Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
I41A2İRAN 1999 PAZARTESİ • • • • CUMHURİYET SAYFA
HABERLERIN DEVAMI 19
Istebul PB 29 Sinop
Edıe
PB 24 Adana
PB 34 Samsun PB 23 Mersin
Kcaelı PB 31 Trabzon
Qaakkale PB 32 Giresun
Izrr  33 Ankara
Y 21 Diyarbakır
Y 21 Şanlıurfa
Y 25 Mardin
A 35 Eskişehir Y 28 Siirt
A 35 Konya Y 25 Hakkâri
Deızli PB 31 Sıvas Y 21 Van
Zoguldak PB 25 Antalya PB 34 Kars
ParçaJı bulutlu
Batı ve Orta Karade-
nız'in ıç keamlen, Iç
Anadokj,Gö«erbobe-
sı, Ooğu Akdenız, D o
ğu Karaderuz ıte Doğu
ve Guneydoğu Anacio-
lu sağanak ve gokgu-
ruttülü sağanak yağış-
lı, dığer yerter parçalı
az bulutlu geçecek
Hava sıcakhğı doğu
kesimlerde azalacak,
dığer yerterde değış-
meyecek.
D I S M E R K E Z L E R
Oslo
Helsinki
Stockholm
Londra
Amsterdam
Brüksel
Paris
Bonn
A
A
A
A
A
A
PB
PB
24
22
22
18
18
23
23
Münih Y 21
Berlın
Budapeşte
Madrid
Viyana
Belgrad
Sofya
Roma
Atina
Zürih
Y
Y
A
Y
Y
Y
PB
PB
Y
22
22
28
22
28
26
25
30
18
Moskova
Aşkabat
Astana
Taşkent
Bakû
Bışkek
Tiflis
Kahire
A
PB
PB
A
Y
A
Y
A
23
34
30
33
31
30
28
34
Şam PB 33
Bulütlu k
ÇoktxıWlu Yağmurtu Karir
\a.A-f
Sukjfcr k Gök gürültflü
Batıkalara yeııi düzenMaştarafi 1. Sayfada
lconnması sağlandı.
"ısanya göre. Bakanlar Kurulu.
""Bmkalann ödünç para verme ve
tneduat kabulündeki en yüksek faiz
oraunı, sağla> acaklan diğer çıkarla-
rın ıitelikleri ile oranlannı saptama-
ya. lunlan kısma \a da serbest bırak-
raıaa; kredilerin kalkınma planlan-
mmmaçlanna u> gun > önlendirflme-
9 içn fon kurmaya, kaldırmaya, kay-
mağnı kredflere tahakk.uk ettiren fa-
izledeııveyabaşkayollarlasağlaına-
yaT
yetkili oluyor. Bankaların, kun-
likkrını, vergi kımlik nutnaralannı
belsleyemeyen tnüşterilere banka-
cılu hizmeti vermeleri yasaklanıyor.
Ven bankalar tasansına, vergi yasa-
sıya getınlen "ekonomik sırça eko-
nonik ceza" ilkesı de uyarlandı.
\ni yasa tasansıyla yürürlüktekı
düenkmeden farklı olarak yapılan
baz değişıkhkler şöyle:
# Bankanın emın şekilde çalış-
mannı tehlikeye düşürecek işlemle-
rin ayanlara karşın yınelenmesi du-
rurrunda, kurul, "Yönetim kurulu
üyeerinin tamanum veya bir lasmını
gönvden alarak veyafiyesayKinı ar-
tırarak bu kurula üye atamak; ban-
kann faalivetkrini. faaliyet türleriiti-
bar>la tüm teşküaünıveyagerekli gö-
rültcek şubelerini \e\a muhabirlerle
iUşkilerini kapsa)acakşekilde kısıüa-
ntıak; bankanın me\duat sigortası
primlerini vükseltmek veya kabul et-
tigi me\duaü yüzde 10Ö oranında
karşıhğa tabi tutmak" ıçınde olmak
ûzere her türlü önlem yetkısine sahip
olacak.
