Katalog

2» riAZİRAN1999SALI CUMHURİYET SAYFA 17 rlarf • Kasım 1928 tarıhve 1353sayılı ~urk Harflerının Kabul ve Tatbıkı Hakkında Kanun resmı ve ozel tum yazışmalarda Arap harflenni kaldınp yerine Latın esasından alınan Turk harflenni gettrıyor. Anayasa'nın 174. maddesınde "ınkılip kanunu" sayılarak ozenle korunması ongorulen 1353 sayılı yasanın son yıllarda delındığı ve hatta "harf devrimi"nin eleştın konusu yapıldıgı, Arapça'nın özendınldığı ve Meclıste bıle kullanıldığı bılınıyor. Nedense bu tur karşıdevnm hareketlenne karşı herhangı bır ışlem yapılmıyor. Karşıdevrimci takımı 1352 sayılı yasanın, harf devrımıne aykırı davrananlara bır yaptınm getırmedığıni çok lyı bılıyor. Ancak Turk Ceza Yasası'nın 526. maddesının ıkıncı paragrafında "1353 sayılı kanunun koyduğu memnuıyet ve mecbunyetlere muhalıf hareket edenlere ıkı aydan altı aya kadar hafrf hapıs cezası" ongorulduğunü cumhurıyetı korumakla gorevlı olanlar neden bılmezlıkten gelıyor! Eiektroruk posta: sofnoposta.cimihunyeLcom.tr Tel: 0.212.512 05 06 Faks: 0.212.512 44 97 - Çalışma suresi 30 yıl olacakmış... "Ne yanı. bugune kadar ış vardı da çalışmadık mı!" aset yıldızı emeklı vaız Fethullah Gülen'e, 40 gun aç, haftalarca uykusuz kalabıldığı, bır dakıkada 20 sayfa okuyabıldığı ve oku- duğu herşeyı anında ezberleyebıldığı ın- sanlann yuzune bakınca kafalannın ıçındekı duşun- ceyı okuyabıldığı, uç kışının yennden oynatamağı ta- şı tek başına kaldırdığı gıbı ınsanustu yetenekler ve- rılıyor Sanırsınız kı, Mehdi gokten ınmış' Zaten, oyle sanılması ıstenıyor Ancak açıkça soylenmıyor. Her donem boyle oluyor Orneğın, Fethullah Gulen çelık-çomak oynarken Suleyman Hilmi Tunahan aynı yontemlerı kullana- rak dal-budak salıyor 1969 yılında basılan "Ben Bır Suleymancı Idım" kıtabında Kozan Imamı Mustafa Akyıldız anlatıyor "Hacı Suleyman Efendı Toroslar ın ıçınde bır ma- ğarada gızlıce Kuran okutarak tankatını yuruturken, bundan şuphelenen zamanın devlet reısı bır jandar- ma mufrezesı gonderıyor Başçavuş yakalayarak Hep aynı karakola getırıyor Karakolun orta dıreğıne bağlaya- rak jandarmalara dovmelen ıçın başçavuş emır ve- nyor O anda karakolda bulunan ne kadar sandal- ye masa ve buna benzer aletler varsa havada uçuş- maya başlıyor Çavuşun kafasına gelerek, darbele- rıyle ses çıkartryoriar Çavuş neye uğradığını şaşı- rarak ustadın ayaklarına kapanıyor, 'Benı affef dı- yor" Mustafa Akyıldız Suleymancılar'ın uyguladıkları genel polıtıkaları açıklıyor "Suleymancılığın selametı ıçın her şey helaldır Yalandan, ıftıradan korkmayın Istedığınız kadar ya- lan soyleyın Bu bır harptır ve bız Deccal'ın ordu- suyla harp halındeyız Sırnmızı ana ve babanıza soy- lersenız ebedı cehennemde kalırsınız Hacı Suley- man Efendı, Allah'la kul arasında bır vasıtadır Ha- cı Suleyman Efendı'ye rabıta olmadıkça Allah'a olan ıbadet kabul olunmaz" Suleymancılar'ın hoşlanmadıkları bır kışı oldu mu, "ıftıra