Katalog

26 MAY1S 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 ALİECRO EVİN İLYASOĞLU Fidelio: Aşktn veyüreğaıgücützınir Devlet Operası, mevsimin son üretimi ola- rak Beethoven'ın Fidelio haşlıklı operasını sahne- liyor. Bestecinin Fransız Devrimi'nin etkısınde, 18O5'te yazdığı bu kahramanlık öyküsü aslında her dönemde her toplumda rastlanmış bir sava- şımdır. Izmir Opera Evi, bir ara sokakta. blok apartman katlan arasına sıkışmış tarihsel yapısıyla, kurtanl- mış bir bölge gibi çıkıveriyor karşınıza. Küçük. se- vimli ve iyi akustikli salonuna gınnce bırdenbıre dışandakı trafik, satıcılar. toz toprak içındeki cad- de.. hepsi bitiyor. Soylu birortamdabuluyorsunuz kendinizi. Fidelio'nun gala temsili Zehra Yüdız'ın anısına adanmıştı. Zehra'nın, ölûmünden önce oynadıği son rol, Fidelio'daki Leonora idi. Temsılin bitiminden bırkaç saat sonra komaya girmiş ve yaşamını yi- tirmişti. Bizlere kaç gün sonra ulaşan temsil fotoğ- raflan. kısacık perukasıyla, zarif bir oğlan çocuğu görünümündeydi. Daha birkaç gün önce onu tstan- bul'da Flora Tosca'nın alımlı rolünde ızlemiştik. Opera tanhınde bıle ender rastlanır. böylesine, ay- nı hafta içınde ayn tiplemelen canlandırabilen sa- natçılara. Zehra'da yeni kuşaklann öğreneceği bir- çok özellik var: Bunlann başında da çalışkanlık ve olumlu yaklaşım geliyor Beethoven'ın tek operası Fidelio, bir "şarkılı oyun" (sıngspiel) şeklinde yazılmış. Tıpkı Mo- zart'ın Saraydan KJZ Kaçırma ya da Sihırli Fliit ope- ralan gibi. Bu türün başlıca özellıği. şarkılı diya- loglann yanı sıra konuşmalı diyaloglann da sah- nede yer alması. İzmir operası, yapıtı özgün dilin- de, Almanca olarak sahnelemiş, Ahmet CemaTin çevırisinden elektronik iist yazılar yayımlıyor. Şar- kılı diyaloglarda ya da aryalarda pek belli olmasa da, müzıksız konuşmalarda Almancanın bütün kast tarafindan biraz daha özenle çalışılması, dilin ken- dine özgü vurgu ve kıvraklığının kazanılması ge- rekiyor. Fidelio. Mehmet Ergüven tarafindan sah- neye konulmuş. Her şey abartısız, devinimsiz, renk- siz. Bu son derece durgun ortam, operanın senfo- nik kimligıni daha bir ortayaçıkartmış. Beyazdu- varlar önündeki kum rengı-kül rengi giysiler, sol- gun ışık, solistlerin geneldeki kımıltısız (statik) oyunlan, dans ya da simgesel bir gölge-ışık devin- genlığinin yer almaması, salt müzıgi öne çıkanyor. Ne de olsa, 1800'lenn başlan, henüz orkestra ai- lesinin yeni gelişmeye başladığı dönem. Beetho- ven ise bir opera bestecisı değıl, bir senfonici! Fi- delio operası, onun ılk dönem çalışmalanyla son döneminin doruk yapıtlannı birbirine bağlayan bir köprü. Bu rejı şimdilik Izmir Operası'nın küçük sahnesinde amacına ulaşsa da birkaç gün sonraki Aspendos'un geniş alanı ıçin fazla durağan olma- L. zmir Devlet Operası, Beethoven'ın Fidelio başlıklı operasının gala temsilini Zehra Yıldız anısına adamıştı. Zehra'nın son rolü, Fidelio'daki Leonora idi. L yacak mı