# Kurul bankanın taahhütlerinı
karşılayamadığmı ya da karşılayama-
cağını saptadığı zaman, "uzun vade-
B veya duran değerlere yabnm yapd-
mamasu iştirak ve gav rimenkuDer gi-
bi duran değerierin elden çıkanlma-
a. sermayenin artünlmasını" isteye-
bilecek. Bu dûzenlemeler yürürlük-
tekı yasadan farklı bir uygulama ge-
tirmiyor. Farklı olarak kurul, ortaklık
ya da taşınmazlannın satın alınması,
karşılığında avans verilmesı, mevdu-
at yapdması, alacaklann devralınma-
sıyla TMSF'den bankaya likidite sağ-
lanmasını, aynca vadeleri uzatılmak
kaydıyla bankanın borçlannın fon ta-
rafmdan garanti edilmesini isteyebi-
lecek.
# Yürürlükteki düzenlemede ol-
duğu gibı gelır-gider dengesi bozul-
muş olan bankalar ıçin, Merkez Ban-
kası'nın görüşü alınarak kanunı kar-
şılık yükümlülükleri ve cezai faızle-
n kaldınlabılecek ya da ertelenebıle-
cek. Verilen süreye karşın gerekli ön-
lemleri almayan, zararlan da özkay-
nağını aşan bankalann sermayelen-
ni kurul artıracak ve hissedarlardan
arttınlan sermayeyi isteyecek.
9 K.urul, bir bankanın yönetim ve
denetımını doğrudan ya da dolaylı
elınde tutan ortaklann, banka kay-
naklannı tehlikeye düşürerek kendi
lehlennde kullanmalan ve bankayı
zarara uğratmalan durumunda, te-
tnettü dışında ortaklık haklannı fona
devredebılecek. Bu zarar temınatlan-
dınlmazsa ya da zarar özkaynağı
aşarsa hısselerin fona devri için baş-
ka işlem yapmaya gerek kalmayacaİc
Bu durumdakı bankalann yüzde
10'dan fazla sermayeye sahip ortak-
lanndan, eşleri ve velayet altındaki
çocuklanndan 7 gün içinde beyan-
namelen vermelen istenecek.
# Kurul, mevduat kabul ve ban-
kacılık ışlemleri yapma iznini, mali
bünyesinın güçlendınhnesuıe olanak
olmayan. faaliyetine devam ederse
mevduat sahıplenne ve sisteme zarar
verecek olan bankalar için en az 5
üyesının karanyla Bakanlar Kuru-
lu'na önerecek. Böylece faaliyet dur-
durma karan yürürlüktekı düzenle-
mede olduğu gibı Bakanlar Kurulu
tarafından alınacak ve fona devredı-
lecek. Eğer fon ıflas karan vermezse,
bankalann kendisi tasfıye işleminı
başlatacak. Bu durumda bankalar, i-
lan ve mevduat sahipleri ile alacaklı-
lara göndenlecek tebhğle, ellerinde-
kı ayni ve nakdi her türlü mevduat
emanet, cari hesap bakiyeleri ve diğer
borçlannı vadelenni beklemeksizin 2
ay içinde ıade edecekler.
# Ödenmiş sermayede, "her tür-
lü muvazaadajı (daruşıklı dövüş) ann-
dınlmış olarak ödenmiş" tanırruyla
hıleye karşı sınırlanduTna getiriliyor.
Özkaynak tanımında da, bankalann
ödenmiş veya Türkiye'ye aynlmış
sermayeyi ve yedek akçelerine, "kn-
rulca befirienecek diğer sennaye ben-
zeri kaynaklar" eklemesi yapıldı.
Böylece bankalann özkaynak yapı-
lannda kâğıt üzennde de olsa güçlen-
dirmeye gidılebilec«k.
# Bankacılık Düzenleme ve De-
netleme Kurulu'na başkan ve üye ola-
rak atananlann eski görevleriyle iliş-
kilen kesılirken; kademe ve derece
yükselmesi yerine kurulda görevleri
sona erince öğrenim durumlanna gö-
re yükselme haklan saklı olmak kay-
dıyla haklanna uygun kadroya atan-
malan öngörülüyor. Bankacılık Dü-
zenleme ve Denetleme Kurumu per-
sonelinın ücret ve mali haklan Ba-
kanlar Kurulu'nun belirleyecegi esas-
larçerçevesinde kurul tarafından sap-
tanacak. Kurumun gıderlenmn karşı-
lanacağı yıllık bütçe ıse Bakanlar Ku-
rulu'nun karanyla degil, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kuru-
lu'nun karanyla yürürlüğe girecek,
ancak yülık mali rapor ve bütçe ke-
süı hesabı Bakanlar Kurulu karanyla
aklanacak.