kampanyası" şablonlar hazır "Kuran kurslarını kapatıyor Alevıdır Komunısttır Zına yapmaktadır TlP'te kayıtlıdır CHP'lıdır" Ve çocukları, gençlerı eğıttıklerı kurslar "Bır yerde kurs bınası yapıldı mı, Suleymancılar oraya koşarlar Kurs hocalığını Allah nzası ıçın ya- panz Her bolgede bır kolordu kumandanı vardır Ya- bancı bırınsan geldı mı, nobetçı elındekı duduğu ot- turup ışaret venr Suleymancılar'dan bırı geldı mı kurs kapıstndakı zılı aralıklı olarak uç defa çalar ve parolayı verır" Şu ışe bakın kı, ırtıca ıle mucadele eden hukume- tın bırınde Tunahan'ın torununa bakanlık venlıyor Darısı "kaset yıldızı"nın başına dıyeceğız ama adamın hayatında kadın yok1 SESSİZSEDASIZ(I) NURÎKURTCEBE _ —• Şeriatçılar meyhanede Kuran okudu Avukat Aslan Çeker hafta sonu Iznık'e grtmış ve gol kıyısında, balık ve mezelerıyle unlu 30 yıllık "Rahmı Ba- ba" lokantasındayakın dostlarıyla bu- luşmuştu "Bahçeye gırdığımızde turbanlı ve sakallılardan oluşan 50 kışılık bır grup yemek yıyordu Haremlık selamlık oturmuşlardı 'Harem'de turbanlı ka- dınların arasında başı açık modern patronu çağırmasını ıstedık Bu ara- da mıkrofondakı çember sakallı vaazı- nı bıtırmış, ılahı okuyordu Çember sakallı mutfaktakı hare- ketlılıkten rahatsız olmalı kı ılahıyı faz- la uzatmadan mıkrofonu bıraktı Patron, bızım masaya geldı ve ozur ustune ozur dıledı Bursa'dan gelen grupla sadece 'yemek duası' okun- mak uzere anlaştıklarını ve bır em- gıyımlı genç kızlar da vardı ve bazı v^^p^rıvakı ıle karşılaştığını anlattı turbanlılar aşın makyajlarıyla dıkkat J L Meyhanede Kuran okumakla ca- k d G l d ğ d ğ d k k d b f k lçekıyordu Garsonlardan oğrendığı- mıze gore Bursalı tekstılcılerden Ze- kı Zoriu, zıyafet verıyormuş Bız de masamıza oturduk Yemek- lerımızı ve rakılanmızı soyledık Az sonra çember sakallı bırı, pıya- nıstın mıkrofonunu elıne alıp Kuran okumaya başladı Ardından, ıçkının kotuluklennden bahseden vaaza geç- tı Keyfimız kaçmıştı Garsonlardan mıde rakı ıçmek arasında bır fark ol- madığı, ortada bır meydan okuma ol- duğunu soyledık ve artık muzığın baş- lamasını ıstedık Patron 'derhal' dedı ama, muzık başlamadı Garsonlara sorduğumuz- da, Bursa'dan gelen grubun muzık ıstemedığını oğrendık Dıncıler para ıle, 'bıze yaşamın her alanında katlanacaksınız' dıyordu 1 " OKUR MEKTUPLARI lletişim: Zeynep Eşiyok Faks: 0.212. 513 85 95 Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu 34334 tstanbul Antik tiyatrolar ve dekor Aspendos festıvalı bız Antalya- lılar ıçın bulunmaz bır nımet Her yıl bır ay sureyle nefıs bır muzık zıyafetı sunuluyor Aradakı kon- serler de ışın cabası Kısaca An- talya, hele Senfonı Orkestrası ku- rulduktan sonra. b»r taşra şehn olmasına ragmen oldukça kalıte- lı muzıklı gunler yaşıyor Ben sa- nıyorum Aspendos'ta ılk konse- n CSO'dan 1963 yıllannda dın- lerraşvehavTankalmıştım Ogun- den bugune kadarda mumkun ol- duğuncaetkınlıklen kaçırmama- ya