acaba? Fidelio, bir kahramanlık öyküsü. Fransız Dev- rimi'nin ürünlennden birisi. Ergüven de onu her çağın, herzamanın öyküsü haline getirmiş. Hak- sızlıklar, sorgusuz infazlar her dönemde yaşanıyor dünyamızda. Bu nedenle olsa gerek, giysiler de (özel- likle herçeşit güncel ayakkabı dikkati çekiyor) bu- günün insanma aıt. Biraz çete-mafya tarzı bir yak- laşım da seziliyor koro üyelerinin ilk belirişinde ve özellikle Don Pizarro'nun tiplemesinde. Gökhan Koç, özellikle öne çıkarak sövlüyor rolünü. Sesı- ni kullanışı ve oyunu ile dikkati çekiyor. Birden- bire o mat havanın içinden parlayıvenyor. Baskı- feonora yı oynayan Ayşe Tek Yenal, dramatik soprano niteliğindeki sesinin koyu tonunu rolüne yakıştırarak; ses tekniği, duygusal anlatımı ve kendine güveni ile gala temsilinin en başanlı rolünü sergiledi. nın, şiddetin simgesi olarak oyuna ağırhğım koyu- yor. Oyundaki durağanlık, Rocco babarun tiplediği rol ile doruğa çıkıyordu. tyice yorgun, tükenmiş bir Rocco baba çizmış Alpaslan Mater. (Bu ope- ranın 1942'de Ankara'daki ilk sahnelenışini anla- tan Saadet tkesus Altan, Rocco rolündeki Ruhi Su'yu anlata anlata bitirememişti.) Marcellina rolündeki Aytül Büyüksaraç,tath ses tonu ve ışıklı oyunu ile dikkati çekti. Leonora'yı oynayan Ayşe Tek Yenal, dramatik soprano niteli- ğindeki sesinin koyu tonunu rolüne yakıştırarak, ses tekniği, duygusal anlatımı ve kendine güveni ile gala temsilinin en başanlı rolünü sergiledi. Flo- restan rolündeki Alman sanatçı Sanders, rolüne ne kadar yakışmıştı bilemiyorum, ama kültürünün getirdiği birikime bakarsanız onun sesini kullan- ma ve oyunculuk açısından çok daha başanlı ol- ması beklenirdi. Aynca Florestan'ın zincirli oldu- ğu zindanın içindeki hücre sahnesi de dekor ve ışık açısından daha etkileyici olabilirdi. Koro. son derece etkileyiciydi. Dokuzuncu sen- fonideki o esrik havayı yaşattı. Büyük fortissimo- lardan incecik pianissimolara dek geniş bir renk pa- leti işleyebildi. Hele son sahnede kahramanca. coş- ku dolu yonımu tüm yapıtın ağır havasını görkem- le noktaladı. Koro şefi Bay FöMes'i aynca kutla- malıyız. Orkestra şefi Ercan Yenal'ı ilk kez izle- me fırsatım oldu. Avusturya'da eğitim görmüş, dikkatli, çalışkan ve tiriz bir şef. Belli ki orkestra- smı da, solistlerini de çok iyi çalıştırmış, Beetho- ven'ı ve Fidelio'yu kendi zaman dilimi içinde doğ- ru anlamıştı. Yer yer tempolann ağırlaşması, so- listlere eşzamanlı eşlik etme kaygısmdan kaynak- lanıyordu sanınm. Ülkemizin tüm orkestralannda- ki aynı sorunu bu orkestrada da duyduk: Bakır üf- lemelilerin sorunu! Bu arada çok başanlı bir kitapçık hazırlanmış Fi- delio için. Gerek müziksel açıdan, gerekse tarih- sel ve kavramsal açıdan Fidelio'yu anlatan yazı- larla, hep kitaplığınızda saklayacağınız dolu dolu bir broşür. Marlalı ve Anadolu Kontrbas Kuvartet'in başansı • Kontrbas, genelde orkestra ailesinin içinde yer alan bir çalgıdır. Klasik