# Tasanda. bankalann kurulması
ve yurtdışında kurulu bir bankanın
Türkiye'de ilk şubesini açmasmda,
Bankacılık Düzenleme ve Denetle-
me Kurulu'na aıt olan izin yetkisi, ku-
rulun en az 5 üyesinin olumlu oyuy-
la yapılacak öneri üzerine Bakanlar
Kurulu'na bırakılıyor.
Banka kurmakzortaşryor
0 Türkiye'de kurulacak bankaya
ilişkin koşullara. yürürlüktekı yasada
bulunmayan "tasfıyeve tabi tutulan
bankerler. bankalar, sigorta şirketleri
ve para \« sermaye piyasalariDda fa-
afiyet gösteren kunımUrda ve fboa
devredflen bankalardandoğrudan \«-
>s dolaylıolarak yüzde 10 vtdahafaz-
la bir oranda pay sahibi olmaması;
kara para aklama suçundan hüküm
gjymemişolma: denetim kapsamında
öoiemler ahnan bankada doğrudan
ya da dolaytı yüzde 10 ve daha fazla
pay sahibi olmama: g
na iştirak suçuodan hüküm g ş
olma" koşullan da eklendı. Ödenmiş
sermaye tutan da 10trüyon hradan 20
trilyon Hraya çıkanldı. Yürürlükteki
yasadaki hısse senetlerinın ÎMKB'ye
kote ettirilmesı zorunluluğu ve 100
miryar lıralık itibari değer sınırlama-
sı da kaldınlıyor.
# Bankalann mevduat toplamak
için Hazine'den aldıklan ızuı yetkisi
kurula bırakılıyor. Yürürlükteki ya-
sadaki başvuru uıcelemelennin 2 ay-
da tamamlanması sının tasanda bu-
lunmuyor.
# Kuruluş izni alan bankanın fa-
aliyete geçmesi koşullan içine de yü-
rürlüktekı yasada bulunmayan "ser-
mayenin nakit olarak ödenmesL 20
trüyon liralık sermayenin yüzde
10'unu oluşturan 2 trilyon tiranın da
sjsteroe gjriş payı olarak yabnhnası"
hükümlen eklendı.
# Türkiye'de kıyı bankacılığı yap-
mak ûzere banka kurulması ya da
yurtdışında kurulu bankalann şube
açmalanna ilişkin olarak yine kurul
yetkili olacak. Ancak kıyı bankalan
bu madde dışında yasayla ılişkılendi-
rilmeyecek.
# Izne bağlı banka sermayesinden
pay edinimindeki yüzde 5lik oran ye-
ni yasaylayüzde 10'acıkanlıyor. Ku-
ruldan ızinsu pay alanlar temettü dı-
şındaki ortaklık haklanndan yararlan-
dınlmayacak.
0 Murahhas üyeler de genel mü-
dürde aranan koşullan taşıyacaklar.
Banka üst düzey yöneticilerine ye-
min ve mal bildirüni zorunluluğu ko-
runurken yürürlükteki yasadaki ay-
nnülı düzenleme yerine kurula yetki
bırakılıyor.
# Kredi açma yetkisi temel olarak
yönetim kuruluna verilirken, kurulca
belirlenecek esaslara göre bu yetkinın
kredı komitesı ve genel müdürlüğe
devredilebileceği behrtiliyor. Ancak
yürürlüktekı düzenlemede kredi ko-
mitesınin çalışması yönenm kurulu
denetimindeyken yeni tasandabu ko-
mitenin oluşum, çalışma ve karar al-
ma esaslannı kurul saptayacak.
• Bankalar, karşılaştüdan risklenn
izlenmesı ve kontrolünün sağlanması
ıçın esas ve usulleri kurulca beUrlene-
cek ıç denetim sıstemı ıleriskkontrol
ve yönenm sıstemı kurmakla yüküm-
lü olacaklar Bankanın emın çalışma-
sını tehlikeye düşeren banka mensup-
lannın, haklannda kovuşturma isten-
mesinin ardından kurulun istemi üze-
rine imza yetkisi kaldınlacak.