ozen gostennm Son olarak da Carmen ı ızlemek mutluluğu na erdım Konuyla ılgılı bırkaç- hususu dıle getırmek ıstıyorum Ben bıldım bıle- lı vanı ^yıldır An- tık Tıyatroda cıddı bır restorasyon ça- lışması vapılmamış- sur olmalıydı Taş ışçılığının zır- vesıne ulaşmış tıyatroda, sahne- yı dolduran, derzlere kadar belır- tılmış boyama taş duvarlar ke- merler yapmak herhalde hıç du- şunülmeyecek hususlardır Mum- kun olduğunca şeifaf kontrast modern malzemelerle çok sade bır dekor duşûnmek gerekırdı Kıyafetler hatta oyuncu sayısı bı- le bu muhteşem tabıı dekoru et- kılemektedır Antık tıyatrolar sı- radan mekânlar değıl Dunyaca unlu eserlenn gûnu- muzde onjınallığı ve guzellığı, muzığın, sahneye koyuşun, de- korun yorumlanjla oluyor Ercan Evren / Mimar tır Tıyatro hoyrat- ça kullanımlardan harap olmaktadır Restorasyon dı- şında aktuel goste- nlerıçınhıçbırted- bır alınmamaktadır (Çıkışlar yetersız, merdıvenler tehlı- keh WC'ler\eter- sız otopark düzen- sız) Aspendos'ta her an bır facıa yaşana bıhr Modern malze- melerle aktuel kul- lanımı da sağlava- cak ıyı \e doğru bır restorasyon yapıla- bıhr Carmen'ındeko- ras>onu bence çok kötû>du Antık tı- yatro, dekorjapı- mında domınant un- Kitap kampanyası 18 Ma>ıs'ta "Okur Mektuplan" köşesındc "Sesimize kulak >erin" başlığıyla vayınüanan kıtap yardımı çağnmıza destek olan ve Tüıkıye'nın her yennden bızlere kıtap gonderen duyarlı yû- reklere Tunceh Anadolu Oğretmen Lısesı ıdare- cılen öğretmenlen ve tüm personelı olarak te- şekkur edıyoruz, Kıtap bağışında bulunanlar Kani toev (tstanbul), Prof Dr Avsel Tansel (Ankara) S. Toksoj (Ankara) Mnnır l lgen (Iz- mır) H»san Tahsın Gülmen (Istanbul) Mesut Özuvgur (Ibtanbul) H. Cahıt Duru (Istanbul), Sıdıka Sojsal (tstanbul) Gozde Dedeoğlu (ts- tanbul), Sa\ Dağıtım Ltd. Ş. (tstanbul) Karşı- yaka Cumok adına \esu kan Yalkı dzmır) Sevim- Çeliker (tzmır) Çozüm Gümrukleme Dış Tic. ve Turizm Ltd. Ş. (tzmır) Kaplamın Ambalaj San.veTîc. \Ş(Izmır) Feyzullah Cömert (An- kara) KenanKoç(Antalva) G. \eteroğlu (Bod- rum), tlhami Kadora (Bursa). Omer Eraldemir (Adana), Şermin Yula (Edremıt) Kahnka Tic. ve Tunzm Ltd. Ş. (^ntalya) Nursel Camcı (Ankara) Serpil Oner (Gebze), İbrahim Tığ (Devrek-Zonguldak), Ersin Kaya Sivri (An- kara) Mılhyet gazetesı (tstanbul) BULMACA SEDAT YAŞAYAN S0LD4N SAG4 1/ Marmara Bolgesı'nın Trak- ya kesımındekı dağ sırası 2/ Tav lada bır sayı tzmır'm bır ıl- çesı 3/ Marksıst termınolojıde proletar>anın sınıf bılıncınden 3 yoksun alt tabakasına venlen ad Satrançta bır taş 4/Hasan- kevf ı sular altında bırakacak olanbaraj Bıretkınlığıngeçı- „ cı olarak durdurulduğu sure 5/ " Konya nın Çumra ılçesı vakın- j lanndakı bataklık durumunda sığgöl 6/KırgızıstanveKaza- 8 kıstan'da bır ırmak Tatlı bır Q çörek 7/Sürünulecekguzelko- kular 8/Eskıdıldeekmek Unsuzlebı- ten bır bozcüğun ünluyle başlayan söz- cuğe bağlanarak okunması 9/İCabasa- ba \ e gorgusuz kımse YUKARIDAN A.