müzik dağarcığında kontr- bas sanatçılannın solist olarak ortaya çıkmalanna ender rastlanır. Son yıllarda ülkemizde de kontr- bas solistleri artmakta, ülke dışında eğitimlerini sür- dürenler çoğalmakta. Burak Mariah (1980) The Bri- tish Council'in dûzenledığı "Yıhn Genç Müzisye- ni" yanşmasında kontrbasıyla binnci oldu. Bu ya- nşmanın ödülü olarak, Royal Northern College of Music'te okumak üzere bir yıl tngiltere'ye gide- cek. 1992 yılında Ankara Devlet Konservatuvan kontrbas bölümüne giren sanatçı, Tahir Süme- ray'ın öğrencisi. Bu arada dört kontrbasçı, "Ana- tolia Kontrabass Quartet" adıyla Belçika'dan bir ödül getirdiler. 47. Avrupa Gençler Müzik Festi- vali'nde 20 ülkeden 103 grubun katıldığı yanşma- da birincilik aldılar. Bir de CD kaydı için hak ka- zandılar. Grubun üyeleri: Burak Marlalı, Elif Ni- ne Çöktü, Mehmet Sönmez ve Onur Özkaya. Ken- dilerini kutluyoruz. e-mail: [email protected] A l l a T u r c a - M e h t e r ' d e n M o z a r t ' a 1 b a ş l ı y o r Tophane-i Amire'de Yeniçeri Senfonisi Kültür Servisi - 18. yüzyıl 'Oryantalizm' teması altında Osmanlı müziğinin Batı'yı klasik dönemden bugüne nasıl etkilediğini ortaya koyan "Alla Turca - Mehter'den Mozart'a" başlıklı konserler dizisi, 26-30 Mayıs tarihleri arasında Tophane-i Amire binalannda Akbank'ın sponsorluğunda gerçekleşecek. Konser dizisınin sanat yönetmenliğini Cem Mansur üstleniyor. Cem Mansur, Alla Turca - Mehterden Mozart'a konser dizisinin oluşum aşamasmı anlatırken, Batı'yı yüzyıllar boyunca endişelendiren silahlann döküldüğü Tophane-i Amire binasının böyle bir etkinliğe ev sahiplıği yapmasınm önemıne değınıyor. Mansur, zamanı, konuyu ve mekânı birbirine bağlayan Aya trini Bach Günleri'nin ardından Türk kültürünün, mehter müziğinin Batı müzisyenlenni nasıl etkılediğı ve bizim nasıl etkilenmiş olabileceğımize dair projenin oluştuğunu ve sonunda da projenin Mozart ağırlıkh olmasına karar verdiklerinı söylüyor. Bu ve benzen etkinlikler için festıval kelimesini kullanmaktan çekindiğini belirten Cem Mansur. önemlı olanın yapılan işlerdekı tutarlılık olduğuna dikkat çekiyor: "Festival çok kkUalı bir söz. Festival adı alOnda geçen uluslararası festivallerin bazılan da aslında o anda rastgete bir araya sö\lüyor Cem Mansur: "ÖnemB olan kutiamak ya da kudamamak değil, bir topluraun kühürel mirasının. tarihi ve coğrafi referanslar içinde ele alınması ve düşünülmesi. Böyle bir mekânda nitelikli bir programın bu görüşü bir ölçüdt vansıtacağma inanıvorum." Cem Mansur, önümüzdeki yıllarda da aynı başlık altında olmasa bıle benzer Senfonisi' ile başlayacak. Konserde aynca Mozart'ın 'Türk Koncertosu' ve Haydn'm 'Asker Senfonisi', Suna Kan'ın yorumuyla seslendirilecek. Alla Turca'da 29-30 Mayıs tarihlerinde ise Saraydan Kız Kaçırma operasından önce yazılmış ve onun gibi Osmanlı Sarayı ve hareminde geçen Mozart'm Zaide Operası, lstanbul'da ilk kez Ikbank Oda Orkestrası bu akşamki