0 Bankalara merkez dışındaki her
şube açımında 20 trilyon liralık öden-
miş sermayenin yüzde 1 oranında ek
sermaye zorunluluğu getiriliyor. Tür-
kiye'de kurulu bankalann yurtdışın-
da şube ya da temsılcılık açmak için
ve yurtdışında ortaklık kurmak için
kuruldan izın almalan gerekiyor.
0 Tasannm 10 maddesiyle "Ya-
nh ya da södü olarak veya berhangi
bir şekikle halka duyuriılmak sure-
tiyte ivazsız (karşıhksız) veya bir ivaz
(bedei) karşdığında istenildiğİDde ya
da beOi bir vadede iade edilmek üze-
re para kabulü mevduat kabulü say>
hr. Karşıbğuıdaroe>duat cüzdanı ye-
rine kabJma bdgesi, makbuz, senetve
benzeri bdgeierin vçrilmesu alınan
paralann mevduat sayılmasına engel
değüdir" hükmü getinlıyor.
0 Bankalann iftası dunımunda,
yaünmcılar fondan sonra birinci sıra-
da untıyazlı alacak sahibi olarak be-
lirtiliyor.
0 Bankalardaki hesaplara ilişkin
zamanaşımı süresi ve fona devir dü-
zenlemesindeki aynntılar kaldınlır-
ken yatınmcılann son işlem tarihin-
den itibaren 10 yıl içinde aramadık-
lan mevduat, emanetve alacaklar fo-
na gelir kaydedilecek.
0 Tasanyla, "tevdiatta bulunmak
suredyle yada berhangi bir şekflvesu-
rettevereceği ödünçler,varhklann va-
deli sadşından doğan alacaklar" da
"kredi'' kapsamma alınıyor.
0 Bir banka, gerçek ya da tüzel bir
kişiye öz kaynaklannın yüzde 25'in-
den fazla kredi veremeyeceği, aval ve
kefaletlerini kabul edemeyeceği hük-
mü yer ahyor. Bu oran yürürlükteki
düzenlemede yüzde 20 olarak bulu-
nuyor. Mevzuatta olmayan, "Bir ger-
çek ya da tüzel kişiye doğrudan veya
dolayh olarak banka özkaynaklarmın
yüzde lO'undan daha fazla bir oran-
daverflen kredfler ile kabul edilen aval
ve kefaleöer büyük kredisayıhr \? ka-
bul edilen aval ve keialeder hariç ol-
mak üzere bunlann toplamı özkay-
oaklannın 8 kaünı aşamaz" hükmü
getiriliyor. Bir bankanın dolayh kre-
di ilişkısı içinde bulunan gerçek ya da
tüzel kişilerin tümüne açacağı kredı
toplamında bugünkü düzenlemede
yüzde 75'lık özkaynak sının yüzde
50'ye çekiliyor.
0 Kredilerde smırlama kapsamı
dışında tutulan işlemlere. "Merkez
Bankası ile ya da bu banka nezdinde-
kipiyasalarda yapılan tşlemler" ekle-
nirken yürürlüktekı düzenlemedeki
dışsatımda kullanılmak üzere açılan
kredilerin garantılerle temin edilen
kısmı" hükmü çıkanhyor.
0 Bankalann açacaklan krediler,
vereceklen kefalet ya da teminatlar
için Bankacılık Düzenleme ve Denet-
leme Kurulu'nun belırleyeceği esas-
lar dahilinde hesap durumu almalan
gerekecek. Yürürlükteki yasada 30
milyar dolar olan kredı, verilecek ke-
falet ya da teminat sının, yenı yasay-
la kurumun belirleyecegi tutar olarak
ıfade ediliyor ve alınacak hesap du-
rumbelgesı, bılanço. kâr ve zararcet-
vellennin yeminli mali müşavirlerce
onaylanmış olması gerekiyor.
0 Bankalann tıcaret amaçh emtia
alım satımı, tasınmaz ticareti yapa-
mayacaklan düzenlemesindeki aynn-
tılar kurula bırakılıyor.