ŞAĞIYA: 1/ Fi>u da 3 denılen v e yurdumuz sulannda da goru- 4 len ördek cınsı 2/ Bır Asva ülkesının başkentı ABD nın bır e>aletı 3/ Bu- yuk çı\ı Hucre yapısında bulunan ve proteınlenn oluşturlmasında onemlı rol oynayan asıt grubunun kısa >azılıı>ı 4/ 3 Ulusal ya da voresel konulardan esınle- „ nerek oluşturulmuş muzık yapıtı 5/Be- nng Denızı nı Buvuk Okyanus'tan ayıran adalar zıncın Hoşnutsuzluk ve ofke anlatan bır unlem 6/ 'Anaıs —" Erotık yapıtlanyla tanınmış ABD lı kadın yazar Bır pamuk cınsı II Kalsıyumun sımgesı Metal- lere ozgü özellıklen gosterme> en madde 8/ Aklaşmış rengı solmuş Es- kıdıldesu 9/Kâğıtlanbıraradatutmavavararçengel Ozelgezınngerrusı HAYVANLAR ISMAİL GULGEÇ r ÇİZGtLÎK KÂVtL MASARACl H A R B I SEMÎH POROY BULUT BEBEK MJRAYçlFTçt Eana bajc, AydeAe.- Sakın şu FeihuîUh dedikleri ien olmayasm? "lfik" şeyediyosur» dünyaya- MIRMIRLAR VĞVR DVRAK TARİHTE BUGÜN MUMTAZARIKAN 29 Haziran İLK SEND/KAaUK YASASI / fB7t 'DE BUGUU, ILK SEUblKACIUK YASASI, IHGH-TERE PAK- LAMCNTVSu'NM ONAYLAMOt BBNTAMtN DtSRAEU HUKU- ME77 Z4MAMH0AU &U KARABLfi,SeNPıKACILIK SUÇ OUMKTAM ÇJKiyaeOU IN6ILT6RE, MODBRN €NÛÛS_ TRlNlH ONCULÜK. £77761 S'H ULKE OLMASI M£C>e- NlYLB, IŞÇI HAR£KEn£RINtN ILK €>0N£tX£&AJ£ DE TANI/CLIIC ETMISTI ENPÜSmrLBÇIUENIN SAŞLADI- 61 18. YUZYILGAA1 BU YAMA, OK6ÜTLENIUEYE ÇA LIÇAAJ IŞÇILER, YÖMETIM rA£A&*JPAN &UŞI4AH CA TEPKJ GÖBMUfTU HATTA, BÖYLE BİK GBUP, 1834-'TE AVUSTRALYA'YA SUGGUH E&LMlSTl . SONUNPA, YÖNETtM.DAHA FAZLA OtKEMMSfJlN GEHEK£lZLtĞIA/ı SÖgMUŞ l/SF SEHP/KAC/L/61 YASAL HALE Ger/eMIÇT/. ANCAK, €R£V HAKKI IÇIM DANA ZA/MAH GÖRÜŞ Av. NAZAN MOROĞLU' Prof. Dr. Tiirk Şimdi Adalet Bakanı Degerlı hukukçu Prof Dr HikmetSamıTürk,ak- tıf sıyasette yer almadan once A U Hukuk Fakul- tesı Ticaret Hukuku oğretım uyelığının ve seçım sıs- temlen konusundakı çalışmalarının yanında, Ata- turk devrımlennın surdurulmesının ulkede demok- ratıkleşmenın onkoşulu olduğunu savunan yazıla- nyla da tanınır Ataturk devnmlennın ozellıkle kadın haklan alanında yapılanlann onemıne değındığı ya- zılarında, bu konulann çok az kışı tarafından bılın- dığı bır zamanda derınlemesıne ıncelemış ve bugun de geçerlı olan onerıler getırmıştır Gerçekten, 1975 tanhlı bır makalesınde (1) Medenı Kanun ıle ılgılı ola- rak .-' " Aslında Medenı Kanun, Türk kadınını yuzytllar boyunca ıtıldığı karanlık koşeden aydınlığa çıkaran bırhukuk devnmını sımgeler Bununla beraber 50 yı- la yakın bır uygulama Medenı Kanun'un aksayan ve eskıyen yönlennı ortaya koymuştur Medenı Ka- nun'un kadın erkek eşıtlığı ıle bağdaşmayan yonle- nne değınmekte yarar goruyoruz " dıyerek eşıtlığe aykırı hukumlerı ele almakta ve ;, " Medenı Kanun evlılık bıhığı ıçınde kadına ıkın ' cı derecedeyetkılervermıştır Kan, ortak mutluluğun sağlanmasında kocasının yardımcısıdır Kan, evlılık bıriığını ancak evın sureklı ıhtıyaçlan ıçın temsıl ede- bılır Kadının ana olarak da fazla bıryetkısı yoktur Ev- lılık boyunca çocuklar uzerınde velayet hakkının kul- lanılmasında ana ve baba arasında anlaşmazlık çı- karsa babanın oyu geçehıdır Medenı Kanun 'un ka- dın erkek ılışkılen bakımından en adaletsızyönü ev- lı kadına ıktısadı bağımsızlık ve guvenlık olanağı ta- nımayışıdır Böyle bırtemele dayanmadıkça kadın er kekeşıtlığı sozdekalır Oteyandan Medenı Kanun'un kan-koca mallan yönetımınde kabul ettığı sıstem kannın ezılmesıne yol açmaktadır Bılındığı gıbı eş- lerbırevlenme sözleşmesı ıle mal bırlığı veya mal or taklığını seçmezlerse aralannda kendılığınden mal aynlığı rejimı ışler Bızde evlenen çırtlenn boyle bır sozleşme yapmalan âdet olmadığı ıçın, eşlerden her bırının mal ve gelınnın kendısınde kalması bıçımın- de özetleyebıleceğımız mal aynlığı hemen hemen ülkemızdekı butûn evlılıkten kapsayan bırrejimdır Gö- rünuşte mal aynlığı, kadın - en\ek eşıtlığıne en uy gun reprn sanılabılır Uzun süre de boyle sanılmıştır Oysa, mal aynlığı rejımının kadının ıktısadı bağımsız- lığını sağlayabılmesı ıçın onun çalışma ve maddı var lığını gelıştınme bakımından erkekle eşıt olanaklara sahıp bulunması gerekır Kadının yetıştınlmesıne ve meslek edınmesıne önem vermeyen bır toplumsal yapı ıle onun -bır ış ve sanatla- uğraşmasını kocası- nın ıznıne bağlayan bır hukuk duzenı bıraraya gelın ce mal aynlığı rejımının doğal sonucu -ıstısnaı du rumlar bıryana bırakılırsa- mal ve gelınn koca elın- de toplanmasından başka bır şey olamaz Nıtekım tartada ıkı büklum çalışan koylu kadının veya evınde saçını supurge eden kentlı kadının yarattığı ıktısadı değerter, kocanın mal variığına eklenır Yıne de ev- lılık ıyı gıttığı surece konunun önemı fark edılmeye bılır Ama bır gun evlılık bırlığı boşanma ıle dağılırsa kan o gune değın aıle ıçensınde yarattığı veya yara tılmasına katkıda bulunduğu ıktısadı değerlen koca- ya bırakarak aynlmakzorundadır Medenı Kanun'da ongorulen maddı ve manevı tazmınat veya nafaka, kadının bu değerlerden kendı payını almasını sağla- yamamaktadtr Buyüzdenkadıniarçoğukezenmut- suz evlılıklen bıle sudurmekzorunda kalıhar " dıye- rek mal aynlığı rejımının değıştırılmesı geregını gun- deme getırmıştır " Artık adaletsızlığı böylesıne apaçık bır sıstemı değıştırmek zamanı gelmıştır " dıyen Turk, 1975 tanhlı bu yazısında mal aynlığı sıstemının yerine bu- gun bıle geçertı olabılecek bır mal rejımını onermış- tır Aynca, " bu arada Medenı Kanun'un eri<eğe üstünlük tanıyan hukumlen de kaldınlmalı ve evlılıkbıriığını eşıt ınsanlann saygı ve sevgı bırlığı durumuna getırecek hukukı ortam yaratılmalıdır " sozlerı geçen zaman ıçınde bu değışıklıkler ne yazık kı yapılmadığı ıçın gu- numuzde de geçerlılığını korumaktadır Yıne 1989 tanhlı bır makalesınde (2) Hıkmet Sa- mıTurk " son olarak şunusoyleyeyımkıTurkıye nın demokratık rejım ıçınde kalması kadın-erkek butun vatandaşlann toplumsal ve sıyasal hayata