açılış konserine Fux'un 'Yeniçeri Senfonisi'yle başlayacak. Suna Kan'ın solist olarak katıldığı konserde Mozart'ın Türk Koncertosu ve Haydn'm Asker Senfonisi seslendirilecek. getirilmiş konser ve gösterilerden oluşuyor. Bana göre festival, parçalann bütünlüğünden fazla bir şey olmalı ve bir fikir çerçevesinde ohışmah. Kışkırtıcı, soru sorduran bir yöniinün olması gerek." Alla Turca - Mehter'den Mozart'a konser dizisinin Osmanh tmparatorluğu'nun kuruluşunun 700. yılı ile ilgisi konusunda ise şunlan etkinliklere devam etmeyi istiyor. Akbank Oda Orkestrası, 'Alla Turca'nın açılış konserine. Yeniçerilerin Viyana kapılanndan çekilirken Kremsmünster Manastın"nda bıraktıklan çalgılardan etkilenerek birkaç eser yazan ve Alla Turca akımının öncülerinden sayılan Johann Joseph Fıu'un 'Yeniçeri seslendirilecek. İlk kez Ankara Devlet Opera ve Balesi'nde Yekta Kara tarafindan sahnelenen Zaıde Operası, orijinal dilinde ilk olarak sahnelenecek. Oka> Temiz ve Mehteran, 27 Mayıs tarihinde birlıkte konser verecek. Amerika'da büyük ilgı uyandıran Mercan Dede Ensembk'nin Osmanlı müziğinden hareketle ortaya çıkan « CumhuriYBt I ^ ^ kitap kulübû | KÜLTUR • SANAT §|ÇIRD1ĞINÎZ KONSERLER TAKSİM SERGİ SALONU'NDA 27 Mavıs Persembe (Yarın CARRERAS DOMİNGO PAVAROnİ (Terme di Caracala, Roma Konsen) Orchestra del Maggio Fiorentino Orchestra del Teatro dell'Opera di Roma Şef: ZUBfN MEHTA (Vıdeo Göstensi) Saat14.00ve17.Wde Sûresi:90 Dakika stitlal Cad. (Fransız Konsolosluğu yanı) Taksim Tel: 252 38 81/82 Bugünlere küçük ödünlerle geldik... ÇAĞDAŞ EĞİTİM VAKFI Tel: 0212-276 28 99 Faks: 0212-2İİ 13 54 Vthfbank Etiler Şb. Çev Bağış Hnap Ao: 201277i HEHTER'DEN MOZART'A MİMM SİHAK IMVnstTBI KOLTttt VI SJUUT MEME2I 26 Mayıs Çarşamba, 20.30 Akbank Oda Orkestrası müzik anlayışını ve Osmanlı'nın felsefesini sergileyeceği konser, 28 Mayıs'ta gerçekleştirilecek. Alla Turca'nm son günunde ise Prof. Dr.Zafer Toprak, Prof. Dr. Semra Germaner, Prof. Dr. Etiıem Eldem ve Cem Mansur'un katılacağı "Kühür ve Sanatta 18. yüzyıl Oryantalizmi, Osmanlı - Avrupa Etkileşimi" konulu panel gerçekleştirilecek. Alla Turca - Mehter'den mozart'a konser dizisi kapsamında aynca Bedri Baykam'ın 1987 yılından bu yana lstanbul'da sergilenmeyen 'Ingres, Gerorae, Bu Benim Hamanum' adlı dev boyutlu çalışması ve Ottomania Galerisi'ne ait Batılı ressamlann gözüyle 17 - 19. yüzyıl Osmanlı Gravürleri sergisi, Tophane-i Amire'de görülebilecek. Festival biletleri Vakkorama Taksim, Akmerkez ve Suadiye mağazalan, Megavizyon Capitol, Carousel ve Beyoğlu mağazalan ile Aksanat'tan temin edilebilir. Bilet fıyatlan tam 6 milyon , 4 milyon ve öğrenci 3 milyon olarak belirlendi. (0212) 293 89 78 (3 HAT) Cem Mansur ,*-• Suna Kan J.J. Fux{ 1660-1741) Stnfonıa 3 trc, Do najor D l P A SES-1885 ORTAOYUNCULAR İSTkUL CAD. N0:14« T B J (0 712) 2S118 65-66 FAJt (D 212) 244 43 27 www.orlaoyuiicular.coin Ferhan Şensoy FERHANGİ ŞEYLER 6 HazitM PIZBTIS.30-18 Ferhan Şensoy FELEK BİR GÜN SALAKKEN 21.00 FERHAN ŞENSOYun PARASIZ YAŞAMAK PAHALI PetşembeveCuma:21.00 Ferhan Şensoy'un ÇOK TUHAF SORUŞTURMA Cumartesi: 18.30 ve 21.00 TC Kultüf Sokcrtığı'n*! k Duzenleyen P«ter Agh W. A. Mozart (175$-1791) Kem» Koncertosu No 5 La maıor K. 219 'Türk Koncertosu" |. Hay*»i)732-l809) Senfonı No 100. Sol major "Asken Senfonı" 27 Mayıs Perşembe, 20.30 Okay Temiz & Mehteran Mrsafir Sanatçılar Sakan Kukko <Te^c- = -»s-r t.mn^or^ sotofcn. '\-, Ivo Ibrahırn Papazoy («. •; Yamar Thiam [Qc. . Ahmet Ö ı d e n {. • a\ T C «.ültur Bak5Bilı|r Mehter Takımı Mehterbaşr Kürşat Tuncay Gravtir Sergı* Bilet Satıj Yıdtart ye Rystbn Akumt Vakkonnu Tılsım. Alcmerticz. Suadjr» 6000000 Tl. <00O00CTL 3 000-000 TL Derya Baykal U AN MUTFAKTAYIM Y0ciT-rarwtwi. feftan ŞENSOV Muak- Fftrat KIBIOK Sah:21 00, Pazar 15.30 ve 18.30 T.C IOİOI Bokonbjı n KKO'nun k GL1DURI Bilet Satış Yerleri: Ortaoyuncular Gişesi: 251 18 65-66 VAKKORAMA Taksim. Suadiye. Akmerkez ETİLER Uiıısov Travel Cenler Tel: 283 40 83 www akbank.com.tr/sanat AKBANK İlanlannız için 293 89 78 Ahmet Özol'un resim sergisi • KOltür Scrvisi - Ahmet Özol, on sekizincı kişisel sergisini 25 Mayıs-12 Haziran günleri arasmda tstanbul Menkul KıyTnetler Borsası Sanat Galerisi'nde sanatseverlerin beğenisine sunuyor. Özol, sergisinde bu kez, yepyenı figüratifve çağdaş yapıtlannı sergileyecek.. Halen Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Resim Ana Sanat Dalı'nda profesör ögretim üyesi olarak görev yapan sanatçı, yirmi beş yıldır resim yapıyor. Şükran Kurdakura Makedon Edebiyat Asası' • Kültür Servisi - \lakedonya Yazarlar Birliği'nce 28-29 Mayıs günlennde Üsküp'te düzenlenecek olan şiİT şöleninde Şükran Kurdakul'a 'Makedon Edebiyat Asası' ödülü verilecek. Bu ödül, bundan önce de Fransız şairi Jake Goşran ve Rus şairi Vieçeslav Kuprianov'a verilmişti. Şiir şöleninin yanı sıra Makedon Yazarlar Birliği'nde Kurdakul'un onunına özel şiir şöleni de yapılacak. İskenderiye Yaalan'nda 'akıl' işleniyop Kültür S«rvisi - Yaym hayatını 21 aydır sürdüren edebiyat ve düşünce dergisi 'İskenderiye Yazılan'nın Mayıs-Haziran sayısı çıktı. Derginin düşünce dosyalannın ağırldclı konusu bu kez 'akıl'. Ayşe Gül'ün 'Matematiğin Paradoksal Yaşantısı', Bülent Akdağ'ın 'Aklın Zırt Dediği Yer", Fatma Öz'ün "Aklı Sarsan Yazılar", Erdal Yıldız'ın 'Akıl Üzerine Kısa Bir Inceleme' başlıklı yazılan bu konuju ele alıyor. Dergide Sine Boran'ın 'Görme Biçimlerini Okumak' başlıklı denemesiyle Işık Ergüden'in 'Okundu...' adlı yazısı da dikkat çekiyor. Dergide aynca Olcayto Art'ın 'Roman Içi, Tarih Dışı", Sevil Tarla'nın 'Şimdi Yağmur Zamanı' ve Gabriale Mistral'ın 'Analann Türkülen' adlı yazılan; Baki Koşar'ın 'Denizi Olmayan Yusuf' ve A.Nedim Neccar'ın *Şıh Nasır'm Ölümü' adlı öyküleri de yer alıyor. Konstantinos Kavafıs'in 'Barbarlan Beklerken' isimli şiiri de anlam açısından, içinde yaşadığımız siyasal sürece derık düşmesi açısından ilgiye değer. İskenderiye Yazılan'na ulaşmak için 'iskenderiye K.