0 Bankalann hesap ve kayıt düze-
nine ilişkin yürürlükteki yasada daha
aynntıh bir düzenleme varken, yeni
tasanda kurul yetkili kıhnıyor ve
"Bankalann gerlel kuruDanna suna-
cağı yıBık bilançolan ile kâr ve zarar
cervcDerinin bağımsız denetim kuru-
tuşlannca onaylanmasr koşulu geti-
riliyor. Kurul bilanço veya kâr-zarar
cetvelinm gerçeğe aykın olması ve
kamunun yanlış bılgilendinlmesi
dunımunda gerekli önlemleri alrtıak-
la yetkili kıhnıyor
GUNDEM MUSTAFA BALBAY
• Baştarafi 1. Sayfada
NATO'nun, 50. kuruluş yılını Ko-
sova zaferiyle taçlandırmaya ha-
zırlanırken. Priştine'de karşısında
Ruslan bulması, kaderden çok,
tarihin bir cilvesi olsa gerek. SS-
CB ve sosyalist bloka karşı kuru-
lan NATO'nun, Kosova'daki ban-
şı Ruslarla masaya oturarak kur-
maya çalışması da cilveyi tamam-
lıyor.
Bu aşamadan sonraki olasılık-
lan maddelemeye çalışalım:
1- ABD komutanlığındaki NA-
TO, Kosova'daki harekâtını zafer-
le sonuçlandırdığını açıkladı. Ya-
pılan ış, NATO'nun ilk "alan dışı
harekâtı". 21. yüzyılda dünyanın
hemangı bir bölgesinde gerginlik,
çatışma olduğunda NATO, BM
Güvenlik Konseyi'nden izin al-
maksızın müdahale edebilecek.
Kosova bunun ilk adımı oldu.
Bundan sonraki adımlara karşı çı-
kıldığında, Kosova örnek gösteri-
İÖC&K.
2- Bu durum, Ikinci Dünya Sa-
vaşı sonrası kurulan uluslararası
kurumlann artık kurum baöla-
makta olduğunu gösteriyor. Oyle
anlaşılıyor ki bundan sonra
BM'nin temel işlevi "gözlemcilik"
olacak!
3- NATO ile Miloşeviç'in uzlaş-
masının ardından bir telefon tra-
fiğidirgidiyor. Clinton, Demirel'i,
Ecevit'i anyor. Schröder, Yelt-
sin'i anyor. Blair'le Clinton, hat-
(arı hiç kapatmıyor... Bu görüşme-
leri dinleme görevinde olanlar
yandı. Onlann kulaklanna sağlık-
lardileyelim, biz görüşmelerin içi-
ne geçelim. Ağızlarda bir laf do-
laşıyor:
"Balkanlar yeniden şekillenir-
ken..."
Bu laf, laf degil! önümüzdeki
günler, "yeniden şekillenmenin"
tartışmalanyla geçecek.
4- Şekıllenmeyle devam eder-
sek... Kosova'da Ruslar da fiilen
söz sahibi oldu. Bölgenin en kri-
tik ili Priştine'de başta havaalanı
olmak üzere, pek çok kritik yerin
kontrolünde Ruslar da söz sahi-
bi... HeyecanlıbirUÇKmilitanıbir
Rus askeri vurursa... Ya da heye-
canlı birSırp, Ingiliz askerierinden
birinigözünekestirirse... Bunlann
yaratacağı gerginlik, uluslararası
olur!
Makedonya'nın geleceği
5- önümüzdeki dönem Sırplar
sürekli Ruslarla, Arnavutlar Ba-
tı'yla iyi olacak. Böylece fiili bir
paylaşım doğacak. Balkanlar, tıp-
kı soğuk savaş döneminde oldu-
ğu gibi, yeni dünya düzenı (YDD)
sürecinde de tüm taraflann bur-
nunu soktuğu biryerolacak. ABD
Dışişleri Bakan Yardımcısı Strobe
Talbott dün Moskova'daydı. İlk
sözlerinden biri şu oldu:
"Ruslara Kosova'da sorumlu-
luk bölgesi verme seçeneğini dik-
kate alıyoruz."
İyi paylaşmalar!
6- Arnavutlar Kosova'da iste-
diklerini elde edebilirlerse, sıra
Makedonya'ya gelebilir. 2.2 mil-
yon nüfuslu Makedonya'nın 500
bini Arnavut. Tetova (Kalkande-
len), Gostivar kentlerinin büyük
çoğunluğunu oluşturan Arnavut-
lar bu bölge için zaman zaman
"lllirya "adını kullanıyorlar. lllirya-
lılar, Arnavutlann tarihteki köken-
leri olarak kabul ediliyor. Arnavut-
lar, Kosova ile bu bölgeyi birleş-
tirmek isteyebilirler. Bu durum,
Makedonya'nın iç güvenliği açı-
sından ciddi birtehdit oluşturabi-
lir.