yalnız eşıt haklarla değıl, aynızamanda eşıt olanaklarta katılma- lanna ve guçlennı bu yonde bırteştırmelenne " bağ- lı bulunduğunu dıle getırmektedır Turk, 1991 tanhlı bır yazısında (3) ıse kadın erkek eşıtlığının, demokrasının -eşıtlık ve ayrımcılık yasa- ğı- ılkelennın gereğı olduğunu bu nedenle eşıt hak- lara sahıp olma ılkesıne anayasada yer venlmesının doğru olacağını ılen surmuş ve anayasanın 10 mad- desının bınncı fıkrasına "En\ekler ve kadınlar, eşıt hakiara sahıptırter" cum- lesının eklenmesını onermıştır Son yıllarda aktıf sıyasette yer alan, 55 Hukumet donemınde Insan Haklanndan Sorumlu Devlet Ba- kanı olarak "Insan Haklan Açısından Kadının Duru- mu, Sorunlan ve Çözüm önenlen" raporunun Insan Haklan Ust Kurulu ıle kadın kuruluşlan tarafından ha- zırianmasına destek veren Prof Dr Hıkmet Samı Turk şımdı Adalet Bakanı Turk şımdı kadın kuruluşları- nın Medenı Kanun başta olmak uzereyasalarda ka- dın erkek eşıtlığıne aykırı hukumlenn değıştınlmesı ıçın yıllardır surdurduklen çalışmaların olumlu sonuç- lanmasını sağlayabılecek bır konumda ' 21 doneme hızlı bır çalışma temposu ıle gırrnış -ı olan parlamentoyu ve 57 Hukumetı bu donemde onemlı gorevler bekfıyor Bu gorevlenn başında kap- samlı bır hukuk reformunun gerçekleştınlmesı gel- > mektedır Cumhurıyet donemı Hukuk Devnmını sım- geleyen Medenı Kanun'un -vazgeçılmez ozune do- kunulmadan eskıyen sozunun- gunumuz koşulla- nna uygun olarak değıştırılmesı hukuk reformunun ılk adımı olmalıdır Burada 1926 yılında kabul edıl- mış olan Medenı Kanunumuzun gerekçesını bır kez^ daha ozetle hatırlatıyoruz -* " Insanlıkyaşamı hergün, hatta heran değışım- * lehe karşı karşıyadır Yasalan dıne dayalı devletler, za- man ıçınde yurdun ve ulusun ıstehennı karşılaya- mazlar Çunku dın kurallan değışmez kurallardır Ya- şam yurür, gereksınımler hızla değışır Çağdaş uy- gartığa bağlı devletlenn en belırgın nıtelığı, dın ıle dun- yayı ayn görmelendır " Ulkemızde hukukun etkınlığının sağlanmasında, yargının bağımsız olması, adalet mekanızmasının hızlı ışlemesı kadar yasalann gunumuz koşullannda ortaya çıkmış olan sorunlara çözum getırecek ve ge- reksınımlerı karşılayacak kurallan da ıçermesı ge- rekmektedır 2000 yılına gırmeden once, geçtığımız yıl tamam- lanmış olan tasarının yenıden gozden geçınlerek Medenı Kanun değışıklığının gerçekleştırılmesını Adalet Bakanı'ndan ve TBMM dekı temsılcılerımız- den beklemeye hakkımız vardır dıye duşunuyoruz (1) H S Turk, Kırkıncı Yıldönümunde Kadın Hak- lan, Halkevlen Dergısı, 1975, Yıl 9, S 108 (2)H S Türk, Sıyasal Hayatia Kadının Yen, Cum- hunyet Gazetesı, 13 12 1989 (3) H S Turk, BırAnayasa Taslağına Karşı Oy Ya- zısı, AUHF Dergısı, C 42 S 8 (4) Insan Haklan Koordınator Ust Kurulu nun Çalış- malan III, Insan Haklan Açısından Kadının Durumu, Sorunları ve Çozum önenlen, Ankara, Kasım 1998 *TÜBAKKOMBajkanı (Turhve Barolar Bırlığı Kadm Haklan Komısyonu)