz konulduğuna dikkat çe- kerek, belediyelerin batma noktasında olduğunu söyle- di. Toksöz şu görüşlere yer verdi: "Seçimden sonra yöneti- me gelen yeni beledeiye baş- kanlan adeta panik içinde- dir. 2. kez seçilenler çaresiz- Bgi bildikleri için biraz daha az şikâyetçiler. Belediye Ge- lirleri Vasası'na göre, beledi- yelerin almakta olduğu bazı harçlarvar. Bunlaral992'den beri zam yapılmadı. Örne- ğin. işgaliye haranm metre- karesi 250 kuruş. tkincisl be- kdivcierin tler Bankası'ndan ahnaktaokraldan payiar ade- ta sıfirlanmıştır. Bunun da iki nedeni var: BirincisL beledi- yelere kamu gelirinin yüzde 925"ı nünıslanna göre dağn otanası gereldrken bütçe ka- nunlanna konan anayasaya aykm hükümlerle bu pav r yüz- de 5'e düşürülmüş dunım- dadır.tkindolarak. Türkiye'nin son 8 aydır yaşamakta olduğu ekonomik daralma kamu ge- lirini azalttığı için belediyeler geçen yiDardaki payın ne- redeyseyananıala- bSmektedir. Bunun yanında. belediye- lerin ödeyemedikleri kamu borçlan dolayısıyla haciz kon- maktadır. Bu nedenle bazı belediveler hiç pay alama- maktadır. Bütün bunlar da gösteriy or ki belediyeler bat- ma noktasındadır. Yerel Yö- netim Reform Ta&ansı, Içiş- leri Bakanüğı tarafindan ye- niden gözden geçirttmekte- dir. Bu yıl içinde yasalasma- sı bekleniyor. Buyeterli değfl- dir. Bu yasayla birlikte Bele- diye Gelirleri Yasası yeniden yerel yöneticilerin de görüşü ahnarak hızla yasalaşnnbna- lıdır. Belediyelerin bir başka talebi de beİediyenin kamu- yaolan borçlan konsolide edi- lirkcn uzun vadeye yayılma- b v« acil olarak da bu borç- lar en az bir yil sürey le bele- dryçpaytanndan kesilmeme- lidir. Aksi halde çok sayıda işçi ve çahşanın işine son v«r- mekkaçmılmazolacaknr.Ak- si halde yaz aylannda su. çöp ve kanafizasyon nizmetteride durma noktasma gelebüir."