7- Yunanıstan, Makedonya'nın
kuruluşuna baştan berı karşı çık-
mıştı. BM'de Yunanistan'ı kırma-
mak için, Makedonya'yı üyeliğe
kabul ederken resmi ad olarak şu
kullanılmıştı:
Eski Yugoslavya Makedonya
Cumhuriyeti.
Türkiye ile Makedonya arasın-
da da Askeri Eğitim ve Işbirliği An-
laşması bulunuyor!
lki ülke, Ege'nin iki yakasında
iki yakasını bir araya getiremez-
ken, bu kez Yunanistan'ın öte ya-
kasında karşı karşıya gelebilir.
8- Yazıyı girişteki durumla bağ-
larsak, artık Balkan ülkelerinin
kendi sorunlannı kendilerinin çö-
zebilecekleri bir yakın gelecek gö-
rünmüyor. önce Bosna-
Hersek'e, ardından Kosova ve
Makedonya'ya dünyanın önde
gelen güçleri yerleşti. Bu yerleş-
meler o kadar kahcı düşünülüyor
olmalı ki "sorumluluk bölgeleri"
dahi saptanıyor. Sorumluluk böl-
gesine yerleşen güç, doğal olarak
yerel halkın kendisıneyönelikher-
hangi bir olumsuz davranışına izin
vermeyecek. Neydi o Balkan ata-
sözü:
"Kardeşe kardeş gibi davran-
mayan, yabancıya efendim deıi"
'Bantlar kanıt sayılmalı'
• Baştarafi 1. Sayfada
Yargıtay Cumhunyet Baş-
savcısı Vural Savaş da FP'lı-
lerin, "yargıç karan olmak-
szın telefon dinlenerek elde
edilenkanıüannhukuki nhe-
lik taşımadığı*' sa\ unmasını
çûrütmek ıçın çalışmalannı
sürdürüyor. Savaş, Marmara
Üniversitesi Hukuk Fakülte-
si öğretim üyelerinden Prof.
Feridun Yenisey'in uluslara-
rası dinleme mevzuatına iliş-
kin görüşünü Anayasa Mah-
kemesi'ne bugün göndere-
cek. Prof. Yenisey, Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcılığı'na
sunduğugörüşünde, "telefon
dnueme" eylemıni ABD ve
Alman hukuku ile Türkı-
ye'deki mevzuat açısından
ana hatlanyla şöyle irdeledi:
Rızadışıdinlemeterhuku-
ka askın: Eğer konuşmanın
taraflanndan biri önceden
dinlemeye nza gösterirse fı-
il hukuka uygun hale gehr.
Bu düzenleme şantaj suçla-
nnda veya gizli bilgi veren
muhbirlenn konuşmalannın
dinlenmesinde hukuka uy-
gunluğu saglamak açısından
önemlidır.
A B D * başkana geniş yet-
ki: ABD'de haberleşmenin
dinlenmesi ile ilgili dûzenle-
meler yapıhrken başkana,
devletin birlık ve bütünlüğü-
nü, cebir ve hukuka aykın
yöntemlerle bozmaya yöne-
lik yakın tehlike içeren du-
rumlarda yargıç karan olma-
dan telefon dinletmek yetki-
si venlmıştir.
Dinlemekanıtlanna ilişkin
yorum: Ceza yargılaması hu-
kukunda kanıtlar beyan, be-
lirti ve belge olmak üzere üçe
aynlır. Konuşmaya dayan-
nıakla birlikte bant kayıtlan
belirti kanıtı olarak kabul
edilırler vebu nedenlekeşfin
konusunuoluştururlar. Keşif
sonucunda bantlann gerçek
konjşmalan yansıttiğı sap-
tanağında bunlar dunışrna-
da kanıt olarak ikame edile-
bilirler.
Tûrk hukukunda suç de-
ğfl: Türk hukukunda telefon
dınlemeyi suç haline getır-
miş olan bir kanun maddesı
henüz yoktur.