ütüphanesı, Istiklal Caddesi, Kallavi Sokak, No: 4/15, Beyoglu tstanbul' adresine başvurabilirsiniz. (245 16 17) TÜPkiye'de Ulusal Smema' semiıeri • Kültür Servisi - Beykent Üniversitesi'nde gerçekleştirilen Bilimsel ve Sosyal Etkinlikler Programı çerçevesinde bugün saat 14.00'te Yrd. Doç. Dr. Bülent Vardar'ın sunacağı "Türkiye'de Ulusal Sinema'" konulu seminer yer alıyor. Üniversitedeki Beykent Sanat Merkezi'nde gerçekleşecek olan seminerde, Türkiye'de sinemanın ortava çıkışı. Türk sinemasında tiyatrocular dönemi, Türk sinemasında sinemacılar dönemi ve televizyondan sonra Türk sineması konulannda bilgiler verilecek. Dokuz Eylül Üniversitesı Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne ve Görüntü Sanatlan Bölümü Sinema TV Ana Sanat Dalı'ndan mezun olan Vardar, 'Halit Refiğ ve Ulusal Sinema Anlayışf adlı teziyle yüksek lisans derecesini aldı. 'Geleneksele Dönüş' adlı belgesel fılm çalışmasıyla sanatta yeterlilik derecesi alan Vardar, halen Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde 'görüntü', "ses ve film müziği' konulannda dersler venyor. BUGÜN • AMJSTURYA KÜLTLROFİSİ'nde saat 20.00de Camerata İstanbul NtfesK Çalgıiar Beşüsi'nin Mozart tbert, ArnoM. Russei ve Poutenc'in yapıtlannı sunacakları konser yer alıyor. (223 78 43) • BORUSAN KÜLTÜR MERKEZİ nde saat 12.30'da "Piyanonun Altın Çağı (Arrou, Cliburn, Cortot, Hess, Gould, Landovvska ve Rubinstein)' adlı video belgesel ızlenebilir. (292 06 55) • YüMJS EMRE KÜLTÜR MERKEZİ nde saat 19.00'da Tuluyhan Uğurhı'nun 'Mustafa Kemal Atatürk ve Güneşin Askerteri' adlı yapıtını yorumlayacağı konser yer alıyor. (661 19 43) • AKSANATta saat 19.00'da SeikoOtomo'nun piyano resitali ızlenebilir. (252 35 00) • TÜRKtYE YAZARLAR SENDİKASl'nın Yıldız Sarayı'nın Dış Karakol binasındaki merkezinde düzenlediği okuma v e imza günleri kapsamında Mefisa Gürpınar 'Salkrnısöğüderin Gölgesüıde' ve 'Her HarfBir Vlekk' adlı kıtaplanndan bölümler okuyacak. (259 74 74) • BELGESEL SİNEMACILARBİRLİĞt'nde Ilhami Algor'un yönettiği 'Türk Sinema Tarihi' adlı belgesel 13.00'ten 19.00'a kadar her saat başı gösterilecek. (292 39 84) • ADAM KtTABE\1'nde saat 16.30'da Ataol Behramoğlu'nun, gitarist HalukÇetin'in müziği eşhğınde sunacağı şiirdinletisi yer alıyor (293 41 05) • MSÜ BAHAR ŞENLtĞl kapsamında saat 20.00'de Pentagram grubu müzikseverlerle buluşacak. 293 82 99) 11. ULUSLARARASI İSTANBUL TIYATRO FESTİVAU BUGUN • tniş Attis Tiyatrosu ve Uluslararası istanbul Tiyatro Festivali ortak yapımı olan oyun saat 21 .OO'de Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde ızlenebilir. 1ARIN • Herakies'in lnişi Attis Tiyatrosu ve Uluslararası tstanbul Tiyatro Festivali ortak yapımı olan oyun 19.00 ve 21.15 saatlerinde Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde görülebilir.