Hukuka aykın dinleme
kanıt olamaz: Hukuka aykı-
n bir şekilde telefon dinle-
menin doğuracağı diğer so-
nuç. elde edilen bilgilerin
mahkemeye delıl olarak su-
nulamamasıdır. Hukuka ay-
kın deliller teonsı çerçeve-
sinde yabancı sıstemlerin hu-
kuka aykınlıktan anladıklan,
sanığın anayasa ile güvence
altına aluıan haklanndan bi-
rinin devlet organı tarafından
yapılmış olan bir işlemle ih-
lal edılmesidır. Dığer bir ifa-
deyle eğer yapılan aykınlık
"sanığtn anayasa güvencesi-
ne ahnnuş haklannı ihlal et-
miyona" hukuka aykın kanıt
teorisi uygulanmaz.
De> letin dinlemesi koşulu:
Hukuka aykın kanıtlar teon-
sı devletin ajanlan tarafından
yapılan hukuka aykırılıklar-
dan doğan devlet sorumlulu-
ğuna dayanan bir teoridır.
Gerek AİHS gerekse ABD
Anayasası hukuka aykın ka-
nıtlan yalnızca devlet me-
muru olan kişilenn yaptıkla-
n ve anayasadaki sanık hak-
lannı ıhlal eden aykınlıklar-
da gündeme getirmektedir-
ler.
Araç dinleme ABD'de hu-
kuka uygun: Dinleme fiili-
nin suç oluşturabilmesi için
önkoşul. kişmin konuştukla-
nnı gizli tutma iradesi ve
beklentisi unsurudur. Mese-
la. "aleni bir parkta yapdan
konuşmalarda gelen geçen
insanlann bunu duyabilme
otasıüğ) yüksek olduğundan
makul bir kişinin gizH tutma
iradesi" olduğundan bahse-
dılmemekte ve fıil suç oluş-
turmamaktadır. Benzer şe-
kilde radyo dalgalan ile bağ-
lantı kuran araç telefonlann-
da da aynı frekansa giren her-
kesin konuşmayı kolayca
zaptetmesi mümkün olduğu
için genel kullanıma aç»k
radyo dalgalan yayarak yapı-
lan haberleşme ABD'de hu-
kuka uygunluk halleri ara-
sında sayılmıştır.
Zamanı Durduramazsınız!
11-23 Haziran tarihleri arası
FIRSATI KAÇiRMADINIZ'
I* gûnden bugüne Tûrtaye
yollarına çıkmış tûm
Hyundarienn satıçten, sab;
kampanyame sûresne bağt
oarak uzatbğmız ucretsc Ycn Yardnn hcınelinden hâlâ
yararlanabHıyor Bunun ıçn en yakın Hyundaı Yetkılı
Satatmna uğrayarak kayıt yap»m*rı ve en kea zamanda
vertecek olan Ctyelık karttanm almalan yeterMr H-3S0
(Kamyon) bu htzmele dahi değMr
Accent GLS
Fırsat Müthiş, Günler Sayılı!
Şimdi Hyundai'nizi peşin alın, siz kazanın.
%12'lik Ek Taşıt Alım Vergisi'nin; %6'lık devlet desteğinden* sonra kalanını sizin yerinize Hyundai ödüyor.
Üstelik 437 milyona varan peşin alım desteği de Hyundai'den!
Aynca kredili satışlarımızda da yine üstün Hyundai avantajları var.
Acele edin; çünkü Hyundai'nizi inanılmaz koşullarla alabilmeniz için son şans!
Üstelik müthiş avantajlar ve çeşrtli ödeme koşullan
Accent 1.3, Atos, Elantra, Soıtata, Galloper ve ticari araçlanmız için de mevcuttur.
* a Taşıt Mm Vergisı'nm devtetın üstlendijı
%6iık bölümu ign sûre 30 Hazıran'da sona ermektedır
Tüm modellenmız ıçin aynntıh bllgıyı Yetkili Satıcılarımızdan öğrenebıhrsınız
• Bu kampanya TKKCM-94/2-3 sayılı tcbhj hükümlen c<TO-v«ınde getı^Mıstrimektnfr
Bu hampanya dçmda Hyundai Assan'ın ba$ka hıçtıır kampanyayfa bagtanbsı yoktur
• Kampanyama floUamroz dahılmde ge^ertıdır
runoRinssnn &^~ <& HYunanı